دانلود مقاله پست الکترونیکی

پست الکترونیکی به عنوان یک ابزرا مهم ارتباطی, جایگاه ویژه‌ای در زندگی امروزهء ما یافته.

این وسیلهء ارتباطی به علت سهولت, سرعت و هزینهء نسبتاً پایی آن توسط بسیاری از سازمانها و افراد و از جمله کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی به خدمت گرفته شده.

این مقاله به معرفی و نحوهء کار با ابزارهایی چون گروههای مباحثه, گروههای خبری و فهرست (لیست) پستی که از طریق پست الکترونیکی به اشاعه اطلاعات در میان کاربران می‌پردازند, اختصاص دارد.

بزرگترین شبکهء رایانه‌ای جهان یعنی »اینترنت« که شکل تکامل یافتهء »آرپانت« می‌باشد در سال 1971 میلادی توسط آژانس تحقیقاتی سازمان دفاع آمریکا و برخی از همکاران آن در کشورهای دیگر با تعداد اندکی عضو تاسیس گردید.

در طول سه دهه فعالیت روبه‌رشد, امروزه میلیون‌ها استفاده کننده در سراسر دنیا(1) به این شبکه عظیم جهانی وصل هستند و به انبوه اطلاعات موجود در آن دسترسی دارند.

تقریباً تمام کسانی که به اینترنت دسترسی دارند از خدمات پست الکترونیکی نیز بهره‌مند هستند.

البته خدمات پس الکترونیکی منحصر به اینترنت نیست و به عنوان یک رسانه ارتباطی در سراسر اینترنت گسترده شده است.

مروری بر پست الکترونیکی
پست الکترونیکی از مهمترین و پراستفاده‌ترین خدمات اینترنت محسوب می‌شود و قابلیت ارسال و دریافت هر نوع پیام اعم از متن, تصویر, صوت و ...

را به شکل الکترونیکی (رقومی) دارد.

پست الکترونیکی شباهت زیادی به پست معمولی دارد.

اغلب مراکز (مانند American On-Line, Compuserv, Delphi,...

و بسیاری از بی‌بی‌اس‌ها) چه به اینترنت متصل باشند و چه نباشند, خدمات پست الکترونیکی را نیز ارائه می‌دهند.

همچنین مراکزی (مانند MCI و Sprint) وجود دارند که فقط مشترک پست الکترونیکی می‌پذیرند.

برخی از مراکز, خدمات پست الکترونیکی را فقط در داخل شبکه خود ارائه می‌دهند و برخی دیگر امکان ارسال و دریافت پیام و بطور کلی ارتباط با شبکه‌های دیگر را نیز فراهم می‌سازند.

بسیاری از مراکز پست الکترونیکی, امکان ذخیره کردن پیامهای خوانده شده بر روی رایانهء مرکز را به مشتری می‌دهند-البته ممکن است برای این منظور هزینهء اضافی دریافت کنند.

به هر حال تمام مراکز ارائه‌دهندهء این خدمات, هزینه دریافت می‌کنند, که برخی از آنها در قبال خدمات هزینهء ثابت دارند و برخی دیگر نسبت به حجم پیامهای مبادله‌شده, هزینه را محاسبه و دریافت می‌کنند.
پست الکترونیکی از مهمترین و پراستفاده‌ترین خدمات اینترنت محسوب می‌شود و قابلیت ارسال و دریافت هر نوع پیام اعم از متن, تصویر, صوت و ...

به هر حال تمام مراکز ارائه‌دهندهء این خدمات, هزینه دریافت می‌کنند, که برخی از آنها در قبال خدمات هزینهء ثابت دارند و برخی دیگر نسبت به حجم پیامهای مبادله‌شده, هزینه را محاسبه و دریافت می‌کنند.

پست الکترونیکی با برنامه‌های شبکه‌ای دیگر از قبیل »اف‌تی‌پی« و »تل‌نت« تفاوت دارد, چرا که این گونه برنامه‌ها دارای خدمت‌گیرنده/خدمت ‌دهندهء دوطرفه هستند که بین استفاده‌کننده و منبع اینترنتی یک ارتباط دوسویه-تقریباً شبیه ارتباطی تلفنی-برقرار می‌سازند؛ در حالی که اساس پست الکترونیکی بر اصل »ذخیره و ارسال« است و شباهت بسیار زیادی با خدمات پست معمولی دارد.

پست الکترونیکی امکان ارتباط ناهمزمان افراد را فراهم می‌سازد.

به عبارت دیگر, فرستنده هر وقت بخواهد پیام خود را ارسال می‌کند و گیرنده نیز هر وقت بخواهد پیام مورد نظر را بخواند.

در واقع لازم نیست فرستنده و گیرندهء پیام, ارتباط همزمان داشته باشند.

هنگام ارسال یک نامهء الکترونیکی, پیام از یک رایانه به رایانه دیگر می‌رود تا به مقصد برسد و در مقصد به صندوق پستی سیستم گیرنده می‌رود و در یک فایل (Inbox) ذخیره می‌شود.

تجهیزات مورد نیاز وجود تجهیزات شبکه‌ای با سرعت بالا, عملیات ارسال و دریافت پیام را به میزان بسیار قابل توجهی تسریع می‌کند.

نامه‌های الکترونیکی در اینترنت (بدون توجه به مسافت) معمولاًً در عرض چند ثانیه به مقصد می‌رسند.

هر حوزهء پست الکترونیکی یک خدمت‌دهنده دارد که از »پروتکل ساده انتقال نامهء الکترونیکی« (SMTP)(2) استفاده می‌کند.

برای استفاده از خدمات پست الکترونیکی, پس از انتخاب و اشتراک در یک مرکز ارائه‌دهندهء خدمات الکترونیکی (Mailer), یک رایانه (یا نوعی پایانه), یک مودم و یک خط تلفن مورد نیاز است.

اشتراک پست الکترونیکی بدین مفهوم است که استفاده‌کننده باید وارد رایانهء مرکز خدمات پست الکترونیکی شود و نامه‌های خود را ارسال و دریافت نماید.

این مراکز اشتراک موارد ذیل را در اختیار کاربر قرار می‌دهند: - اطلاعات مربوط به نحوه متصل شدن به مرکز؛ - نشانی پست الکترونیکی کاربر, یعنی همان نامی که دیگران هنگام ارسال نامه به وی باید از آن استفاده کنند (معمولاً این نام از طریق تکمیل فرم توسط کاربر و با توافق مرکز خدمت‌دهنده تعیین می‌شود و باید بدون نقطه و فاصله باشد و از هشت نویسه (کاراکتر) تجاوز نکند)؛ - یک نام ورود و کلمهء رمز برای ورود به سیستم (نام ورود احتمالاً بخشی از آدرس پستی کاربر خواهد بود)؛ - صندوق پستی در سیستم.

مزایا و کاربرد پست الکترونیکی پست الکترونیکی به عنوان یکی از ابزارهای مهم ارتباطی دارای مزایا و ویژگی‌هایی است که اهم آنها عبارت‌اند از: - امکان ارتباط همزمان چند کاربر (از طریق کنفرانس پست الکترونیکی)؛ - امکان ارسال همزمان پیام برای چند نفر (از طریق گروههای مباحثه و فهرستهای پستی)؛ - امکان عضویت در گروههای مباحثه, گروههای خبری و فهرستهای پستی؛ - عدم نیاز به ارتباط مستقیم و رو در رو؛ - امکان ذخیره و در صورت لزوم تغییر پیامهای آنها؛ - سرعت بالای ارسال و دریافت پیامها؛ - پایین بودن هزینه؛ - حذف محدودیت‌های زمانی و جغرافیایی.

از کاربردهای پست الکترونیکی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: - عضویت در خدمات آگاهی‌رسانی جاری و اشاعهء اطلاعات گزیدهء ناشران, کتابخانه‌ها, و ...

- تولید بولتن خبری یا فهرست تازه‌های کتابخانه و ارسال آن به مشترکین؛ - دریافت مجلات و خبرنامه‌های الکترونیکی؛ - استفاده از پست الکترونیکی برای دسترسی به بسیاری از اطلاعات موجود در اینترنت؛ - ایجاد گروههای مباحثه و خبری در موضوعات مختلف کتابداری و اطلاع‌رسانی؛ - مکاتبات اداری مانند درخواست‌های امانت بین کتابخانه‌ای, درخواست پروفرما از ناشر یا کارگزار, ...

پست الکترونیکی و خدمات اشاعهء اطلاعات سهولت, سرعت و قابلیت‌های استفاده از پست الکترونیکی باعث شده که اکثر کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی علاوه بر مکاتبات شخصی که از بدیهی‌ترین خدمات پست الکترونیکی است, برای اشاعهء جدیدترین اطلاعات به مشتریان خود, این ابزار پرقدرت اطلاع‌رسانی را به خدمت بگیرند.

در دنباله به مهمترین شیوه‌های استفاده از پست الکترونیکی در خدمات اشاعهء اطلاعات اشاره می‌شود.

1.فهرست‌های پستی یکی از خدمات جذاب و مهم در این عرصه, دستیابی به فهرست‌های پستی(3) است.

در اینترنت, فهرستهای پستی متعددی برای گروهها و حرفه‌های مختلف از جمله اطلاع‌رسانی, رایانه, و ...

وجود دارند.

اغلب فهرستهای پستی مشترکین جدید را آزادانه می‌پذیرند و خدمات خود را به طور رایگان در اختیار آنها قرار می‌دهند.

اولین گام برای پیوستن به یک فهرست پستی, اطلاع‌یافتن از وضعیت و موقعیت آن است.

خوشبختانه بیشتر اطلاعات مربوط به فهرستهای پستی در چند منبع اینترنت متمرکز شده‌اند که به سادگی قابل دستیابی‌اند.

چند لیست پستی مورد علاقهء کاربران اینترنت در »بیت نت« (BITNET) نگهداری می‌شود.

برخی از پایگاههای »بی نت« خدمت‌دهنده‌هایی هستند که اطلاعات فهرستهای پستی و خدمات مدیریتی آنها (مانند اشتراک‌پذیری) را ارائه می‌دهند.

به این پایگاهها, »لیست سرو«(4) نیز گفته می‌شود.

اگر آدرس یک پایگاه لیست سرو را بدانیم با فرستادن یک پیام الکترونیکی به آن می‌توانیم اطلاعات مربوط به فهرست‌های‌پستی را دریافت کنیم.

برای این منظور باید یک نامه الکترونیکی به »لیست سرو« مربوطه ارسال و درخواست راهنمایی کرد.

به همین جهت کافی است درمتن پیام, کلمه Help را به تنهایی تایپ و نامه را به نشانی »لیست سرو« ارسال کرد.

هر »لیست سرو« چند فهرست پستی را شامل می‌شود.

برای کسب اطلاعات دربارهء فهرستهای پستی یک »لیست سرو« باید فرمان List Short را برای آن بفرستید.

همچنین اگر بخواهید اطلاعات مربوط به فهرستهای پستی تمام پایگاه‌های »لیست سروها« را به دست آورید می‌توانید فرمان List Global را ارسال کنید.

در پاسخ, یک نامهء الکترونیکی حاوی اسامی بیش از 5000 فهرست پستی را دریافت خواهید کرد.

چنانچه دربارهء یک فهرست خاص به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشید, کافی است فرمان Info را به همراه نام فهرست موردنظر (مانند Info Newjour) به »لیست سرو« بفرستید.

فرمانهای دیگر »لیست سرو« مانند Subscritpion امکان اشتراک یا لغو اشتراک در یک فهرست پستی شدید, تمام پیامهای ارسالی به آن فهرست را دریافت خواهید کرد ک تعداد آنها, ممکن است چند پیام در هفته یا چندین پیام در یک روز باشد.

با پیروی از »لیست سرو«های موجود در »بیت نت« بسیاری از پایگاههای اینترنت نیز فهرست‌های پستی متعددی تاسیس نمودند.

فهرست‌های پستی اینترنت اغلب با برنامه‌ای با نام Majordomo اداره می‌شوند که عملکرد بسیار مشابهی با »لیست سرو« دارد.

برای یافتن فهرست‌های پستی یک پایگاه اینترنت, می‌توانید یک نامهء الکترونیکی به Majordomo آن پایگاه (مثلاً Majordomo@netcom.com) بفرستید که در متن آن فرمان List (به تنهایی در یک سطر) وارد شده باشد.

برنامه Majordomo فهرست‌های پستی یک پایگاه را اداره می‌کند.

در واقع Majordomo همان ویژگی‌های »لیست سرو« را دارد.

یکی از راهنماهای گروههای خبری و مباحثه در اینترنت Liszt می‌باشد که شامل سه قسمت است: - راهنمای فهرست‌های پستی؛ - راهنمای گروههای خبری یوزنت, (5) - راهنمای گفتگوی رله‌ای اینترنت.(6) شهرت Liszt بیشتر به خاطر راهنمای فهرست‌های پستی آن است, به طوری که »یاهو« آن را یکی از ده وب سایت معتبر می‌داند.

این راهنما, 000/80 فهرست پستی در سراسر جهان را معرفی می‌کند.

جستجو در این فهرستها به صورت موضوعی و کلیدواژه‌ای و با استفاده از منطق بولی and, or, not امکانپذیر است.

راهنمای Liszt به طور خودکار فهرست‌های پستی موجود در اینترنت را شناسایی می‌کند.

نشانی Liszt در اینترنت http://www.liszt.com/ می‌باشد و از طریق پست الکترونیکی به نشانی Liszt@bluemarble.net نیز قابل جستجو است.

برای دریافت جزئیات بیشتر دربارهء جستجو و دریافت اطلاعات از طریق پست الکترونیکی, باید پیامی بدون متن به نشانی مذکور ارسال شود.

علاوه بر این خدمت‌دهنده‌های فهرست‌های پستی, کاتالوگی حاوی بیش از 1200 فهرست پستی فهرست فهرست‌ها, وجود دارد که می‌توانید از طریق FTP ناشناس آن را به دست آورید: فایل مربوطه با نام Interest Groups در دایرکتوری NETINFO به نشانی Crvax.sri.com قرار دارد.

دراین لیست, نام فهرست‌های پستی, شرح مختصری دربارهء آنها و نحوهء اشتراک در آنها آمده است.

محتویات این فایل در هر فصل نوسازی می‌گردد.

از مهمترین اطلاعاتی که در فهرست‌های پستی یافت می‌شود می‌توان به خبرنامه‌ها, مجلات الکترونیکی و فهرست مندرجات مجلات اشاره کرد.

چنانچه فهرست مورد علاقه‌تان را یافتید و خواستید مشترک شوید, درخواستتان را مستقیماً به نشانی پستی آن فهرست نفرستید؛ بلکه برای اشتراک از »لیست سرو« یا Majordomo استفاده کنید.

2.گروههای مباحثه(7) یکی از دیگر ابزارهای الکترونیکی که از طریق پست الکترونیکی عمل می‌کند, گروههای مباحثه می‌باشند.

با استفاده از این ابزار افرادی که دارای علایق مشترک هستند با یکدیگر به بحث و گفتگو می‌پردازند و اخبار و اطلاعات مورد علاقهء خود را مبادله می‌کنند.

گروههای مباحثه با نرم‌افزارهایی مانند Majordomo, Listproc, Listserv(R) و ...

مدیریت می‌شوند.

این سیستم هنگامی که پیام, نامه, مقاله, خبر و ...

از سوی یک عضو به نشانی گروه ارسال شود, به طور خودکار آن را برای تمام اعضای گروه ارسال می‌کند.

افراد گروه مباحثه ممکن است شامل چند نفر در قالب یک گروه کوچک باشند که در زمینهء موضوعی خاصی تبادل نظر می‌کنند یا گروه بسیار وسیعی در سطح کشور, منطقه یا جهان باشند.

موضوعات مورد بحث در این گروهها ممکن است بسیار تخصصی و علمی, یا در زمینه‌های عمومی‌تر باشد که افراد بسیاری می‌توانند عضو آن شوند.

عضویت در گروههای مباحثه معمولاً به آسانی و از طریق ارسال پیامی الکترونیکی صورت می‌پذیرد و با توجه به خدمت‌دهندهء هر گروه مباحثه, ممکن است با یکدیگر اندکی تفاوت داشته باشند.

با عضویت در این گروهها, مشترکین پیام خود را به نشانی گروه (فهرست) ارسال می‌کنند و به طور خودکار پیام مربوطه برای تمام اعضا ارسال می‌شود و در صورتی که یکی دیگر از اعضا پاسخی برای گروه (فهرست) ارسال نماید توسط تمامی اعضای دیگر دریافت می‌گردد.

گروههای مباحثه همانند فهرست‌های پستی ممکن است به صورت تمام خودکار اداره و کنترل شوند.

مثلاً ممکن است مدیر فهرست پستی, اجازه توزیع پیامهای غیرمرتبط و سطحی را به تمامی اعضا ندهد و اشتباهات ویژه‌ای را که معمولاً اتفاق می‌افتد رفع نماید.

مسائل و موضوعاتی که معمولاً در گروههای مباحثه مطرح می‌شوند عبارت‌اند از: - کنفرانس‌های آینده و موضوعات آن, - کتابهای جدید در زمینه‌های مورد علاقه, - اخبار و اطلاعات علمی, فنی, هنری, و ..., - متن کامل مجلات الکترونیکی, - تبادل نظرات و تجارب دربارهء مسائل خاص, - خدمات اشاعهء اطلاعات گزیده, - آگهی‌های تبلیغاتی, - خدمات آگاهی‌رسانی جاری, - فهرست مندرجات مجلات, - ....

1/2.نحوهء عضویت در گروههای مباحثه با توجه به این گروههای مباحثه به طور خودکار اداره می‌شوند, لازم است که دستورها و فرمانهای مربوط به عضویت بدقت رعایت, و از توضیح اضافی خودداری شود.

در غیر این صورت, خدمت‌دهندهء مربوط به ارسال پیامی که حاکی از اشتباه بودن فرمان شما است به درخواست شما ترتیب اثر نخواهد داد.

برای این منظور می‌توان با استفاده از فرمان Help نحوهء عضویت و اطلاعات ضروری دیگر را به دست آورد.

هنگامی که فرد جدیدی در گروه مشترک می‌شود, نشانی پستی وی به طور خودکار به فهرست اضافه می‌شود و بعد از مدتی کوتاه پیامی مبنی بر پذیرش اشتراک و نحوهء کار و سایر شرایط به وی ارسال می‌شود و از آن پس از تمامی پیامهایی که گروه دریافت می‌کند نسخه‌ای نیز برای عضو جدید ارسال و پیام وی نیز برای تمام اعضای گروه ارسال می‌گردد.

2/2.فهرست گروههای مباحثهء کتابداری و اطلاع‌رسانی گروههای مباحثه و فهرستهای پستی زیادی در زمینهء کتابداری و اطلاع‌رسانی وجود دارند, که برخی از مهمترین آنها عبارت‌اند از: DIGLIB● (Digital libraries) فهرستی است برای کتابداران, محققان و متخصصین اطلاع‌رسانی برای بحث در زمینهء مجموعه‌ای از مسائل و فناوری‌ها در ارتباط با ایجاد کتابخانه‌های الکترونیکی.

میزبان: IFLANET نشانی اشتراک: Listserv@infoserv.nlc-bnc.ca ● IFLA-L مجمع الکترونیکی به منظور تشویق و ترغیب ارتباط بین اعضای ایفلا و جامعهء بین‌المللی کتابداری است.

هدف از ایجاد این فهرست تسهیل مبادله اطلاعات و ارتباطات حرفه‌ای و توسعهء آن بین اعضای ایفلا می‌باشد.

میزبان: IFLANET نشانی اشتراک: Listserv@infoserv.nlc-bnc.ca ● ASIS-L LISTSERV گروه مباحثهء عمومی انجمن علوم اطلاع‌رسانی آمریکا می‌باشد و هر فردی می‌تواند با ارسال پیامی به نشانی listserv@asis.org برای اشتراک در فهرست مزبور اقدام نماید.

خط موضوع پیام ارسالی باید خالی باشد و جای متن پیام خط زیر نوشته و ارسال شود: > نام خانوادگی و نام 3- مجلات الکترونیکی با گسترش اینترنت در عرصه‌های مختلف اطلاع‌رسانی, اکثر ناشران نشریات ادواری اقدام به راه‌اندازی سایت وب و عرضهء محصولات خود بر روی اینترنت نموده‌اند.

بسیاری از مجلات و خبرنامه‌هایی که قبلاً فقط به شکل چاپی تهیه و توزیع می‌شد, امروزه از طریق اینترنت و پست الکترونیکی قابل دستیابی می‌باشند.

مجلاتی که از طریق پست الکترونیکی یا اینترنت قابل دسترسی می‌باشند برخی به صورت رایگان و برخی با پرداخت حق اشتراک در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌گیرند.

از روشهای شناسایی این گونه مجلات, استفاده از فهرست مجلات جدید آمریکا(8) به نشانی http://gort.ucsd.edu/newjour/, با خدمات اطلاع‌رسانی BUBL (9)به نشانی http://bubl.ac.uk/ می‌باشد.

برخی از ناشران متن کامل مقالات را به رایگان در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌دهند و برخی دیگر, تنها فهرست مندرجات مجلات را به صورت رایگان عرضه می‌کنند و برای ارائه متن کامل, نیاز به اشتراک و پرداخت حق اشتراک دارند.

اشاعهء اطلاعات فهرست مندرجات مجلات از طریق پست الکترونیکی توسط ناشران, بسیار رایج است.

به عنوان مثال انتشارات Elsevier فهرست مندرجات 1100 عنوان از مجلات خود را با عنوان Contents Direct از طریق پست الکترونیکی به رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

در این خدمت, فهرست مندرجات مجلات, 2 تا 4 هفته قبل از انتشار مجله (به شکل چاپی), در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌گیرد.

برای اشتراک و استفاده از این خدمات می‌توان از طریق نشانی اینترنت WWW.elsevier.com/locate/contentsdirect یا نشانی پست الکترونیکی Cusubs@elsevier.co.uk اقدام کرد.

Newjour نام یکی از فهرست‌های پستی است که در زمینه مجلات الکترونیکی و نشانی آنها در اینترنت اطلاعات باارزشی را در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌دهد.

برای عضویت در این فهرست پیام > نام نام 4.گروه‌های خبری گروه‌های خبری(10) گروه‌هایی هستند که در سطح اینترنت گسترده‌اند و تقریباً به تعداد موضوعات موجود در این شبکه, گروه خبری فعال وجود دارد.

گروههای خبری در موضوعات سیاسی, اجتماعی, فرهنگی, تجاری, اطلاع‌رسانی, و ...

فعال‌اند و تاکنون بیش از 000/12 گروه خبری شناخته شده است.

برای دسترسی به هر موضوعی در هر گروه خبری باید به کارگزار خاصی دسترسی داشته باشیم.

هیچ یک از ارائه‌کنندگان خدمات اینترنتی نمی‌توانند تمام گروههای خبری را پوشش دهند.

دسترسی به تمام گروههای خبری امکانپذیر است, اما برای عضویت در هر گروه خبری بهتر است حداقل دو هفته قبل از عضویت, اخبار و اطلاعات آن گروه خبری مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد و سپس برای عضویت اقدام شود, چرا که وصل شدن به گروه خبری و ارسال پیام به آن از همان ابتدا, مانند پریدن به وسط حرف افرادی است که در حال گفتگو هستند.

سلسله مراتب گروههای خبری سالها پیش تدوین شده و هنوز وجود دارد و »7کلان« (7 Big) نامیده می‌شود: - Alt:موضوعات نامعمول؛ - Comp: امور رایانه؛ - Misc: مباحث متفرقه, - News: اخبار یا موضوعات مربوط به یوزنت و خود گروه خبری, - Rec: سرگرمی, - Sci: موضوعات مختلف علمی, - Soc: موضوعات علوم اجتماعی, - Talk: موضوعات عمومی و همگانی.

اگر تازه وارد یوزنت شده‌اید و می‌خواهید از گروههای خبری استفاده کنید.

بهتر است که از news.announce.newgroups و news.answers استفاده نمایید.

تا با شرایط و چگونگی کار گروههای خبری آشنا شوید.

اشاعه اطلاعات گزیده و آگاهی‌رسانی جاری از مهمترین خدماتی که کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی, به خصوص کتابخانه‌های تحقیقاتی, تخصصی و دانشگاهی و مراکز تجاری, ناشران, و ...

برای متقاضیان و استفاده‌کنندگان خود ارائه می‌کنند, خدمات آگاهی‌رسانی جاری و اشاعهء اطلاعات گزیده هستند.

با این خدمات, اعضای کتابخانه یا مشترکین به طور خودکار از جدیدترین اطلاعات دریافتی کتابخانه مطلع می‌گردند.

افرادی که به موضوع خاصی علاقه‌مندند و در آن زمینه به تحقیق می‌پردازند, اطلاعات مورد علاقهء خود را از میان انبوه اطلاعات موجود به صورت گزینشی و دائم دریافت می‌کنند.

با استفاده از فهرست پستی در پست الکترونیک, اطلاعات مورد نظر تنها یک بار وارد رایانه می‌شود.

پس از آن اطلاعات و فایلهای موردنظر به طور همزمان, به سرعت و بدون دخالت نیروی انسانی به طور خودکار و به تعداد مشترکینی که قبلاً نشانی پست الکترونیکی آنها وارد فهرست پستی شده, برای تمامی افراد ارسال می‌شود.

ممکن است اطلاعات موجود در رایانه برای ارائه خدمات فوق, نتیجه ورود اطلاعات از طریق صفحه کلید, یا کاوش در پایگاه اطلاعاتی دیگری باشد.

شرکتها و مراکز اطلاع‌رسانی تجاری و ناشران نیز با ایجاد فهرستهای پستی به ارائه خدمات آگاهی‌رسانی جاری و اشاعهء اطلاعات گزیده می‌پردازند و از این طریق با کمترین هزینه به ارائه خدمات, بازاریابی و ارسال آخرین اخبار و اطلاعات مورد نیاز مشترکین می‌پردازند, کتابخانه‌ها و افراد محقق و علاقه‌مند, با عضویت در فهرستهای پست الکترونیکی می‌توانند از آخرین اطلاعات موجود در جهان در ارتباط با موضوع مورد علاقهء خود آگاه گردند.

هر چند که تعدادی از ناشران و شرکتهای تجاری برای ارائه این خدمات هزینه دریافت می‌کنند ولی بیشتر این خدمات رایگان است و هزینه‌ای بابت آن پرداخت نمی‌شود.

کافی است یک بار برای عضویت در این فهرستهای پستی اقدام شود؛ از آن پس, تا زمانی که از طرف مشترک اعلام قطع اشتراک نشود, به محض تولید یا دریافت اطلاعات جدید, اطلاعات مربوطه به طور خودکار برای وی ارسال می‌شود.

شناسائی و عضویت در فهرستهای پستی که به ارائهء این گونه خدمات می‌پردازند یکی از روشهای بسیار خوب و مفید برای دسترسی به اطلاعات روزآمد و جاری می‌باشد.

پست الکترونیکی در آینده پست الکترونیکی یکی از ابزارهای فوق‌العاده مناسب برای مکاتبات شخصی, یک برنامهء شبکه‌ای برای دستیابی نسبتاً آسان به منابع و نیز رسانه مناسبی برای ارتباطات بین شبکه‌ها است و به سرعت خود را برای مبادلهء داده‌های دودویی منطق می‌سازد.

با به میان آمدن پست الکترونیکی, ابزارهای اصلی به کارگیری اینترنت کامل می‌شود.

کاربران با استفاده از این ابزارها, به خواسته‌های خود دست می‌یابند.

به نظر نمی‌رسد که هیچ یک از این ابزارها منسوخ شوند, بلکه پیشرفت در جهت افزایش امکانات این برنامه‌های کاربردی خواهد بود.

پی‌نوشت‌ها 1-براساس آخرین آمار اینترنت در آوریل 2000, تعداد 148 میلیون استفاده‌کننده در سراسر جهان به اینترنت متصل هستند که از این تعداد 87 میلیون مربوط به دو کشور ایالات متحده آمریکا و کانادا می‌باشند.

2-Simple Mail Transport Protocol 3-Mailing Lists 4-Listserv 5-Usenet Newsgroup 6-IRC Chat 7-Discussion Groups 8-American Newjour List 9-Bulletin Board for Libraries 10-News Groups منابع 1-استبروک, نوئل.

خودآموز اینترنت در 24 ساعت.

ترجمه عین‌الله جعفرنژادقمی.

تهران: علوم رایانه, 1377.

2-بنت, فالک.

Internet به زبان ساده.

ترجمه مجید سماوی.

تهران: چرتکه, 1374.

3-»دسترسی رایگان به فهرست مطالب 112 مجله تخصصی از طریق پست الکترونیکی«.

پژوهشنامه اطلاع‌رسانی, سال سوم, شماره 7, اسفندماه 1378: ص 4.

4-کید, تونی.

»مدیریت مجلات الکترونیکی: برخی مسائل و راه‌حل‌ها«.

ترجمه جواد بشیری, علوم اطلاع‌رسانی: فصلنامه علمی-پژوهشی, دوره 14, شماره 3 و 4, بهار و تابستان 1378: ص 75-78.

5-گافین, آدام.

خودآموز استفاده از اینترنت.

ترجمه مسعود خرسند.

تهران: نشر آروین, 137.

6-محسنی, حمید؛ ابراهیمی, مهدی.

دستنامه پست الکترونیک و جنبه‌های کاربردی آن؛ برای کتابخانه‌ها, کتابداران, محققان و ...

تهران: نشر کتابدار, 1378.