تکنولوژی ذخیره و بازیابی اطلاعات توسط اشعه لیزر:
تکنولژی ذخیره وبازیابی اطلاعات توسط تابش اشعه لیزر یکی از جدید ترین روشهای ذخیره وبازیابی داده هاست.دراین روش باتابش اشعه روی سطح دیسک حفره های میکروسکپی به وجود می آید که وجود یا عدم وجود حفره در یک محل به منزله یک یا صفر است.دیسکهای نوری از یک صفحه فلزی بسیار نازک و درخشان تشکیل شده است که سطح آن با پلاستیک پوشیده شده است.
دیسک فشرده
صفحه های فشرده از سال 1985 به بازار عرضه شد و از آن تاریخ تاکنون تولید و فروش آن با شتاب حیرت انگیزی افزایش یافته است از دیسک فشرده که به سی دی رام نیز مشهود است و دیسک نوری برای ذخیره و بازیابی حجم زیاد اطلاعات استفاده میشود.
در ابتدای بهره گیری از این ماده ، اطلاعات ثبت شده روی آن قابل تعویض و پاک شدن نبود و از نوع حافظه ثابت محسوب میشد اما در حال حاضر دیسکهای فشرده ای به بازار آمده است که قابلیت ضبط مجدد را دارا است.
دیسک فشرده علاوه بر اطلاعات، دارای نرم افزاری است که چگونگی استفاده از اطلاعات ثبت شده بر روی دیسک را به کامپیوتر فرمان میدهد .
برای استفاده از این دیسکها علاوه بر کامپیوتر باید دیسک گردان نیز داشته باشیم.
دیسک فشرده یکی از پدیده های تکنولوژی اطلاعات است که به سرعت تکامل یافته و بخصوص در کتابخانه ها و آرشیوها کاربرد زیادی پیدا کرده است.
نظام ذخیره نوری و استفاده از تکنولوژی لیزری این امکان را میسر میسازد که بتوان مقادیر زیادی اطلاعات را بدون نیاز به فضای زیاد ذخیره کرد.
از مزیت های این نظام آن است که نسخه های تکثیرشده به طریق لیزر، صرف نظر از دفعات نسخه برداری عیناً شبیه به نسخه اصلی است.
اشکال گوناگونی از نظامهای ذخیره نوری در دسترس است.
همچون لیزر ویژن ، دیسکهای صدا، دیسکهای فشرده با حافظه فقط خواندنی و Worm[26], VCD, CDI, CDG, DVI, DVD, CD-Rom, CD-R, D-RW, DVD-ROM, DVD-R, DVD-RAM, DVD-RW, DVD-R/W, DVD-Video ...
که چند مورد از این مواد به اختصار معرفی میکنم.
الف.
لیزر ویژن:
دیسکهای معمولاً نقره ای رنگ با 12 اینچ ( 20 سانتی متر) قطر و 4/3 میلی متر ضخامت و سوراخی مرکزی به قطر 35 میلی متر که ظرفیت ذخیره سازی آن بسیار بالاست.
امکان ضبط استریو و انتخاب دو زبان متفاوت به لحاظ وجود دو کانال صوتی از ویژگیهای این روش است.
ب.
دیسکهای صدا
که برای ضبط و پخش موسیقی متداول است.
دیسکهای نقره ای رنگ با قطر 5 اینچ که حداکثر زمان پخش آن تقریباً یک ساعت است و نیز در اندازه کوچکتر با قطر 3 اینچ نیز وجود دارد.
در این دیسکها فقط بر روی یک طرف صفحه اطلاعات ذخیره میشود.
ج.
دیسکهای فشرده با حافظه فقط خواندنی:
این دیسکها از نظر اندازه و ظاهر مشابه دیسکهای صدا هستند و برای ذخیره اطلاعات و بازیابی آن از طریق کامپیوتر به کار میرود و کاملاً دیجیتالی است.
ظرفیت این دیسک در حدود 600 مگابایت اطلاعات و معادل حدود 250 هزار صفحه متن است .
ضبط توسط تولید کننده انجام میشود و استفاده کننده نمیتواند در آن تغییری ایجاد کند نوعی از این دیسکها Worm نام دارد .
از انواع دیگر دیسکها ویدئو دیسک است که در بخش مواد دیداری توضیح داده شد.
از آنجا که دی.وی.دی.
گام تکامل بعدی سی.دی رامها است و گنجایش حجم عظیم اطلاعات را دارند به توضیح مفصل این نوع سی.دی ها میپردازیم:
د.
DVD
که نام کوتاه و متداول دیسک ویدئویی دیجیتال و یا دیسک چندمنظوره دیجیتال میباشد نسل جدید تکنولوژی ذخیره اطلاعات بر روی دیسک نوری بوده و این تکنولوژی قابلیت ذخیره یک فیلم سینمایی بر روی دیسک با کیفیت بالا و صدای عالی و یا ذخیره حجم اطلاعات کامپیوتری بیشتر از CD معمولی را دارد.
دی وی.دی.
گام تکامل بعدی سی.دی.رامها است و مثل آنها هستند اما اطلاعات زیادی در خود جای میدهند.
دی.وی.دی.
عنصر اصلی همگرایی تلویزیون و PC است زیرا روشی برای توزیع فیلمها با خصوصیت اضافی همچون زاویه دوربین به انتخاب کاربر و پشتیبانی چندزبانی است هدف تکنولوژی DVD کاربرد تنها یک استاندارد دیجیتال برای امور مختلف در بخشهای لوازم صوتی و تصویری، کامپیوتر و سینما و موسیقی میباشد که در نهایت جایگزین CD صوتی، نوار ویدئو، دیسک لیزری و CD-ROM و نوارهای بازیهای ویدئویی خواهد شد.DVD از سوی کلیه شرکتهای معتبر الکترونیکی و سازندگان سختافزار کامپیوتری و استودیوهای سینمایی و موسیقی پشتیبانی شده و به همین دلیل موفقترین محصول عرضه شده در بخش الکترونیک مصرفی بوده و به طوری که در کمتر از 4 سال حدود 150 میلیون DVD شامل DVD-ROM و DVD-VIDEO در جهان تولید و عرضه شده است که قابل مقایسه با هیچ دستگاه الکترونیک دیگری از نظر بازاریابی و توفیق در مدت مشابه در بازار نمیباشد.DVD از نظر کاربرد و شکل ظاهری انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها DVD-VIDEO برای ضبط و پخش فیلمهای سینمایی و DVD-ROM نوع اصلی برای نگهداری دادههای کامپیوتری میباشد.
تفاوت این فرمتها مشابه تفاوت CD صوتی و DVD-ROM میباشد.
از انواع دیگر:
DVD5 (یک طرفه، یک لایه) با گنجایش 7/4 گیگابایت
DVD9 (یک طرفه، دو لایه) با گنجایش 5/8 گیگابایت
DVD10 (دو طرفه، یک لایه) با گنجایش 4/9 گیگابایت
DVD18 (دو طرفه، دو لایه) با گنجایش 17 گیگابایت
امتیازات DVD به طور کلی شامل ظرفیت زیاد، کیفیت بازسازی صدا و تصویر عالی و تنوع کاربرد آن در بخشهای مختلف صوتی و تصویری و کامپیوتری میباشد.
مزایای کلی DVD-VIDEO به طور خلاصه به شرح زیر میباشد:
بیش از 2 ساعت ویدئو دیجیتال با کیفیت بالا بر روی یک دیسک (در دیسک مخصوص تا 8 ساعت ویدئو با کیفیت بالا و یا 30 ساعت ویدئو با کیفیت VHS)
امکان وجود 8 صدای دیجیتال (برای زبانهای مختلف) هریک شامل 8 باند
امکان وجود 32 زیرنویس بر روی دیسک
امکان نمایش تا 9 زاویه دید مختلف دوربین
امکان دسترسی سریع به هر نقطه از فیلم
قابلیت دوام خوب (بر اثر کارکرد و مرور زمان دیسک کهنه و خراب نمیشود)
مصونیت نسبت به میدانهای مغناطیسی و مقاوم نسبت به حرارت
امکان پخش فیلمهای با صفحه عریض بر روی تلویزیونهای استاندارد یا عریض (نسبت ابعاد 4 به 3 و 16 به 9)
ابعاد مناسب دیسک برای نگهداری و حمل و نقل، دستگاه پخش قابل حمل و سبک و تکثیر دیسک ارزان
ـ ابعاد مناسب دیسک برای نگهداری و حمل و نقل، دستگاه پخش قابل حمل و سبک و تکثیر دیسک ارزان همچنین اکثر دستگاههای پخش مدرن DVD دارای امکانات و مزایای زیر نیز میباشند: ـ انجام عملیات ویژه هنگام پخش (اسلاید، حالتهای تند و آهسته و مرور سریع و گام به گام) ـ قابلیت برنامهریزی برای پخش مجدد هر بخش مورد علاقه ـ خروجی صدای دیجیتال و DTS ـ امکان پخش استانداردهای مختلف: CD صوتی و MP3 و VIDEO CD و SUPER VCD ـ دارای خروجیهای مختلف (خروجی ویدئو دیجیتال، خروجی مؤلفههای تصویر YUV یا RGB) ـ پخش معکوس با سرعت عادی در تکنولوژی DVD امکان تولید تصویر ویدئویی با کیفیت بالا (تقریباً کیفیت استودیویی) و کیفیت صدای بهتر از دیسک صوتی وجود دارد و از نظر کیفیت DVD بسیار بهتر از نوار ویدئویی و در مجموع بهتر از دیسک لیزری میباشد.
کیفیت DVD بستگی به عوامل مختلف تولید آن دارد.
با افزایش تجربه و بهبود روشهای فشردهسازی اطلاعات و تکنولوژیهای مربوطه کیفیت افزایش مییابد.
معمولاً DVD از نوارهای اصلی دیجیتال استودیویی با روش MPEG-2 فشردهسازی و تولید میشود.
روش رمزدار کردن فشردهسازی MPEG2 به کار رفته از نوع کاهشی میباشد و اطلاعات مازاد از قبیل بخشهایی از تصویر را که تغییر نمیکند و یا اطلاعاتی را که توسط چشم قابل تشخیص نمیباشد را حذف میکند.کیفیت صدای DVD عالی است زیرا DVD شامل صدای دیجیتال PCM با شرایط و مشخصات بهتری نسبت به CD صوتی بوده و همچنین صدای اکثر فیلمهای سینمایی بر روی DVD به روش صدای فراگیر چندکاناله دالبی دیجیتال [29] میباشد که مشابه صدای فراگیر دیجیتال مورد استفاده در صنعت سینما میباشد.
مشابه تصویر، کیفیت صدا نیز بستگی به نحوه پردازش و فشردهسازی اطلاعات دارد و علیرغم فشردهسازی بهتر از کیفیت CD صوتی میباشد.
پژوهشگران کالج امپریال لندن در انگلستان سرگرم توسعه راهی تازه برای ذخیره کردن دادهها هستند که میتواند ظرفیت این دیسکها را به 1000 گیگابایت (472 ساعت فیلم ویدئویی) برساند.
دکتر پیتر توروک، استاد این دانشگاه، این تکنیک به نام ذخیره نوری چندگانه دادهها [30] یا MODS را در کنفرانس 2004 ذخیرهسازی داده ها در آسیا- اقیانوسیه در تایوان فاش ساخت.
تکنیک MODS مانند دی وی دیها و سی دیهای امروزی بر اشعه لیزر استوار است.
یک دیسک از شیارهای بسیار باریک با حفرههایی که لیزر را به عنوان رشتهای از یکها و صفرها منعکس میکند ساخته شده است.
دیسکهای فعلی در هر حفره یک بیت داده را ذخیره میکنند اما دی وی دیهایی که قرار است با تکنیک MODSساخته شود ظرفیت هر حفره 10 برابر خواهد شد.
- در حال حاضر AIT پیشرفته ترین تکنولوژی پشتیبانی اطلاعات با مشخصات زیر معرفی شده است: ماندگاری اطلاعات بیش از 30 سال طول متوسط هد حداقل 50000 ساعت ضبط اطلاعات متوسط کاربرد تیپ بیش از 30000 ساعت باز شرکت الکترونیکی ژاپنی ، سونی و توپان پرینتینگ، دیسک نوری جدیدی را ساخته اند که اساسا از کاغذ ساخته شده است و آنها ادعا می کنند که این دیسک جدید با نسل بعدی DVD ها سازگار است.
به گزارش بخش خبر سایت IRITN.com ، به نقل از رویترز ، در خبر هایی که اواخر روز پنجشنبه منتشر شد ، آمده است که این دو شرکت اعلام کرده اند : دیسک جدید شامل 51 درصد کاغذ است و قیمت آن نیز پایین است .
این دیسک ها به خاطر اینکه بر اساس فن آوری اشعه آبی DVD ساخته شده اند ، قادر به ذخیره کردن 5 برابر اطلاعات یک دیسک معمولی هستند.
انتظار می رود تا چند سال دیگر نمایشگر های DVD که با اشعه آبی کار می کنند جایگزین نسل قدیم نمایش گر ها که با اشعه قرمز کار می کنند ، بشوند.
رایترها امروزه رایترها، به عنوان یکی از امکانات ضروری بر روی کامپیوترهای شخصی تبدیل شده است.
با استفاده از رایترها می توان در مدت زمان چند دقیقه اطلاعات متفاوتی نظیر داده، تصاویر و موزیک های دلخواه را بسادگی بر روی یک CD ارزان قیمت (CD-R) ذخیره نمود.
قابلیت پاک کردن اطلاعات، نوشتن مجدد بر روی CD هائی با قابلیت (CD-RW) را تا بیش از یک هزار مرتبه فراهم می نماید.
با استفاده از درایوهای فوق، امکان انجام عملیات سه گانه خواندن، نوشتن و پاک کردن بر روی CDهای متفاوت (CD-RW) فراهم می گردد.
با توجه به اینکه تقریبا اکثر کاربران احتیاج اساسی به این قطعه را بر روی سیستم خود احساس می کنند بر آن شدیم تا شرحی اجمالی برای آشنایی با این قطعه به شما خوانندگان ارائه بدهیم.
رایتر تکنولوژی ساخت رایترها در طی سالیان اخیر، رشد و متناسب با آن سرعت درایوهای فوق، افزایش یافته است.
کاهش مدت زمان نوشتن اطلاعات بر روی یک CD، مهمترین دستاورد تکنولوژی فوق در سالیان اخیر است.
سرعت نوشتن در رایترهای موجود نسبت به مدل های پیشین افزایش چشم گیری داشته است.
بررسی تفاوت سرعت نوشتن در مدل های موجود، صحت گفته فوق را تائید می نماید.
مثلاً تفاوت سرعت نوشتن یک درایو بیست و چهار سرعته ( X24) با یک درایو چهل و هشت سرعته (X48) بر روی یک CD-R ،کمتر از دو دقیقه و نیم می باشد.
همچنین تفاوت سرعت بین درایوهای X 48 و X 52 ، به کمتر از چندین ثانیه بیشتر نمی رسد.
در زمان انتخاب یک رایتر می بایست به نکات متعددی توجه گردد.
نوع کارخانه سازنده، سرعت خواندن، نوشتن، پاک کردن، اینترفیس درایو و توانایی نرم افزار ارائه شده، از جمله مواردی می باشند که در زمان انتخاب یک رایتر می بایست مورد توجه قرار گیرد.
ویژگی های مهم از مهمترین ویژگی های مرتبط با رایترها، می توان به موارد زیر اشاره نمود: ¤ سرعت نوشتن CD-R: بهبود و افزایش سرعت نوشتن اطلاعات بر روی CD.
همواره یکی از اهداف مهم تولیدکنندگان رایتر بوده است.
رایترها از مقدار X که نمایانگر سرعت خواندن و نوشتن است، استفاده می نمایند (X1 معادل KB 150 اطلاعات در هر ثانیه است).
سرعت اعلام شده توسط تولیدکنندگان ، نشاندهنده حداکثر سرعت نوشتن و یا خواندن اطلاعات از دیسک بوده و بیانگر سرعت متوسط آنان (Burn Speed) نمی باشد- (سرعت فوق، معمولاً X4 تا X6 کمتر از سرعت اعلام شده است).
حداکثر سرعت این نوع درایوها در حال حاضر، X52 می باشد.
اکثر کارشناسان این صنعت اعتقاد دارند که با توجه به محدودیت های تکنولوژی موجود، سرعت X52 آخرین سرعت قابل ارائه در این زمینه می باشد.
به دلیل اینکه با وجود تکنولوژی جدید دیسک های نوری (فشرده) که به دی وی دی ها موسوم است تقریبا تولیدکنندگان حداکثر توان خود را برای افزایش سرعت دی وی دی ها گذاشته اند که حدودا 7 برابر CDها ظرفیت پذیرش و ذخیره سازی اطلاعات را دارد (.4 7 GIG) ¤ سرعت نوشتن CD-RW: یکی از تحولات مهم سالیان اخیر، افزایش سرعت نوشتن به روی CD با قابلیت پاک کردن اطلاعات نوع مواد مصرفی در این نوع سی دی ها این قابلیت را دارد که اطلاعات با استفاده از لنز رایتر پاک شود!
(CD-RW) است.
افزایش سرعت از X2 به X42 مهمترین دستاورد در این زمینه بوده ا ست.
افزایش سرعت به X24 در درایوهای فوق، به آن اندازه که تصور می شود.
بهبود سرعت نوشتن را در عمل بدنبال نداشته است.
مثلاً اگر اطلاعاتی بالغ بر یکصد مگابایت بر روی CD-RW نوشته گردد، صرفاً بین ده تا بیست ثانیه در زمان صرفه جوئی می شود!
سرعت خواندن- CD Rom و DVD Rom : سرعت خواندن دیسک ها (CD-ROM) در سریعترین درایوهای موجود، حداکثر X52 است.
این در حالی است که سرعت خواندن یک دی وی دی حدود 61X بیشتر نیست !
اما مسلما حجم آن به سرعت کم دی وی دی ها برتری دارد!
اندازه بافر: بافر به مکانی در حافظه بمنظور ذخیره سازی اطلاعات موقت، اطلاق می گردد.
رایترها عموماً دارای بافری به اندازه دو مگابایت بوده که باعث اطمینان از انتقال کامل و بدون وقفه اطلاعات به دیسک می گردند.
بدیهی است هر اندازه که ظرفیت بافر بیشتر باشد، با مشکلات کمتری از نظر سرعت انتقال اطلاعات به حافظه و برنامه مورد نظر، مواجه خواهیم بود.
برخی از درایوها، بافری معادل 4 تا 8 مگابایت را پشتیبانی نموده که مقدار اندکی از آن بمنظور حفاظت درایو و از اکثر آن در جهت افزایش کارآئی استفاده می گردد.
نرم افزار: تمامی رایترها به همراه یک و یا چندین CD-RW و نرم افزار لازم بمنظور نوشتن اطلاعات بر روی CD، ارائه می گردند.
برخی از نرم افزارهای ارائه شده نظیر Nero Burning Ahead Rom 5.5 که به آن اختصاراًNero 5.5 گفته می شود، دارای امکانات و قابلیت های بیشتری نسبت به سیر نرم افزارهای موجود بوده و برخی دیگر بدلیل ارائه تسهیلات لازم جهت استفاده، دارای محبوبیت بیشتری در بین کاربران می باشند.
¤ تکنولوژی MtRainier : درایوهایی که دارای قابلیت استفاده از تکنولوژی فوق می باشند، قادر به نوشتن اطلاعات بر روی CD بدون نیاز به نرم افزارهای اضافه ای می باشند (مانند Roxio Directcd) .
در حال حاضر، صرفاً نسخه هائی از لینوکس از تکنولوژی فوق، حمایت می نمایند، نسخه آتی ویندوز (Longhorn) که طی دو سال آینده ارائه خواهد شد، از تکنولوژی فوق حمایت می نماید.
برخی از درایوهای ارائه شده، ادعا می نمایند که از تکنولوژی فوق حمایت می نمایند.
با اینکه گفته فوق در اکثر موارد صحیح می باشد ولی در اغلب موارد لازم است Firmware سیستم ارتقاء باید برخی از درایوهائی که با امکان حمایت از تکنولوژی Mt Rainier بفروش می رسد، شامل نرم افزارهای لازم بمنظور حمایت از تکنولوژی فوق نبوده و لازم است نرم افزار موجود به نسخه ای جدید که قادر به حمایت از تکنولوژی فوق است، ارتقاء یابد.
برخی از نرم افزارها نظیر Directcd از تکنولوژی فوق حمایت می نمایند ولی دیسک های نوشته شده با استفاده از تکنولوژی Rainier Mt با سیستم های عامل قدیمی سازگار نبوده و می بایست از نرم افزارهائی خاص بمنظور خواندن دیسک ها استفاده گردد.
البته امروزه با ورود Kombo درایوها قابلیت خواندن DVDها نیز به رایترهای معمولی اضافه شده است ولی به دلیل گران بودن DVD رایترها معمولا کمتر از این درایو استفاده میشود (اگر writer DVD دارید خیالتان راحت باشد که هم میتوانید سی دی ها را رایت کنید و هم دی وی دی ها را.) بررسی DVD ها به شکل دیگر : DVD چیست؟
DVD یک دیسک ظرفیت بالا در ابعاد یک سی دی میباشد که میتواند ظرفیتی تا 25 برابر یک سیدی داشته باشد.
از آن میتوان برای ذخیره فیلم، بازی، موسیقی و اطلاعات شخصی استفاده کرد.
DVD در دستگاههای CD-Drive یا همان CD خوانهای معمول کامپیوترها قابل خواندن نیست.
بلکه نیاز به درایو مخصوص دی وی دی دارد.
DVD اکنون مخفف کلمات «Digital Versatile Disc» است که به معنای «دیسک چند منظوره دیجیتالی» میباشد.
در گذشته، هنگامی که چندین شرکت برای اولین بار بر روی تکنولوژی DVD شروع به فعالیت کردند، آن را برای ذخیره فیلم در نظر گرفته بودند و آنرا «Digital Video Disc» نامیدند، اما امروزه به علت کاربردهای متفاوت آن به دیسک چند منظوره تغییر نام یافته است.
لوگوی استاندارد DVD خصوصیات DVD ابعاد DVD مشابه CD میباشد.
در اصل DVD از دو دیسک 0.6 میلیمتری به هم چسبیده تشکیل شده است، که میتواند بر روی هر دوی این دیسکها اطلاعات ذخیره شود و یا تنها بر روی یکی از آنها ذخیره گردد.
DVD در انواع تک لایه/دو لایه و تک رو/دو رو موجود میباشد.
هر لایه از DVD حداکثر توانایی ذخیره 4.7 گیگا بایت اطلاعات را دارا میباشد و در هر سمت DVD حداکثر 8.5 گیگا بایت ذخیرهسازی مجاز میباشد.
(با فرض DVD دو لایه) استفاده از فرمت فایل UDF به کار بردن روشهای محافظت دیجیتال و آنالوگ در DVD بصورت پیش فرض وجود انواع قابل ضبط (Recordable) و انواع قابل بازنویسی (Re-Writable) سازگاری با CD، بدین معنا که هر دستگاه پخش DVD میبایست قادر به پخش CD نیز باشد.
قطر دیسک 120 میلیمتر یا 5 اینچ (البته همانند DVD، CDهایی با قطر کمتر نیز یافت که در دستگاههای معمولی قابل خواندن هستند.) نمونه یک DVD ویدیویی مناطق DVD به علت وجود قوانین حقوق مولفان و ناشران که در اکثر کشورها رعایت میگردد (البته ایران از این قانون پیروی نمیکند)، کپی کردن یک DVD عملی غیر مجاز محسوب شده و پیگرد قانونی دارد.
(البته کپی برای خود و نگهداری به عنوان نسخه یدکی از DVDای که مالک آن هستید شامل این قانون نمیشود.).
وجود رمزگذاریهای دیجیتالی بر روی دیویدی باعث بوجود آمدن مناطق مختلف در دیویدی شده است.
یک دیویدی که برای منطقه یک تولید شده است را نمیتوان با دستگاههای پخش دیویدی که در منطقه دو فروخته میشود پخش کرد.
بنابراین هر دیویدی بایستی درون منطقهای که تولید شده است پخش و توزیع گردد.
(اکنون دیگر این تقسیم بندی، چندان جدی گرفته نمیشود و تقریبا تمام دیویدی خوانها توانایی خواندن دیویدی مناطق دیگر را دارند با این حال مشخصات فیلمهای هر منطقه با دیگری از نظر نوع Pal و NTSC و تعداد فریم بر ثانیه متفاوت است).
مناطق مختلف DVD منطقه 0: همه کشورهای جهان منطقه 1: آمریکا و کانادا منطقه 2: اروپا، ژاپن (NTSC)، خاورمیانه، آفریقای جنوبی منطقه 3: جنوب شرق آسیا، شرق آسیا، هنگکنگ، تایوان منطقه 4: استرالیا، نیوزلند، آمریکای مرکزی و جنوبی، مکزیک منطقه 5: شوروی سابق، شبه قاره هند، پاکستان، بخشهایی از آفریقا، کره شمالی، مغولستان منطقه 6: چین منطقه 7: (استفاده نشده) منطقه 8: مناطق بینالمللی، آبهای آزاد، کشتیها، هواپیماها و ...
ساختار فایلها در DVD ویدیویی اگر یک DVD را درون درایو قرار دهید و به داخل آن نگاهی بیاندازید، شاخههای مختلفی را خواهید دید، این شاخهها عموما شامل دو شاخه است به نامهای: VIDEO_TS و AUDIO_TS.
درون یک DVD ویدیویی معمولا دو شاخه وجود دارد.
البته ممکن است شاخههای دیگری نیز بر روی یک دیویدی وجود داشته باشد.
گاهی شرکتهای فیلمسازی، فایلهای دیگری همانند پخش کننده دیویدی و فایلهای مشخصات بازیگران و غیره را بر روی دیویدی قرار میدهند.
شاخه AUDIO_TS مخصوص DVDهای صوتی میباشد و در یک DVD فیلم این شاخه معمولا خالی است.
درون شاخه VIDEO_TS فایلهای مختلفی را خواهید یافت.
فایلهای با پسوند VOB، فایلهایی ویدویی هستند(Video Objects)، همین فایلها اصل فیلم DVD را در بر دارد و معمولا حاوی فیلم بعلاوه چندین ترک (Track) صوتی و زیرنویسها به زبانهای مختلف است.
فایلهای با پسوند IFO، فایلهای راهنمای پخش هستند (Information) که مشخص میکنند در کدام قسمت فایل VOB، فیلم اصلی قرار دارد و در کدام قسمت ترکهای صوتی و کدام قسمت زیرنویسهای فیلم.
همچنین این فایل تشکیل دهنده منوی DVD نیز میباشد، یعنی بدون وجود این فایل نمیتوان منوی یک DVD را مشاهده کرد.
(منوی DVD یک ترک تصویری مجزا است که در ابتدای دیویدی پخش میشود و امکانات مختلفی از قبیل تغییر زبان، زیرنویس و پخش قسمت خاصی از فیلم را در اختیار بیننده قرار میدهد.) فایلهایی با پسوند BUP، که فایلهای یدکی و پشتیبان برای فایلهای IFO هستند(BackUP).
در صورتی که بنا به هر دلیلی فایلهای IFO قابل خواندن نباشد، این فایلها مورد استفاده قرار میگیرند.
فایلهای درون شاخه VIDEO_TS در یک DVD فایلهای مختلف در این شاخه هر کدام عمل خاصی انجام میدهند: فایلهای با نام *.VIDEO_TS اولین فایلی است که پخش میشود ( به کار بردن * به معنی همه فایلهای با این نام و هر پسوند که در اینجا شامل فایل VIDEO_TS.VOB و VIDEO_TS.IFO و VIDEO_TS.BUP میگردد.) و معمولا حاوی مشخصات قانونی دیویدی و تذکر در مورد حقوق مولفان میباشد، ولی گاهی فایلهای منوی یک دیویدی نیز درون این فایل قرار دارد.
به هر حال این فایل قبل از بقیه فایلها پخش میشود.
فایلهایی به شکل *.vts_01_0 حاوی اولین قسمت از اولین فیلم موجود در دیویدی است.
(هر دیویدی ممکن است حاوی چندین فیلم باشد، ولی عموما یک فیلم و چند تبلیغ را در بر دارند).
به همین صورت فایلهایی به صورت *.vts_01_1 دومین قسمت از اولین فیلم است.
(در روی یک دیویدی برای سازگاری با سیستمهای قدیمی معمولا فایلها حداکثر حجم 1 گیگابایت را دارند و در صورتی که حجم یک دیویدی بیشتر از یک گیگا بایت شود -که عموما اینطور است- چندین فایل یک گیگابایتی بر روی دیویدی قرار میگیرد).
حال اگر فایلی با نام *.vts_02_0 بر روی دیویدی یافت شود به معنی وجود فیلم دوم (یا تبلیغ، همانطور که گفته شد) در آن دیویدی است.
(همانند فایلهای AVSEQ1.DAT و AVSEQ2.DAT که در روی یک VCD دیده میشود و هر کدام فایل فیلمی مجزا هستند.) به همین ترتیب ممکن است فایلهای دیگری با نامهایی مثل *.vts_02_1 و *.vts_02_2 و ...
نیز موجود باشد.
نگاهی به درون فایلهای VOB از آنجا که مهمترین فایل درون یک دیویدی فایلهای VOB است، بهتر است نگاهی به درون و طریقه کار آنان داشته باشیم.
در یک فایل VOB صدا، فیلم و زیرنویسها به طریقی با یکدیگر ترکیب گردیدهاند که در هنگام پخش بتوان به راحتی بین آنها تمیز قایل شد.
(به این حالت Multiplex گویند.) معمولا در یک DVD ویدیویی، یک ترک (Track) فیلم و چندین ترک صدا و تعدادی زیرنویس با یکدیگر مالتیپلکس شدهاند.
ترک ویدیویی از نوع MPEG-2 میباشد، ترک صوتی از نوع AC3 و یا MP3 و یا حتی از نوع PCM میباشد.
(فایلهای صوتی از نوع AC3 فایلهای با کیفیت بالا و فشردهسازی مناسب و استاندارد صوتی در DVD میباشد.
البته میتوان DVDهایی با ترک صوتی PCM که فشرده نشده است و حجم زیادی میگیرد، نیز یافت.
این ترکهای صوتی ممکن است صدای دوبله شده یک فیلم به چند زبان باشد و یا صدا با کیفیت مختلف همانند صداهای دالبی چند کاناله و صدای استریو را شامل شود.) در یک دیویدی میتوان حداکثر 9 ترک صوتی داشت.
ترکهای زیرنویس هم عکسهای چهار رنگی هستند و بصورت جداگانه درون فایل VOB ذخیره شدهاند.
در یک دیویدی میتوان حداثر 32 ترک زیرنویس داشت، بدین معنی که میتوان یک فیلم را با زیرنویس به 32 زبان دیگر دید.
نمونه یک فایل VOB با یک ترک (Track) تصویری و 2 ترک صوتی و 3 زیرنویس در این شکل همانطور که به وضوح دیده میشود، یک ترک فیلم وجود دارد و دو ترک صوتی و سه زیرنویس.
برنامه پخش کننده دیویدی با کمک فایلهای IFO میتواند تشخیص دهد که در کدام قسمت از فایل VOB، ترک اول صدا و کدام قسمت ترکهای ویدیویی و زیرنویس وجود دارد و آنها را بنا به نیاز شما پخش میکند و شما توانایی انتخاب از بین یکی از دو ترک صوتی و یکی از سه زیر نویس فیلم را دارید.
نمونه یک فایل VOB با قابلیت Multiangle در این شکل، دیویدی دیگری مورد بررسی قرار گرفته است که حاوی دو ترک ویدیوی است که ترک دوم یک ترک کامل نیست و در کل فیلم پخش نمیشود.
این فیلمها را فیلمهای چند زاویهای (Multiangle) گویند.
در هنگام پخش فیلم شما تنها میتوانید ترک اول ویدیو را مشاهده کنید.
هنگامی که موقعیت پخش به جایی برسد که ترک دوم ویدیویی نیز وجود دارد شما میتوانید یکی از این دو ترک را انتخاب کنید و مشاهده کنید.
بعضی از صحنههای برخی از فیلمها را هنگام فیلمبرداری با چند دوربین و از زوایای مختلف فیلمبرداری کردهاند و بدین طریق شما میتوانید بصورت اختیاری زاویهای که خود میخواهید انتخاب کنید و تماشا کنید با آرزوی موفقیت روز افزون برای شما محمد رضا صالحی 20/اردیبهشت ماه/1384