معرفی و مقدمه ای بر سیستم عامل لینوکس .
بدون شک یکی از رقابتهای کشورهای پیشرفته، در زمینه کامپیوتر است و ما هر روز شاهد پیشرفت این تکنولوژی عظیم هستیم. سیستم عامل ها و نرم افزارهای کامپیوتری نیز همزمان با این تحولات به پیش می روند.
سیستم عامل یکی از مهمترین اجزاء نرم افزاری یک کامپیوتراست.
سیستم عامل رابط بین نرم افزارها و عملکرد سخت افزار ها می باشد و نقش مدیریتی دارد.
تعدادی از سیستم عامل ها عبارتنداز:
BeOs , Windows , DOS , Unix , Linux ,...
دراینجا ما به سیستم عامل شگفت انگیز لینوکس می پردازیم.
لینوکس یک سیستم عامل رایگان، کدباز(OpenSource)، بسیار انعطاف پذیر و با قابلیت های بالاست و روی هر کامپیوتری قابل نصب است. لینوکس در سال 1991 توسط لینوس بندیک توروالدز خلق شد. اولین نسخه آن Linux 0.01 بود که در همین سال در شبکه اینترنت قرار گرفت و نسخه های بعدی آن که رفع عیب می شدند، پیاپی می آمدند. یعنی خالق لینوکس، شخص لینوس بود اما روز به روز توسط برنامه نویسان گمنامی از سراسر جهان تکمیل می شود و به برنامه های کاربردی آن افزوده می شود و این سیر هنوز هم ادامه دارد. تااینکه محیطهای گرافیکی لینوکس (XWindows) بوجود آمدند که سیل کاربران کامپیوتر به این سیستم عامل رو آوردند و امروزه هم تعداد کاربران لینوکس از مرز 15 میلیون نفر گذشته و روز به روز در حال افزایش است. نسخه های مختلفی از لینوکس موجود است مثل: RedHat , Suse , Easy , Mandrake , ... .
که ما به بررسی RedHat Linux میپردازیم.
در ضمن شما می توانید لینوکس را روی یک پارتیشن جدا نصب کنید یعنی براحتی لینوکس و ویندوز را با هم روی کامپیوتر داشته باشید.
پس اگر انحصار و یکنواختی خسته شده اید و می خواهید سیستم عاملی قابل تغییر داشته باشید، لینوکس را بر روی کامپیوتر خود نصب کرده و این دوره را حتما بگذرانید .
نصب برنامه ها در لینوکس
RPM: REDHAT PROGRAM MANAGER
• نصب بسته های rpm در لینوکس هایی که بر پایه rpm هستند
برای نصب نرم افزار rpm تو ردهت لینوکس، ابتدا terminal را باز کنید، سپس خودتان رو root کنید؛ برای اینکار دستور -su و سپس اسم رمز root را وارد نمایید. بعد از این کار کافی است برای نصب برنامه دستور زیر را اجرا کنید : rpm -ivh /path/package.rpm اگر مشکلی هم داشتی از راهنمای برنامه با دستور man rpm یا کتاب Maximum RPM کمک بگیرید
چند حالت برای نصب با پسوند RPM است پیش فرض یک رابطه گرافیکی
• TAR
• GZ
• TAR. GZ2
• STC. TAR . GZ
•
آیتم های بالا فشرده هستند که باید باز شوند ( Extract ) با نرم افزارهای گرافیکی در محیط گرافیکی یا با دستورات تحت کنسول مثل نرم افزار tar
Tools / terminal
* configure
* make
* make all
Rpm –q نام برنامه مورد نظر --------à برای جستجو کردن یک برنامه و مشخص شدن نسخه آن
مثال:
rpm –q telnet
rpm –q linuxconf
rpm –e نام برنامه مورد نظر ---------à حذف یک برنامه
rpm –ivh نام برنامه مورد نظر ---------à نصب یک برنامه
rpm –Uvh نام برنامه مورد نظر ---------à کردن یک برنامه upgrade
نکته1: توجه کنید که سوئیچ -v برای ظاهر شدن مراحل انجام کار و سوئیچ –h برای ظاهر شددن میزان درصد انجام کار استفاده می شوند.
نکته2: در صورتیکه که یک نرم افزار به درستی نصب نشده و قصد نصب مجدد آنرا دارید، به از سوئیچهای زیر استفاده کنید:
rpm –ivh نام برنامه --replacefiles –replacepkgs
نکته3: برای حذف برنامه هایی که سایر برنامه ها وابستگی دارند و با استفاده از –e عمل حذف انجام نمی شود، از دستور زیر استفاده کنید:
rpm –e نام برنامه --nodeps
مشاهده وضعیت فعلی Firewall:
/etc/rc.d/init.d/iptables status
مشاهده PATH:
echo $PATH
در Home Directory هر کدام از کاربران، فایلی به نام .bash_profile که یک فایل مخفی است وجود دارد، که برای اضافه کردن یک مسیر جدید در مورد یک کاربر خاص می توان در این فایل جلوی دستور PATH به کمک : مسیر مورد نظر را اضافه نمود.
PATH=$PATH:$HOME/bin:/usr/bin:/var/log
نصب لینوکس:
هشدار : اگر شما مایلید از سیستم عامل ویندوز و لینوکس بصورت در کنار هم در یک سیستم استفاده کنید، سعی کنید ابتدا ویندوز را نصب نموده و سپس لینوکس ردهت را نصب نمایید. برخی از نسخه های ویندوز با دستکاری MBR دیسک سخت باعث میشوند تا لینوکس ردهت از کار بیافتد. اگر ویندوز یا لینوکس ردهت را نصب کردید و پس از نصب متوجه شدید که یکی از سیستم عاملها کار نمی کند، هول نشده و عملیات نصب را مجددا انجام ندهید. شما میتوانید این اشکال را با بوت توسط دیسک بوت لینوکس ردهت و با استفاده از فرامین نصب گراب یا لیلو سیستم عامل مورد نظر را فعال نموده و این اشکال را برطرف نمایید. در صورتی که قادر به این کار نیستید از یک حرفه ای کمک بگیرید.
انتخاب یک روش نصب:
لینوکس ردهت روشهای بسیار متنوع و قابل انعطافی برای نصب سیستم عامل ارائه نموده است. البته توصیه میشود که لینوکس را از روی CD نصب نمایید. ولی اگر شما CD های لینوکس ردهت را ندارید و یا کامپیوتر شما فاقد درایو CD-ROM است، میتوانید با استفاده از روشهای دیگر، اقدام به نصب سیستم عامل کنید. همچنین امکان چندین نوع نصب وجود دارد.
ابتدا باید مشخص نمایید که در حال نصب بصورت نصب جدید یا ارتقا هستید. اگر میخواهید نسخه قدیمی تر موجود روی سیستمتان را ارتقا دهید، برنامه نصب فایلهای پیکربندی و اطلاعات شما را دست نخورده باقی خواهد گذاشت. این نوع نصب از نصب جدید طولانی تر خواهد بود. یک نصب جدید ابتدا تمام اطلاعات موجود را پاک کرده و عمل نصب را انجام میدهد. بهCDشما میتوانید لینوکس ردهت را از محل های زیر نصب نمایید. هر نوع نصب غیر از نصب از روی CD نیاز به دیسکت بوت نصب لینوکس ردهت خواهد داشت :
-سرویس دهنده HTTP : به شما امکان نصب از یک آدرس وب را خواهد داد.
-سرویس دهنده FTP : به شما امکان نصب از یک سایت FTP را خواهد داد.
-سرویس دهنده NFS : میتوانید از روی دایرکتوری های به اشتراک گذاشته شده روی کامپیوترهای دیگر موجود در روی شبکه با استفاده از سیستم فایل شبکه (Network File System) برای نصب استفاده نمایید.
-دیسک سخت : اگر یک کپی از فایلهای نصب لینوکس ردهت را روی دیسک سخت خود داشته باشید میتوانید برای نصب از آن استفاده کنید. البته باید روی پارتیشنی غیر از پارتیشنی که برای نص انتخاب نموده اید قرار داشته باشند.