فناوری کامپیوتر مدرسه تا محل کاربطور وسیع در جامعه گسترش پیدا کرده است و با تمامی جنبه های زندگی از ، خدمات بانکی، خرید و فروش، پرداخت مالیات و حتی رای گیری تلفیق شده است.
امروزه این فناوری نقش مهمی در زندگی کودکان ایفاء می کند واین نقش بسرعت در حال افزایش است.
بطوریکه تعداد کودکان 17-2 سال که کامپیوتر را در منزل استفاده می کنند از 48% در سال 1996 به 70% در سال 2000 صعود کرده است.
استفاده کنترل نشده کامپیوتر بویژه وقتی با دیگر فناوری ها از قبیل تلویزیون همراه باشد کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فیزیکی، اجتماعی و روانی قرار می دهد.
که از آنها می توان به مشکلات بینایی، صدمات سیستم اسکلتی، چاقی، اثر بر مهارتهای اجتماعی، مشکلات ارتباطی در خانواده و اعتیاد الکترونیکی اشاره کرد.در صورتیکه کامپیوتر صحیح استفاده شود اثرات مثبتی دارد .
با رعایت نکاتی هنگام استفاده از کامپیوتر می توان مطمئن شد که استفاده از کامپیوتر زندگی کودکان را در حال و آینده بهبود می بخشد.از آنجائیکه کامپیوتر در همه جای زندگی حاضر است، مهم است که بفهمیم چگونه این تکنووژی می تواند رشد و تکامل کودکان را بهبود ببخشد یا منحرف کند.
فناوری کامپیوتر بطور وسیع در جامعه گسترش پیدا کرده است و با تمامی جنبه های زندگی از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکی، خرید و فروش، پرداخت مالیات و حتی رای گیری تلفیق شده است(1).
مهمترین تغییراتی که این فن آوری بوجود آورده بوسیله مارشال مک لوهان در یک عبارت خلاصه شده است و آن تبدیل جهان به یک دهکده جهانی است.
بدین معنا که مردم نقاط مختلف در کشورهای سراسر کره زمین به مثابه یک دهکده امکان برقراری ارتباط با یکدیگر و اطلاع از اخبار و رویدادهای جهانی را دارند(2).
امروزه این فناوری نقش مهمی در زندگی کودکان ایفاء می کند واین نقش بسرعت در حال افزایش است(3).
استفاده از اینترنت نیز از 15% به 52% دراین دوره 5 ساله افزایش پیدا کرده است.
سرعت انتشار اینترنت 9 برابر سریعتر از رادیو، 4 برابر سریعتر از کامپیوترهای شخصی و سه برابر سریعتر از تلویزیون بوده است(1).
تحقیقات دلالت دارد که 149 میلیون نفر در سراسر دنیا به شبکه اینترنت مرتبط هستند که به میزان 12% در هر ماه افزایش پیدا می کند(4).
بررسی های آماری در سال 2000 بیانگر این مطلب است که کودکان س 7-2 سال بطور متوسط 34 دقیقه در روز از کامپیوتر استفاده می کنند که این زمان با افزایش سن طولانی تر می شود(5-2 سالگی 27 دقیقه در روز، 11-6 سالگی 49 دقیقه در روزو 17-12 سالگی 63 دقیقه در روز)(1) .
بطور متوسط کودکان آمریکایی 3-1 ساعت درروز از کامپیوتر برای انجام تکالیف مدرسه، صحبت با دوستان بطور آن لاین و بازی کردن استفاده می کنند.90% کودکان سن مدرسه در این کشور به کامپیوتر دسترسی دارند(5).
کشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین 178 کشور جهان رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزء کشورهای متوسط بشمار می رود.
35% استفاده کنندگان اینترنت را قشر جوان تشکیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت 52 دقیقه در هفته بوده است(2).
کشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین 178 کشور جهان رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزء کشورهای متوسط بشمار می رود.
35% استفاده کنندگان اینترنت را قشر جوان تشکیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت 52 دقیقه در هفته بوده است(2).
اما آیا فناوری کامپیوتر زندگی کودکان را بهبود می بخشد؟
از آنجائیکه کامپیوتر در همه جای زندگی حاضر است، مهم است که بفهمیم چگونه این تکنووژی می تواند رشد و تکامل کودکان را بهبود ببخشد یا منحرف کند .
روش : این آمار و نتایج طبق تحقیقات و بررسی های محققان در سراسر دنیا ، یعنی حدود 178 کشور بدست آمده است .
این تحقیق روی کودکان 17ـ2 انجام شده که جمعیتی در حدود 149 میلیون نفر را که دارای کامپیوتر شخصی یا خانگی می باشند را تشکیل می دهد .
در این آمارازکتابهای نویسندگان و محققان معتبر و همچنین از منابع اینترنتی اکثرکشورهای دنیا که بنا بر آخرین اطلاعات و ارقام می باشد ، استفاده شده است.
نتایج : مطالعات نشان داده است که الگوهای رفتاری اعتیاد در بین مصرف کنندگان سنگین اینترنت وجود دارد.
بررسی ها شیوع آن را از 6% تا بیش از 80% گزارش کرده اند.
نگران کننده ترین جنبه اعتیاد به اینترنت، آسیب دیدن کودکان است.
آنهاد به راحتی به بازیهای چند نفره حتی بخشهای مبتذل وابسته می شوند.
معتادین به اینترنت ساعتهای بسیار طولانی در طول روز را به استفاده از این وسیله ارتباطی می گذرانند به نحوی که عملکرد شغلی واجتماعی آنها تحت تاثیر قرار می گیرد، کارشناسان این نوع استفاده غیر طبیعی از اینترنت را اصطلاحا اعتیاد به اینترنت می نامند.
علت اعتیاد به اینرنت در بسیاری از این افراد، دستیابی به راهی برای سرکوبی اضطرابها و تنش های زندگی است به گفته پژوهشگران احتمال اعتیاد به اینترنت در افراد گوشه گیر و افرادی که در ارتباطهای اجتماعی و بین فردی خود مشکل دارند بیش از سایرین است.
علایم شناخته شده این اختلال شامل: الف) استفاده از کامپیوتر برای خوشگذرانی، شادی یا تسکین استرس.
ب) احساس تحریک پذیری غیر قابل کنترل و افسردگی زمانی که از آن استفاده نمی کنند(4).
ج) صرف زمان طولانی و هزینه زیاد برای نرم افزار و سخت افزار، روزنامه ها و فعالیتهای مربوط به کامپیوتر.
د) بی خیال شدن نسبت به کار، مدرسه و خانواده(4).
به آنهایی که نمی توانند از صفحه کامپیوتر دور شوند توصیه می شود: - به یک شبکه حمایت شده و سالم متصل شوند(11).
- زمانی که حس می کنند باید کامپیوتر را روشن کنند با کسی تماس بگیرند و با او صحبت کنند.
این روش رفتار شناختی است به این ترتیب به افراد کمک می شود تا الگوی ذهنی خود را دریابند و بدانند چگونه باید آنرا تغییر دهند(13).
دلیل اصلی خانواده ها از خرید کامپیوترو ارتباط با شبکه اینترنت در منزل آموزش می باشد.
والدین اعتقاد دارند که این ابزار نگرش کودک را به مدرسه بهبود می بخشد.
اما با گسترش سریع استفاده از این فناوری سوال مهمی که ایجاد می شود تاثیر آن بر ارتباطات بین اعضای خانواده است.
استفاده از اینترنت به چند دلیل بر روابط خانواده تاثیر می گذارد: - استفاده از اینترنت یک فعالیت زمانگیر است پس می تواند مدت تعامل کودک با خانواده اش را کاهش دهد.زمان اختصاص داده شده برای تعامل با یکدیگر پیش شرط ارتباط با کیفیت می باشد.
در یک مطالعه 50% خانواده ها بیان کردند که مدت زمانی که آنلاین هستند کمتر باهم صحبت می کنند و 41% موافق یادگیری رفتارهای ضد اجتماعی در این مدت بودند.
- اینترنت کشمکش های جدیدی را در خانواده ایجاد می کند.
وجود فقط یک کامپیوتر در منزل رقابتی بین کودک و والدین برای استفاده از کامپیوتر ایجاد می کند که گاهی سبب کشمکش می شود.
- استفاده از صفحات وبی که از نظر محتویات متناسب سن کودک نمی باشد سبب بحث و کشمکش بین وادین و کودکان می شود و گاهی کشمکش ناشی از دستیابی کودکان به اطلاعات خصوصی والدین می باشد.
بحث و نتیجه گیری : در چند سال اخیر کامپیوتر و اینترنت به تدریج تا حدی جای تلویزیون را گرفته است و احتمال می رود که در آینده ای نزدیک نقش عمده تری از تلویزیون را در زندگی کودکان و نوجوانان داشته باشد.
در صورتیکه از این فناوری صحیح استفاده شود اثرات مثبتی دارد .
در حالی که تحقیقات بیانگر خطراتی ناشی از کاربرد بی رویه و غلط از آن است که تمامی کاربران بویژه کودکان را تهدید می کند.
برای اطمینان از استفاده بهینه و اینکه کامپیوتر زندگی کودکان را در حال و آینده بهبود ببخشد، بطورکلی توجه به پیشنهادهای زیر کمک کننده است: آشنایی والدین با کامپیوتر و گذراندن دوره های آموزشی در این زمینه و در صورت لزوم یادگیری برخی نکات از کودکان.
- صحبت با کودکان در مورد نحوه استفاده از کامپیوتر از سوی آنان و خطراتی که در هنگام آنلاین شدن ممکن است آنها را تهدید کند.
- قرار دادن کامپیوتر در مکانی از منزل که بتوان فعالیتهای کودک را تحت نظر داشت(7).
محدود کردن زمان استفاده از کامپیوتر، در صورتیکه وی از تماسهای اجتماعی خود کاسته باشد.
استفاده بیش از حد از کامپیوتر معمولا نشانگر یک مشکل است.
همراهی با کودکان هنگام حضور آنان در اتاق های گفتگو اینترنتی .
بررسی نامه های الکترونیکی کودکان و حذف پیام های نامتناسب.
استفاده از نرم افزارهای فیلتر کننده برای جلوگیری از مشاهده محتویات نامناسب.
چنین نرم افزارهایی همچنین می توانند نشانی تمام سایتهای که کودک به آنها سر زده را ثبت کنند تا والدین بعدا آنها را بررسی کنند.
البته هیچ یک از نرم افزارها نمی توانند جایگزین همراهی والدین با کودکان شوند.
برنامه ها متناسب با رشد و تکامل کودک باشند(6).
تشویق کودک به تعامل با خانواده بجای استفاده بیش از حد از کامپیوتر.
کامپیوتر بعنوان ابزار مکمل آموزشی باشد نه تنها راه آموزشی تهیه برنامه های آموزشی برای والدین،معلمین و دیگر افرادی که با کودکان کار می کنند.
پژوهشهای در مورد اثرات استفاده از کامپیوتربر تکامل فیزیکی، هوشی، عقلی، اجتماعی و روانی کودکان انجام گیرد .
فهرست منابع : 1.Shields M.K, Beharman R.E.Children and computer technology:Analysis and recommendations.
The future of children and computer technology.
Vol:10.
No:2.
Fall/winter2000.P:4-30.
2.
شفیعی شفیع.
اینترنت و نقش آن در زندگی اجتماعی.
.May2005.14.http://www.ayandehnegar.com/ 3.
ICTs and children.
http://www.wiki.media-culture.org.au/ .
2004.
4.
AffonosoB.
,.
Is the internet affecting the social skills of our children?
December 1.1999.
5.
Wan L.K.
Children and computer vision syndrome.
http://www.allaboutvision.com/ .
2005.
6.
شاملو سعید.
بهداشت روانی.
تهران.
انتشارات رشد.
1382.ص 147-156.
7.
Emick M.
Study finds direct link between computer use and vision problems in children.
Mar 27.2002.
8.
عظیمی عباس، صالحی مرضیه، صالحی فرشته، مسعودی حبیبه.
اثرات کار با کامپیوتر بر عملکرد بینایی.
راز بهزیستن.
شماره 30.
پاییز 1383.
ص 41-33.
9.
What’s new in health care computers cause vision problems in children.http://www.jhu.edu/April1.2002.
10.
Lang S.S.
Cornell ergunomist offers web guide lines on how children can avoid injury while at their computers.
Feb 15.2000.
11.
Health- Development.
Computer technology and children-physicalandpsychologicaldevelopment.
http://www.public.iastate.edu/Oct28.2004.
12.
The internet: A positive or negative influence on children.
13تشخیص نشانهای اعتیاد به اینترنت.
http://www.hasht.com/.1381 تاثیر کامپیوتر و اینترنت بر کودکان بسمه تعالی عنوان تحقیق : تاثیر کامپیوتر و اینترنت بر کودکان عنوان درس : مقدمات روشهای مطالعه و فنون تحقیق استاد مربوطه : خانم دکتر تجریشی دانشجو : محسن محمدی گروه : ( ک)