منظور از یک شبکهی رایانهای چیست؟
هرگاه بتوانیم بین یک سری از رایانهها و وسایل جانبی آنها ارتباط برقرار کنیم، بطوری که همهی آنها تحت یک سیستمعامل و یک قرارداد (پروتکل) کار نمایند آنگاه یک شبکهی رایانهای داریم. یک شبکهی رایانهای در پایهایترین سطح خود شامل فقط دو رایانه است که توسط یک کابل به یکدیگر متصل شدهاند ولی میتوانند از دادهها به طور مشترک استفاده نمایند.
هدف از شبکه کردن رایانهها چیست؟
به همان نحوی که استفاده از رایانههای شخصی بین کاربران رواج پیدا میکرد، بسیاری از ادارات، سازمانها و شرکتها احساس کردند که به ارتباط مابین رایانهها نیز نیازمند هستند و بر اساس همین نیاز و مزایای شبکهها، شبکههای رایانهای پدید آمدند و جای خود را تقریبا در بیشتر مؤسسات، ارگانها و ادارات باز نمودند.
مزایای استفاده از شبکههای رایانهای به قرار زیر است:
کاهش هزینهها از طریق به اشتراک گذاشتن برنامههای کاربردی، دادهها و وسایل جانبی. دستگاهها جانبی که از طریق شبکه میتوانند به اشتراک گذاشته شوند عبارتند از:
چاپگر، مودم، دیسکسخت، CD-ROM، رسام(Plotter)، CD-Recorder و... استفاده مؤثر از زمان و صرفهجویی در وقت. ارتباطات مؤثرتر بین کاربران شبکه. به فرض اگر کاربران یک شبکه بر روی یک پروژه گروهی کار نمایند، میتوانند از اقدامات و پیشرفتهای یکدیگر به طرز قابل ملاحظهای سود ببرند.
استفاده همزمان از یک برنامهی خاص توسط کاربران متفاوت.
WAN , MAN , LAN
این سه عبارت بر اساس محدوده جغرافیایی که یک شبکهی رایانهای در آن فعالیت میکند تقسیمبندی و تعریف شدهاند.
(Local Area Network)LAN: این نوع شبکه به شبکهی محلی نیز معروف است و از لحاظ محدوده جغرافیایی، وسعتی در حد یک آپارتمان و یا یک ساختمان چند طبقه را پشتیبانی مینماید. بیشتر شبکههای رایانهای که ممکن است ما با آنها برخورد داشته باشیم از نوع شبکههای محلی میباشند.
(Metropolitan Area Network)MAN: این نوع از شبکه، که به شبکهی کلان شهری نیز معروف است، محدوده بیشتری را نسبت به نوع قبلی در بر میگیرد. فرض کنید یک کارخانهی بزرگ دارای مساحتی در حدود چند هکتار میباشد و چندین ساختمان چند طبقه و دور از هم نیز در وسعت آن پراکنده شدهاند. اگر بخواهیم تمام رایانههای موجود در این کارخانه به یکدیگر وصل نموده و یک شبکهی رایانهای واحد داشته باشیم باید از این نوع شبکه بهره بگیریم.
(Wide Area Network)WAN: این نوع از شبکههای رایانهای حتی از نوع قبلی هم وسیعتر میباشند و ارتباط بین رایانهها را در سطح شهرها و کشورها و حتی در تمام دنیا میسر میسازند. برای مثال باید بدانید که شبکهی اینترنت از این نوع میباشد و به شبکهی گسترده موسوم است.
نیازها و اجزای فیزیکی یک شبکهی رایانهای
در اینجا، قصد داریم تا نیازهای یک شبکهی محلی را مورد بررسی قرار دهیم. تمام نیازهای یک شبکهی رایانهای محلی عبارت است از: ایستگاههای کاری (Work Station)، سرویس دهنده(Server)، بردهای شبکه (LAN Card)، کابل کشی شبکه، سیستمعامل شبکه و وسایل جانبی (مانند چاپگر...) که قرار است در داخل شبکه مورد استفاده قرار گیرند.
منظور از ایستگاههای کاری، همان رایانههای موجود در شبکه(به غیر از سرویس دهنده) میباشند که از طریق کابلها با یکدیگر در ارتباط هستند و از امکانات یکدیگر و سرویسدهنده برخوردار میشوند.
سرویسدهنده که معمولا به آن سرویسدهنده پرونده(File server) نیز گفته میشود. اغلب یک رایانه است که نسبت به بقیهی کامپیوترهای شبکه هم از لحاظ سرعت پردازش دادهها و هم از لحاظ مقدار حافظههای اصلی و جانبی برتر است و در عمل تمامی رایانههای شبکه را مدیریت کرده و به نیازهای آنها پاسخ میدهد.
در شبکههای محلی، رایانههای یک شبکه توسط کابل به یکدیگر متصل میشوند و این در صورتی است که قبلا در هر یک از رایانهها بردهای شبکه نصب و تنظیم شده است و کابلها به درگاههای (Port) این بردها متصل میشوند.
در واقع یک کارت شبکه (برد شبکه) در یک سیستم شبکهای نقشهای مهمی را ایفا میکند.
اول این که، دادهها را برای انتقال به کابل شبکه آماده میکند. دوم، وظیفهی ارسال دادهها به کامپیوتر دیگر را بر عهده دارد. همچنین کنترل دادههایی را که بین کامپیوتر و کابل شبکه ارسال و دریافت میشوند را بر عهده دارد. در مورد کابل شبکه این توضیح ضروری است که رایانهای که در شبکه قرار دارد فقط میتواند یکی از دو کار، دریافت و ارسال پیام را در یک زمان خاص انجام دهد و این به مفهوم یک طرفه عمل کردن کابل میباشد. نکتهی قابل توجه دیگر این است که پیامها و یا همان سیگنالهای الکتریکی تا زمانی که در کابل شبکه هستند یک انتقال سریال دارند، یعنی به صورت هر بیت به دنبال بیت دیگر در طول کابل حرکت میکنند ولی هنگامی که داخل کارت شبکه هستند به صورت موازی پردازش و ساختبندی میشوند. کارتهای شبکه نیز مانند کارتهای صدا و یا کارتهای گرافیکی میتوانند
16 بیتی یا 32 بیتی باشند. کارتهایی که از نوع ISA میباشند 16 بیتی و انواعی که از PCI هستند 32 بیتی، دادهها را پردازش مینمایند و از مواردی که باعث توانایی یک شبکهی رایانهای میشوند سرعت انتقال دادهها توسط شبکه است.
از ملزومات دیگر یک شبکه، کابلکشی آن میباشد و همانطور که اشاره شد، رایانهها توسط کابلها به یکدیگر متصل میشوند. قصد بر این است که از کابلهای شبکه اطلاعات بیشتری داشته باشیم، بنابراین:
کابلهای شبکه
سه گروه عمده کابلهای شبکه به قرار زیر میباشند.
1- کابلهای هم محور یا کواکسیال(Coaxial)
2- کابلهای به همتابیده شده: که خود به دونوع حفاظدار(STP) و بیحفاظ(UTP) تقسیم میشوند.
3- فیبر نوری
کابلهای کواکسیال: قبلا این کابلها پر مصرفترین کابلها برای شبکههای رایانهای بودند. این نوع کابلنسبتا ارزان، سبک، قابل انعطاف و کار با آنها ساده است. و در فرکانسهای بسیار بالا( در حدود گیگاهرتز) قابل استفاده هستند. دو نوع مختلف کابل کواکسیال وجود دارد
.1- نازک (اترنت نازک)
2- ضخیم (اترنت ضخیم)
نوع نازک میتواند سیگنالها را تا حدود 185 متر بدون تضعیف حمل نماید. اترنت نازک در گروهی به نام RG-58 قرار میگیرد و مقاومت ظاهری (امپدانس) آن 150 اهم میباشد.