فرآیندهای زیادی باعث گرفتگی رگ های قلب، پیدایش سلول های سرطانی و آسیب شبکه ارتباطی اعصاب در مغز می شوند.
سبزیجات و میوه ها دارای مواد آنتی اکسیدانی هستند.
مغز برای خنثی کردن رادیکال های آزاد نیاز به آنتی اکسیدان ها دارد.
رادیکال های آزاد به سلول های عصبی آسیب می رسانند و عمل واسطه های شیمیایی اعصاب را مختل می کنند.
وقتی سن شما افزایش می یابد، قدرت دفاعی بدنتان ضعیف می شود، در نتیجه اثر تخریبی رادیکال های آزاد افزایش می یابد.
آنتی اکسیدان ها، حالت ارتجاعی رگ ها و قوت ضربان های قلب را حفظ می کنند.
20 درصد خون خارج شده از قلب به مغز می رود.
هر چیزی که مانع از جریان خون به مغز شود، قدرت یادگیری و ذهنی فرد را کاهش می دهد.
وقتی که جریان خون در مغز مختل شود، باعث سکته و خونریزی مغزی می شود؛ چنین چیزی خطرناک و کشنده است.
به تدریج یک سری حملات مغزی ضعیف اتفاق می افتد که در ابتدا باعث کاهش حافظه و فراموشی می شود و در نهایت رگ های مغزی آسیب می بینند و حالتی شبیه بیماری آلزایمر به وجود می آید.
افزایش هموسسیتئین خون (اسید آمینه ای که از هضم پروتئین حیوانی در بدن تولید می شود) رگ های خونی را مجروح می کند و باعث پیدایش پلاک ( بافت زخمی و مجروح ) می شود.
یک بررسی نشان داد افزایش هموسسیتئین خون، حافظه مردان مسن را کاهش می دهد.
مطالعات دیگری نیز ثابت کرده که این امر باعث تنگ شدن سرخرگ های کاروتید ( رگ های بزرگی که خون را به مغز می رسانند) می شود.
فشار خون بالا، سرخرگ ها و سیاهرگ ها را ملتهب می کند و باعث تنگ شدن آنها می شود و شرایطی را به وجود می آورد که پلاک ها افزایش می یابد و سکته مغزی رخ می دهد.
افرادی که به طور مزمن دارای فشار خون بالا هستند، با افزایش سن ، در یادآوری ، خلاصه کردن و بررسی مطالب دچار مشکل می شوند.
اسکن مغزی نشان می دهد افراد دچار فشار خون بالا، بی سبب دچار حملات خفیف مغزی می شوند.
محققین می گویند حتی افزایش جزئی فشار خون، تغییرات عمده ای در مغز به وجود می آورد.
تغذیه و نگهداری قدرت حافظه
1- مرحله اول، مصرف کمتر نمک و چربی های اشباع است.
رژیمDASH که دارای میوه و سبزی فراوان و لبنیات کم چرب است، همان اثر داروها را در کاهش فشار خون بالا دارد.
2- اسیدهای چرب امگا-3 میزان حملات قلبی و افسردگی را کاهش می دهد.
اسیدهای چرب غیر اشباعLDL را کاهش داده وHDL را افزایش می دهند.
3- زغال اخته و توت فرنگی و اسفناج منبع غنی آنتوسیانین هستند.
آنتوسیانین توانایی سلول های عصبی را برای پاسخ به واسطه های شیمیایی حفظ می کند.
همچنین مانع از تشکیل لخته های خونی می شود ( رقیق کننده های خون) .
این سه ماده غذایی کشسانی رگ های خونی را حفظ می کند و انتقال پیام های عصبی را بهبود می بخشد .
سایر مواد غذایی مثل کلم قرمز، انگور، آلو و آلبالو نیز همین اثرات را دارند.
اسفناج دارای آنتی اکسیدان فراوانی است که شامل بتا کاروتن ( پیش ساز ویتامینA)، ویتامینC و اسید فولیک است.
4- سیر تا 12 درصد میزان کلسترول بالا را کاهش می دهد.
همچنین انعطاف پذیری رگ های خونی را حفظ می کند.
برای این منظور روزانه 4 حبه سیر را به صورت خام یا نیمه پخته مصرف کنید، یا اینکه 2 تا 8 عدد کپسول 50 میلی گرمی را که حاوی عصاره سیر است بخورید.
5- سویا نیز کلسترول خون را کاهش می دهد.
موادی در سویا وجود دارد که از اکسیده شدنLDL جلوگیری می کنند و مانع از اثرات آتروژنیک رادیکال های آزاد ( تشکیل پلاک در دیواره داخلی سرخرگ ها ) می شود.
اثر سویا در کاهش کلسترول فقط برای افراد دچار کلسترول بالا موثر است، ولی اثر آنتی اکسیدانی آن برای همه افراد مفید است.
فیتواستروژن های سویا، هورمون های گیاهی هستند که محققین اعتقاد دارند مانند هورمون استروژن باعث تقویت حافظه می شوند.
قرص های هوش : 1-اسید فولیک :برای رفع هموسیستئین ( اسید آمینه خطرناک ) بدن لازم است.
تحقیقات ثابت کرده است در اثر کاهش اسید فولیک، ویتامین هایB6 وB12 در خون، مشکلاتی نظیر کاهش سطح ادراک در افراد مسن، اشکال در یاد آوری، تمرکز حواس و افزایش هموسیستئین خون به وجود می آید.
2-ویتامینB12 :برای نگهداری سلول های عصبی ضروری است.
حتی اگر این ویتامین در حداقل مقدار طبیعی باشد، برای بدن مضر است و بایستی دارای مقدار نرمال خود باشد.
رفتار و حافظه افراد با مکمل دهی ویتامین های گروهB بهبود می یابد.
در کمبود این ویتامین ها سطح ادراک و آگاهی کم می شود، طوری که کسی هم متوجه نمی شود.
البته نباید محتوای ویتامینB موجود در غذا را بشمارید.
وجود ویتامین هایB و Aکه بیشتر از صد در صدRDA را تامین کند، سالم و موثر است.
3-ویتامین E: مغز شما را از آسیب حفظ می کند.
مطالعات طولانی مدت نشان داده، مکمل ویتامینE خطر بروز بیماری های قلبی را کاهش می دهد ،LDL را بی اثر می کند و احتمال لخته شدن خون را کاهش می دهد.
همچنین وخامت بیماری آلزایمر افراد را آهسته می کند.
اثر آنتی اکسیدانی ویتامینE تشکیل پلاک های آمیلوئیدی را که باعث التهاب و کج شدن انتهای اعصاب می شوند، متوقف می کند.
یکی از اعمال ویتامینE رقیق کردن خون است.
مصرف روزانه 800-200 واحد بین المللی ویتامینE توصیه می شود.
مکمل های غذایی و مغز: Ginkgo:برای جلوگیری از کاهش حافظه موثر است.
دارای اثر آنتی اکسیدانی و ضد انعقاد خون است.
اگر یکی از مواد رقیق کننده خون مثل آسپیرین، ویتامینE و سیر را مصرف می کنید، قبل از مصرف این مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
فسفاتیدیل سرین( PS ):ماده طبیعی که باعث انعطاف پذیری غشای سلول ها می شود؛ در نتیجه سلول های عصبی می توانند به راحتی با هم ارتباط داشته باشند.
همچنین سلول های مغزی را در مقابل آسیب رادیکال های آزاد حفظ می کند و تولید استیل کولین (یک انتقال دهنده عصبی مهم ) را تحریک می کند.
وقتی جوان هستید،PS کافی در بدن تولید می شود ولی بعد از 40 سالگی، تولید آن کم می شود و بدن نیاز به مکمل دارد.
تحقیقات اخیر نشان می دهد کهPS مشکلات مربوط به حافظه را در کسانی که تازه دچار آلزایمر شده اند، بهبود می بخشد.
ابتدا برای مدت یک ماه 300 میلی گرم در روز و بعد از این مدت فقط 100 میلی گرم در روز مصرف کنید.
استروژن :التهاب و تخریب سلول های مغزی را که در اثر رادیکال های آزاد به وجود می آید، کاهش می دهد.
همچنین حجم دندریت ها ( شاخه های سلول عصبی ) را افزایش می دهد، در نتیجه ارتباطات سلولی ممکن می شود.
با تقویت قلب، هورمون درمانی با استروژن بطور مستقیم، حافظه را تقویت می کند.
اگر شما سابقه خانوادگی ابتلاء به سرطان سینه را ندارید، هورمون درمانی با استروژن، قلب، استخوان ها و حافظه شما را بهبود می بخشد.
روشی سریع برای داشتن ذهنی فعال متخصصین اعصاب دریافته اند قسمتی از مغز بنام " هیپوکامپوس " در مقایسه با سلول های دیگر مغز ، با افزایش سن همچنان فعال می ماند.
آنها معتقدند انجام ورزش و فعالیت بدنی شدید و هوازی باعث این امر می شود که با مقایسه بین موش های فعال در گردانه های چرخان و موش های کم تحرک این فرضیه ثابت شده است.
دانشمندان معتقدند این مورد درباره انسان نیز صدق می کند چون مغز انسان و موش از بسیاری جهات شبیه هم هستند.
محققین بیان می کنند گذشت زمان شما را فرسوده تر و پیرتر می کند ولی کار و فعالیت بیرون از منزل شما را داناتر می کند.
تقویت کننده های ذهن : انتقال دهنده های عصبی :مواد شیمیایی موجود در مغز که روی قدرت اندیشه، ذهن و حافظه، رفتار، آمادگی جنسی و هوشیاری فرد اثر می گذارند.
1-استیل کولین : بیشتر در یادگیری و حافظه موثر است.
مواد مغذی که روی استیل کولین مغز اثر دارند ، شامل: کولین،DMAE ( دی متیل آمینواتانول) ، لسیتین وCDP کولین است.
در آلزایمر مقدار استیل کولین کاهش می یابد.
داروهایی مثل تاکرین(tacrine) باعث افزایش استیل کولین می شود.
2-دوپامین : برخی از اختلالات روانی مثل شیزوفرنی ، پارکینسون و اختلالات رفتاری در اثر غیر طبیعی بودن مقدار دوپامین است.
افزایش دوپامین باعث افزایش هوشیاری و آمادگی جنسی می شود.
مواد مغذی که باعث افزایش دوپامین می شوند، شامل اسید آمینه تیروزین وNADH ( نیاسین غیر فعال ) است.
3-نور اپی نفرین:اسیدآمینه های فنیل آلانین و تیروزین، به دوپامین تبدیل می شوند .
دو پامین نیز به نور اپی نفرین تبدیل می شود.
افزایش نور اپی نفرین باعث ایجاد هیجان در فرد می شود.
مقادیر بیش از حد آن، عوارضی مثل بد خلقی، اضطراب و بی خوابی را ایجاد می کند.
4-سروتونین :فعالیت های جسمی و روحی زیادی مثل رفتار، اضطراب، هیجان و پرخاشگری را تنظیم می کند.Prozac دارویی است که سروتونین را افزایش می دهد.
" 5- هیدروکسی تریپتوفان "(HTP -5) پیش ساز اصلی سروتونین است که سطح آن را در مغز افزایش می دهد.
تریپتوفان در انواع گوشت، ماهی و سایر غذاهای پروتئینی وجود دارد.
اگر مقدار تریپتوفان برای مغز کافی نباشد، سروتونین کاهش می یابد.
تریپتوفان بهHTP -5 و سپس به سروتونین تبدیل می شود.
سپس غده صنوبری موجود در مغز آن را به هورمون خواب ملاتونین تبدیل می کند.
5-GABA (گاما- آمینو بوتیریک اسید): بیشترین و مهم ترین انتقال دهنده عصبی بازدارنده ی موجود در مغز است.
حالت تحریک پذیری بایستی با بازدارندگی در تعادل باشد.
تحریک بیش از حد منجر به بی قراری، کج خلقی، بیخوابی مزمن و حتی بیماری می شود.
GABA باعث آرامش، کاهش درد و خواب راحت می شود.
داروی باربیتورات و بنزودیازپین باعث تحریک گیرنده هایGABA و آرامش فرد می شود.
چند تمرین برای تقویت حافظه اگر پیش آمده که اسم شخصی را فراموش کرده باشید، اگر نام فیلمی را که هفته گذشته تماشا کردید از یاد برده اید، اگر احساس می کنید که زیاد این جمله را به زبان می آورید: «آخ، یادم رفته!»؛ نترسید که مبادا آلزایمر گرفته باشید.
راه حل مشکل شما ساده است؛ شما نیاز به تقویت حافظه خود دارید.
حالا جدا از نوع تغذیه و راه های مختلفی که برای این کار توصیه می شوند، چند تمرین جالب برایتان داریم که می تواند کمی به تقویت حافظه تان کمک کند.
در زمان زنگ تفریح کار یا کلاس، به جای نشستن و خوراکی خوردن، از جای خود بلند شوید کمی قدم بزنید و هوای تازه استنشاق کنید.
1 - چشم ها را ببندید.
از توی کیف دسته کلید خود را بردارید.
حالا بدون این که چشم ها را باز کنید سعی کنید کلید را داخل قفل قرار دهید و در را باز کنید.
2 - با هر دستی که عادت به مسواک زدن دارید، از امشب با آن یکی دست مسواک بزنید.
مثلاً اگر با دست راست مسواک می زنید، از امشب مسواک را با دست چپ بگیرید.
3 - برای شانه زدن نیز همان تمرینی را که برای مسواک زدن گفتیم انجام دهید.
4 - اگر همیشه عادت به یک دوش گرفتن ساده دارید، از این پس یک حمام کردن درست و حسابی را تجربه کنید.
5 - اگر هر روز با ماشین سرِ کار می روید از فردا پیاده عازم محل کار خود شوید.
6 - به روی میز تحریر خود نگاهی بیندازید، حالا جای همه چیز را عوض کنید.
مثلاً جامدادی را به جای تراش رومیزی بگذارید.
7 - اگر سوار آسانسور می شوید، چشم ها ببندید و سعی کنید دکمه طبقه مدنظر خود را فشار دهید.
البته قبل از فشار دادن چشم هایتان را باز کنید تا اشتباهاً به طبقه دیگری نروید.
8 - در زمان زنگ تفریح کار یا کلاس، به جای نشستن و خوراکی خوردن، از جای خود بلند شوید کمی قدم بزنید و هوای تازه استنشاق کنید.
9 - اگر روی میز تحریرتان عکس یا ساعت رومیزی دارید، آنها را وارونه بگذارید.
10 - سعی کنید به جای نگاه کردن به غذا، از بو یا مزه آن پی ببرید که درون بشقابتان چه غذایی وجود دارد.
11 - سرگرمی تازه ای برای خود انتخاب کنید.
12 - اگر می توانید به ماهیگیری بروید.
13 - باغبانی را هم به شما پیشنهاد می کنیم تا حافظه خود را تقویت کنید.
آیا اخیرا فراموش می کنید , دسته کلید خود را کجا گذاشته اید؟
داخل اتاق میشوید بدون اینکه بدانید برای چه کاری به آن سمت میروید؟
آیا بعد از ریختن چای در استکان قوری را در یخچال می گذارید؟
شماره تلفن منزل خود را فراموش می کنید ؟
نگران نباشید!
متخصصان معتقدند که استرس های روزمره تا حدی مغز انسان را تحت تاثیر قرار می دهند که کم حافظگی را به وجود می آورد.
روانشناسان در این زمینه تو صیه می کنند که : ١.
موز بهترین دوست حافظه : ویتامین B بهترین تغذیه حافظه است و موز دارای این منبع غنی میباشد.
٢.
مهربانی با خویشتن : انجام کارهای مورد علاقه مانند خریدن یک شاخه گل , کتاب رمان, ملاقات دوستان قدیمی و ……..
باعث افزایش ترشح هورمون ” دوپامین ” می شود که احساس خوبی را در فرد به وجود می آورد و این افزایش تاثیر مثبتی بر سلسله اعصاب و آن بخش از مغز که مسوول حافظه است میگذارد.
٣.
قدم بزیند : زنان یا مردانی که درروز به طور مرتب قدم می زنند بسیار کمتر دچار فراموشی میشوند .
چرا؟
تحقیقات نشان داده است که فعالیت ,ارتباط مغزی را در بخشی که ذهن مسوول حافظه است گسترش می دهد.
٤.
غذای سس دار نخورید : بر اساس تحقیقات انجام شده برروی عادات غذایی بیش از ٨ هزار نفر , استفاده از این نوع سس ها و غذاهای سویا دارباعث کاهش قدرت حافظه می شود.
علت آن است که یک ماده شیمیایی موجود در این نوع سس ها و سویا که گفته می شود ضد سرطان و بیماری قلبی است دقیقا عکس این خواص را در مورد حافظه با خود دارد.
با این حال یک بار خوردن آن در هفته چندان مشکلی ندارد!
٥.
خواب به موقع : یک استراحت خوب مغز می تواند اطلاعات بیشتر و بهتری را به حافظه شما باز گرداند تا مغزی که تمام روز را بدون استراحت گذرانده باشد .
٦.
بیشتر به خودتان برسید : تحقیقات نشان می دهد افرادی که رژیم های غذایی بسیار کم کالری در برنامه روزانه خود دارند نه تنها پروسه اطلاع رسانی را بسیار کند انجام می دهد بلکه از دیگر افراد هم سن و سال خود که این رژیم را ندارند نیز کمتر قادر به استفاده از حافظه خود می باشند.
لذا به فکر خود باشید و رژیم های غیر موجه را فراموش کنید.
٧.
چای گیاهی بنوشید : آهن برای عملکرد صحیح حافظه ضروری است و نوشیدنی های کافئین دار به علت دارا بودن موادی به نام ” تانن ” ( اسید تانیک) که ٧٥ درصد آهن موجود در بدن را از بین می برند باعث اختلال در حافظه می شود .
٨.
خوردن قند و شکر مصنوعی را کاهش دهید : این امر ممکن است در کاهش وزن به شما کمک کند اما نوشیدن بیش از یک یا دو نوشیدنی رژیمی در طول روز حافظه دراز مدت شما را تخریب می کند .
خوشبختانه تاثیرات منفی این مسئله دائمی نیست و شما به راحتی می توانید با قطع مصرف شیرینی های مصنوعی مجددا حافظه خود را اصلاح کنید.
دستوراتی جهت تقویت حافظه (دستوراتی جهت تقویت ذهن و حافظه) 1- از طب هر روز اگر می خواهید ذهن و حافظه شما قوی شود به این دستور عمل نمایید الرضا صبح و ناشتا هفت مثقال مویز میل نمایید.
هر روز اگر سه قطعه2- از طب الرضا زنجبیل مربی با عسل میل نمایید مطمئن باشید که قوه حافظه شما زیاد شده و فراموشی شما نیز کم می شود.
هر روز اگر با غذا خردل میل نمایید حافظه3- از طب الرضا شما زیاد می شود.
منقول است که از زعفران خالص جزئی و از4- از بحار الانوار سعد کوفی جزئی تهیه کنید و آن دو را با عسل صاف مخلوط نمایید ، در هر روز ناشتا دو مثقال از آن میل نمایید ، حضرت علی علیه السلام می فرماید : هر کس به این دستور عمل نماید از شدت حافظه بر او ترسیده می شود که ساحر است.
خوردن5- از کتاب خطی انگور بخصوص انگور سرخ پوست حافظه را زیاد می کند.
6- دستوری از امام صادق علیه خوب کوبیده شود تا نرم گردد و مخلوط کردن 10 درهم قرنفل + 10 درهم کندر السلام هر روز صبح ناشتا میل شود.
10 درهم کندر رومی + 10 در هم7- دستوری از ابن سینا فلفل سفید + 10 درهم سعد هندی + 10درهم زعفران خالص + 5 درهم مغز پسته + 5 درهم کوبیده و الک شود و با عسل صاف بدون موم مخلوط گردد و هر روز صبح ناشتامویز سیاه دو درم میل شود.
انار با پیه ، عدس ، عسل8- خوردن اینها حافظه را زیاد می کند ، گوشت ، شیر ، شیرینی ، انگور سرخ پوست ، گرمی جات ، مربای آویشن که با شکر درست شده است ، اسطوخودّوس ، نان خشک و بیات ، کندر زیاد 9- خوردن اینها حافظه را کم نان گرم ، سردی جات مثل ماست و برنج و امثال آنمی کند ایسکانیوز ـ زیست شناسان دانشگاه هاروارد اعلام کردند تحقیقات بر روی حافظه بلند مدت در کرم میوه ممکن است منجر به درمانی جدید برای افرادی که حافظه خود را از دست دادهاند باشد.
به گزارش سرویس علمی پژوهشی ایسکانیوز به نقل از مجله cell، مولکول فعالی در عصب کرم میوه وجود دارد که با RNA در ارتباط است این مولکول برای تنظیم ساختار حافظه بلند مدت در کرم استفاده می شود.
این مولکول در پیوندگاه دو عصب پستاندارن نیز یافت شده است.
روش فعال سازی این مولکول مسیر Risc است که این مسیر با RNA در پیوندگاه دو عصب ارتباط دارد.
این مسیر به منظور مجهز کردن پروتئینی که ساختار حافظه را شکل میدهد است.
استفاده از یک آزمایش به نام یادگیری کلاسیک که در آن حشره در معرض رایحه و شوک الکتریکی قرار گرفته بود نشان داد که چگونه میتوان مسیر Risc را فعال ساخت تا منجر به تقویت حافظه شد.
دانشمندان بر این باورند که حافظه بلند مدت به وسیله تنظیم فعالیت مسیر Risc در کرم میوه افزایش میکند.
پروتئینهای مختلف که شامل مسیر Risc است در پیوندگاه عصب موشها و انسانها یافت شده و این بدین معنی است که دانشمندان میتوانند حافظه افراد را تقویت کنند.
منابع: 1- سایتalwaysyourchoice.com ، مترجم : کارشناس تغذیه تبیان 2- ایسکانیوز