واژه پارک از نظر زبان شناسی ریشه ای مشترک با واژه های ((Paradise )) و ((Pardis)) دارد و در همه زبانها بار عاطفی و تصور مقدسی از مکانی ایده آل برای آسایش، همنشینی، صحبت و بازی به ذهن متبادر می سازد.
تأمین مینماید.
در واقع انکوباتورها ارائه کننده فضا، خدمات حمایتی و تجهیزات مشترک برای شرکتهای کارآفرین هستند تا بتوانند کارآفرینان و شرکتهای کوچک را در ایجاد و توسعه مؤسسات خود یاری نمایند
مرکز رشد (انکوباتور):آنگونه که در فرهنگ لغت آمده به معنای ماشین جوجهکشی، گرمخانه، یا دستگاه نگهداری نوزادان نارس است.
این واژه از مصدر to incubate ساخته شده است که بر مفاهیم تکثیر کردن، کشت دادن، رشد کردن و تکوین یافتن دلالت دارد.
در ادبیات کارآفرینی، انکوباتورها در زمره زیرساختهای فنی قرار میگیرند و نهادها یا چارچوبهایی هستند که برای پرورش یا ایجاد کسب و کارهای کوچک تأسیس میشوند.
مرکز رشد، فضای اداری و آزمایشگاهی همراه با خدمات حمایتی مختلف با حداقل هزینه را برای شرکتهای نوپا فراهم میکند و همچنین شبکهسازی و برخی خدمات جانبی را برای آنها
پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی:
در شهریور ماه 1381 براساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی و همزمان با تبدیل یا ادغام دیگر مراکز استانی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران با نیت گسترش ارتباطات تحقیقاتی صنایع موجود در منطقه با واحدهای تحقیقاتی و دانشگاههای منطقه شکل گرفت و هدف از تشکیل آن ارتقاء فناوری صنایع موجود در قطب صنعتی مربوطه و افزایش توان رقابتی و در نهایت افزایش ثروت جامعه از این طریق میباشد.
جمع شدن واحدهای تحقیقاتی (اعم از شرکت های خدماتی مهندسی، دفاتر واحدهای تحقیقاتی وابسته به دانشگاهها و یا سازمان های تحقیقاتی مستقل) در این پارک علاوه بر کمک به ارتقاءسطح مبادلات علمی فنی بین واحدهای مربوطه، امکان بهره برداری حداکثر از ظرفیت های صنایع را نیز فراهم مینماید.
‹‹ مفاهیم و اصطلاحات ››
تعریف پارک علم و فناوری:
پارک علم و فناوری سازمانی است که بوسیله متخصصین حرفه ای مدیریت می شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه ازطریق ارتقاء فرهنگ نوآوری و رقابت سازنده میان شرکتهای حاضر در پارک و مؤسسه های متکی بر علم و دانش است.
تعریف مرکز رشد(incubator ):
مراکز رشد مراکزی هستند که شرکتهای نوپا و تیم های کار آفرین متکی بر فناوری را در راستای اجرای موفقیت آمیز ایده ها و نوآوریها و همچنین رقابت در صحنه تجارت ملی و جهانی حمایت می کنند.
مراکز رشد شرایطی را برای شرکتهای نوپا فراهم می کنند که ضمن به ثمر رسانیدن سرمایه گذاری، کاهش ریسک راه اندازی، کاهش هزینه راه اندازی، توسعه کسب و کارهای اساسی، مدیریت دانش و سیستمها، در نهایت باعث رشد آنان میشود.
یک مرکز رشد، شرکتها را با فراهم آوردن مجموعه ای از سرویسها و همچنین سوق دادن آنها برای سرمایه گذاری در نقاط سودآور یاری می کند.
مدت زمان استقرار در مرکز رشد بین 3 تا 5 سال است که مؤسسات موظف هستند در طی این مدت به شرایطی که شرایط رشدیافتگی نامیده میشود، دست یابند.
مراکز رشد شرایطی را برای شرکتهای نوپا فراهم می کنند که ضمن به ثمر رسانیدن سرمایه گذاری، کاهش ریسک راه اندازی، کاهش هزینه راه اندازی، توسعه کسب و کارهای اساسی، مدیریت دانش و سیستمها، در نهایت باعث رشد آنان میشود.
مدت زمان استقرار در مرکز رشد بین 3 تا 5 سال است که مؤسسات موظف هستند در طی این مدت به شرایطی که شرایط رشدیافتگی نامیده میشود، دست یابند.
رشد یافتگی و روند رشد واحدهای فناوری: دوره رشد دورهای است که در طی آن یک واحد فناوری خصوصی با تعقیب ایده محوری مناسب و متکی بر فناوری، به یک موسسه فعال و موفق اقتصادی تبدیل میشود.
روند رشد واحدهای فناوری در طی حضور در مرکز رشد بر اساس شاخصهای زیر مورد بررسی قرار میگیرد : بلوغ علمی- فنی مؤسسه هر موسسه مستقر در مرکز رشد که یک طرح تحقیقاتی توسعه ای را با موفقیت به انجام رسانده باشد (اعم از مدت استقرار در مرکز رشد و یا قبل از آن) و یک ایده را به محصول تبدیل نماید به عنوان موسسه بالغ علمی فنی شناخته میشود.
از جمله معیارهای ارزیابی بلوغ علمی فنی موسسه میتوان به موارد زیر اشاره نمود: پروژهشهای انجام شده از نظر مدیریت علمی موسسه از نظر مدیریت علمی موسسان موسسه از نظر مدیریت علمی همکاران تمام وقت موسسه از نظر مدیریت علمی بلوغ مالی موسسه هر موسسه مستقر در مرکز رشد که یک طرح تحقیقاتی (اعم از توسعه ای و غیرتوسعه ای) خود را در قالب اعتبارات مصوب طرح به انجام رسانده باشد، به عنوان یک مؤسسه بالغ مالی شناخته میشود.
از جمله معیارهای ارزیابی بلوغ مالی به موارد زیر میتوان اشاره نمود: میزان درآمد کل موسسه طی یک دوره یک ساله میانگین نسبت درصد پیشرفت قراردادهای موسسه به درصد مبالغ دریافتی بلوغ سازمانی ومدیریتی موسسه هر موسسه ای که توانایی ادامه حیات، مستقل از مشاورین را داشته باشد و بتواند کادر نیروی مورد نیاز خود را تثبیت و تکمیل نماید از نظر سازمانی موسسه بالغ شناخته میشود.
هستههای پیش مرکز رشدی: تیمهای کاری متشکل از تعدادی دانشآموخته با ایده محوری مشخص که در صدد تشکیل یک مؤسسه حقوقی هستند که به دلایلی ممکن است در هریک از عوامل – ایده کاری، کار گروهی و یا ثبت قانونی شرکت - مشکل داشته باشند.
مدت دورهی رشد مقدماتی معمولاً 6 ماه است که تحت شرایط ویژهای تا 9 ماه قابل تمدید است.
در طول مدت این دوره، مؤسسات موظف به تکمیل و تثبیت ایدهی محوری میباشند.
ضرورت اصلی این دورهی جذب نیروهای خلاق دانشگاهی، تغییر الگوی ذهنی اشتغال و تسریع مراحل رشد و شفافیت تعاملات در دورهی رشد است.
در پایان دوره پیش رشد، در صورتی که متقاضی حداقل معیارهای استقرار در مرکز رشد را پیدا کرده باشد جهت بررسی مجدد امکان استقرار در مرکز رشد به مرکز رشد معرفی می گردد.
شرکت فناور کوچک و متوسط ( SME ): جزو 10 یا 20 درصد اول از شرکتهای موجود در بازار یا صنعت کشور نباشد بین 1 تا 99 نفر را در استخدام داشته باشد ( کوچک ) بین 100 تا 500 نفر را در استخدام داشته باشد ( متوسط ) مستقل باشد ( سهم و یا حق رای سایر شرکتها کمتر از 25 درصد باشد ) مؤسسین: شامل اعضای مؤسس (برای مؤسسات در حال تشکیل و هستههای تحقیقاتی) اعضای هیات مدیره یا سهامداران مؤسسه (برای شرکتها و مؤسسات موجود) همکاران واحدهای فناوری: محققین و یا کارشناسان با سابقه کاری مرتبط با زمینه فعالیت واحد فناوری که با واحد فناور به صورت پارهوقت ، تماموقت و یا مشاورهای همکاری دارند.
زمینه کاری: گرایش و زمینه تخصصی که متقاضی در نظر دارد در آن فعالیت نماید.
ایده محوری کسب و کار: طرح یا ایده بازارپسند (Marketable) که اجرای آن مبتنی بر تحقیقات و فناوری باشد و در نهایت منجر به محصول یا ارائه خدمات با ارزش افزوده بالا گردد.
هستهها یا شرکتهایی که جذب مرکز رشد میشوند باید در یکی از زمینه های تخصصی مرتبط با زمینه های فعالیت مرکز رشد فعایت نمایند.
فعالیت اصلی این شرکتها در مرکز رشد، حول یک ایده یا پروژه اصلی شکل میگیرد و نهایتا منجر به ایجاد یک کسب و کار می شود که به آن ایده محوری میگویند.
مؤسسات (واحدهای) فناور : این واحدها دارای هویت حقوقی مستقل از مرکز رشد بوده که با توجه به اساسنامه و یا سایر اسناد قانونی در زمینه تحقیقات کاربردی و توسعهای، طراحی مهندسی، مهندسی معکوس، انتقال فناوری، ارائه خدمات تخصصی و فعالیت در جهت تجاری کردن نتایج تحقیقات فعالیت مینمایند.
این واحدها شامل شرکتهای خصوصی، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع میباشند و میتوانند از نظر حقوقی مؤسسهی در حال تشکیل یا موجود (به ثبت رسیده) باشند.
فناوری: کلیه دانش ها، فرآیندها، ابزارها، روش ها و سیستم های بکار رفته در ساخت محصولات و ارائه خدمات می باشد.
به بیان دیگر فناوری روش انجام کار و ابزاری است که توسط آن به اهداف خود نایل می شویم.
فناوری کاربرد عملی دانش و ابزار جهت کمک به تلاش انسان است.
انتقال فناوری: فرآیندی که از طریق آن، فناوری، دانش و یا اطلاعاتی که در زمینه خاصی و به منظور مشخصی در یک سازمان توسعه داده شده است، توسط سازمانی دیگر، و در زمینه ویا به منظور دیگری به کار گرفته می شود.
نوآوری: ایجاد، تبادل، تکامل تدریجی و یا تبدیل ایده های نو به محصولات و خدمات قابل ارائه به بازار ، که در راه موفقیت یک سازمان ، حیات اقتصاد ملی و یا پیشرفت اجتماع به کار رود .
برنامهی کاری یا طرح تجاری (Business plan): طرحی است به منظور تأسیس یک کسب و کار ویژه و معین که در برگیرنده اطلاعات و تحلیل جامع از مسائل مالی، بازار هدف و رقبا، ساختار سازمانی و تیم مدیریتی و ...
به منظور جذب سرمایه می باشد.
برنامهی کاری در زمینهی تحقیقاتی تدوین شده و به صورت برنامه کامل اجرایی ایدهی فناورانه (ایده محوری) مؤسسه ( از مرحله تحقیق تا تولید و بازار محصول)، در قالب اطلاعات درخواست شده در فرم نهایی ارائه میشود.
‹‹ حمایتهای مرکز رشد ›› خدمات پشتیبانی عمومی: آماده سازی تسهیلات فیزیکی و سرویسهای اداری (خدمات اسکان، دسترسی به تلفن و دورنگار، اتاق انتظار مرکزی، مبلمان اولیه فضاها، کارپردازی و خدمات دبیرخانهای، امکان استفاده از اتاقهای کنفرانس، تجهیزات سمعی و بصری و دستگاههای فتوکپی و تکثیر) خدمات اطلاع رسانی و کتابخانه ای: فراهم نمودن دسترسی به خدمات اطلاع رسانی تخصصی با کیفیت بالا (دسترسی به اینترنت، کتابخانه و مراکز اطلاعرسانی و نرمافزارهای رایانهای).
خدمات مشاوره ای: ارایه راهنمایی های مالی، مدیریتی و حرفه ای (مشاورههای مدیریتی، مالی و بازرگانی، خدمات حسابداری و حقوقی، برگزاری سمینار و یا کارگاههای آموزشی موردنیاز برای شرکتهای تازه تأسیس).
خدمات پروژه یابی و کنترل پروژه: معرفی زمینه های کاری به موسسات ارایه مشاوره در زمینه تهیه پیشنهادیه ایجاد زمینه مناسب جهت جذب طرحهای دستگاههای تولیدی و اجرایی نظارت بر طرحها و ارایه خدمات در زمینه کنترل پروژه .
خدمات فنی و تخصصی: فضای آزمایشگاهی و کارگاهی ( در صورت نیاز کارگاه یا آزمایشگاه اختصاصی ) خدمات سخت افزاری و نرم افزاری.
معافیت های مالیاتی و عوراض: واحدهای فناوری که در مجموعه پارک به فعالیت اشتغال دارند، نسبت به فعالیت های مذکور از پرداخت مالیات بردرآمد و دارایی موضوع قانون مالیات های مستقیم معاف خواهند بود .
خدمات مالی و اعتباری: امکان استفاده ازاعتبارات خدماتی و تحقیقاتی، کمک به دسترسی به منابع مالی و جذب سرمایه گذاران، تسهیل در جذب طرحها و پروژههای تحقیقاتی.
اعتبار تحقیقاتی در دوره رشد: به منظور حمایت از ایده محوری واحدهای فناور خصوصی مبلغی تحت عنوان اعتبارات تحقیقاتی در اختیار واحدهای فناور خصوصی ( شرکت ها و موسسات تحقیقاتی ) به ثبت رسیده مستقر در مرکز رشد قرار می گیرد (برای تبدیل ایده و طرح به نمونه قابل تولید).
این اعتبار تنها یکبار در طول دوره رشد به واحد فناور تعلق می گیرد .
نحوه تخصیص اعتبار فوق براساس پیشنهادیه واحد فناور که در قالب فرم های پذیرش ارائه میشود، توسط شورای فناوری مرکز رشد تعیین میگردد.
کل این اعتبار براساس زمانبندی اجرای ایدهکاری و پیشرفت مراحل آن که با تایید ناظر طرح و مدیر مرکز رشد انجام میگیرد پرداخت می گردد.
5% از اعتبارات تحقیقاتی دریافت شده از واحد فناور به ناظر فنی طرح در قبال نظارت بر طرح اختصاص می یابد.
نحوه باز پرداخت اعتبارات تحقیقاتی: واحد فناور موظف است اعتبارات تحقیقاتی دریافت شده را حداکثر طی سه سال پس از خروج از مرکز رشد به یکی از دو روش زیر پرداخت نماید تا مالکیت فکری و نتایج طرح تحقیقاتی به واحد فناور واگذار گردد.
بازپرداخت اعتبارات تخصیص یافته به صورت نقدی و یا غیرنقدی به مرکز رشد تا 2 برابر مبلغ تخصیص داده شده به تشخیص شورای مرکز رشد.
عقد قرارداد تحقیقاتی با سایر موسسات تحقیقاتی مستقر در مرکز رشد معادل دو برابر مبلغ تعیین شده توسط شورای مرکز رشد.
حمایتهای مرکز رشد در دوره رشد مقدماتی: هستههای فناوری مستقر در دوره رشد مقدماتی میتوانند از خدمات پشتیبانی و اعتبارات مالی محدودی در طول مدت این دوره به منظور انجام فعالیتهای مورد توافق هسته و مرکز رشد (فعالیتهای گروهی، شناسایی ایده و آماده شدن برای ثبت شرکت )، براساس آئیننامه اعتبارات حمایتی هستههای رشد مقدماتی بهرهمند گردند.
هزینه حمایت های انجام گرفته در مرحله پیش رشد از اعتبارات اختصاص یافته در مرحله رشد هنگام ورود به دوره رشد کسر خواهد شد.
‹‹ نحوه پذیرش ›› تعاریف مختلفی که در بخش معرفی مرکز رشد و نحوه پذیرش شرکتها آمده است را به دقت مطالعه فرمایید.
چنانچه حائز شرایط لازم هستید میتوانید نسبت به تکمیل و ارسال فرم پذیرش مقدماتی اقدام نمایید.
درخواست حداکثر ظرف مدت یک هفته بررسی و اشخاص یا شرکتهایی که امتیاز لازم را در این مرحله کسب کنند از طریق e-mail و یا تلفن برای تکمیل فرم پذیرش نهایی دعوت خواهند شد.
نظر نهایی - پذیرش یا عدم پذیرش در مرکز رشد- توسط شورای فناوری مرکز رشد که با حضور متقاضی تشکیل می گردد اعلام می شود.
فرم های پذیرش را می توانید از واحد پذیرش پارک و یا آدرس www.eastp.ir دریافت نمایید.
معیارهای پذیرش در مرکز رشد (دوره رشد): متقاضیان پذیرش در مرکز رشد بایستی شرایط زیر را دارا باشند 1- ترکیب نیروهای همکار و سهامداران واحد: - حداقل دو نفر اعضای تمام وقت که تخصص آنان متناسب با زمینه فعالیت مؤسسه باشد.
یک نفر با مدرک کارشناسی یا بالاتر (عضو موسس با دارا بودن حداقل 20% از سهام واحد ) یک نفر کارشناس یا بالاتر (عضو موسس یا همکار) - حداقل یک نفر کارشناس خبره و یا محقق با سابقه پژوهشی در زمینه تخصصی فعالیت واحد(مشاور یا موسس).
2- ارایه ایده کاری: ـ ایده کاری موسسه باید بازار پسند باشد ـ اجرای آن مبتنی بر تحقیقات و فناوری باشد ـ اجرای آن منتج به ایجاد یک حرفه مبتنی بر علم و فناوری باشد ـ قابلیت توسعه و تحول تکنولوژیک از جنبه های تجاری و بازاریابی را داشته باشد.
3- وضعیت حقوقی: - واحد باید در قالب موسسه یا شرکت خصوصی به ثبت رسیده باشد - اساسنامه واحد باید مبین انجام فعالیتهای واحد درراستای یکی از موارد ماده یک این آییننامه باشد.
معیارهای پذیرش در دوره رشد مقدماتی: هسته باید دارای ایده / زمینه کاری مناسب و ترکیب نیروی انسانی متناسب باشد.
- وجود ایده کاری بازار پسند - حداقل دو نفر از دانش آموختگان دانشگاهها و موسسات آمورش عالی ، با فعالیت تمام وقت یکی از آنها - وجود یک نفر مشاور متخصص مرتبط با زمینه کاری هسته.
مدارک لازم برای پذیرش: فرم اولیه ( درخواست ) رزومه شخصی هر یک از موسسین، همکاران، مشاوران فرم نهایی پذیرش کپی مدارک تحصیلی دانشگاهی (موسسین و همکاران) تصویر اساسنامه شرکت ( برای متقاضیان دوره رشد) فتوکپی قراردادهای انجام شده و در حال اجرا برای مؤسسات موجود.
‹‹خاتمه فعالیت در مرکز رشد ›› خاتمه فعالیت واحد فناور در دوره رشد: 1- دستیابی به معیارهای رشد یافتگی به تشخیص و تصویب شورای مرکز رشد 2- عدول از ضوابط پارک و مرکز رشد 3- عدم موفقیت ناشی از قصور در پیشبرد ایده ی محوری 4- عدم دستیابی به اهداف کمی و کیفی و مراحل اجرایی پیش بینی شده در برنامه کاری 5- درخواست متقاضی مبنی بر عدم تمایل به ادامه ی استقرار در مرکز رشد خاتمه فعالیت هسته در دوره رشد مقدماتی: 1- هسته پس از احراز شرایط لازم جهت ورود به دوره رشد براساس ارزیابی و تأئید مدیر مرکز رشد میتواند به فعالیت خود در دوره رشد مقدماتی خاتمه دهد و متقاضی تغییر وضعیت به یک واحد فناوری دوره رشد، شود.
2- هسته در صورت عدم تمایل به استقرار در دوره رشد مقدماتی، میتواند نسبت به خروج از دوره اقدام کند.
3- مرکز رشد در صورت عدم پیگیری تعهدات و وظایف هسته براساس تشخیص مدیر مرکز رشدو تائید شورای فناوری میتواند به فعالیت هسته در دوره خاتمه دهد.
گردش کار پذیرش واحدهای فناوری خصوصی در مراکز رشد(رشد،رشد مقدماتی) رد رشد رشد مقدماتی رد نیاز به اصلاح رد رد تایید اعتبارات خدماتی در دوره رشد: به منظور کمک در پرداخت هزینه های استقرار و خدمات انکوباتوری مبلغی به نام اعتبار خدماتی در اختیار واحدهای فناور قرار می گیرد .مبلغ اعتبار براساس برنامه کاری ارائه شده از طرف واحد فناور خصوصی، پیشنهاد مدیر مرکز رشد و با تصویب شورای فناوری خواهد بود کل این اعتبار در طول دوره اقامت شرکتها در مرکز رشد، تزریق می شود.
نحوه بازپرداخت اعتبارات خدماتی: واحدهای فناور خصوصی دریافت کننده اعتبار خدماتی موظف هستند کل اعتبار دریافتی را حداکثر دو سال پس از خروج از مرکز رشد بازپرداخت نمایند.