استان تهران از شمال با استان مازندران از شرق با استان سمنان از جنوب با استانهای قم و مرکزی و از غرب با استان قزوین همسایه است .
از نظر موقعیت نسبی جغرافیایی این استان در غرب دشت کویر و جنوب رشته کوههای البرز و از نظر طول و عرض در موقعیت جغرافیایی ( 35 , 47) و ( 51 , 37) واقع است .
آب و هوا :
از نظر عرض جغرافیایی ، استان تهران در عرضهای میانی ( بین استوا و قطب ) واقع شده است و قاعدتا باید آب و هوای معتدل داشته باشد و لیکن عامل ارتفاع و دوری از دریاها موجب ایجاد تغییرات اساسی در آب و هوای تهران شده است .
بارش :
توزیع میزان بارش در استان تهران یصورت یکسان نمی باشد بطوریکه بیشترین مقدار بارش در ماههای دی تا اردیبهشت و کمترین مقدار بارش در ماههای تیر الی شهریور می باشد مقدار بارش تحت تاثیر ارتفاع نیز واقع است بطوریکه مقدار آن از جنوب به شمال تهران افزایش می یابد تا آنجا که میزان بارش در ایستگاه آبعلی از 500 میلی متر هم بیشتر است .
دما :
متوسط دمای سالانه در تهران 16.5 درجه سانتیگراد است .
از شمال به جنوب و به تناسب کاهش ارتفاع بر درجه حرارت در سطح تهران افزوده می شود و همچنین تعداد روزهای یخبندان در طول سال از جنوب به شمال به دلیل افزایش ارتفاع زیاد می گردد .
سردترین شهر استان ، فیروزکوه است که حداقل درجه حرارت آن تا 30 درجه می رسد .
باد :
باد غالب در استان تهران بادهای غربی هستند که عامل اصلی ریزش باران در سطح تهران به شمار می رود .
این بادها بویژه هنگامی که شدت می یابند ، یکی از عوامل اصلی تخلیه آلودگی از سطح شهر تهران هستند .
پس از این بادهای غربی ، بیشترین باد از طرف جنوب شرقی و از راخل کویر مرکزی ایران به شهر تهران می وزد و به هنگام وزش خود موجب انتقال گرمای کویر و گرد و غبار آن به سطج شهر تهران می شود .
بادهای محلی نیز در تهران وجود دارد که از دشت تهران به سمت کوههای البرز می وزد.
متوسط ماهانه سرعت باد در تهران معمولا از 20 نات بیشتر نخواهد بود.
رودهای استان تهران:
جهت کلی جریان رودها در سطح استان ، از شمال به جنوب و از غرب به شرق است.رودهای مهم آن عبارتنداز :
حبله رود – رود دماوند – لار – جاجرود – رود کرج – رود طالقان – رود شور – ابهررود .
پایانه این رودهابجز رود لار و طالقان ، کویر مرکزی ایران درجنوب شرقی استان است .
رودهایی که از ارتفاعات برفگیر شمال استان سرچشمه می گیرند در تمام سال جریان دارند و بقیه رودها در فصول گرم سال خشک می شود .
سدهای استان تهران :
دو سد مخزنی بزرگ یعنی امیرکبیر ولتیان در استان تهران وجود دارد که اب مهار شده در انها عمدتابه مصرف نیاز ابی شهر تهران می رسد ومقدار کمی از آب این سدها برای آبیاری مزارع کرج و ورامین استفاده می شود .
سد طالقان که بر روی رود طالقان ساخته شده است یک سد انحراثی مهم است که آب این رود را از طریق تونلی به دشت های جنوب شرقی استان قزوین برای آبیاری مزارع هدایت می نماید .
پوشش گیاهی استان تهران :
پوشش گیاهی استان تهران از ناهمواریهای اقلیم ، خاک و منابع آب استان تاثیر می پذیرد .
در مناطق شمالی استان یعنی در ارتفاعات البرز پوشش گیاهی بصورت بوته زارها و درختان ارس ظاهر می گردد .
در همین منطقه ، هر جا که خاک و شیب مناسب وجود داشته و زندگی انسان میسر بوده است ، به دلیل وجود بارش بیش از 300 میلی متر در سال کشاورزی دیم نیز میسر گشته است .
پوش گیاهی بصورت علفزار در بهار و تابستان ، مراتع فصل گرم دامپروران را در این منطقه تشکیل می دهد .
در دره های قابل سکونت این مناطق ، باغداری اهمیت زیادی دارد در مخروط افکنه های پایکوهی و دشت های جنوب البرز یعنی از هشتگرد تا شرق ورامین به دلیل وجود خاک نرم و مناسب و همچنین آبهای سطحی و زیر زمینی کافی کشت آبی اهمیت بسیار زیاد یافته است .
در این زمینها انواع درختان میوه و سبزیها کاشته شده است که عمدتا در شهر تهران مصرف می شود .بخش اعظم استان به دلیل وجود زمینهای شور در حاشیه دشت کویر پوشش گیاهی شور پسند دارد .
در این زمینها انواع درختان میوه و سبزیها کاشته شده است که عمدتا در شهر تهران مصرف می شود .بخش اعظم استان به دلیل وجود زمینهای شور در حاشیه دشت کویر پوشش گیاهی شور پسند دارد .
به طور کلی به دلیل وجود تفاوتهای اقلیمی و دسترسی به آب و خاک ، هر چه از جنوب استان به طرف شمال پیش رویم تراکم پوشش گیاهی استان اهمیت بیشتری می یابد .
ناهمواریهای استان تهران : ناهمواریهای استان تهران را می توان به سه قسمت تقسیم کرد : الف ) کوهستانی : این ناحیه که جزئی از البرز مرکزی می باشد به طور کلی در قسمت شمالی استان تهران واقع شده ولی تنها بخشی از دیواره میانی در این استان قرار دارد .
از جمله قله معروف دماوند که جزئی از دیواره بیانی البرز مرکزی می باشد در استان مازندران واقع شده است .
شمال البرز مرکزی هم کاملا در استان مازندران است .
اگرچه ناحیه کوهستانی از نظر سکونت و جذب جمعیت اهمیت چندانی ندارد ولی از جنبه تامین منابع آب و تعدیل درجه حرارت برای نواحی پایکوهی و دشتهای استان تهران اهمیت فراوانی دارد .
ارتفاعات و قله های بلند این ناحیه بصورت کانونهای آبگیری دائمی ، رودهایی را که از این ارتفاعات سرچشمه می گیرند در طول سال تغذیه می نمایند .
بدین ترتیب مراکز جمعیتی پایکوهها و دشتهای جنوبی البرز می توانند به سبب وجود نواحی کوهستانی فوق در فصول گرم و خشک سال منابع آب مطمئنی داشته باشند .
در این کوهستانها قله هایی چون کهار ، سیاه سنگ ، توچال کلون بسته ، پالان گردن و خرسنگ کوه وجود دارند که سرچشمه آبگیری رودهای استان می باشد .
ب) پایکوهی : پایکوههای جنوبی البرز در استان تهران به دلیل وجود مخروط افکنه های متعدد محل ایجاد شهرها و روستاهای زیادی شده است .
وجود رسوبات دانه درشت و دانه ریز دراین مخروط افکنه ها موجب نفوذ آب به زیر زمین وتشکیل سفره های زیر زمینی آب شده و می تواند هم آب برای کشاورزی و هم آب مورد نیاز مردم این نواحی را تامین نماید و به همین دلیل محل مناسبی برای ایجاد سکونت های روستایی و شهری شده است .
ج) دشتها : دشتها محل اصلی تجمع و فعالیت انسان در این استان است .
دشت تهران و کرج در جنوب ارتفاعات البرز از 900 تا 1500 متر ارتفاع داشته و ازهشتگرد تا اشتهارد در غرب تا ورامین در شرق ادامه می یابد .
وجود رسوبات نرم و قابل نفوذ مخروط افکنه ای در ابتدای این دشتها ، هم خاک وهم سفره آبهای زیر زمینی مناسبی را در یک جا پدید آورده است .
به همین دلیل دشتهای استان تهران بویژه نواحی نزدیک به پایکوهها از نظرسکونت گاههای شهری ور وستایی مکان بسیار مناسبی می باشد.
جمعیت استان تهران : استان تهران با بیش از ده میلیون نفر جمعیت با داشتن مساحتی حدود 1.5 درصد مساحت کل کشور بیش از 15 درصد جمعیت کل کشور را در خود جای داده است .
این استان با داشتن تراکم متوسط 350 نفر در کیلومتر مربع پر تراکم ترین استان کشور محسوب می شود .
استان تهران از نظر جمعیت در میان استانهای کشور دارای خصوصیات زیر است : پر جمعیت ترین استان کشور است پر تراکم ترین استان کشور است کمترین جمعیت روستانشین را دارد بیشترین درصد افزایش جمعیت سالانه را دارد آلودگی هوای تهران : منابع آلوده کننده هوا در تهران عمدتا ناشی از استفاده از سوختهای فسیلی می باشد ( تفریبا 70 درصد ) در اثر این سوختها موادی چون ترکیبات گوگردی – ترکیبات کربنی – سرب و غیره وارد جو می شود .
کمبود فضای سبز بویژه در نواحی جنوبی تهران که تراکم جمعیت در حد بالایی است ، نیز به آلودگی شهر تهران کمک می کند .
نیاز سرانه فضای سبز 25 متر مربع است ، در حالی که متوسط سرانه فضای سبز در شهر تهران فقط 2.88 متر مربع می باشد .
تهران یکی از آلوده ترین شهرهای جهان شناخته شده است .
بخشی از این آلودگی مربوط به مکان جغرافیائی این شهر می باشد ، ولی بخش مهم آلودگی شهر مربوط به عملکرد مسئولین و شهروندان این شهر از گذشته تا کنون است .
فقط در صورت همکاری و همفکری متقابل مسئولین و شهروندان این شهر بزرگ است که میتوان امیدوار بود مشکل فرآیند آلودگی این شهر کاهش یافته و در آینده شهری پاکیزه و سالم داشته باشیم .
راههای ارتباطی استان تهران : استان تهران ، قلب ارتباطات ایران است و محل تلاقی راههای زمینی و هوایی کشور بشمار می آید و در قیاس با دیگر استانهای کشور از بیشترین تراکم راه برخوردار است .
بیشترین آزاد راههای کشور نیز در این استان واقع شده است.
هم اکنون از طریق این آزاد راهها ، شهر تهران به شهر قزوین و قم می پیوندد .
در داخل استان ، آزاد راههای دیگری نیز در سه جاده اصلی ، یعنی جاده چالوس ، هراز و فیروزکوه ، با استان مازندران ارتباط دارد .
راه آهن نیز در تهران به سه شاخه تقسیم می شود ، شاخه غربی به طرف آذربایجان ، شاخه شرقی به مازندران و خراسان و شاخه جنوبی در قم به دو قسمت تقسیم می شود ، یکی به طرف خوزستان و دیگری به طرف یزد و کرمان می رود .
از نظر راههای هوایی نیز تهران مرکز ارتباط هوایی کشور به شمار می آید .
از طریق فرودگاه بین المللی مهر آباد تهران ، این استان با نقاط مختلف اروپا و آسیا ارتباط برقرار می کند ، ولی هنوز پروازی به قاره آمریکا و اقیانوسیه انجام نمی گیرد و پرواز به قاره آفریقا نیز تنها در اوایل سال 1370 و آن هم تنها به پایتخت کنیا یعنی شهر نایروبی انجام می گیرد .
در استان تهران ودر جنوب شهریار ، فرودگاه بین المللی بزرگی به نام امام خمینی ( ره ) در حال احداث است که مرحله اول آن در پایان برنامه پنجساله اول ( 1372 ) راه اندازی خواهد شد .
برای این فرودگاه اتوبان و راه آهن سریع السیر دو خطه برقی مسافری تهران به فرودگاه در نظر گرفته شده است تا مسافران را جابه جا کند .
در سالهای اخیر شهرداری تهران با مساعی فراوان کوشش نموده با اصلاح معابر ، ایجاد خط ویژه ، احداث مترو و اتوبان و جاده های کمر بندی و همچنین با وضع ضوابط و اقدامات متعدد ترافیکی در زمینه حمل و نقل شهری تهران بهبود قابل ملاحظه ای بوجود آورد .
تقسیمات کشوری در استان تهران : استان تهران دارای 10 شهرستان ، 29 بخش و 94 دهستان است .
در زیر شهرستانهای این استان با برخی خصوصیات آن معرفی می شود.
شهرستان تهران : این شهرستان 1500 کیلومتر مربع مساحت دارد و پرجمعیت ترین شهرستان استان است و همچنین پرجمعیت ترین شهر کشور یعنی شهر تهران در آن واقع شده است .
بیشتر مساحت این شهرستان را مساحت شهر تهران اشغال نموده است .
به دلیل وجود شهر تهران ، این شهرستان نه تنها در سطح استان دارای اهمیت می باشد ، بلکه در سطح کشور نیز به کانون اصلی فعالیتهای اقتصادی ، اجتماعی ، یاسی و فرهنگی تبدیل شده است .
این شهرستان ، دارای دو بخش به نامهای مرکزی و کن و دو دهستان به نامهای سیاهرود و سولقان است.
در شهر تهران مراکز فرهنگی و تفریحی بسیار متنوعی وجود دارد ، از جمله موزه ایران باستان که دارای مجموعه بسیار ارزشمندی از آثار فرهنگی تمدنهای دوره باستان و دوره اسلامی است .
کتابخاته ملی ایران که غنی ترین کتابخانه این کشور محسوب می شود و همینطور موزه ها ، کتابخانه ها ، مجموعه کاخ های سابق ، پارک ها و فضاهای سبز و موارد دیدنی دیگر از جمله مراکز دیدنی این شهر به حساب می آید .
شهرستان ری : شهرستان ری در دشت واقع شده و تنها بخش شرقی شهرستان به کوههای کم ارتفاع بی بی شهربانو محدود می شود .
مساحت این شهرستان 2678 کیلو متر مربع است .
ری یکی از قدیمترین شهرهای دنیای شرق و ایران بوده و در متون تاریخی غرب رگ یا رکس نامیده شده است .
به دلیل اینکه مرقد مطهر حضرت عبد العظیم در آن واقع شده ، همیشه به عنوان زیارتگاه مهم در ایران مشهور بوده است .
بعلاوه مرقد مطهر امام خمینی ( ره ) اکنون دراین شهرستان سالانه پذیرای دههاهزار زائرایرانی خارجی بویژه در ایام رحلت آن بزرگوار می باشد .
شهر ری که مرکز شهرستان ری می باشد ، خود یکی از مناطق بیستگانه تهران ( منطقه 20 ) به شمار می آید.این شهرستان دارای سه بخش به نامهای مرکزی ،فشاپویه و کهریزک و 6 دهستان است .
اسلام شهر : در جنوب غربی تهران و بین ری و شهریار واقع شده است .
این شهرستان شامل دو بخش چهاردانگه و مرکزی و شامل 4 دهستان می باشد .
شهرستان ورامین : شهرستان ورامین در شرق شهرستان ری واقع شده و از طرف شرق با استان سمنان مرز مشترک دارد .
مساحت این شهرستان 2288 کیلومتر مربع و دارای پنج شهر به نامهای ورامین ، پیشوا ، قرچک ، پاکدشت و جوادیه می باشد .
به دلیل مجاورت با شهر تهران ، شهرستان ورامین در سالهای اخیر جمعیت زیادی را در خود جای داده است و زمینهای حاصلخیز کشاورزی این شهرستان که همیشه به عنوان یک ناحیه مهم کشاورزی معروف بوده ، به مقدار زیادی زیر ساخت و سازهای شهری و صنعتی رفته است .همچنین آب رود جاجرود که به طور سنتی برای آبیاری زمینهای کشاورزی این ناحیه مورد استفاده قرار می گرفت ، اکنون تماماً به مصرف شهر تهران اختصاص یافته و از این نطر به کشاورزی این شهرستان لطمه زیادی زده است .
این شهرستان دارای چهار بخش به نامهای مرکزی ، پاکدشت ، جواآباد و پیشوا است .
شهرستان شمیرانات : این شهرستان در شمال شهر تهران واقع شده و ناحیه ای کوهستانی است .
مساحت این شهرستان 1160 کیلومترمربع و کوچکترین شهرستان استان است .
مرکز این شهرستان شهر تجریش است که اکنون جزو یکی از مناطق بیستگانه تهران ( منطقه یک ) به شمار می رود .
شهر تجریش در گذشته نه چندان دور ، از تهران فاصله زیادی داشت ، ولی گسترش شهر تهران به طرف شمال اکنون این فاصله را از بین برده و دیگر نمی توان تجریش را از تهران جدا نمود .
با این حال ، تجریش ضمن اینکه جزوه مناطق بیستگانه تهران به شمار می آید ، خود مرکز شهرستان مستقلی به نام شمیرانات است .
سه شهر کوچک فشم ، تجریش و لواسان در این شهرستان واقع شده و این شهرستان از دو بخش رودبار قصران و لواسانات تشکیل شده است .
شهرستان دماوند : نام قدیمی دماوند پشیان بوده و سابقاً جزوه ایالت طبرستان محسوب می شده است .
مساحت این شهرستان که کاملاً در ناحیه کوهستانی واقع شده ، 4650 کیلومتر مربع است و از دو بخش مرکزی و فیروزکوه تشکیل یافته است .
این شهرستان نام خود را از قله آتشفشانی دماوند که اکنون در استان مازندران واقع شده ، گرفته است .
سردترین شهر استان ، یعنی فیروزکوه در این شهرستان واقع شده است .
به دلیل عبور دو جاده مهمی که تهران را به استان مازندران وصل می نماید ، یعنی جاده فیروزکوه و جاده هراز ، این شهرستان به عنوان نقطه ارتباطی در شمال شرقی استان با شمال کشور اهمیت مهم ارتباطی پیدا نموده است .
این شهرستان دارای هشت دهستان است .
.
شهرستان کرج : مساحت این شهرستان 1940 کیلومتر مربع است .
شهرستان کرج قبلاً شامل سه شهرستان بود که اکنون کرج ، شهریار و ساوجبلاغ نامیده می شود .
در سال 1368 ، شهرستان کرج به سه شهرستان جدید ذکور تقسیم شد و اکنون به جای شهرستان قدیم کرج ، سه شهرستان فوق به وجود آمده است .
محدوده جدید این شهرستان از شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شده است .
شمال آن ناحیه کوهستانی و جنوب آن تقریباً دشتی هموار است .
شهرستان کرج به دلیل مجاورت با شهر تهران ، در سالهای اخیر پذیرای جمعیت انبوهی شده که بیشتر آنها در شهرکهای اقماری شهر کرج و تهران گرد آمده اند .هر چند از قدیم با توجه به آب رود کرج و زمینهای حاصلخیز این ناحیه از نظر کشاورزی اهمیت بسیار داشت و اکنون هم تا حدودی این اهمیت را حفظ نموده است ، ولی متأسفانه به دلیل اینکه تقریباً تمام آب رود کرج برای مصرف آب شرب تهران استفاده میشود ، کشاورزی در بسیاری از زمینهای این شهرستان با مشکلات زیادی روبرو است .
شهرستان کرج دارای دو بخش به نامهای مرکزی در شمال و اشتهارد در جنوب است .
شهرستان شهریار : مساحت شهرستان جدید شهریار 1600 کیلومتر مربع و دارای دو بخش مرکزی و رباط کریم می باشد .
این شهرستان در جنوب غربی شهر تهران واقع شده و با استان مرکزی مرز مشترک دارد .
این شهرستان هم به دلیل واقع شدن در مجاورت شهر تهران ، مورد هجوم ساخت و سازهای شهری و صنعتی قرار گرفته و به زمینهای کشاورزی آن لطمات زیادی وارد شده است.
بزرگترین فرودگاه ایران ، یعنی فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) در جنوب این شهرستان در دست احداث است .
شهرستان ساوجبلاغ : شهرستان جدید ساوجبلاغ که به تازگی از تقسیم شدن شهرستان کرج به وجود آمده ، 3100 کلیومتر مساحت دارد .
بخش شمالی آن ، یعنی طالقان کوهستانی ، وبخش جنوبی آن یعنی بخش مرکزی در دشت واقع شده است .
بخش طالقان در شمال از سه دهستان بالا طالقان ، پایین طالقان ومیان طالقان تشکیل یافته که به طورکلیدر حاشیه رود طالقان رود واقع شده و نواحی کوهستانی این بخش تقریباً خالی از جمعیت است .
بخش مرکزی ساوجبلاغ که در جنوب کوههای البرز واقع شده بیشتر از نواحی هموار دشتی تشکیل یافته و کشاورزی در آن نقش مهمی دارد .
شهر جدید صنعتی هشتگرد که در آینده یکی از نقاط مهم صنعتی استان خواهد بود ؤ در این شهرستان و در شمال بخش مرکزی واقع شده است .
شهرستان قزوین : شهرستان قزوین از شمال به شهرستانهای تنکابن ، رودسر و رودبار ، از شرق به شهرستان هشتگرد ، از جنوب به شهرستانهای ساوه و همدان ، و از غرب و جنوب غربی به شهرستانهای تاکستان ، زنجان ، ابهر و خدابنده محدود می گردد .
مساحت کل شهرستان قزوین در حدود 10900 کیلومتر مربع است که به وسیله رشته کوههای البرز ( البرز غربی ) از استانهای گیلان و مازندران جدا می شود .
مسیر یابی : با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده و شناسائی مقدماتی منطقه بین مبدأ و مقصد ، مسیرهای اجرائی بین این دو نقطه را بر روی نقشه به صورتی رسم می کنیم که از نقاط اجباری نیز عبور نمایند .
برای رسم این خطوط باید ابتدا طول لازم را با در نظر گرفتن شیب مجاز ، بین دو خط تر از فرمول زیر محاسبه کرد : : L طول لازم با در نظر گرفتن شیب مجاز جهت عبور مسیر از یک خط تراز به خط تراز مجاور : ارتفاع زیاد خط تراز : ارتفاع کم خط تراز : درصد شیب انتخابی : درصد شیب مجاز برای اینکار ابتدا دهانه پرگار را به اندازه L با توجه به مقیاس نقشه باز کرده و از نقطه مبدأ واقع بر روی خط تراز قوسی می زنیم تا خط تراز بعدی را در دو نقطه قطع کند .
با انتخاب یکی از این دو نقطه ، این عمل را برای خطوط تراز بعدی انجام می دهیم تا به مقصد برسیم .
حال از میان این خطوط منکسر ، خطوط راستی را به عنوان خطوط پروژه رسم می کنیم و از میان آنها یمی را به عنوان خط اصلی پروژه بر میگزینیم .
از عوامل مؤثر در انتخاب واریانت برتر می توان به موارد زیر اشاره نمود : رعایت حداقل شعاع قوس افقی تقاطع با زاویه قائم نسبت به جهت جریان آب وجود فاصله کافی قبل و بعد از قوسهای افقی برای اعمال اجرای دور و تعریض عدم وجود قوس افقی و قائم به طور همزمان قوسهای افقی با شعاع حداقل دارای شیب حداکثر نباشند سمت قرارگیری راه در دره ها بر روی دامنه آفتابگیر ( شمال ) و در درجه دوم به سمت شرق باشد انتخاب قوسهای افقی متناسب با انحنای طبیعت جهت ایجاد حداقل حجم عملیات خاکی عدم وجود حجم عملیات زیاد خاکبرداری در پروفیل طولی مربوط بین خاکبرداری و خاکریزی در پروژه باید تعادل برقرار شود دهانه آبروها و پلها باید بر مبنای مطالعات هیدرولوژی تعیین گردند کف ترانشه ها دارای حداقل شیب طولی حهت هدایت آبهای سطحی باشد باید از شیب طولانی اجتناب کرد I = Δ1 + Δ2 = 60 3* Δ1 = 60 ° Δ1= 20 ° Δ2 = 40 ° X = R1* sin Δ1 + R2 * sinI – R2 * sin Δ1 X = ( R1 – R2 ) sin Δ1 + R2*sin I X = ( 270 –130) * sin 20°+ 130 * sin 60° = 160.47 m Y = R1 ( 1 – cos Δ1 ) + R2 cos Δ1 – R2 * cos I Y= R1 – ( R1 – R2 ) cos Δ1 – R2 cos I Y = 270 – ( 270 –130 ) cos 20° – 130 cos 60 °= 73.40 m N = Y / tan I = 73.4 / tan 60° = 42.4 m Ta = X – N = 160.5 – 42.4 = 160.5 – 42 .4 = 118.1 m m Tb = Y / sin I = 73.4 / sin 60° = 84 .75 m T1 = R1 * tan Δ1 / 2 = 270 * tan 10° = 47.6 T2 = R2 * tan Δ2 / 2 = 130 * tan 20 ° = 47.3 m L1 = ( л * R1 * Δ1 ) / 180 = ( 3.14 * 270 * 20 ) / 180 = 94.2 m L2 = ( л * R2 * Δ2 ) / 180 = ( 3.14 * 130 * 40 ) / 180 = 90.71 m طراحی گردش به راست از فرعی به اصلی : با توجه به حالت قبل داریم : : Rmin = 123.05 R1 = 130 mشعاع قوس ورودی از فرعی به اصلی : Rmin = 218.75 m R2 = 230 m شعاع قوس خروجی پس داریم : Δ2 = (R1 / R2 ) * Δ 1 Δ2 = ( 130 / 230 ) * Δ 1 Δ2 = 0.5 * Δ1 I = Δ2 + Δ1 I = 120 ° 120° = 1.5* Δ 1 Δ 1 = 80 ° Δ2 = 40° X = R1* sin Δ1 + R2 * sinI – R2 * sin Δ1 X = ( R1 – R2 ) sin Δ1 + R2*sin I X = ( 130 –230) * sin 80°+ 230 * sin 120° = 100.71 m Y = R1 ( 1 – cos Δ1 ) + R2 cos Δ1 – R2 * cos I Y= R1 – ( R1 – R2 ) cos Δ1 – R2 cos I Y = 130 – ( 130 –230 ) cos 80° – 230 cos 120 °= 262.36 m N = Y / tan I = 262.36 / tan 120° = -152 m m Ta = X – N = 100.71 – (-152) = 252.71 m Tb = Y / sin I = 262.36 / sin 120° = 302.95 Ta = X – N = 100.71 – ( -152) = 252.71 m m Tb = Y / sin I = 262.36 / sin 120° =302.95 m T1 = R1 * tan Δ1 / 2 = 130 * tan 40° = 109.08 T2 = R2 * tan Δ2 / 2 = 230 * tan 20 ° = 83.71 m L1 = ( л * R1 * Δ1 ) / 180 = ( 3.14 * 130 * 80 ) / 180 = 181.4 m L2 = ( л * R2 * Δ2 ) / 180 = ( 3.14 * 230 * 40 ) / 180 = 160.49 m مراحل ترسیم قوس دو مرکزی : نقطه تقاطع دو مسیر را O می نامیم .
از نقطه O به اندازه Ta به عقب بر می گردیم .
از نقطه A به اندازه T1 روی مماس اصلی جدا می کنیم تا به نقطه O برسیم .
4 - از نقطه B خطی با زاویه DELTA 1 جدا می کنیم و روی خط به اندازه T1 جدا کرده تابه نقطه Cبرسیم .خط BC را امتداد داده تا راه اصلی را در نقطه D قطع کند .
5 -از نقطه D روی مماس Ta به اندازه T2 جدا کرده تا به نقطه E برسیم .
6- از نقاط A , C دو عمود اخراج کرده تا یکدیگر را در نقطه O1 قطع کنند .
7- از نقاط C , E دو عمود اخراج کرده تا یکدیگر را در مرکز O2 قطع کنند .
8- به مراکز O1,O2 به ترتیب قوسهائی با شعاعهای R1,R2 می زنیم .
طراحی اتصال ورودی و خروجی به قوسهای راستگرد در نقاط تقاطع همسطح : به منظور انتقال تدریجی از خطوط اصلی به راههای ارتباطی و بالعکس می بایست خطوط تغییر سرعت به نام ترمینال در ابتدا و انتهای راهها ی خروجی و ورودی در نظر گرفته شود .
احداث خطوط فوق از لحاظ کاهش سرعت مبنا طرح به سرعت کمتر که در خروجی راهها ی اتباطی لازم است و بالعکس از نظر افزایش سرعت و رسانیدن سرعت به سرعت طرح مورد استفاده قرار می گیرد .
ورودی از اصلی به فرعی : 1- سرعت قوس ورودی برابر است با 80 Km/h 2- سرعت قوس خروجی برابر است با 60 Km/h 3- طول اتصال تدریجی Taper = 70 m 4-طول خط موازی L = 0 D = 2 ( P * ( R – P / 4 ) ) 70 = 2 ( 4 * ( R – 4/4 )) R = 307.3 m ورودی از فرعی به اصلی و خروجی از فرعی به اصلی : سرعت ورودی از فرعی به اصلی 80 Km/h سرعت خروجی از فرعی به اصلی 60 Km/h برای هر دو سرعت بالا اگر Taper را برابر 70 m در نظر بگیریم طول خط موازی برابر صفر خواهد بود و شعاع قوسهای معکوس برابر 308 m خواهد بود .
طراحی تقاطع غیر هم سطح : در تقاطعهای هم سطح گنجایش ترافیک هر خط به دلیل وجود تقاطع کاهش پیدا می کند زیرا تعدادی از ماشینهای هر خط باید در محل تقاطع توقف نموده و فرصت عبور را به سایر ماشینها بدهند در این قبیل تقاطع ها اغلب تصادفاتی رخ می دهد .
وقتی تقاطع یک شاهراه یا آزاد راه با یک راه دیگر مطرح باشد به علت سرعت بالای وسایط نقلیه این خطر مهم تر جلوه می کند پس برای جلوگیری از این حوادث تقاطع را بصورت غیر هم سطح اجرا می کنند ، بدین صورت مقدار گنجایش هر خط ثابت مانده و وسایل نقلیه با سرعت ثابت حرکت می کنند .
= 100 Km/hسرعت طراحی بزرگراه = 80 Km/h سرعت طراحی راه اصلی = 28 m عرض بزرگراه = 7.3 mعرض راه اصلی در این پروژه زاویه تقاطع بزرگراه راه اصلی مساوی 90° می باشد که می توانیم از اتصال شبدری و قوسهای دو مرکزی استفاده کنیم .
طراحی قوسهای گردش به راست طراحی گردش به راست از اصلی به فرعی : در طراحی این قوسها از قوسهای 2 مرکزی استفاده می کنیم به این ترتیب که شعاع قوس ورودی را براساس سرعت مسیر ورودی و شعاع قوس خروجی بر اساس سرعت مسیر خروجی تعیین می کنیم .
= Rmin = V² / ( 127.2 ( e+f))شعاع قوس ورودی Rmin = 80² / ( 127.2 ( 0.1 + 0.13 )) = 218.75 m = Rmin = 60² / ( 127.2 ( 0.1 + 0.13 )) = 123.05 mشعاع قوس خروجی طراحی قوس دو مرکزی : برا ی قوسهای گردش به راست از قوسهای دو مرکزی مرکب استفاده می کنبم .
مطابق شکل صفحه بعد داریم : I = 60 Δ2 / Δ 1 = R1 / R2 Δ2 = R1 * Δ1 / R1 = 230 * Δ1 / 130 Δ2 = 2 * Δ1 طرح روسازی برای طرح روسازی از سه روش زیر استفاده شده است : روش اشتو 2- روش CBR روش تجربی انسیتو آسفالت روش اشتو : ( ADT )0 = 500 : متوسط ترافیک روز اول گشایش 365 * 500 = 178000 = ( EAL )1 : ترافیک سال اول گشایش :(EAL )25 = ( EAL )1 * ( (1+I) –1 ) / Ln( 1 + I ) کل ترافیک در مدت 25 سال ( EAL )20 = 17800 * ( (1+0.1) – 1 ) / Ln ( 1 + 0.1 ) = 6031686.6 1206337.37= = 0.1 * ( EAL )25تولید ترافیک در اثر توسعه زمینهای مجاور = 0.35 * ( EAL )25 = 2111090.39 جذب ترافیک از راههای مجاور = 6031686.8 + 1206337.37 + 2111090.39 = 9343114.6 کل ترافیک طرح روسازی برای طرح روسازی از سه روش زیر استفاده شده است : روش اشتو 2- روش CBR روش تجربی انسیتو آسفالت روش اشتو : ( ADT )0 = 500 : متوسط ترافیک روز اول گشایش 365 * 500 = 178000 = ( EAL )1 : ترافیک سال اول گشایش :(EAL )25 = ( EAL )1 * ( (1+I) –1 ) / Ln( 1 + I ) کل ترافیک در مدت 25 سال ( EAL )20 = 17800 * ( (1+0.1) – 1 ) / Ln ( 1 + 0.1 ) = 6031686.6 1206337.37= = 0.1 * ( EAL )25تولید ترافیک در اثر توسعه زمینهای مجاور = 0.35 * ( EAL )25 = 2111090.39 جذب ترافیک از راههای مجاور = 6031686.8 + 1206337.37 + 2111090.39 = 9343114.6 کل ترافیک * 0.6 = 9349114.6 * 0.6 = 5609468.76 کل ترافیک = توزیع جهتی در جهت بیشتر = 5609468.768 * 0.15 = 841420.3 تعداد کامیون = 5609468.768 * 0.10 = 560946.8 تعداد اتوبوس = 5609468.768 * 0.75 = 4207101.5 تعداد سواری ما در انجا وزن هر سواری را 2 تن در نظر می گیریم که وزن هر محور آن برابر 1 تن می شود .
و چنین با توجه به جدول محور جلو کامیون را 6 تن و محور عقب را 13 تن و برای اتوبوس نیز همین مقدار در نظر می گیریم .
= 2 * 4207101.5 = 8414203 تعداد محور ساده یک تنی = 841420.3 + 560946.8 = 1402367 تعداد محور ساده شش تنی = 841420.3 + 560946.8 = 1402367 تعداد محور ساده سیزده تنی با توجه به جدول شماره ضرائب بار هم ارز محورها را با توجه به اینکه راه یک راه اصلی می باشد با فرض SN = 3 و Pt = 2.5 (نشانه خدمت روسازی ) بدست می آوریم .