دانلود مقاله اطلاعات و فناوری ؛ دو روی سکه جامعه اطلاعاتی

امروزه تولید اطلاعات و دانش در تمام ابعاد علمی، فنی و کاربردی و پراکندن آن با ابزارها و امکانات ارتباطی با هدف به اشتراک گذاری آنها در سطح ملی یا بین المللی، فرآیندی تحول زا و مثبت در عرصه تبادلات اقتصادی، فرهنگی و آموزشی است.

فراهم‌شدن امکان دسترسی عمومی به اطلاعات حوزه‌های مختلف موردنیاز مردم و به کارگیری آنها برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و آموزشی از جمله مزیت‌هایی است که عاید تولیدکنندگان و کاربران اطلاعات می‌شود امروزه تولید اطلاعات و دانش در تمام ابعاد علمی، فنی و کاربردی و پراکندن آن با ابزارها و امکانات ارتباطی با هدف به اشتراک گذاری آنها در سطح ملی یا بین المللی، فرآیندی تحول زا و مثبت در عرصه تبادلات اقتصادی، فرهنگی و آموزشی است.

فراهم‌شدن امکان دسترسی عمومی به اطلاعات حوزه‌های مختلف موردنیاز مردم و به کارگیری آنها برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و آموزشی از جمله مزیت‌هایی است که عاید تولیدکنندگان و کاربران اطلاعات می‌شود.

View Profileامکان دسترسی آسان‌تر و سریع‌تر به اطلاعات حاصل از نتایج تحقیقات، نظریه‌های علمی، آزمایش‌ها و پژوهش‌ها، بررسی و تجزیه و تحلیل مفاهیم، کاربرد فناوری‌ها برای کسب دانش و کاربرد فناوری‌ها برای تولید و توزیع دانش همه از جمله ویژگی‌هایی است که بشر امروز در ورود به جامعه اطلاعاتی یا به عبارت بهتر جامعه جهانی اطلاعاتی با آنها مواجه است و از آنها بهره‌مند می‌گردد.

از این رو هر یک از شهروندان جامعه اطلاعاتی با برخورداری از مواهب دموکراسی اطلاعاتی بوجود آمده در سایه جامعه اطلاعاتی که نتیجه تفکر توسعه بر مبنای دانایی‌محوری است می‌توانند علاوه بر تاثیر پذیرفتن از شرایط حاضر به عنوان عامل و حتی شاخصی تاثیر گذار در اشاعه فرهنگ دانش محوری در جامعه عمل کنند.

جامعه اطلاعاتی با توجه و نگاه از بالا به علوم و دانش‌های مختلف فنی، تجربی، انسانی و حتی هنری در صدد است تا از تمام عناصر و نیروهای موجود برای رسیدن به چهارچوب‌های نظری و عملی توسعه دانایی محور استفاده کند.

در چنین فضایی است که افراد و جامعه همچون عناصر پیکره یک سیستم مدام در حال داد و ستد خواهند بود و کالایی که در این میان رد و بدل می‌شود، اطلاعات است و در این شرایط جامعه اطلاعاتی به افراد امکان می‌دهد که فراگیری صحیح را بیاموزند و آنها را از نحوه طبقه بندی، بازیابی و به کار گرفتن اطلاعات به گونه‌ای آگاه می‌سازد که برای دیگران نیز امکان آموختن دانش را فراهم کنند.جامعه اطلاعاتی این توانایی را به افراد می‌دهد تا به صورت مستمر به فراگیری دانش بپردازند زیرا همواره اطلاعات موردنیاز خود را در دسترس دارند و از همین رو آنها می‌توانند در تمام لحظه‌های زندگی از دانش و اطلاعاتی که در اختیار دارند، استفاده نمایند.

اطلاعاتی که در زندگی شخصی و کاری افراد می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل باشد و زمینه‌های استفاده از اطلاعات را در امور اقتصادی، آموزشی، علمی، تحقیقاتی و اطلاع رسانی را فراهم کنند.با این تفاسیر امروزه کارشناسان از اطلاعات به عنوان مهمترین ویژگی جهان مدرن یاد می‌کنند به گونه‌ای که بیشترین توجه سیاستمداران و مدیران کشورها وقف اطلاعاتی شدن زندگی اجتماعی شده است.

آنها معتقدند اطلاعات به چنان اهمیتی دست یافته که شایستگی آن را دارد تا به صورت نماد عصر حاضر با آن برخورد شود و به عنوان محور برنامه‌های کلان و کوچک توسعه قرار گیرد.در بررسی استانداردهای جامعه اطلاعاتی می‌بینیم که الگوهای زندگی عادی و شغلی، اوقات فراغت، نظام آموزشی، اطلاع رسانی و عرصه داد و ستد مشخصا از توسعه و پیشرفت اطلاعات و دانش فنی توزیع و تولید آن متاثر است.

کارشناسان این تحولات را نشات گرفته از رشد فزاینده تولید انبوه اطلاعات در طیف گسترده و فراوانی رسانه‌های جمعی که اکثر آنها نیز به صورت الکترونیکی ظهور می‌یابد، می‌دانند.کارشناسان جامعه اطلاعاتی را جامعه‌ای می‌دانند که در آن ارتباطات، عامل انتقال دهنده واقعی برای ایجاد تغییر و تحول در هر فرد به منظور دستیابی عملی به اطلاعات است و تولید ارزش‌های اطلاعاتی عامل تعیین کننده‌ای در توسعه جامعه است.

‌ توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات و گسترش گرایش جوامع به استفاده از وب و فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی وب مدار، نگرش‌ها و فرصت‌های نوینی را در فرآیند توسعه جامعه اطلاعاتی فراهم کرده و زمینه مناسبی برای ارتباطات دوسویه میان فرهنگ‌ها و اقتصادها و مراکز علمی دنیا بوجود آورده است.

امروزه تولید اطلاعات و دانش در تمام ابعاد علمی، فنی و کاربردی و پراکندن آن با ابزارها و امکانات ارتباطی با هدف به اشتراک گذاری آنها در سطح ملی یا بین المللی، فرآیندی تحول زا و مثبت در عرصه تبادلات اقتصادی، فرهنگی و آموزشی است.

View Profileامکان دسترسی آسان‌تر و سریع‌تر به اطلاعات حاصل از نتایج تحقیقات، نظریه‌های علمی، آزمایش‌ها و پژوهش‌ها، بررسی و تجزیه و تحلیل مفاهیم، کاربرد فناوری‌ها برای کسب دانش و کاربرد فناوری‌ها برای تولید و توزیع دانش همه از جمله ویژگی‌هایی است که بشر امروز در ورود به جامعه اطلاعاتی یا به عبارت بهتر جامعه جهانی اطلاعاتی با آنها مواجه است و از آنها بهره‌مند می‌گردد.

‌ فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان بستر همگرایی و تعالی اندیشه‌ها و توانایی‌های دانش نوین الگوها و استانداردهای جامعه اطلاعاتی را با هدف دستیابی به توسعه بر مبنای دانایی با نگرش جهانی ترسیم و به اجرا در خواهد آورد.از سوی دیگر فناوری اطلاعات و ارتباطات به علت کانون همگرایی دو اصل مهم فرهنگ سازی یعنی محتوای اطلاعاتی و دانشی و ابزارهای اطلاع رسانی و ارتباطی تاثیر مهم و به سزایی در ایجاد تحولات و تغییرات فرهنگی در الگوی دانش مصرفی مردم دارد.

از این طریق می‌توان فرآیند دانش سازی و دانش پراکنی را در سطح جامعه مدیریت و کنترل کرد و این دیدگاه را به تمامی امور جامعه تسری بخشید.مدیریت امور بر پایه دانش در تمامی ساختارهای جامعه می‌تواند نطفه فرآیندی بزرگ‌تر و جامع‌تر را بیافریند، فرایندی که از آن به عنوان توسعه دانایی محور یاد می‌شود و زمینه ساز بهره گیری و استفاده بهینه از مزایای پدیده جهانی شدن است.تحولات گذار از عصر صنعتی به عصر اطلاعاتاز نیمه‌های دوم قرن بیستم به تدریج شاهد افول عمر عصر صنعتی بودیم.

هرچند پایان عمر عصر صنعتی بر اساس یک قرارداد و تحت شرایط و توافق خاصی صورت نگرفت و در یک دید واقع بینانه امری تئوریک و نسبی است اما شرایط و رخدادهای اتفاق افتاده در طول چند دهه به صورت زنجیره وار منجر به پایان یافتن عمر این عصر شد.تحولات پرشتاب علمی ـ تکنولوژی به عنوان موتور محرک تحول جدید مطرح شدند و رشد و تکامل بشر در عصر صنعتی توانمندی لازم را برای ورود به عصر اطلاعات را فراهم کرد.

سال‌های آغازین دهه 70 در غرب همراه با آغاز حرکت‌های زیادی برای ایجاد تحول در زمینه اطلاعات و اطلاع رسانی بود.

‌ در سال‌های آغازین دهه 80 گرایش به استفاده از کامپیوترهای کوچک در ادارات و پس از آن خانه‌ها زیاد شد و در نتیجه بسیاری از کارهای جاری تحت تاثیر این تغییر قرار گرفت.

از سال 1990 به بعد سیر تحولات در توسعه اشتراک گذاری اطلاعات با ظهور و توسعه شبکه‌های کامپیوتری سرعت بیشتری به خود گرفت و با شکل گیری وب گسترده جهانی تحولی فراتر از حد انتظار را برای جهانیان ایجاد کرد.در این زمان فعالیت‌ها و فرآیندهای اقتصادی و اطلاع رسانی و آموزشی با استفاده از بسترهای ایجاد شده رنگ و بوی دیگری به خود گرفتند تا از این طریق مردم بتوانند خدمات خود را در ابعاد جهانی ارائه و یا تامین کنند.

در آغاز هزاره سوم و با بهره گیری و تلفیق اینترنت و سیستم‌های اطلاعاتی تحول جدیدی ایجاد شد و آن به وجود آمدن سیستم‌های وب مدار بود که ضمن بالابردن راندمان کاری و حذف کاغذ از فرآیندهای ارتباطی و کاری سازمان‌ها به آنها امکان انجام کارهای غیرحضوری را نیز می‌داد.

تمام فعالیت‌های انجام شده در جهت توسعه و تسهیل امکان به اشتراک گذاری اطلاعات بوده است و افرادی که به عنوان توسعه دهنده فناوری و یا کاربر آن بوده‌اند خواسته و ناخواسته فعالیت‌های خود را بر مبنای اطلاعات قرار داده‌اند.

اطلاعات به تعبیر جالب برخی از کارشناسان کالای قرن بیستم لقب گرفته است و محور تمام برنامه ریزی‌ها و اختراعات و تولیدات فناورانه نیز به شمار می‌رود.اطلاعات و چالش‌های جهانیکارشناسان اطلاعات را حاصل تجزیه و تحلیل مجموعه‌ای از داده‌های همگن می‌دانند که در اثر ترکیب با مجموعه‌ای دیگر از اطلاعات تشکیل دهنده دانش خواهند بود.عصر حاضر با دو پدیده مختلف روبروست: 1- انفجار اطلاعات که حاصل رشد سریع و بی سابقه در کمیت و حجم و تنوع و شکل اطلاعات و انتشارات است و باعث کاهش نیم عمر اطلاعات در جهان شده است.

2- انفجار جمعیت و توسعه نایافتگی حاصل از آن.کارشناسان معتقدند این دو پدیده از نظر جغرافیایی با یکدیگر نسبت عکس دارند یعنی در جوامعی که اطلاعات به عنوان محور توجه و برنامه‌ریزی درآمده، انفجار جمعیت کمتر بوده و انفجار اطلاعات کاملا محسوس است به گونه‌ای که حتی زندگی روزمره مردمان این گونه کشورها مبتنی بر بهره گیری مناسب از این اطلاعات است.

این درحالیست که در کشورهای توسعه نیافته که از معضل رشد بی حد و حصر جمعیت رنج می‌برند، ضعف مشهودی در تولید و توزیع اطلاعات و بهره‌گیری کارآمد از اطلاعات موجود وجود دارد.نکته‌ای که این روزها باعث اشتباه در دریافت مفهوم کلی و حقیقی اطلاعات می‌شود، محدود کردن اطلاعات در حوزه دانش فناوری اطلاعات است و به نظر می‌رسد که اگر تصویر و جایگاه روشنی از فناوری اطلاعات به دست آوریم می‌توانیم جایگاه اصلی اطلاعات را نیز تعریف و شناسایی کنیم.با این توضیح می‌توان فناوری اطلاعات را به مثابه منشوری عنوان کرد که اطلاعات علوم مختلف فنی و تجربی و انسانی و هنری می‌توانند در گذر از این منشور ضمن بهینه سازی و توسعه کمی و کیفی موجب افزایش تمرکز بر روی علوم مختلف نیز بشوند.بررسی‌ها نشان می‌دهند که در جوامع توسعه نیافته که هنوز در گیر و دار عصر کشاورزی و صنعتی هستند و اطلاعات در آنها جایگاه مناسبی نیافته، مشکلات و نقص‌ها و ضعف‌های عمده‌ای نیز از همین محل ناشی و گریبان گیر برنامه ریزان و مسوولان آنها می‌شود.بنا بر این می‌توان نتیجه گرفت عدم توسعه مناسب کاربری اطلاعات که ترجیحا نیز باید در بستر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی صورت گیرد، ارتباط مستقیمی با مشکلات کشورهای توسعه نیافته در مصرف انرژی، محیط زیست، اقتصاد، توسعه سیاسی و فرهنگی - آموزشی و دیگر شاخص‌ها و معیار‌ها دارد.بدون شک ارتقای جایگاه دانش در جامعه سطح تفکر و نوع عملکرد مردم را در فعالیت‌ها و موضع گیری‌های مختلف اجتماعی تغییر می‌دهد و باعث افزایش کمی و کیفی در نحوه بهره گیری و بهره دهی ایشان به جامعه می‌شود.

نکته حائز اهمیت در توجه دولت‌ها به مساله اطلاعات ارتباط مستقیم و اثر گذار اطلاعات در توسعه و تاثیر توسعه در افزایش اطلاعات است.

این تاثیر و تاثر می‌تواند در ابعاد گفتمان‌های زیر ساختی توسعه یعنی توسعه اقتصادی، توسعه فرهنگی، توسعه سیاسی و توسعه علمی بروز و ظهور پیدا کند.شکاف اطلاعاتی و شکاف دیجیتالییکی از مهمترین چالش‌هایی که جامعه جهانی این روزها با آن دست به گریبان است تعیین و تفسیر عامل مشکل ساز و معضل ساز توسعه یافتگی در برخی کشورها و عقب ماندگی در برخی دیگر از کشورهاست.

به زعم کارشناسان جهان امروز با دو پدیده حاصل از مدرنیته روبروست.

یکی شکاف اطلاعاتی و دیگری شکاف دیجیتالی که حاصل اولی فقر اطلاعاتی و حاصل دومی فقر ارتباطی است.گذشته از نقش انحصارطلبی‌ها و قدرتمندی کشورهای سرمایه دار در بوجود آمدن این دو پدیده چالش‌های مختلفی در پیش روی مردم جهان پیشرفته و جهان توسعه نیافته وجود دارد.

به نظر می‌رسد همانگونه که رشد و پیشرفت بشر در دانش‌ها و علوم مختلف موجبات توسعه توانمندی او را در تولید فناوری‌های نو فراهم آورده و همچنین توسعه فناوری‌ها نیز به رشد و توسعه دانش و اطلاعات کمک کرده، ضعف‌ها و مشکلات و نقص‌های موجود در گسترش دانش و اطلاعات نیز با کمبودهای ناشی از عدم رشد مناسب فناورهای ارتباطی ارتباط مستقیم و تنگاتنگی دارد اما اتفاقی که به تازگی در حال تبدیل شدن به یک چالش جدی جهانی است، تلفیق دو پدیده شکاف دیجیتالی و شکاف اطلاعاتی توسط کشورهای پیشرفته و استفاده از بستر‌های اطلاعاتی-دیجیتالی موجود به عنوان اهرم فشار علیه کشورهای ضعیف و توسعه نایافته است.به عنوان نمونه یکی از بحث‌های چالش برانگیزی که در چند ماهه اخیر مقارن با اجلاس جامعه اطلاعاتی مورد توجه قرار گرفته، موضوع حاکمیت اینترنت به عنوان مهمترین و بزرگترین بستر بین المللی اشتراک‌گذاری اطلاعات است.

در این بین آمریکا که خود را سردمدار و محق مدیریت جهانی اینترنت می‌داند با تلاش‌ها و اقدامات و مخالفت‌های بسیاری سعی در اثبات ادعای خود دارد.

‌ اینگونه رفتارها و دیدگاه‌های حاکم بر فضای دنیای اطلاعات زمینه ساز شکل گیری طبقه بندی جدید با ویژگی فقر اطلاعاتی در اثر بروز شکل جدید از برتری طلبی به شکل غلبه الکترونیکی در عرصه جهانی است.

بدین ترتیب فصل جدیدی در روند توسعه جامعه اطلاعاتی جهانی در حال شکل‌گیری است که ظاهرا حکایت از تمایل کشورهای توسعه یافته بر استیلای بلامنازع در این عرصه دارد.

به گونه‌ای که هم اکنون نیز به صورت آشکار با دو زیرگروه فقرای اطلاعاتی و ثروتمندان اطلاعاتی برمی خوریم.در اینچنین شرایطی زمانی که جریان اطلاعات در جامعه از تحرک بیشتری برخوردار شود و جامعه جهانی از جریان توزیع آزادانه و منصفانه اطلاعات فاصله بگیرد و اصول و چارچوب‌های دموکراسی دیجیتالی اطلاعاتی در جهان زیر پا گذاشته شود، کشورهایی که از وضعیت اجتماعی و اقتصادی بهتری بهره‌مندند، سریع‌تر از کشورهای ضعیف این اطلاعات را تصاحب می‌کنند و در نتیجه با رشد تمایز اطلاعاتی، تبعیض میان طبقه برتر سیاسی ـ اقتصادی و علمی و اقشار مادون آن رو به فزونی خواهد گذاشت و آن اختلاف و شکاف مابین این دو گروه زمینه‌ساز استفاده نا به جای کشورهای پیشرفته از شرایط موجود به عنوان اهرم فشارهای اقتصادی، سیاسی و علمی خواهد شد.تاثیرات توسعه ناهمگون فناوری اطلاعات در تعمیق شکاف دیجیتالیفناوری اطلاعات با حذف موانع و مرزهای جغرافیایی فاصله‌های فیزیکی را از میان برداشته است و از این طریق مسائل و مشکلات بسیاری را حذف کرده است اما در عین حال، این نگرانی و معضل را نیز با خود به ارمغان آورده است که فناوری اطلاعات منجر به جداسازی و ایجاد انفکاک بیشتری در بین اقشار اجتماعی شود و جامعه‌ای را بوجود آورد که به دو بخش و از فناوری تقسیم شده است.در نتیجه، این روند با خطر شکل گیری طبقه بندی‌های تازه‌ای در جهان، نابرابری‌های جدید فرهنگی و علمی همراه باشد.

مسائلی مانند کیفیت، دسترسی، برابری و توجیه هزینه در این رابطه قابل طرح هستند.

علاوه بر اینکه موضوع دسترسی در ارتباط با طبقات اجتماعی، جنسیت و حرفه طبقه بندی می‌شود، نابرابری‌های منطقه‌ای زیادی در میزان دسترسی به زیرساخت و تجهیزات فناوری وجود دارد.

دسترسی به شبکه ارتباطی و اطلاعاتی برای بسیاری از مردم جهان امکان پذیر نیست.

آمارها نشان می‌دهند که درحال حاضر تنها یک نفر از هر 20 نفر در دنیا به اینترنت دسترسی دارند و بیشتر آنها نیز در اروپا یا آمریکای شمالی زندگی می‌کنند که فقط پنج جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد.

این درحالی است که در سراسر آفریقا فقط 14 میلیون خط تلفن یعنی کمتر از شهرهای مانهاتان یا توکیو وجود دارد.

با این حساب قریب به 80 درصد جمعیت دنیا هرگز امکان اتصال به اینترنت را نداشته‌اند.در ایالات متحده که تلویزیون و تلفن در منازل به حد اشباع رسیده است و دسترسی به فناوری اطلاعات در سطح بسیار بالایی است، هنوز تفاوت فاحشی بین کاربران مختلف فناوری اطلاعات در اقشار اجتماعی مختلف به چشم می‌خورد.

در سال 1998 حدود 40 درصد خانوارها در ایالات متحده کامپیوتر شخصی داشتند اما فقط 25 درصد خانوارهای سیاه پوست و اسپانیایی تبار دارای کامپیوتر شخصی بودند.در سال 2000 تقریبا یک سوم جمعیت ایالات متحده در خانه‌های خود از اینترنت استفاده می‌کردند اما این رقم برای اسپانیایی تبارها فقط 16 درصد و برای سیاه پوستان کمتر از 19 درصد بود.

در نتیجه طی یک دوره کوتاه بین 1998 و 2000 شکاف دسترسی به اینترنت بین جمعیت سیاه پوست و میانگین ملی از 15 درصد به 18 درصد و برای اسپانیایی تبارها از 14 درصد به 18 درصد افزایش پیدا کرد.در انگلستان هنوز کامپیوتر شخصی در بیشتر خانوارها نفوذ پیدا نکرده است و حدود دو سوم خانوارها در انگلیس کامپیوتر شخصی ندارند و دسترسی به اینترنت از خانه‌ها فقط برای اقلیتی محدود فراهم است.

درحال حاضر نیمی از کسانی که در انگلیس به اینترنت دسترسی دارند از اقشار بسیار بالای جامعه هستند.به تمام اینها باید وضعیت قاره آفریقا که جایگاه اکثریت کشورهای غیرتوسعه یافته است را اضافه کنیم که زیرساخت فناوری اطلاعات از کمترین میزان گسترش برخوردار است اما در درون آفریقای جنوبی نیز سفیدپوستان دارای تعداد بیشتری تلفن نسبت به رنگین پوستان در منازل خود هستند و از امکانات بیشتری در بهره گیری از اینترنت نسبت به سایرین برخوردارند.جهان همواره از دو بخش و تشکیل شده است.

شکاف اجتماعی نوین است.

یعنی فاصله بین کسانی که از منافع فناوری نوین بهره‌مند هستند و آنهایی که از آن بی‌بهره‌اند.

این اطلاعات و آمار نشان می‌دهند که این موضوع شکاف دیجیتالی به یک چالش جهانی مبدل شده است و برای همین هم لازم است با دیدگاه کلانی برای حل آن اقدام کرد.شکاف دیجیتال یک واقعیت است.

تقریبا 90 درصد کاربران اینترنت در کشورهای توسعه یافته هستند که روی هم رفته 16 درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.

آفریقا و کشورهای عربی فقط یک درصد جمع کاربران اینترنت جهان را دارا هستند.

این ارقام گویای آن است که بخش بزرگی از جمعیت جهان از پیشرفت‌های فناوری دور مانده است و هنوز در عصر پیش از جامعه اطلاعاتی زندگی می‌کند.کشورهای درحال توسعه نمی‌توانند این واقعیت را نادیده بگیرند.

هیچ گزینه‌ای جز آنکه سطح آموزش جوامع خود را ارتقا دهند، وجود ندارد.یکی از راه‌های موجود در این امر بهره گیری از فناوری اطلاعات برای جهش به سوی هزاره نوین است.

در غیر این صورت، شکاف دیجیتال به رشد خود ادامه خواهد داد هرچند که بسیاری از کشورهای درحال توسعه برای بهره گیری از فناوری‌های دیجیتال کوشش به عمل آورده‌اند ولی کاربرد جدی آن با اهداف آموزشی، هنوز در حد آرمانی دور دست برای آنان باقی مانده است.حق دسترسی به اطلاعات و انتشار اطلاعاتیکی از مهمترین اصول جامعه اطلاعاتی در ابعاد ملی و بین المللی آن برای تحقق شعار دموکراسی دیجیتالی و اطلاعاتی، دسترسی آزادانه شهروندان دهکده جهانی به اطلاعات و دانش‌های پایه و فنی مورد نیاز است البته این به معنای نقض حقوق معنوی و مادی تولیدکنندگان دانش نیست.حق دسترسی به اطلاعات عبارت از آگاه سازی، فراهم آوری و تسهیل شرایط برای دستیابی مردم کشورهای مختلف به اطلاعاتی است که در اختیار دولت‌ها قرار دارد.

به عبارت دیگر در جامعه اطلاعاتی دولت‌ها مالک اطلاعات نیستند بلکه فقط نقش جمع آوری، توزیع و مدیریت اطلاعات را در جامعه به عهده دارند.

مفهوم دموکراسی اطلاعاتی و دیجیتالی در دو واژه اطلاعات و ارتباطات نهفته است.

به عبارت بهتر در جامعه‌ای که آزادی بیان وجود داشته باشد، اندیشه‌ها بارورتر و در نتیجه دانش‌ها غنی‌تر می‌شوند و بالعکس در جامعه‌ای که آزادی اندیشه مستولی باشد، افراد همیشه چیزی برای نشر و بیان دانش در اختیار خواهند داشت.با کمی دقت می‌توان به همپوشانی بسیار ظریف و اعجاب انگیزی که بین نقش متعامل آزادی بیان به عنوان ابزار ارتباطی عناصر فعال در جامعه اطلاعاتی و آزادی اندیشه وجود دارد به عنوان موتور دانش ساز و دانشمند پرور پی برد.لذا می‌توان دموکراسی را زایچه آزادی بیان و آزادی اندیشه شناخت و از این رو در بررسی جایگاه آزادی بیان و آزادی اندیشه در جامعه اطلاعاتی مبتنی بر فناوری اطلاعات باید اینگونه عنوان کرد که در بستر دنیای شبکه‌ای وب جهان گستر که بزرگترین عرصه تعامل اطلاعاتی و ارتباطی مابین مردم جهان است باید امکان دسترسی به این کتابخانه جهانی اطلاعات و پس از آن حق دستیابی همگانی به اطلاعات این کتابخانه برای تمام مردم جهان یکسان باشد و هیچ دولت و کشوری خود را محق نداند که در دو بعد ارتباطی و اندیشه‌ای حقوق دیجیتالی و اطلاعاتی مردم کشور خود و سایر کشورها را زیر پا بگذارد.

‌ تحریم‌های همه جانبه که شامل تحریم‌های اقتصادی، علمی و فنی است، اخراج سایت‌های یک کشور از سرورها، هک، محدودکردن دسترسی ‌ IP آدرس‌های برخی مناطق جهان جزو ناملایمتی‌ها و مشکلاتی است که برخی کشورها در برابر سایر کشورها ایجاد می‌کنند.