پست الکترونیکی به عنوان یک ابزرا مهم ارتباطی, جایگاه ویژهای در زندگی امروزهء ما یافته. این وسیلهء ارتباطی به علت سهولت, سرعت و هزینهء نسبتاً پایی آن توسط بسیاری از سازمانها و افراد و از جمله کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی به خدمت گرفته شده. این مقاله به معرفی و نحوهء کار با ابزارهایی چون گروههای مباحثه, گروههای خبری و فهرست (لیست) پستی که از طریق پست الکترونیکی به اشاعه اطلاعات در میان کاربران میپردازند, اختصاص دارد.
بزرگترین شبکهء رایانهای جهان یعنی »اینترنت« که شکل تکامل یافتهء »آرپانت« میباشد در سال 1971 میلادی توسط آژانس تحقیقاتی سازمان دفاع آمریکا و برخی از همکاران آن در کشورهای دیگر با تعداد اندکی عضو تاسیس گردید. در طول سه دهه فعالیت روبهرشد, امروزه میلیونها استفاده کننده در سراسر دنیا(1) به این شبکه عظیم جهانی وصل هستند و به انبوه اطلاعات موجود در آن دسترسی دارند. تقریباً تمام کسانی که به اینترنت دسترسی دارند از خدمات پست الکترونیکی نیز بهرهمند هستند. البته خدمات پس الکترونیکی منحصر به اینترنت نیست و به عنوان یک رسانه ارتباطی در سراسر اینترنت گسترده شده است.
مروری بر پست الکترونیکی
پست الکترونیکی از مهمترین و پراستفادهترین خدمات اینترنت محسوب میشود و قابلیت ارسال و دریافت هر نوع پیام اعم از متن, تصویر, صوت و ... را به شکل الکترونیکی (رقومی) دارد. پست الکترونیکی شباهت زیادی به پست معمولی دارد. اغلب مراکز (مانند American On-Line, Compuserv, Delphi,... و بسیاری از بیبیاسها) چه به اینترنت متصل باشند و چه نباشند, خدمات پست الکترونیکی را نیز ارائه میدهند. همچنین مراکزی (مانند MCI و Sprint) وجود دارند که فقط مشترک پست الکترونیکی میپذیرند. برخی از مراکز, خدمات پست الکترونیکی را فقط در داخل شبکه خود ارائه میدهند و برخی دیگر امکان ارسال و دریافت پیام و بطور کلی ارتباط با شبکههای دیگر را نیز فراهم میسازند. بسیاری از مراکز پست الکترونیکی, امکان ذخیره کردن پیامهای خوانده شده بر روی رایانهء مرکز را به مشتری میدهند-البته ممکن است برای این منظور هزینهء اضافی دریافت کنند. به هر حال تمام مراکز ارائهدهندهء این خدمات, هزینه دریافت میکنند, که برخی از آنها در قبال خدمات هزینهء ثابت دارند و برخی دیگر نسبت به حجم پیامهای مبادلهشده, هزینه را محاسبه و دریافت میکنند.