مقدمه :
در جلسات گذشته در مورد کنترل بیولوژیک و شیمیایی آفات گلخانهای صحبت کردیم.
در این جلسه به بحث دیگر تحت عنوان سایر روشهای مبارزه با آفات میپردازیم.
* روشهای کنترل آفات گیاهان زینتی
- تولید گیاهان مقاوم به آفات؛
- استفاده از تکنیکهای زراعی؛
- تکنیک رهاسازی نرهای عقیم؛
- استفاده از تلههای فرمونی.
علاوه بر این 4 روش در مبارزه با آفات روشهای دیگری وجود دارد که خیلی به صورت گسترده مورد استفاده قرار نگرفتهاند.
سایر روشهای کنترل آفات
- استفاده از ترکیبات شیمیایی دور کننده (Repelents)؛
- استفاده از مواد ضد تغذیه (Antifeedants)؛
- استفاده از عقیمکنندههای شیمیایی (Chemostrilants)؛
- استفاده از تلههای نوری؛
- استفاده از تلههای چسبناک.
در اینجا در مورد تعدادی از مهمترین روشها بصورت فشرده مطالبی ارائه میشود.
* تولید گیاهان مقاوم یکی از روشهای جالب توجه در مبارزه با آفات تولید گیاهان مقاوم است.
اصول اساسی این روش دگرگونی مصنوعی گونههای گیاهی به روش ژنتیکی است به نحوی که گیاه تولید شده میزبان مناسبی برای آفت نباشد.
این تغییرات میتواند به دو روش فیزیکی و شیمیایی باشد.
تغییرات فیزیکی عمدتاً تغییراتی در ظاهر و بافت گیاه است.
بعنوان مثال گیاهانی که با بافت سخت تولید میشوند در مبارزه با آفات مناسبترند.
همچنین گیاهانی که سطح برگ آنها از کرک بیشتری برخوردار است.
قابل توجه است که هر یک از این روشها ممکن است فقط در مبارزه با یک آفت مفید باشد و در مبارزه با گونه دیگر نقش منفی ایفا کند.
لذا در مبارزه با آفات کلاً به مجموع آفاتی که بر روی یک گونه گیاهی فعالیت میکنند، توجه داشته باشید.
تغییرات شیمیایی در برگیرنده تغییر در مواد شیمیایی موجود در گیاهان است، که بصورتهای مختلفی در کنترل آفات نقش دارد.
1)آنتیزنوز(Antixenosis) : مکانیزم شیمیایی و فیزیکی که باعث دفع حشرات و ممانعت از استقرار آنها روی گیاه میشود.
2)آنتیبیوز(Antibiosis) : مکانیزمی که باعث اثرات معکوسی روی ویژگیهای بیولوژیک آفت میشود.
3) تحمل (Tolerance) : مکانیزمی که باعث افزایش تحمل گیاه در مقابل حمله آفت میشود.
در تولید گیاهان مقاوم، وجود ارتباط تنگاتنگ بین متخصصین ژنتیک گیاهی و متخصصین حشرهشناسی مهم است.
این دو گروه از متخصصین الزاماً باید در تولید گیاهان مقاوم با هم همکاری داشته باشند.
تولید هر واریته یا هر گیاه مقاوم به آفت، حداقل حدود 10 تا 15 سال طول میکشد.
مزیت عمده استفاده از گیاهان مقاوم اینست که این روش با سایر روشهای مبارزه با آفات سازگار است.
بعنوان مثال حشراتی که در روی گیاهان مقاوم به آفات تغذیه میکنند عموماً در مقابل شرایط محیطی حساستر و ضعیفترند و سریعتر از بین میروند.
همچنین گیاهان مقاوم به آفات میتوانند کارآیی دشمنان طبیعی را افزایش دهند.
بعنوان مثال گیاه تولید شده با میزان کرک کمتر در سطح برگ، باعث افزایش کارآیی بعدی از پارازیتوئیدها میشود.
تاکنون گیاهان مقاوم برای بیشتر از صد گونه گیاهی تولید شدهاند.
آیا تولید گیاهان مقاوم میتواند بعنوان یک نوع کنترل بیولوژیک باشد؟
تولید گیاه مقاوم اگر صرفاً بر روی جمعیت آفت تاثیر بگذارد کنترل بیولوژیک نیست، در حالیکه اگر باعث افزایش کارآیی دشمنان طبیعی باشد نوعی کنترل بیولوژیک محسوب میشود.
* استفاده از تکنیکهای زراعی از دیگر روشهای مبارزه با آفات میتوان به روشهای زارعی اشاره کرد.
کنترل زراعی آفات در برگیرنده تغییرات اَگروتکنیکی به منظور کاهش تولید مثل و بقای آفت است.
روشهای زراعی از قدیمیترین روشهایی هستند که توسط بشر در کنترل آفات مورد استفاده قرار گرفتند.
کنترل زراعی آفات - تغییر در زمان کاشت و برداشت؛ - شخم زدن؛ - تغییر فواصل کشت؛ - آبیاری؛ - تناوب زراعی؛ - کاشت گیاهان تله.
نام داروی گیاهینام داروی گیاهیشرکت سازندهآلیکومALICOMنیاکآلیوم اسALLIUM-Sدینه ایرانآلتادینALTHADINدینه ایرانآلتیبALTIBگل داروآنتومANETHUMایران داروکآنتی دیابتیکANTI-DIABETICایران داروکآنتی میگرنANTIMIGRAINEگل داروآفرودیتAPHRODITگل داروآوی پکتAVIPECTدینه ایرانبابونهBABOONEHشیمی دارویی امینبرنBRANدینه ایراندلیسانDELISUNباریج اسانسبرونکوتیدیBRONCHO T.Dتولیداروسی لاکسC_LAXدینه ایرانکالاندولاCALENDULAدینه ایرانکارامینCARAMINگل داروکاروای میکسچرCARWAY MIXTUREایران داروککارمیناتیفCARMINATIFدینه ایرانکارمینتCARMINATپور سیناکراتاگوسCRATAGUSایران داروکد- رگلیسD-REGLISایران داروکبخور اوکالیپتوس دینهDINEH EUCALYPTUS INHALERدینه ایرانبخور دینه (پودر)DINEH INHALER POWDERدینه ایراندیورتیکDIURETICایران داروکانوکسولونENOXOLONEداروپخشگارلتGARLETکوثرگارلیکGARLICایران داروکگارلی کپGARLICAPهربی داروگارسینGARSINگل داروجنرال تونیکGENERAL TONICدینه ایرانجن جی تونGINGITONهربی داروگل گریپGOL _ GRIPEگل داروبخور اوکالیپتوس گل داروGOLDARU EUCALYPTUS INHALERگل داروگرایپ واترGRIPE WATERدینه ایرانهربی لاکسHERBILAXهربی داروهایپیرانHYPIRANپور سینابخور اوکالیپتوس ایران داروک-محلول غیر خوراکیIRAN DARUK LIQUID EUCALYPTUS INHALERایران داروکبخور اوکالیپتوس ایران داروک (پودر)IRAN DARUK POWER EUCALYPTUS INHALERایران داروککامیلCAMILنیاکلاگزاریسینLAXARICINدینه ایرانلیکوفارLICOPHARگل دارومنتول مایعLIQUID MENTHOLپور سیناماسومنتMASUMINTابن ماسویهملیسانMELLISANگل دارومنتاMENTHAدینه ایرانمنتازینMENTHAZINابن ماسویهموسیلیومMUSYLIUMایران داروکمیرتکسMYRTEXباریج اسانسمیرتوپلکسMYRTOPLEXداروپخشاولئاکراتOLEA-CRATایران داروکپاسی پیPASIPAYایران داروکپرفورانPERFORANایران داروکپرسیکاPERSICAپور سینافیتو کلدPHYTOCOLDگل داروپلانتاژلPLANTAGELدینه ایرانپروستاتانPROSTATANگل داروپسیلیوم موسیلوئیدPSYLLIUM MUCSILOIDنیاکپسیلیومPSYLLIUMهربی دارورازینRASINابن ماسویهرگلیس معطرREGLIS MOATTARایران داروکرگلیسیدینREGLISIDINدینه ایرانسامی لاکسSAMILAXسامی سازسنکلSANKOLگل داروسدامینSEDAMINگل داروسنامدSENA_MEDایران داروکسناگلSENAGOLگل داروسنالین 7.5SENALIN 7.5گل داروسنالینSENALINگل داروشیر ینوشSHIRINOOSHگل داروشیر افزاSHIRAFZAگل داروسوپر مینتSUPERMINTباریج اسانستانا میگرنTANAMIGRAINزهراویتیم آرتاTHYMARTAایران داروکتیمکسTHYMEXایران داروکتیمیانTHYMIANمیناتوسیانTUSSIANگل داروتوسیگلTUSSI-GOLگل داروتوسیوینTUSSIVINباریج اسانساورتانURTANپور سینااورتیدینURTIDINباریج اسانسوالریکVALERICمیناوالرینVALERIANهربی دارووالی فلورVALIFLUREنیاکویتاگنوسVITAGNUSپور سینازینتوماZINTOMAگل داروپیجیوم آفریکانومPygeum Africanumتولید فورنیه فرانسه بسته بندی زهراویماسومنتMasoumentابن ماسویهچای کیسه ای بابونهMatricaria Chammomillaگلچایچای کیسه ای رازیانهFoeniculum vulgareگلچایچای کیسه ای گاوزبانEchium Amoenumگلچایچای کیسه ای چای سبزCamellia Theaگلچایچای کیسه ای شیرین بیانLiquoriceگلچایچای کیسه ای قرقاتVaccinium Arctostaphylosگلچایچای کیسه ای ملیسMelissa Officinalisگلچایچای کیسه ای لاکسانCassia Angustifoliaگلچای اشکال دارویی : قرص روکشدار 260 میلی گرمی موارد مصرف : آلیکوم در زیادی فشار خون ، چربی خون ، تصلب شرائین و پیشگیری از ترومبوز بکار می رود .
اجزاء فرآورده : قرص آلیکوم حاوی 100 میلی گرم پودر سیر ( Allium sativum ) می باشد .
مواد موثره : تیو آللیل ها و شمتقات آنها نظیر آلیئین ،آلیسین ،آجوئین ،دی آللیل دی سولفاید و دی آللیل تری سولفاید آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر : مطالعات نشان داده است که سیر با اثر مستقیم روی عضلات صاف دیواره عروق باعث وازودیلاتاسیون عروق محیطی می گردد به نظر می رسد این دارو با باز نمون کانالهای پتاسیم موجب هیپر پلاریزه سیون پتانسیل غشا و وازودیلاتاسیون عروق می گردد .
همچنین مطالعات در آزمایشگاه که با عصاره آبی ، عصاره الکلی و با پودر سیر انجام پذیرفته نشان داده است که سیر ازطریق فعال کردن نیتریک اکساید سنتتاز باعث افزایش تولید نیتریک اکساید و در نتیجه پائین آمدن فشار خون می گردد این نتایج توسط آزمایشات در انسان نیز تایید گردیده است .
از سیر در کاهش کلسترول و تری گلیسیرد احتمالا از طریق مهار آنزیم های کلیدی سنتز کلسترول و اسید های جرب مانند هیدروکسی متیل گلوتاریل کوآنزیم A و استیل کوآکربوکسیلاز ظاهر می شود .
سیر با افزایش فعالیت فیبرینو لیتیکی ،افزایش انعقاد و وقفه و تجمع پلاکتی از ایجاد لخته جلوگیری می کند .
تداخل دارویی : در بیمارانی که تحت درمان با استیل سالیسیلیک اسید و یا سایر داروهای ضد انعقاد و داروهای پایین آورنده قند خون می باشند با احتیاط مصرف شود .
مقدارمصرف : روزی 3 بار ، هر بار 2-1 قرص بعد از غذا میل شود .
موارد احتیاط : مصرف زیاد سیر ممکن است باعث خونریزی پس از جراحی گردد .
عوارض جانبی : با مقدار مصرف پیشنهاد شده عوارضی مشاهده نشده است ولی مصرف مقادیر زیاد آن و یا در صورت خالی بودن معده ممکن است اختلالات گوارشی نظیر سوزش معده ، تهوع ،استفراغ و اسهال ایجاد نماید .
همچنین در افراد حساس واکنش های آلرژیک مانند درماتیت تماسی و حملات آسم با مصرف سیر گزارش شده است .
موارد منع مصرف : این فرآروده در افراد حساس به سیر و افراد میتلا به زخمهای حاد دستگاه گوارش ممنوعیت مصرف دارد .
مصرف در حاملگی وشیردهی : مطالعات در آزمایشگاه نشان داده است که سیر موجب انقباضات رحمی می گردد و ایمنی مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است لذا توصیه می شود در این دوران مصرف نگردد .