لینوکس ، یک سیستم عامل قدرتمند، پایدار و رایگان است و هم اکنون توسط شرکت ها و سازمان های متعددی از سراسر جهان پشتیبانی و حمایت می شود. این سیستم عامل به صورت متن باز ارائه می شود و بدین ترتیب برنامه نویسان و دانشجویان به راحتی میتوانند کدهای آن را تغییر دهند. لینوکس یک سیستم عامل رایگان، سریع، پایدار،قابل اطمینان و انعطاف پذیر است که بر روی طیف وسیعی از کامپیوترها همانند کامپیوترهای شخصی، ایستگاههای کاری، سرویس دهنده ها و مسیریاب ها استفاده می شود. در ابتدا لینوکس برای پردازنده های x86 شرکت اینتل طراحی شده بود ولی امروزه لینوکس پردانده های اینتل،مک،اسپارک،آلفا و سایر سکوهای سخت افزاری بکار می رود. بطور کلی لینوکس یک سیستم عامل چند کاربره و چند منظوره است و بدلیل چند کاربره بودن، کاربران متعددی می توانند به طور همزمان به آن متصل شوند. با خاصیت چند برنامه ای نیز امکان اجرای همزمان برنامه های متعدد فراهم می شود. بطور معمول انواع مختلف لینوکس، سرویس دهنده های متنوعی برای سرویس وب، پست الکترونی، سرویس نام دامنه و ... ارائه می دهند که از قدرت، کارایی سرعت و پایداری مناسبی برخوردارند.لینوکس ردهت یکی از معروفترین انواع لینوکس بشمار می رود و قدرت و انعطاف پذیری کاربردی استگاههای کاری یونیکس را به کامپیوترهای شخصی آورده و مجموعه کاملی از برنامه های کاربردی و محیط های گرافیکی کارآمد را ارئه می دهد. محیط های گرافیکی مورد استفاده در ردهت دو محیط قدرتمند GNOME و KDE هستند که هر یک از آنها براحتی قابل تنظیم و پیکربندی بوده و برای مدیریت سیستم, برنامه ها. فایلها .شبکه و غیره بکار می روند.
شروع داستان لینوکس
در سال 1991 در حالی که جنگ سرد رو به پایان میرفت و صلح در افق ها هویدا میشد، در دنیای کامپیوتر، آینده بسیار روشنی دیده میشد. با وجود قدرت سختافزارهای جدید، محدودیت های کامپیوترها رو به پایان میرفت. ولی هنوز چیزی کم بود ... و این چیزی نبود جز فقدانی عمیق در حیطه سیستم های عامل.
DOS، امپراطوری کامپیوترهای شخصی را در دست داشت. سیستم عامل بیاستخوانی که با قیمت 50000 دلار از یک هکر سیاتلی توسط بیل گیتز (Gates Bill) خریداری شده بود و با یک استراتژی تجاری هوشمند، به تمام گوشههای جهان رخنه کرده بود. کاربران PC انتخاب دیگری نداشتند. کامپیوترهای اپل مکینتاش بهتر بودند. ولی قیمت های نجومی، آن ها را از دسترس اکثر افراد خارج میساخت.
خیمهگاه دیگر دنیای کامپیوترها، دنیای یونیکس به خودی خود بسیار گرانقیمت بود. آنقدر گرانقیمت که کاربران کامپیوترهای شخصی جرات نزدیک شدن به آن را نداشتند. کد منبع یونیکس که توسط آزمایشگاه های بل بین دانشگاه ها توزیع شده بود، محتاطانه محافظت میشد تا برای عموم فاش نشود. برای حل شدن این مسئله، هیچیک از تولیدکنندگان نرمافزار راه حلی ارائه ندادند.
بنظر میرسید این راه حل به صورت سیستم عامل MINIX ارائه شد. این سیستم عامل، که از ابتدا توسط اندرو اس. تانناوم (Andrew S. Tanenbaum) پروفسور هلندی، نوشته شده بود به منظور تدریس عملیات داخلی یک سیستم عامل واقعی بود. این سیستم عامل برای اجرا روی پردازندههای 8086 اینتل طراحی شده بود و بزودی بازار را اشباع کرد.
بعنوان یک سیستم عامل، MINIX خیلی خوب نبود. ولی مزیت اصلی آن، در دسترس بودن کد منبع آن بود. هر کس که کتاب سیستم عامل تاننباوم را تهیه میکرد، به 12000 خط کد نوشته شده به زبان C و اسمبلی نیز دسترسی پیدا میکرد. برای نخستین بار، یک برنامهنویس یا هکر مشتاق میتوانست کد منبع سیستم عامل را مطالعه کند. چیزی که سازندگان نرمافزارها آن را محدود کرده بودند. یک نویسنده بسیار خوب، یعنی تاننباوم، باعث فعالیت مغزهای متفکر علوم کامپیوتری در زمینه بحث گفتگو برای ایجاد سیستم عامل شد. دانشجویان کامپیوتر در سرتاسر دنیا با خواندن کتاب و کدهای منبع، سیستمی را که در کامپیوترشان در حال اجرا بود، درک کردند و یکی از آن ها بینوس توروالدز نام داشت.
تولد سیستم عامل جدید
در سال 1991 لینوس بندیکت توروالدز (Linus Benedict Torvalds) دانشجوی سال دوم علوم کامپیوتر دانشگاه هلسینکی فنلاند و یک هکر خود آموخته بود. این فنلاندی 21 ساله عاشق وصله پینه کردن محدودیت هایی که سیستم را تحت فشار قرار میدادند. ولی مهمترین چیزی که وجود نداشت یک سیستم عامل بود که بتواند نیازهای حرفهایها را برآورده نماید. MINIX خوب بود ولی فقط یک سیستم عامل مخصوص دانشآموزان بود و بیشتر به عنوان یک ابزار آموزشی بود تا ابزاری قدرتمند برای به کارگیری در امور جدی.
در این زمان برنامهنویسان سرتاسر دنیا توسط پروژه گنو (GNU) که توسط ریچارد استالمن (Richard Stallman) آغاز شده بود، تحریک شده بودند. هدف این پروژه ایجاد حرکتی برای فراهم نمودن نرمافزارهای رایگان و در عین حال با کیفیت بود. استالمن خط مشی خود را از آزمایشگاه معروف هوش مصنوعی دانشگاه MIT با ایجاد برنامه ویرایشگر emacs در اواسط و اواخر دهه 70 آغاز نمود. تا اوایل دهه 80، بیشتر برنامهنویسان نخبه آزمایشگاه های هوش مصنوعی MIT جذب شرکت های نرمافزاری تجاری شده بودند و با آن ها قراردادهای حفظ اسرار امضا شده بود. ولی استالمن دیدگاه متفاوتی داشت. وی عقیده داشت بر خلاف سایر تولیدات، نرمافزار باید از محدودیت های کپی و ایجاد تغییرات در آن آزاد باشد تا بتوان روز به روز نرمافزارهای بهتر و کارآمدتری تولید نمود.
با اعلامیه معروف خود در سال 1983 پروژه GNU را آغاز کرد. وی حرکتی را آغاز کرد تا با فلسفه خودش به تولید و ارائه نرمافزار بپردازد. نام GNU مخفف GNU is Not Unix است. ولی برای رسیدن به رویای خود برای ایجاد یک سیستم عامل رایگان، وی ابتدا نیاز داشت تا ابزارهای لازم برای این کار را ایجاد نماید. بنابراین در سال 1984 وی شروع به نوشتن و ایجاد کامپایلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود. ابزاری مبهوتکننده برای برنامهنویسان مستقل. وی با جادوگری افسانهای خود به تنهایی ابزاری را ایجاد نمود که برتر از تمام ابزارهایی که تمام گروه های برنامهنویسان تجاری ایجاد کرده بودند قرار گرفت. GCC یکی از کارآمدترین و قویترین کامپایلرهایی است که تاکنون ایجاد شده است.
تا سال 1991 پروژه GNU تعداد زیادی ابزار ایجاد کرده بود ولی هنوز سیستم عامل رایگانی وجود نداشت. حتی MINIX هم لایسنس شده بود. کار بر روی هسته سیستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولی به نظر نمیرسید که تا چند سال آینده قابل استفاده باشد.
این زمان برای توروالدز بیش از حد طولانی بود ...
در 25 آگوست 1991، این نامه تاریخی به گروه خبری MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:
از: لینوس بندیکت توروالدز
به : گروه خبری MINIX
موضع: بیشتر چه چیزی را میخواهد در MINIX ببینید؟
خلاصه: نظرخواهی کوچک در مورد سیستم عامل جدید من
با سلام به تمام استفادهکنندگان از MINIX من در حال تهیه یک سیستم عامل رایگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفهای GNU برای دستگاههای 386 و 486 هستم. این کار از آوریل شروع شده و در حال آماده شدن است. من مایلم تا نظرات کاربران را در مورد چیزهایی که در MINIX دوست دارند یا ندارند، جمعآوری کنم. زیرا سیستم عامل من حدوداً شبیه آن است. مانند ساختار سیستم فایل مشابه و چیزهای دیگر ... من اکنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل کردهام و به نظر میرسد که کار میکند. من در عرض چند ماه چیزی آزمایشی درست کردهام و مایلم بدانم که کاربران بیشتر به چه قابلیتهایی نیاز دارند؟ من از هر پیشنهادی استقبال میکنم. ولی قول نمیدهم همه آنها را اجرا کنم.
لینوس
همانطور که در این نامه پیداست، خود توروالدز هم باور نمیکرد که مخلوقش آنقدر بزرگ شود که چنین تحولی در دنیا ایجاد کند. لینوکس نسخه 1.0 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روی اینترنت قرار گرفت. شور و اشتیاقی فراوان حول مخلوق توروالدز شکل گرفت. کدها دانلود شده، آزمایش شدند و پس از بهینهسازی به توروالدز بازگردانده شدند. لینوکس نسخه 2.0 در پنجم اکتبر به همراه اعلامیه معروف توروالدز
آماده شد: