دانلود مقاله فناوری هسته ای و اتمی و کاربرد نظامی

مقدمه انرژی هسته‌ای از عمده‌ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته‌ای است و هم اکنون نقش عمده‌ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد.

اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن ، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها قرار دارد.

به عبارت بهتر ، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است.

امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی ، نگرانیهای زیست محیطی ، ازدیاد جمعیت ، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند.

در حال حاضر اغلب ممالک جهان به نقش و اهمیت منابع مختلف انرژی در تأمین نیازهای حال و آینده پی برده و سرمایه گذاریها و تحقیقات وسیعی را در جهت سیاستگذاری ، استراتژی و برنامه‌های زیربنایی و اصولی انجام می‌دهند.

هم اکنون تدوین استراتژی که مرکب از بررسی تمامی پارامترهای تأثیر گذار در انرژی و تعیین راهکارهای مناسب جهت تمیزتر و کاراتر نمودن انرژی و الگوی بهینه مصرف آن می‌باشد، در رأس برنامه‌های زیربنایی اکثر کشورهای جهان قرار دارد.

در میان حاملهای مختلف انرژی ، انرژی هسته‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد.

هم اکنون بیش از 430 نیروگاه هسته‌ای در جهان فعال می‌باشند و انرژی برخی کشورها مانند فرانسه عمدتا از برق هسته‌ای تأمین می‌شود.

ذخایر و سرمایه گذاری جهانی انرژی براساس گزارش وزارت صنایع فرانسه ، هزینه یک نیروگاه هسته‌ای 1400 مگا واتی معادل 15.4 میلیارد فرانک ، یک نیروگاه گاز سوز با همین ظرفیت 4.3 میلیارد فرانک و یک نیروگاه زغال سنگ یوز با ظرفیت مشابه 9 میلیارد فرانک ارزش دارد.

در مقابل ، این امتیاز برای گاز ارمغانی به همراه ندارد.

زیرا هزینه تولید هر کیلو وات ساعت برق تا 70 درصد به قیمت سوخت بستگی دارد.

بر اساس مطالعات انجام گرفته ، 43 سال دیگر نفت ، 66 سال دیگر گاز طبیعی و 233 سال دیگر زغال سنگ تمام خواهد شد، اما هنوز می‌توان ذخایر تازه کشف کرد.

اورانیوم مورد نیاز تا 60 سال دیگر وجود دارد.

رآکتورهایی که از نوترونهای سریع استفاده می‌کنند (سوپر _ فیکس در فرانسه) قادرند از یک واحد حجم اورانیوم ، هفتاد بار بیشتر از رآکتورهای کنونی انرژی بگیرند.

نفت 34 درصد ، زغال سنگ 31 درصد ، گاز 22 درصد ، انرژی هسته‌ای 6 درصد ، سایر انرژیها 7 درصد.

تکثیر هسته‌ای به منظور کاهش هزینه‌ها در مورد تولید انرژی باید به این نکته توجه کنیم که این انرژی چه خدماتی را ارائه می‌کند و با کدام هزینه ، که اکثرا مردم به دنبال خدمات بیشتر با دستیابی آسان و ایمنی بالا با هزینه کمتر هستند.

در حال حاضر تولید برق گازی ارزانتر از دیگر سوختها می‌باشد و با سوخت زغال سنگ بیشترین هزینه را دارد.

البته اگر موضوع عوارض آلودگی گاز کربنیک را فراموش نکنیم.

در صورت وضع این مالیات ، بهای تولید گازی برق افزایش می‌یابد.

در این میان انرژی هسته‌ای ، تقریبا از هرگونه بحران این چنینی به دور است.

برای ساخت یک بمب هسته‌ای با کمترین هزینه ، علاوه بر داشتن تأسیسات مربوطه ، لازم است پلوتونیومی در اختیار داشت که میزان ایزوتوپ 240 آن بیشتر باشد.

این پلوتونیوم را می‌توان در یک رآکتور هسته‌ای غیر نظامی نیز تولید کرد.

به همین دلیل است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین ، پیوسته رآکتورهای جهان را کنترل می‌کند.

کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته‌ای علیرغم پیشرفت همه جانبه علوم و فنون هسته‌ای در طول نیم قرن گذشته ، هنوز این تکنولوژی در اذهان عمومی ناشناخته مانده است.

وقتی صحبت از انرژی اتمی به میان می‌آید، اغلب مردم ابر قارچ مانند حاصل از انفجارات اتمی و یا راکتورهای اتمی برای تولید برق را در ذهن خود مجسم می‌کنند و کمتر کسی را می‌توان یافت که بداند چگونه جنبه‌های دیگری از علوم هسته‌ای در طول نیم قرن گذشته زندگی روزمره او را دچار تحول نموده است.

اما حقیقت در این است که در طول این مدت در نتیجه تلاش پیگیر پژوهشگران و مهندسین هسته‌ای، این تکنولوژی نقش مهمی را در ارتقاء سطح زندگی مردم ، رشد صنعت و کشاورزی و ارائه خدمات پزشکی ایفاء نموده است.

استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای موارد زیر از مهمترین استفاده‌های صلح آمیز از علوم و تکنولوژی هسته‌ای می‌باشند: 1.استفاده از انرژی حاصل از فرآیند شکافت هسته اورانیوم یا پلوتونیوم در راکتورهای اتمی جهت تولید برق و یا شیرین کردن آب دریاها.

2.استفاده از رادیوایزوتوپها در پزشکی ، صنعت و کشاورزی 3.استفاده از پرتوهای ناشی از فرآیندهای هسته‌ای در پزشکی ، صنعت و کشاورزی مزایا و معایب انرژیهای فسیلی و هسته‌ای نیروی هسته‌ای با وجود خطرها و محدودیتها ، به دلیل تولید نکردن گاز گلخانه‌ای ، بر انرژیهای فسیلی برتری دارد.

سوختهای فسیلی با تولید گازهای گلخانه‌ای در افزایش تعداد طوفانها و تغییرات آب و هوایی شدید خیلی موثر می‌باشد.

گازهای گلخانه‌ای امتیاز و برتری انرژی هسته‌ای در این است که حتی یک مولکول گاز کربنیک از راکتور هسته‌ای به هوا نمی‌رود.

در عوض اورانیوم مورد نیاز این راکتور باید با کامیونهایی که سوخت فسیلی (نفت) می سوزانند، حمل و نقل گردد.

همچنین مراحلی که برای کار با اورانیوم انجام می‌شود، به سوخت نفتی نیازمند است.

در مجموع هر کیلو وات ساعت برق هسته‌ای حدود 25 گرم گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند.

هر کیلو وات ساعت برف زغال سنگ سوز ، 650 تا 1250 گرم گاز کربینیک تولید می‌کند.

همچنین برای تولید هر کیلو وات ساعت برق از نیروگاههای گاز سوز، 450 تا 650 گرم گاز کربنیک انتشار می‌یابد.

زباله‌ها یک نیروگاه هسته‌ای صد مگاواتی سالانه پانصد تن زباله با درجه رادیو اکتیو ضعیف ، دویست تن زباله با درجه رادیواکتیو متوسط و 25 تن زباله با درجه رادیواکتیو شدید تولید می‌کند.

در مقایسه ، یک نیروگاه برق زغال سنگ سوز 350 هزار تن زباله سخت (زباله‌های معدنی ، خاکستر و تفاله آهن) که صدها کیلو فلز سنگین نیز در میان آنها وجود دارد ، تولید می‌کند.

البته پیشرفتهای فنی باید اجازه دهد که از این میزان زباله کاسته شود.

با وجود این سوخت فسیلی از نظر تولید زباله پر بار هستند.

اما گاز ، بجز گاز کربنیک ، تقریبا زباله یا تولید جانبی خطرناکی ندارد.

رادیو اکتیویته نامرئی است، اما حتی ضعیفترین درجه رادیو اکنیویته که ممکن است برای محیط زیست مضر باشد، قابل ردیابی است.

در نتیجه نیروگاههای هسته‌ای را می‌توان به خوبی کنترل کرد و در واقع کشف خطر آنها راحتتر از نیروگاههای گرمایی کلاسیک است.

بهداشت و سلامتی انرژی هسته‌ای با مصارف غیر نظامی تا به حال کمتر از انرژیهای فسیلی قربانی گرفته است.

یک نیروگاه هسته‌ای در شرایط فعالیت معمول و سالم مواد رادیواکتیو ساطع می‌کند.

ولی میزان آسیب پذیری به مراتب کمتر از آزمایشهای رادیولوژیک و رادیواکتیویته طبیعی (رادون) است.

سوختهای فسیلی نیز مقادیر زیادی از آلوده کننده‌های خطرناک را در هوا می‌پراکند که مضرات زیادی داشته و در اکثر موارد کشنده نیز می‌باشد.

آسیبهای وارد شده به زمین طی مطالعات انجام گرفتته آسیبهای ناشی از سوختهای فسیلی با در نظر گرفتن آسیبهای مربوط به گازهای گلخانه‌ای تقریبا تا دو برابر آسیبهای انرژی هسته‌ای می‌باشد.

عمده کاربردهای انرژی هسته‌ای انرژی هسته‌ای دارای کاربرد متعددی است که در یک تقسیم بندی کلی می‌توان کاربردهای نظامی و غیر نظامی یا صلح جویانه را برای آن نام برد.

از آنجا که سیاست ج.ا.ایران استفاده صلح آمیز از مواد و انرژی هسته‌ای است، بحث این نوشتار پیرامون کاربردهای صلح آمیز انرژی هسته‌ای با تکیه بر فعالیتهای هسته‌ای صلح آمیز ج.ا.ایران می‌باشد.

انرژی هسته‌ای بصورت صلح جویانه موارد مصرف گوناگونی دارد که به شرح آنها می‌پردازیم.

(شایان ذکر است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در این حوزه تحقیقات متعددی را انجام داده است که به مراحل کاربردی نیز رسیده‌اند.) انرژی اتمی کاربردهای وسیعی در علوم و صنایع مختلف (پزشکی ، داروسازی ، صنایع غذایی ،‌ شاخه‌های مختلف صنعت ، کشاورزی ، رد یابی و ...) داشته و از این نظر خیلی حائز اهمیت است.

به عنوان مثال برای رد یابی محل نشت در لوله‌های انتقال نفت و یا گاز که در زیر زمین بوده ، خیلی راحت با آشکار سازی نوترونهایی که به داخل لوله‌ها تزریق شده و از محل نشت خارج می‌شوند، پی برده و ...

.

کاربرد انرژی اتمی در بخش بهداشتی بر طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی ، میزان افراد سرطانی در کشورهای در حال توسعه تا سال 2015 هر ساله 10 میلیون نفر افزایش می‌یابد.

این در حالی است که شیوه‌های زندگی در حال تغییر است.

اکثر کشورهای در حال توسعه دارای متخصصین کافی در این زمینه یا دستگاههای رادیو تراپی نمی‌باشند تا بتوانند بطور موثر و ایمن با بیماران سرطانی خود تعامل کنند.
...
بمب اتمی چیست؟

بمب اتمی در اصل یک راکتور هسته‌ای ‌کنترل نشده است که در آن یک واکنش هسته‌ای بسیار وسیع در مدت یک میلیونیم ثانیه در سراسر ماده صورت می‌گیرد.

بنابراین ، این واکنش با راکتور هسته‌ای کنترل شده تفاوت دارد.

در راکتور هسته‌ای کنترل شده ، شرایط به گونه‌ای سامان یافته است که انرژی حاصل از شکافت بسیار کندتر و اساسا با سرعت ثابت رها می‌شود.

در این راکتور ، ماده شکافت پذیر به گونه‌ای با مواد دیگر آمیخته می‌شود که بطور متوسط ، فقط یک نوترون گسیل یافته از عمل شکافت موجب شکافت هسته دیگر می‌شود، و واکنش زنجیری به این طریق فقط تداوم خود را حفظ می‌کند.

اما در یک بمب اتمی ، ماده شکافت‌پذیر خالص است، یعنی یک متعادل کننده آمیخته نیست و طراحی آن به گونه‌ای است که تقریبا تمام نوترونهای گسیل یافته از هر شکافت می‌تواند در هسته‌های دیگر شکافت ایجاد کند.

عناصر اصلی سازنده
بمب اتمی در طول جنگ جهانی دوم از راکتورهای هسته‌ای برای تولید مواد خام نوعی بمب هسته‌ای ، یعنی برای ساختن 239Pu از 235U استفاده می‌شد.

هر دو این عناصر می‌توانند یک واکنش زنجیری کنترل نشده سریع ایجاد کنند.

بمبهای هسته‌ای یا اتمی از هر دو این مواد ساخته می‌شوند.

تنها یک بمب اتمی که از 235U ساخته شده بود، شهر هیروشیما در ژاپن را در 6 آگوست سال 1945 میلادی ویران کرد.

بمب دیگری که از 239U در ساختن آن بکار برده شده بود، سه روز بعد شهر ناکازاکی کشور ژاپن را با خاک یکسان ساخت.

عواقب ناشی از بمب اتمی
یک مسئله فرعی ، ریزشهای رادیواکتیو حاصل از آزمایش بمبهای اتمی است.

در انفجار بمب اتمی مقدار قابل توجهی محصولات شکافت رادیواکتیو پراکنده می‌شوند.

این مواد بوسیله باد از یک بخش جهان به نقاط دیگر آن منتقل می‌شوند و بوسیله باران و برف از جو زمین فرو می‌ریزند.

بعضی از این مواد رادیواکتیو طول عمر زیادی دارند، لذا بوسیله مواد غذایی گیاهی جذب شده و بوسیله مردم و حیوانات خورده می‌شوند.

معلوم شده است که اینگونه مواد رادیواکتیو آثار ژنتیکی و همچنین آثار جسمانی زیان آوری دارند.

یکی از فراوانترین محصولات حاصل از شکافت 235U یا 239Pu ، که از لحاظ شیمیایی شبیه 4020Ga است.

بنابراین وقتی که 90Sr حاصل از ریزشهای رادیواکتیو وارد بدن می‌شود، به ماده استخوانی بدن راه می‌یابد.

این عنصر می‌تواند با گسیل ذرات بتا با انرژی 0.54 میلیون الکترون ولت (نیم عمر 28 سال) نابود می‌شوند، که می‌تواند به سلولها آسیب رسانده و موجب بروز انواع بیماریها از قبیل تومور استخوان ، لوکمیا و ...

، بخصوص در کودکان در حال رشد ، می‌شود.
یک مسئله فرعی ، ریزشهای رادیواکتیو حاصل از آزمایش بمبهای اتمی است.

، بخصوص در کودکان در حال رشد ، می‌شود.

الف) – کاربردهای صلح آمیز انرژی هسته ای: انرژی هسته ای دارای کاربردهای متعددی است که در یک تقسیم بندی کلی می توان کاربردهای نظامی و غیر نظامی یا صلح جویانه را برای آن نام برد.

از آنجا که سیاست ج.ا.ایران استفاده صلح آمیز از مواد و انرژی هسته ای است, بحث اینجانب پیرامون کاربردهای صلح آمیز انرژی هسته ای با تکیه بر فعالیت های هسته ای صلح آمیز ج.ا.

ایران می باشد.

انرژی هسته ای به صورت صلح جویانه موارد مصرف گوناگونی دارد که به شرح آنها می پردازیم.(شایان ذکر است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در این حوزه تحقیقات متعددی را انجام داده است که به مراحل کاربردی نیز رسیده اند): 1- کاربرد انرژی اتمی در بخش پزشکی و بهداشتی: بر طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی, میزان افراد سرطانی در کشورهای در حال توسعه تا سال 2015 هر ساله 10 میلیون نفر افزایش می یابد.

این در حالی است که شیوه های زندگی در حال تغییر است.

اکثر کشورهای در حال توسعه, دارای متخصصین کافی در این زمینه یا دستگاههای رادیو تراپی نمی باشند تا بتوانند به طور موثر و ایمن با بیماران سرطانی خود تعامل کنند.

در حدود 15 کشور آفریقایی و چند کشور آسیایی, حتی یک دستگاه رادیو تراپی نیز وجود ندارد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی در این زمینه برای کمک به کشورها, برنامه هایی را تدارک دیده است.

همچنین از تکنیک های هسته ای در ساخت داروهای هسته ای نیز استفاده می شود و در طول سال گذشته آژانس 5 دوره آزمایش فقط در آسیای غربی در این خصوص برگزار نموده است.

به طور کلی می توان موارد ذیل را به عنوان مصادیق کاربرد تکنیک های هسته ای در حوزه پزشکی نام برد: - تهیه و تولید رادیو داروی ید – 131, جهت تشخیص بیماری های تروئید و در مان آنها.

- تهیه و تولید کیت های رادیو دارویی جهت مراکز پزشکی هسته ای.

- کنترل کیفی رادیو داروهای خوراکی و تزریقی برای تشخیص و درمان بیماری ها.

- تهیه و تولید کیت های هورمونی.

- تشخیص و پیگیری درمان سرطان پروستات.

- تشخیص سرطانهای کولون, پانکراس, روده کوچک و برخی سرطان های سینه.

- شناخت محل تومورهای سرطانی و بررسی تومورهای مغزی, سینه و ناراحتی های ریوی.

- تصویر گیری بیماری های قلبی, تشخیص عفونت ها و التهاب مفصلی, آمبولی و لخته های وریدی.

- تشخیص کم خونی یا سندرم اختلال در جذب ویتامین B12 .

- تولید دزیمترهای جیبی و محیطی.

- استریلیزاسیون لوازم پزشکی یکبار مصرف.

2- کاربرد انرژی اتمی در بخش دامپزشکی و دامپروری: در این حوزه می توان از مصادیق ذیل نام برد: - نقش تکنیک های هسته ای در پیشگیری, کنترل و تشخیص بیماری های دامی.

- نقش تکنیک های هسته ای در تولید مثل دام.

- نقش تکنیک های هسته ای در تغذیه دام.

- نقش تکنیک های هسته ای در اصلاح نژاد دام.

- نقش تکنیک های هسته ای در بهداشت و ایمنی محصولات دامی و خوراک دام.

3- کاربرد تکنیک های هسته ای در مدیریت منابع آب: بهبود دسترسی به منابع آب جهان, به عنوان یکی از زمینه های بسیار مهم در توسعه شناخته شده است.

بیش از یک ششم جمعیت جهان در مناطقی زندگی می کنند که دسترسی مناسب به آب آشامیدنی بهداشتی ندارند تکنیک های هسته ای برای شناسایی حوزه های آب خیز زیر زمینی, هدایت آب های سطحی و زیر زمینی, کشف و کنترل آلودگی نشت و ایمنی سدها بکار می روند.

از این تکنیک ها همچنین در شیرین کردن آب شور و آب دریا نیز استفاده می شود.

4- کاربرد انرژی هسته ای در بخش صنایع غذایی و کشاورزی: در این حوزه نیز می توان مصادیق ذیل را نام برد: - جلوگیری از جوانه زدن محصولات غذایی - کنترل و از بین بردن حشرات - به تاخیر انداختن زمان رسیدگی محصولات غذایی - افزایش زمان نگهداری - کاهش میزان آلودگی میکروبی - از بین بردن ویروس ها - طرح های باردهی و جهش گیاهانی چون گندم, برنج و پنبه.

5- کاربرد انرژی اتمی در بخش صنایع: در این حوزه می توان از مصادیق ذیل نام برد: - تهیه و تولید چشمه های پرتوزایی کبالت برای مصارف صنعتی.

- تولید چشمه های ایریدیم برای کاربردهای صنعتی و بررسی جوشکاری در لوله های نفت و گاز.

- تولید چشمه های پرتوزا برای کابردهای مختلف در علوم و صنعت از قبیل: طراحی و ساخت انواع سیستم های هسته ای جهت کابردهای صنعتی مانند سیستم های سطح سنجی, ضخامت سنجی, دانسیته سنجی و … - اندازه گیری خاکستر ذغال سنگ - بررسی کوره های مذاب شیشه سازی جهت تعیین اشکالات آنها.

- نشت یابی در لوله های انتقال نفت با استفاده از تکنیک هسته ای.

6- کابرد تکنیک هسته ای در شناسایی مین های ضد نفر: در سال گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی از تکنیک هسته ای در کرواسی به صورت آزمایشی برای شناسایی مین های ضد نفر استفاده نمود و نتیجه این بود که اندازه های خاصی از این مین ها در اعمال مختلف و در شرایط خشکی خاک زمین شناسایی شدند, اما کار بیشترین نیاز است تا منجر به کشف مین های ضد نفر کوچکتر و در شرایط رطوبت خاک زمین, گردد.

7- کاربرد انرژی اتمی در تولید الکتریسته: هدف اصلی ج.ا.ایران در توسعه هسته ای, تولید برق هسته ای می باشد.

طی سه دهه گذشته با توجه به روند رو به رشد توسعه اجتماعی و اقتصادی در ایران, استراتژی بهره برداری از منابع فسیلی از دو عامل محدود کننده متاثر شده است:از یک طرف, ارتقای سطح زندگی وبرنامه های بهبود شاخص های اقتصادی نیازمند تامین روند تقاضای صعودی انرژی در کلیه بشخ های خانگی و صنعتی داخلی می باشد؛ و از طرفی, اقتصاد ملی وابسته به درآمدهای نفتی است که رهایی از این دو عامل متضاد, مستلزم ایجاد یک استراتژی دراز مدت و تجدید نظر در روند استفاده بی رویه از منابع فسیلی در کوشر شده است.

ج.ا.

ایران در حال حاضر با جمعیتی معادل 65 میلیون نفر, دارای 9/932 میلیون بشکه نفت خام عرضه انرژی اولیه است.

عرضه انرژی اولیه کشور از سال 1977 تا کنون به طور متوسط 03/6 درصد افزایش یافته و کل مصرف انرژی از 9/180 میلیون بشکه نفت خام در سال 1977 با متوسط رشد سالانه 8/5 درصد به 7/661 میلیون بشکه نفت خام تا سال 2001 افزایش یافته است.

در همین دوره نیز میزان تولید برق از 000/847/19 کیلو وات ساعت در سال 1977 به 300/082/130 میلیون کیلو وات ساعت در سال 2001 ارتقا یافته است.

لذا متوسط رشد سالانه تولید برق در طی سال های مذکور 52/8 درصد می باشد.

طی سال های 1977 لغایت 2001 نیز نیروگاه های کشور جهت تولید برق مصرفی مورد نیاز, مصرف خود را از 000/600/29 بشکه نفت خام به 000/700/225 میلیون بشکه نفت خام افزایش داده اند.

میزان متوسط رشد مصرف نیروگاه ها در این دوره 8/8 درصد می باشد که رقم بسیار بالایی است.

ایران با توجه به ملاحظات ذیل, نمی تواند صرفا به خاطر داشتن منابع عظیم نفت و گاز(تا سال 2002= 000/000/700/89 بشکه نفت خام) تنها متکی به تامین انرژی خود از میان سوخت های فسیلی باشد: 1- این منابع محدود بوده و متعلق به نسل های آتی کشور نیز می باشد, لذا استفاده بی رویه از آنها مجاز نیست.

2- استفاده از این منابع در صنایع تبدیلی نظیر پتروشیمی به مراتب ارزش بیشتری برای کشور در پی دارند.

3- مصرف این منابع در داخل کشور به عنوان سوخت, به شدت ارز حاصل از صادرات نفت خام و گاز طبیعی را تحت الشعاع خود قرار داده است.

در صورت ادامه روند مصرف انرژی به صورت فعلی, تا چند دهه دیگر ایران به عنوان یکی از واردکنندگان نفت خام و برخی فراورده های مرتبط با آن نیز خواهد آمد.

4- دولت یارانه های پنهان زیادی بابت مصرف سوخت در داخل کشور می پردازد که هزینه های تولیدو توزیع این فراورده های سوختی نیز تامین نمی گردد.

5- کشورها تا حدود زیادی ملزم به اجرا و اعمال قوانین زیست محیطی در جهت بقای کره زمین و محیط زیست آن می باشند.

مجموعه دلایل مذکور اتکا سیستم عرضه انرژی کشور به سوخت های فسیلی را غیر منطقی ساخته و استفاده کشور از تکنولوژی های جدید از جمله تکنولوژی هسته ای را در مقام مقایسه با سوخت های فسیلی, رقابتی می سازد.

به منظور تعیین سهم بهینه انواع نیروگاه ها برای تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز کشور طی 20 سال آینده, نتایج استفاده از مدل برنامه ریزی WASP که معروفترین و کاربردی ترین مدل بهینه سازی سیستم عرضه انرژی الکتریکی است نشان می دهد که تا سال 2020 در سناریوی رشد حداقل, سهم نیروگاه های هسته ای 4000 مگا وات, در سناریوی رشد متوسط حدود 7000 مگا وات و در سناریوی رشد بالای کلیه شاخص های اقتصادی کشور, سهم برق هسته ای معادل 10000 مگا وات خواهد بود.

از این رو, ج.ا.

ایران سناریوی رشد متوسط مولفه های اقتصادی کشور و ساخت 6000 مگا وات برق هسته ای علاوه بر نیروگاه در دست ساخت بوشهر (1000 مگا وات) را به عنوان برنامه اصلی توسعه نیروگاه های هسته ای کشور تعیین نموده است.

نکته مهم در این زمینه, تصمیم و عزم ایران مبنی بر ایجاد تنوع در نیروگاه های اتمی و توجه به توانمندی داخلی از نظر طراحی و احداث نیروگاه هایی است که دانش آنها در ایران به وجود آمده است.

استفاده از نیروگاه های اتمی آب سنگین این امکان را فراهم می سازد که از اورانیوم طبیعی که از منابع داخلی ایران استحصال می شود, برای تولید سوخت هسته ای و کاربرد آن در نیروگاههای مزبور استفاده گردد.

در صورتی که برنامه ساخت نیروگاه های هسته ای و تولید 7000 مگا وات ظرفیت برق هسته ای در کشور تا سال 2020 محقق گردد.

به میزان 190 میلیون بشکه نفت خام در مصارف نیروگاهی کشور صرفه جویی بعمل خواهد آمد که ارزش اقتصادی آن بیش از 5 میلیارد دلار در سال برآورد می گردد.

ضمنا از لحاظ اجتماعی و زیست محیطی نیز از تولید 157 هزار تن دی اکسید کربن, 1150 تن ذرات معلق در هوا, 130 تن گوگرد و 50 تن اکسید نیتروژن ممانعت بعمل خواهد آمد.

هدف دیگر ج.ا.

ایران در برنامه توسعه هسته ای ایران, خودکفایی در زمنیه تولید سوخت هسته ای است.

تصمیم به ساخت انواع نیروگاه های اتمی که تماما تحت نظارت آژانس انجام خواهد شد, ایران را ملزم می سازد که در زمینه تولید انواع سوخت هسته ای فعالیت نماید.

برای تولید سوخته هسته ای می بایست مراحل فراوری سنگ معدن اورانیوم, تبدیل اورانیوم و غنی سازی اورانیوم اجرا گردد.

حجم سوخت هسته ای مورد نیاز برای نیروگاه هایی با ظرفیت کل 7000 مگا وات بسیار زیاد بوده و ایران ملزم به برنامه ریزی بلند مدت برای تامین آن تا 2020 میلادی از منابع داخلی می باشد.

برخی محافل سیاسی و رسانه ای, برنامه هسته ای ایران را جاه طلبانه و غیر اقتصادی می خوانند.

آیا می توان کشوری را که می خواهد تحت نظارت آژانس 7000 مگا وات برق هسته ای تولید کرده و خود به تامین سوخت آن مبادرت نماید, جاه طلب نامید.

اگر این چنین است, دهها کشور جهان جاه طلب می باشند و اگر گفته شود فعالیت های مذکور غیر اقتصادی است, پس باید گفت کشورهایی مثل آمریکا, روسیه, فرانسه, انگلستان, آلمان, چین, ژاپن, هند, کانادا, پاکستان و آرژانتین که عملا تمامی مراحل چرخه سوخت هسته ای را در مقیاس صنعتی و یا نیمه صنعتی در اختیار دارند, کاری غیر اقتصادی انجام داده اند.

یا اینکه گفته می شود برنامه غنی سازی اورانیوم ایران در جهت ساخت تسلیحات هسته ای است.

باید گفت, اولا هم اکنون بیش از 12 کشور جهان کار غنی سازی اورانیوم در مقیاس صنعتی و یا نیمه صنعتی را انجام می دهند.

آیا می توان گفت تمامی این کشورها در راستای ساخت سلاح هسته ای عمل می کنند؟

آیا پیشرفت در علم شیمی و یا علم میکروب شناسی و بیولوژی به معنی ساخت سلاح های شیمیایی و یا میکروبی است؟

بعضا اعلام می کنند که با توجه به اینکه روسیه متعهد به تامین سوخت هسته ای ایران شده است, چرا ایران میلیون ها دلار برای چرخه سوخت هسته ای سرمایه گذاری میکند؟

پاسخ این است که روسیه تنها متعهد تامین سوخت هسته ای نیروگاه اتمی بوشهر بوده و هیچ تعهدی نسبت به ارسال سوخت هسته ای به سایر نیروگاه هایی که ایران مصمم به ساخت آنهاست ندارد.

ثانیا روسیه حتی در زمینه سوخت هسته ای نیروگاه اتمی بوشهر نیز متعهد به ارسال سوخت برای مدت محدود و مشخصی است و بدین لحاظ ایران حتی در مورد نیروگاه اتمی بوشهر نیز پس از اتمام قراردادبا روس ها ملزم به تامین سوخت هسته ای از منابع دیگر می باشد.

نکته مهمی که در بحث تامین انرژی(سوخت - برق) باید به آن توجه داشت و این خود سبب مداخلات برخی کشورهای زورگو در مناطق استراتژیک جهان به ویژه خلیج فارس شده است, امنیت انرژی است.

کشورهای صنعتی 60 درصد نفت جهان را مصرف می کنند, ولی فقط 30% آن را تولید می کنند.

بدیهی است کشورهای عضو اوپک و بالاخص کشورهای تولید کننده نفت حوزه خلیج فارس, نقش تعیین کننده ای را در تامین این انرژی دارا هستند.

همین وابستگی غرب و امریکا به انرژی (نفت) سبب مداخلات آنان در منطقه شده است.

چگونه است که این کشورها و بالاخص امریکا برای تامین امنیت انرژی مورد نیاز خود به حضور نظامی در منطقه دست می زنند و حتی عراق را اشغال نظامی می کنند, ولی ج.ا.

ایران حق ندارد برای تامین امنیت انرژی مورد نیاز خود از ابزارها و امکانات موجود داخل کشور که ممنوع نیز نشده اند, استفاده نماید؟!

در میان اهداف استراتژیک امریکا در رابطه با منطقه خلیج فارس, نفت از اهمیت و اولویت خاصی برخوردار است و جایگاه ویژه ای دارد.

یکی از اهداف اصلی اشغال نظامی عراق نیز در این چارچوب تحلیل می شود.

به دست گرفتن کنترل نفت عراق با ذخایر غنی آن گام مهمی در دسترسی هرچه بیشتر به منابع انرژی منطقه برای امریکا و ایجاد امنیت انرژی مورد نظر امریکایی هاست.

عراق دومین ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد و میزان ذخایر نفت آن بالغ بر 112 میلیارد بشکه تخمین زده می شود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که عراق می تواند حتی مجموع ذخایر نفت خود را دو برابر کرده و در حد ذخایر عربستان قرار دهد, زیرا بسیاری از حوزه های نفتی عراق هنوز کشف نشده اند.

بر اساس برآوردهای انجام شده, منابع نفتی امریکای شمالی و دریای شمال بین 10 تا 15 سال آینده پایان خواهد پذیرفت.

این در حالی است که در سال 2020 میزان نیاز به انرژی در مقایسه با سال 1997, 57% افزایش خواهد یافت.

همچنین بر اساس آمارهای منتشره,در سال های آتی امریکا ناچار خواهد شد 60% نفت مورد نیاز خود را از خارج تهیه نماید و از این رو درصدد تغییر جغرافیایی انرژی در جهان و ایجاد امنیت انرژی برای خود است.

ب: NPT و تعهد آن جهت تسهیل استفاده صلح جویانه از انرژی هسته ای تنها سود بالقوه اعضای جهان سومی NPT (غیر هسته ای ها مانند ایران) دریافت وعده کمک برای کسب تکنولوژی هسته ای در راستای مقاصد صلح آمیز است.

ماده 4 NPT در این زمنیه مقرر می دارد که مفاد معاهده به گونه ای تفسیر نخواهد شد که به حقوق اعضای آن در توسعه تحقیقات, تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز – بی تبعیض – لطمه وارد سازد.

طبق این ماده همه دولت های عضو معاهده متعهد می شوند که مبادله هر چه وسیع تر تجهیزات و مواد و ااطلاعات علمی و تکنولوژیک را برای مقاصد صلح جویانه انرژی هسته ای تسهیل کنند.

اما در همین زمینه نیز تبعیض های بسیار و نارضایتی های چشمگیری در مورد محدوده چنین کمکی وجود دارد.

چگونگی برخورد امریکا و غرب با نیروگاه اتمی بوشهر و فعالیت های صلح آمیز هسته ای ج.ا.

ایران نمونه ای گویا در این زمینه است.

بر خلاف آنچه که در ماده 4 معاهده است, نه فقط هیچ یک از کشورهای دارای تکنولوژی هسته ای در زمینه های فنی, تبادل دانش هسته ای, ارسال تجهیزات و … کمترین همکاری و کمکی به ج.ا.

ایران نکردند, بلکه دولت آلمان, قرارداد قبلی خود برای ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را بصورت یکجانبه لغو کرد و روسیه که انجام این پروژه را متعاقبا عهده دار گردید, با فشارهای گسترده سیاسی, اقتصادی و بین المللی از سوی امریکا و متحدانش برای جلوگیری از همکاری هسته ای صلح آمیز با ایران روبرو گردید.

این در حالی است که فلسفه وجودی, اهداف و مسئولیت های آژانس بین المللی انرژی اتمی که همانا توسعه کاربردهای صلح آمیز انرژی اتمی در جهان و جلوگیری از کاربردهای غیر صلح آمیز آن می باشد, از همان ابتدا مورد پذیرش ایران قرار گرفت و آن را در سال 1968 امضا و در 1970 به تصویب رساند و در سال 1974 نیز با انعقاد موافقت نامه دو جانبه ای با آژانس به موجب ماده 3 NPT , نظام پادمان هسته ای بر فعالیت های هسته ای خود را پذیرفت که این موافقت نامه در قالب سند شماره 214/INFICIRC و بر اساس سند نمونه 153/ INFICPC أمده است.

بر این اساس, بازرسی های متعددی از سوی أژانس از تاسیسات هسته ای ج.ا.

ایران بعمل آمده که همگی صلح آمیز بودن فعالیت ها را تایید کرده است.

کشور ما نه تنها NPT , بلکه تمامی معاهدات بین المللی الزام آور در زمینه عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی را امضا و تصویب نموده است(از قبیل: کنوانسیون منع سلاح های میکروبی, کنوانسیون منع سلاح های شیمیایی و امضای معاهده منع جامع آزمایش های هسته ای), لیکن و متاسفانه از حق مسلم خود که در ماده 4 NPT پیش بینی شده است, یعنی حق استفاده صلح جویانه از انرژی اتمی, محروم گردیده است.

ایران بعنوان عضو تعداد زیادی از معاهدات بین المللی هرگز مانعی بر سر اجرای آنها ایجاد نکرده است.

این ما نبودیم که هیروشیما و ناکازاکی را بمباران اتمی کردیم یادر جنگ بالکان, خلیج فارس و اشغال عراق از اوانیوم تهی شده استفاده کردیم.

این ما نبودیم که عراق را مجهز به سلاح های شیمیایی کردیم که حتی علیه مردم خود در حلبچه از آن استفاده کند و سکوت محافل غربی را علیرغم شعارهای فریبکارانه آنان بهمراه داشته باشد.

گفته می شود که ایران به دلیل وجود همسایگانی که مسلح به سلاح های هسته ای هستند, چاره ای جز مجهز شدن به سلاح های هسته ای برای ایمن بودن خود ندارد.

باید گفت که امنیت ایران با تولید سلاح های هسته ای تامین نخواهد گردید.

آیا سلاح های هسته ای شوروی سابق توانست از فروپاشی آن جلوگیری نماید؟

آیا عراق توانست امنیت خودش را با تسلیحات شیمیایی و میکروبی تامین نماید؟

آیا حادثه 11 سپتامبر ناشی از یک حمله هسته ای بود و آیا کشور امریکا توانست با توسل به سلاح های هسته ای خود از آن جلوگیری نماید؟

ایران به دنبال کسب سلاح های کشتار جمعی نیست و فعالیت های هسته ای آن نیز در راستای مقاصد صلح جویانه می باشد و شفاف و مستقل است.

همانطوری که ریاست محترم جمهوری در گردهمایی فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درمورخه 24/6/82(دوشنبه) فرمودند:" سلاح های کشتار جمعی نه و تکنولوژی پیشرفته از جمله تکنولوژی صلح آمیز هسته ای آری, و هیچ چیز نمی تواند مانع کشور از دستیابی به این تکنولوژی صلح آمیز گردد و این حق مسلم کشور و ملت ایران است." این تنها نقطه ضعف NPT که نشان از اجرای تبعیض آمیز آن دارد, نیست.

نقاط ضعف و چالش های دیگر NPT که سبب شده است این معاهده فاقد کارایی لازم جهت جلوگیری از گسترش سلاح های هسته ای توسط دارندگان آن از یک طرف و فراهم نمودن زمینه جهت بهره مندی کشورهای غیر هسته ای از مواد و تکنولوژی صلح آمیز هسته ای از طرف دیگر گردد, عبارتند از: 1- NPT پیمانی تبعیض آمیز است که کشورها را به دو دسته دارا و ندار تقسیم می کند.

با تمدید نامحدود NPT در کنفرانس بازنگری 1995, ابزار دست کشورهایی که برای برپایی یک رژیم موثر خلع سلاح تلاش می کنند, از میان رفته است.

با تمدید نامحدود NPT, مالکیت سلاح های هسته ای توسط 5 کشور هسته ای و تمایز میان کشورهای هسته ای و غیر هسته ای به صورت قانونی درآمده است.

2- NPT در دستیابی به هدف عمده خود که همانا جلوگیری از تکثیر سلاح های هسته ای است, موفق نبوده و دارندگان جنگ افزارهای هسته ای بر خلاف تعهداتشان به تکثیر این سلاح ها در میان اقمار و همپیمانان خود پرداخته اند(این هدف در مواد 1و2 معاهده آمده است).

3- کشورهای هسته ای به تعهد اصلی خود در چارچوب NPT که همانا رسیدن به خلع سلاح کامل و عمومی است, عمل نکرده اند, (این تعهد در ماده 6معاهده آمده است).

4- NPT به ابزاری برای کنترل کشورهای جهان سوم و غیر هسته ای تبدیل شده است.

با اینکه در زمان مذاکرات مربوط به NPT در دهه 1960, هدف آن جلوگیری از دستیابی کشورهای صنعتی عمده به جنگ افزارهای صنعتی بود, امروزه این پیمان به ابزاری برای کنترل تکثیر تکنولوژی هسته ای در جهان سوم تبدیل شده است.

5- و موارد ضعف بسیار دیگری که از حوصله این جلسه و بحث خارج است.

ج) پروتکل الحاقی و ج.ا.

ایران تقویت پادمان های هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی, پس از کشف برنامه هسته ای مخفی عراق به دنبال جنگ خلیج فارس (بحران کویت) و فعالیت های مشکوک هسته ای کره شمالی مود توجه قرار گرفت.

این مساله سبب شد که امریکا و گروه غرب با استفاده از این بهانه به فکر تجدید نظر جدی در مکانیسم نظارتی و پادمان هسته ای آژانس و NPT بیفتند و در نتیجه ضرورت اصلاح و تقویت نظارت بر فعالیت های هسته ای دولت های فاقد سلاح های هسته ای را مطرح سازند.

اینان استدلال می کردند که رژیم نظارتی NPT گرچه در نظارت بر فعالیتهای اظهار شده عراق موثر بوده, ولی در کشف فعالیت های اظهار نشده این کشور موفق نبوده است.

از این رو پس از تصمیم 1993 شورای حکام در خصوص تقویت سیستم نظارتی NPT, پروتکل 93+2 تهیه و تنظیم و در سال 1997 به تصویب این شورا رسید.

پروتکل چند نکته اصلی دارد: 1- پروتکل برای کشورهای عضوی طراحی شده است که موافقت نامه بازرسی و نظارت را با آژانس امضا کرده اند, یعنی فقط کشورهای غیر هسته ای.

در مورد کشورهای هسته ای نیز فقط آن بخش هایی را که به صورت داوطلبانه بپذیرند, قابل اجرا خواهد بود.

2- پروتکل, داوطلبانه است و نه اجباری و تا کنون نیز از 187 کشور عضو NPT فقط 35 کشور آن را تصویب کرده اند.

3- هدف اصلی از تصویب پروتکل, تقویت سیستم نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی بر فعالیت های هسته ای دول فاقد سلاح های هسته ای عضو NPT (به ویژه فعالیت های اظهار نشده) است.

همه مفاد و مقررات 93+2 نیز برای رسیدن به این هدف تدوین شده است.

گردآوری اطلاعات جامع در خصوص فعالیت های هسته ای دول فاقد سلاح های هسته ای و دسترسی به مکان ها و سایت های مختلف این کشورها و بازرسی از آنها, اساس پروتکل 93+2 را تشکیل می دهد.

این پروتکل به گونه ای طراحی شده است که بتواند اطلاعات بیشتری کسب و دسترسی گسترده تری به محل فعالیت های هسته ای و حتی غیر هسته ای دولت ها داشته باشد.

4- بر طبق پروتکل الحاقی, باید کلیه فعالیت های هسته ای و حتی غیر هسته ای مرتبط به آژانس اظهار گردد.

به عنوان مثال باید کلیه اطلاعات در خصوص مکان فعالیت های تحقیق و توسعه مرتبط با چرخه سوخت هسته ای اظهار گردند, حال این فعالیت ها ممکن است دردانشگاه, صنایع و دیگر مکان های غیر هسته ای صورت پذیرد و همچنین اظهار میزان عملیات هر محلی که درگیر فعالیت هایی است که هر چند در آنها از مواد هسته ای استفاده نمی شود, ولی برای برنامه های سوخت هسته ای اساسی و مهم شمرده می شوند.

از طرف دیگر, دولت های عضو باید شرح فعالیت ها و هویت اشخاص و نهادهای انجام دهنده فعالیت های مرتبط را برای رفع سوء تفاهم و ابهامات به آژانس ارایه نمایند.

با ارایه اطلاعات مزبور و نظارت آژانس بر آنها, عملا همه فعالیت های هسته ای صلح آمیز کشورهای عضو NPT نیز تحت نظارت در می آید و این درحالی است که اطلاعات درخواستی بسیار فراتر از آن چیزی است که آژانس برای نظارت بر فعالیت های هسته ای کشورهای عضو خود به آنها نیاز دارد.

5- موضوع مهم دیگر این است که بر طبق پروتکل الحاقی باید به آژانس اجازه دسترسی و بازرسی از هر مکانی که برای انجام ماموریت خود از جمله نمونه برداری محیطی مشخص می کند, اعطا شود.

دسترسی به اماکن طبق پروتکل بسیار گسترده از قرار داد بازرسی 153 و در مورد ایران 214 است(که فقط شامل نظارت بر فعالیت های اظهار شده هسته ای است)و می تواند شامل اماکنی شود که در آنها نه مواد هسته ای وجود دارد و نه فعالیت های هسته ای صورت میگیرد و حتی تاسیسات را کد و هر مکانی را که آژانس لازم بداند, چه اظهار شده و چه اظهار نشده باشد, در بر میگیرد.

6- در مورد ارتباط پروتکل با ج.ا.ایران نیز باید گفت که موضوع پروتکل, رابطه ایران و آژانس نیست.

بلکه اساسا یک موضوع امنیتی است که توسط امریکا تعقیب و پیگیری می شود تا از طریق آن به فعالیت های صلح آمیز ج.ا.

ایران جنبه امنیتی بدهد و به بهانه آن دست به اقدامات جدی بزند.

آمریکا در استراتژی مقابله خود با ایران در حال حاضر به دنبال ابزارهای قانونی و حقوقی بین المللی برای اثبات اتهامات در مورد ایران مبنی بر تعقیب برنامه دستیابی به سلاح های کشتار جمعی و فراهم کردن زمینه اثبات اتهامات در مورد ایران مبنی بر تعقیب برنامه دستیابی به سلاح های کشتار جمعی و فراهم کردن زمینه اقدامات جدی بر ضد کشورمان است.

آمریکا سرمست از پیروزی در افغانستان و عراق با استراتژی پیروزی بدون جنگ و با ابزار مبارزه با تروریسم و سلاح های کشتار جمعی, بی توجه به نظر سازمان ملل وافکار عمومی در جهان, حجم اتهامات خود به ج.ا.

ایران را افزایش می دهد.

ظاهر قضیه این است که امریکا می کوشد ایران را برای پیوستن به پروتکل الحاقی و اعمال نظارت هر چه بیشتر بر فعالیت های هسته ای اش زیر فشار بگذارد وبه نوعی درصدد تغییر رفتار ایران است.

با نگاهی به سوابق به این نتیجه می رسیم که امریکا از استراتژی تغییر رفتار به استراتژی تغییر حکومت در ایران روی آورده است, قرار دادن نام ایران در فهرست کشورهای محور شرارت, تهدید ایران به اقدام نظامی, وارد ساختن اتهامات واهی به ایران در رابطه با سلاح های کشتار جمعی, علیرغم اینکه کشورمان عضو همه معاهدات خلع سلاح بوده و پایبندی خود به تعهدات بین المللی اش را به اثبات رسانده است و … , همه موید این نکته است.

اصرار و تلاش های بی حد امریکا در طرح این موضوع در شورای امنیت نیز علیرغم اینکه هیچگونه نقضی از تعهدات ایران طبق NPT صورت نگرفته است, حاکی از این موضوع می باشد.

در این استراتژی و پروسه, آژانس بین المللی انرژی اتمی و اتحادیه اروپا به دنبال فشارهای امریکا, با این کشور همراه شده اند.

7- با این اوصاف و با این اقدامات سیاسی و خلاف قواعد بین المللی امریکا, آژانس و اتحادیه اروپا, پیوستن به پروتکل اگر چه ممکن است اژانس و اتحادیه اروپا را از همراهی با امریکا در این زمینه جدا کند, اما قطعا سبب پایان گرفتن اتهامات و فشارها و تهدیدات امریکا نسبت به نظام نخواهد شد, همچنان که بوش پسر نیز اعلام کرد که تصویب پروتکل الحاقی توسط ایران نیز, مشکل را حل نخواهد کرد.

8- از طرف دیگر, از آنجا که حجم وسیعی از اطلاعات مرتبط و غیر مرتبط با فعالیت های هسته ای, به علت تعهد کشور در صورت پیوستن به 93+2 به سمت آژانس سرازیر می شود.

این اطلاعات می تواند توسط برخی کشورها که همواره سعی در متهم کردن ج.ا.

ایران دارند و از هیچ تلاشی برای ضربه زدن به آن فروگذار نمی کنند, مورد سوء استفاده قرار گیرد و زمینه برای اقدامات بعدی آنها بیشتر فراهم شود, ضمن آنکه هیچ ساز و کاری در پروتکل وجود ندارد که حفاظت از اطلاعات محرمانه از سوی بازرسان را تضمین کند.

9- پذیرفتن چنین پروتکلی دقیقا به معنای واگذاری بخشی از حاکمیت کشور به یک سازمان بین المللی است که اساس کار آن بر مبنای تبعیض بین کشور ها قرار دارد.

تعهداتی که کشور طبق این پروتکل می پذیرد, بسیار گسترده تر از دیگر تعهدات بین المللی در قالب کنوانسیون های خلع سلاح و کنترل تسلیحات است.

10- بازرسی های پیش بینی شده نیز در پروتکل الحاقی بسیار شدیدتر از بازرسی های مقرر در کنوانسیون منع سلاح های شیمیایی است.

طبق پروتکل 93+2, آژانس می تواند به هر نقطه و مکانی از کشور دسترسی داشته باشد و از سوی دیگر, اطلاعات گسترده ای نیز باید در اختیار آن قرار داد.

11- در کنوانسیون شیمیایی, بازرسی اتهامی حق دولت های عضو است نه سازمان ذیربط.

از این رو فرایند همکاری و مشاوره در کنوانسیون پیش بینی شده تا دول عضو برای کاهش بازرسی های اتهامی بدان متوسل شوند و از آنجا که در بازرسی های اتهامی اصل بر حسن عملکرد دول عضو است, اگر بازرسی اتهامی به اثبات نرسد, ضمن آنکه موجب کاهش اعتبار سیاسی دولت اتهام زننده می شود, احتمالا آن دولت برخی از هزینه های بازرسی را نیز باید تقبل کند.

اما در پروتکل 93+2 , بازرسی حق آژانس است.

ضمنا در حالی که تعاملات سیاسی و متقابل بودن بازرسی اتهامی مقرردر کنوانسیون شیمیایی موجب شده است که تا کنون این بازرسی ها از سال 1997 مصداق پیدا نکند, در مورد بازرسی های سر زده پروتکل 93+2, هیچ مانعی بر سر راه آنها وجود نخواهد داشت.

12- ممکن است این سوال مطرح شود که اگر فعالیت های هسته ای ج.ا.

ایران صلح آمیز است, پس چرا پروتکل الحاقی را منعقد نمی کند؟

پاسخ این است که ج.ا.

ایران عضو کلیه معاهدات خلع سلاحی است و سوابق موجود نیز موید این است که به تعهدات مربوط خود نیز پایبند بوده است.

با این وجود در حوزه فعالیت های شیمیایی و میکروبی صلح آمیز با موانع بسیاری در تهیه مواد و تجهیزات علمی و صلح آمیز مربوطه داریم و مقررات کنترل واردات و صادرات توسط کشورهای دارنده این فن آوری ها اعمال می شود.

در حوزه هسته ای نیز عضویت ایران در NPT هیچ سودی برای آن به ارمغان نیاورده است, چرا که چرا که از بدیهی ترین حق خود, یعنی استفاده صلح آمیز از نرژی هسته ای محروم شده و تحت فشار است.

از طرف دیگر, اتهامات و فشارهای سیاسی همچنان نسبت به ج.ا.

ایران وجود دارد و پیوستن به پروتکل الحاقی نیز سبب کاهش یا اختتام این اتهامات نمی شود.

آیا واقعا با این توصیف, می توان تعهد جدید بین المللی دیگری را تقبل نمود که سبب موانع بسیاری بر سر راه فعالیت های صلح امیز هسته ای کشور می گردد؟