فرمان Array (آرایه - مرتب کردن)
این فرمان جزء فرمانهای ویرایشی است و از آن برای مرتب کردن موضوعات بصورت سطری - ستونی Rectangular و یا دایروی (خطی) Polar استفاده می شود .
در منوی Modify است و آیکن آن در نوار ابزار Modify به شکل است .
1-روش Rectangular یا سطری - ستونی .
پس از اجرای فرمان Array یک کادر محاوره ای مطابق شکل زیر در صفحه ظاهر می‌شود که بایستی به بخشهای مختلف آن بدقت پاسخ دهیم .
ابتدا نوع آرایه را مشخص می کنیم ، یعنی در اینجا در بخش Rectanglar علامت می زنیم (کلیک می‌کنیم) و سپس تعداد سطرها و ستونهای آرایه را در محل مخصوص وارد می کنیم و در مرحله بعد فاصله بین سطرها (Row offset) و سس فاصله بین ستونها (Column offset) و بعد زاویه‌ای که بایستی آرایه تحت آن زاویه مرتب شود (Angle of Array) را وارد می کنیم که اکثراً زاویه را o در نظر می گیریم .
(نکته در این بخش می توانستم بجای عدد وارد کردن برای فاصله بین سطرها با استفاده از آیکن
فاصله بین سطرها را نشان دهیم و همچنین فاصله بین ستونها را ولی اگر از آیکن
که به سلول واحد (unit cell) معروف است استفاده کنیم ، می توانیم یک مستطیل در صفحه رسم کنیم که طول ضلع افقی آن فاصله بین ستونها و طول ضلع عمودی آن
فاصله بین سطرها خواهد بود .
و در پایان روی گزینه Select objects کلیک کرده ، آنگاه موضوعات موردنظر را در صفحه ترسیم انتخاب می کنیم و سپس با کلیک راست کردن (KR) و یا زدن کلید
دوباره به کادر محاوره ای Array باز می گردیم و آنگاه دکمه OK را می زنیم و فرمان خاتمه می یابد .
نکته : با استفاده از دکمه Preview (پیش نمایش) می توانیم قبل از اجرای نهایی فرمان نتیجه کار را مشاهده کنیم ، در صورت موافق بودن با نتیجه ، Accept (قبول کردن) و اگر موافق نباشیم Modify را زده و آن را تغییر دهیم .
3-روش Polar (دایروی - قطبی) پس از اجرای فرمان Array در کادر باز شده بخش Polar را کلیک کرده و شکل کادر محاوره ای مطابق شکل زیر خواهد شد .
ابتدا در این کادر بایستی مرکز دوران (Center Point) را با دادن مختصات x و y آن مشخص کنیم ، که البته بهتر است با استفاده از آیکن و به کمک کمک رسم ها یک نقطه را روی شکل نشان دهیم و سپس در بخش Total number of items تعداد دفعات تکرار (با موضوع اصلی) را وارد می کنیم .و در جایگاه بعدی بایستی میزان زاویه ای که در بر گیرنده این چند موضوع است را وارد نمائیم (Angle tofill) (360 درجه برای دایره کامل است ، می توانیم زوایای دیگری مثل 45 ، 180 و ...
را نیز وارد کنیم ) نکته : در بخش Angle between items نیز می توانیم زاویه بین هر دو موضوع را وارد کنیم (البته این بخش زمانی فعال می شود که در قسمت بالاتر (Method) روشی را انتخاب کنیم که زاویه بین موضوعات را نیز تعریف کرده باشد.) و سپس روی گزینه Select objcts کلیک کرده به صفحه ترسیم باز می گردیم و موضوعات را انتخاب می کنیم و سپس کلیک راست کرده به کادر Array بازگشته و Ok را می زنیم .
توجه : انتخاب موضوع می تواند در اول کار انجام شود و سپس بخشهای بعدی تنظیم گردد .
نکته : در بخش Rotate items as copied اگر کلیک کرده آن را فعال کنیم (بصورت پیش فرض فعال است) باعث می شود که موضوعات در هنگام دوران به دور یک محور به دور خود نیز دوران نمایند .
گزینه های بخش Method 1-Total number of item& Angle to fill تعداد کل موضوعات و زاویه دربرگیرنده آنها 2-Total number of item & Angle between items تعداد کل موضوعات و زاویه بین هر دو موضوع 3-Angle to fill & Angle between items زاویه در بر گیرنده کل موضوعات ، و زاویه بین هر دو موضوع ویژگیهای ترسیم object properties از آنجائیکه در یک نقشه یا ترسیم انواع خطوط با شکل ها و ضخامت های مختلف ، مثلث خطوط محور یا Center ، خط چین یا Hidden ، ممتد یا Continuous و ...
و با رنگهای مختلف وجود دارد ، لازم است از امکاناتی برای این کار استفاده نمائیم .
در اتوکد این امکانات در نوار ابزار ویژگیهای ترسیم یا object properties وجود دارد بوسیله این نوار ابزار می توانیم لایه های مختلفی را ایجاد کرده ، که هر لایه دارای خط ، رنگ و ضخامت مخصوص به خود باشد .
در واقع لایه ها شبیه تلق شفاف هستند که اگر در چند تلق ، ترسیمات یک نقشه را پیاده نماییم ، در نهای با روی هم گذاشتن آنها می توانیم کل ترسیم را داشته باشیم .
یکی از ویژگیهای بسیار خوب کار در لایه ها این است که در صورت لزوم می توان یک لایه را چاپ نکرده یا کلاً آنرا حذف نمود ، یک لایه را خاموش کرد و ...
در زیر نوار ابزار object properties را می بینیم ، که قسمتهای مختلف آن معرفی شده است .
ایجاد لایه جدید : برای ایجاد یک لایه جدید ، روی دکمه دوم از سمت چپ در نوار ابزار بالا کلیک می‌کنیم ، تا در کادر محاوره ای Large Properties Manager (مدیریت ویژگیهای لایه) باز شود ، سپس در کادر باز شده روی دکمه New کلیک می کنیم .
در صفحه میانی کادر یک لایه جدید (مثلاً layer1 ) ظاهر می شود که دقیقاً دارای خواص لایه قبلی است .
نامگزاری لایه جدید (Name): برای نامگذاری لایه جدید در ستون Name روی اسم لایه دو بار کلیک کرده و سپس نام موردنظر را روی آن تایپ می کنیم .(مثلاً برای خط محور گزینه مخفف Cen واو برای خط چین hid را انتخاب می کنیم .
(یا با کلیک کردن بر روی دکمه Show details صفحه پایین کادر را فعال کرده و از آنجا نیز می توانیم اسم و رنگ و ...
قسمتهای یک لایه را تعریف کنیم) .
تعیین رنگ لایه جدید (Color) در ستون Colorمی توانیم در داخل مربعی که در سطر لایه موجود است کلیک کرده تا جدول رنگها باز شود .
حال رنگ موردنظر را انتخاب کرده و دکمه Ok را می زنیم .
تعیین نوع خط برای لایه (Linetype) در ستون Linetype روی عنوان خط موجود (مثلاً Continuous) کلیک کرده ، سپس کادر انتخاب خط Select Linetype باز می شود .
از آنجائیکه بطور پیش فرض در این کادر بجز خط ممتد یا Continuous خط دیگری نمی باشد ، بایستی خطهای موردنظر را ابتدا به کادر موردنظر load (بارگزاری) نماییم .
برای این کار روی دکمه load...
که در پایین کادر است کلیک کرده یک کادر دیگر باز می شود .
حدوداً 45 نوع خط در آن وجود دارد که البته ما به همه آنها نیاز نداریم و بیشتر به خط محور (Center) و خط چین (hidden) احتیاج داریم ، که بایستی آنها را Load نمائیم .
برای انتقال روی نام موردنظر کلیک کرده و دکمه Ok را می زنیم ، تا به کادر Select Linetype منتقل شود و بقیه خطوط را نیز می توان به همین شکل Load نمود .
مثلاً روی خط hidden کلیک می نماییم ، و آن را به کادر Select linetype منتقل می‌کنیم و سپس روی خط hidden در این کادر کلیک کرده و Ok را می زنیم ، این خط جایگزین خط قبلی لایه انتخاب شده خواهد شد .
تعیین ضخامت خط (LineWeight) از آنجائیکه در هنگام چاپ نبایستی ضخامت تمام خطوط یکسان باشد ، بایستی برای هر لایه یک ضخامت مخصوص در نظر بگیریم ، برای این کار در ستون Lineweight بر روی Default (پیش فرض) هر لایه کلیک از کادر محاوره ای Lineweight فعال می شود ، از این کادر ضخامت موردنظر را انتخاب می کنیم و Ok را می زنیم .
نکته: ضخامتهای استاندارد در کاغذ A4 و A3 تعیین چاپ کردن یا چاپ نکردن یک لایه Plot در ستون آخر کادر محاوره‌ای Properties Manager می توان لایه ای را انتخاب کرد که چاپ نشود و بالعکس .
خاموش و روشن کردن (On/off) لایه ها اگر یک لایه on یا روشن باشد ترسیمات انجام شده در آن لایه نمایش داده می شود ، ولی در وضعیت off (خاموش) ترسیمات آن لایه دیده نمی شوند .
وضعیت Freeze/Thaw (منجمد/داغ) اگر لایه ای در وضعیت Freeze یا یا منجمد قرار داشته باشد ترسیماتش مانند حالت off دیده نمی شود ، همچنین این لایه را نمی توان به عنوان لایه جاری انتخاب نمود .
(در وضعیت off لایه خاموش می تواند لایه جاری نیز باشد) ، اما وضعیت THAW (داغ) باعث نمایش ترسیمات آن لایه می شود (این وضعیت پیش فرض سیستم است).
وضعیت Lock/unlock (قفل شده و باز) اگر لایه ای در وضعیت Lock (قفل) باشد ، موضوعات آن لایه را نمی توان ویرایش نمود (....,Erase - Array - Move - Copy) و هیچ یک از دستورات ویرایش در آن لایه اجرا نمی شود و بیشتر از این وضعیت جهت جلوگیری از دست کاری احتمالی دیگران و یا اشتباهات ویرایش می توان استفاده کرد .
اما وضعیت unlock عکس حالت Lock است و می توان در آن لایه دستورات ویرایشی را اجرا نمود .
* جهت حذف یک لایه ، روی نام لایه کلیک کرده و سپس دکمه Delete را می زنیم و بایستی توجه داشت که شرط حذف یک لایه این است که اولاً : آن لایه ، لایه جاری (Current) نباشد و ثانیاً در آن لایه موضوعی ترسیم نشده باشد .
نکته : جهت جاری کردن یک لایه با استفاده از کادر محاوره ای Layer Properties Manager ابتدا روی نام لایه کلیک کرده و سپس دکمه Current را می زنیم و را دوم و آسانتر آن است که در نوار ابزار object properties اولین منوی باز شوی سمت چپ را باز کرده و لایه موردنظر را با انتخاب ، جاری می کنیم .
تغییر ضریب یا مقیاس خطوط : گاهی اوقات ممکن است علیرغم اینکه خط یک لایه مثلاً از نوع Hidden یا ندید است ، در هنگام ترسیم همانند یک خط پر (ممتد) نمایش داده شود ، این بدان معنی است که ضریب این خط مناسب نیست یعنی یا خیلی بزرگ و یا خیلی کوچک است .
اگر ضریب یا مقیاس خط ، خیلی بزرگ باشد فقط یک قسمت از خط را در صفحه به صورت ممتد می بینیم و یا اگر خیلی کوچک باشد فاصله های بین خطوط ندید اصلاً قابل رویت نیست و مانند یک خط پر نمایش داده می شود .
برای برطرف کردن این مسئله از طریق منوی Format گزینه Linertype...
را کلیک می کنیم تا کادر محاوره ای Linetype Manager ظاهر شود .
در این کادر در بخش Details آن دو ضریب Global Scale factor و Current object Scale مشاهده می شود ، که هر دو بصورت پیش فرض بر روی 1 تنظیم شده‌اند .
اگر ضریب Global Scale Factor (ضریب کلی موضوعات)را کم یا زیاد کنیم ، مقیاس کلیه خطوط که ترسیم شده اند و یا بعداً ترسیم خواهند شد طبق این ضریب تغییر می کند ، اما اگر ضریب دومی را ، یعنی Current object scale (ضریب موضوعات جاری) را عوض کنیم .
فقط مقیاس خطوطی که از این به بعد ترسیم خواهند شد تغییر می کند و روی موضوعات قبلی تاثیر ندارد (بهتر است در اکثر موارد ضریب اولی یعنی Global Scale Factor را عوض کنیم) .
فرمان Match Properties (یکی کردن ویژگیها) این فرمان یک فرمان ویرایشی است و از آن برای یک کردن ویژگیهای یک یا چند موضوع با موضوعی دیگر استفاده می کنند و در منوی Modify است و آیکن آن به شکل می باشد .
در بعضی از مواقع یک موضوع در یک لایه ترسیم شده است و می خواهیم آنرا به لایه دیگر ببریم و خواص آن را مانند خواص لایه دیگر کنیم .
(رنگ - نوع خط - ضخامت و ...
را ) .
روش اجرا : ابتدا روی آیکن Match Properties کلیک کرده و سپس بر روی یک موضوع نمونه از لایه مقصد کلیک و بعد از آن موضوعاتی را که می خواهیم به لایه مقصد بروند را انتخاب می کنیم .
هاشور Hatch در ترسیمات برای ترسیم هاشور از فرمان Hatch استفاده می کنیم .
برای اجرای آن از سه طریق زیر می توان عمل کرد .
2-رفتن به منوی Draw و انتخاب فرمان Hatch...
2-انتخاب آیکن از نوار ابزار Draw 3-تایپ عبارت bhatch در خط فرمان و زدن کلید پس از اجرای کادر محاوره ای Boundary Hatch (مرز هاشور) باز می شود .
در این کار به بخشهای مختلف آن می پردازیم و هر یک را مختصراً توضیح می دهیم .
ابتدا در زبانه Quick چند گزینه را بررسی می کنیم .
Type (نوع) : با استفاده از منوی بازشو این قسمت می توانیم یکی از سه حالت هاشورها را انتخاب کنیم : 1-Predefined (هاشورهای از پیش تعریف شده) 2-user difind (هاشور کاربر) 3-Custome (الگوی سفارشی) اگر وضعیت predefined را انتخاب کنیم آنگاه با استفاده از منوی بازشو Pattern (الگو) می توانیم الگوهایی که در اتوکد وجود دارد را انتخاب کنیم .
در این حالت انواع هاشورهای از قبل ایجاد شده را مشاهده می کنیم و در بخش Swatch می توانیم شکل هاشور انتخاب شده و فعال را مشاهده کنیم .
و بعد از انتخاب یک نوع هاشور در بخشهای بعدی می توانیم با استفاده از گزینه Angle زاویه آن را تغییر دهیم و همچنین با استفاده از Scale مقیاس آن را کم یا زیاد نمائیم .
اگر وضعیت userdifined (الگوی کاربر) را انتخاب کنیم ، سیستم فقط هاشورهایی با خطوط موازی ایجاد می کند و این خطوط موازی با خط افق هستند ، البته کاربر می‌تواند آنها را با تنظیم بخش Angle تحت زاویه های مختلف ایجاد نماید و همچنین با استفاده از بخش Spacing فاصله بین آنها را کم یا زیاد نماید ، و علاوه بر آن اگر بخش Double را فعال کنیم دو سری هاشور موازی و عمود بر هم ایجاد می شود.
الگوی سفارشی Custom : در اتوکد برای تعریف الگوهای جدید و مورنظر نظر توسط این بخش آن را ایجاد نموده و سپس به لیست الگوهای از پیش تعریف شده اضافه می نمایند ، چون توضیح این بخش خارج از حوصله این درس است از آن صرفنظر می کنیم .
تعیین محدوده یا مرز هاشور برای تعیین محدوده ای که باید هاشور بخورد می توان از دو راه استفاده کرد .
1-با استفاده از گزینه Pick Points می توان یک نقطه در محدوده جائیکه می خواهیم هاشور بزنیم کلیک کنیم در این وضعیت سیستم بصورت اتوماتیک مرز هاشور را پیدا می کند و آنرا بصورت نقطه چین در می آورد و سپس با کلیک راست کردن دوباره به کادر Boundary Hatch باز می گردیم و آنگاه دکمه Ok را می زنیم ، هاشور در مرز انتخاب شده ایجاد می شود (توجه : مرز هاشور بایستی کاملاً بسته باشد.
در غیر این صورت سیستم پیغام invalid boundary hatch به معنای اینکه مرز هاشور غلط است را ظاهر می کند) .
2-با استفاده از روش Select object (انتخاب موضوعات) در این روش که کمتر از آن استفاده می شود بایستی موضوعاتی که محدوده هاشور را تشکیل می دهند بصورت تک تک یا گروهی انتخاب شوند و سپس کلیک راست کرده و در کادر باز شده دکمه Ok را می زنیم .
نکته : از این روش در جایی استفاده می شود که ممکن است با روش Pick Point سیستم مرز را تشخیص نداده باشد و مجبور باشیم از این حالت استفاده کنیم (سطوح پیچیده و شلوغ) توجه : در هاشور زدن استفاده از روش Pick Point بهتر و آسانتر از روش Select Objects است ، زیرا اولاً سرعت عمل بالاتر است و ثانیاً انتخاب مرز هاشور بصورت اتوماتیک انجام می شود .
همچنین بعضی از سطوح مثل سطح را با روش Select Objects نمی توان هاشور زد .
تعیین صفات هاشور Composition در این بخش دو صفت برای هاشور وجود دارد 1-Associative (بهم پیوسته) : این صفت بصورت پیش فرض برای هاشور تعریف شده ، به این معنی که هاشور ترسیم شده کلاً یک موضوع محسوب می شود .
(مثلاً اگر خطی از آن را بخواهیم پاک کنیم کل هاشور پاک می شود) .
2-Nonassociative (از هم گسیخته) : با انتخاب این صفت هاشور از تعریف اصلی خود خارج شده و به مجموعه ای از خطوط که درون سطحی را پر کرده اند تبدیل می‌شود و در صورت نیاز می توان روی خطوط آن دستورات ویرایشی را انجام داد (پاک کردن - جابجا کردن و ...) توجه : بهتر است هاشور را همیشه در وضعیت پیش فرض سیستم یا همان Associative ایجاد نمائیم .
هاشور زدن سطوح تو در تو (جزیره ای) در کادر محاوره ای Boundary Hatch اگر بر روی زبانه Advanced (تنظیمات پیشرفته) کلیک کنیم کادر محاوره ای زیر باز می شود ، در این کادر در بخش Island Selection Style سه سبک برای هاشور زدن سطوح تو در تو وجود دارد : 1-سبک پیش فرض Normal 2-سبک outer و 3-سبک Ignore که در زیر به توضیح هر یک از آنها می پردازیم .
1-سبک Normal : اگر سیستم را در این سبک تنظیم کنیم ، باعث می شود که در هنگام زدن هاشور جزیره ها بصورت یک در میان هاشور بخورند و بیشتر مواقع در ترسیمات از این سبک استفاده می کنند .
2-سبک outer : از این سبک زمانی استفاده می کنیم که بخواهیم هر سطح دارای یک هاشور خاص باشد و با دیگر سطوح فرق داشتته باشد ، در این وضعیت سیستم فقط خارجی ترین سطح را که در آن کلیک کرده ایم انتخاب و در آن هاشور می زند .
3-سبک Ignore (چشم پوشی کردن) : در این روش اگر جزایر وجود داشته باشد سیستم آنها را نادیده گرفته و تمام سطوح را هاشور می زند (از این روش کمتر استفاده می شود) .