دانلود مقاله مبانی کامپیوتر

سخت افزار:مجموعه قطعات الکترونیکی کامپیوتر که به نوعی با هم و با دنیای بیرون رابطه دارند را سخت افزار گویند.
نرم افزار:مجموعه برنامه های هستند که سخت افزار را وادار به نوعی فعالیت می کند.
برنامه:مجموعه دستورالعمل های که منجر به دستیابی به یک هدف مشترک می شود را برنامه گویند.
تعریف خروجی:مجموعه ابزارهایی که به نوعی اطلاعات را از درون سیستم به بیرون منتقل می کند را خروجی گویند.
تعریف ورودی:مجموعه ابزارهای الکتریکی یا الکترونیکی که به نوعی اطلاعات را یا داده ها را وارد سیستم می کند را ورودی گویند.
کامپیوتر نیز همانند انسان دارای ابزارهای خروجی است.
کامپیوتر نیز همانند انسان دارای ابزارهای ورودی است.
کنترل گر مرکزی:قسمتی از سیستم است به عبارتی تمامی کنترل های سیستم به عهده این قسمت می باشد (cpu)
تعریف حافظه: حافظه در واقع مکانی است که برای ذخیره سازی اطلاعات یا داده های خام مورد استفاده قرار می گیرد.
اطلاعات: مجموعه داده های پردازش شده است.
داده های خام: مجموعه داده های پردازش نشده است.
پردازش: تجزیه و تحلیل یک سری اطلاعات است.
کامپیوتر: مجموعه ای از قطعات الکترونیکی است که با هم گردآوری شده و مجموعه سخت افزار را به وجود آورده و به کمک نرم افزار مجموعه ای نسبتا هوشمند بوجود آورده است.
سیستم عامل: عبارت است از 1)برنامه کلی که به عنوان روح و مدیر سیستم وظایف عمده ای را بر عهده دارد که از جمله این موارد1)مدیریت سیستم2)فراهم آوردن محیطی جهت ارتباط با دنیای بیرون 3)فراهم آوردن محیطی جهت فعال شدن نرم افزارها و یا حتی سیتسم عامل های دیگر
زبان برنامه نویسی : یک زبان برنامه نویسی عبارت است از مجموعه دستورالعمل ها و مجموعه قواعد حاکم که مجموعا جهت انجام کار یا عملی از ان زبان استفاده می کنیم.

زبان های برنامه سازی به طور کلی در سه سطح:سطح پایین، سطح میانه، سطح بالا تقسیم بندی می شوند.
زبان های سطح پایین: زبان هایی هستند که معمولا درک آن برای مشکل ولی به زبان کامپیوتر و به سطح پایین یعنی سخت افزار نزدیک تر است.
زبان های سطح بالا: زبان های مستند که به زبان انسان یا کاربران نزدیک شده و درک آن برای کاربران به سهولت صورت می گیرد.
تقسیم بندی علوم کامپیوتر:1)شاخه سخت افزار 2)شاخه نرم افزار
تقسیم بندی سخت افزار:1)ورودی ها:صفحه کلید یا کیبرد، موس، اسکنر، فلاپی یا هم ورودی و هم خروجی.

قلم نوری، دوربین دیجیتال
2)خروجی:فلاپی درایو، پرینتر، اسپیکر(بلندگو)، مانیتور، رایتر(هم ورودی و هم خروجی)، سی دی درایو، چاپگر
3)کنترل گر مرکزی (cpu): CPU قسمت اصلی سیستم می باشند که به عبارتی کنترل گر مرکزی در داخل CPU قرار می گیرد و این CPU بر روی بردهای اصلی کامپیوتر به نام برد قرار می گیرند.
4)حافظه:حافظه ها یا موقت اند یا دائم، حافظه ها یا اصلی اند یا جانبی
تعریف حافظه اصلی: حافظه های اصلی حافظه هایی هستند که با کنترل در مرکزی یعنی CPU بلاواسطه در ارتباط اند.
تعریف حافظه جانبی: حافظه های جانبی حافظه هایی هستند که به وسیله حافظه های اصلی با CPU در ارتباط‌اند .

تعریف حافظه دائم:حافظه هایی هستند که اطلاعات ثابت است و به نوعی می شود گفت یکبار مصرف اند از نظر ثبت اطلاعات مانند CD.
تعریف حافظه موقت: حافظه هایی هستند که اطلاعات آنها دائمی نیست ممکن است با قطع جریان برق اطلاعات آنها از بین برود.
حافظه اصلی
حافظه ROM
حافظه RAM
حافظه های ROM:حافظه ROM از نوع دائم اند و هم چنین اصلی اند.
خصوصیات ROM:با قطع برق اطلاعات از بین نمی رود فقط قابل خواندن است و قابل نوشتن نیست کم حجم و گران قیمت است.
حافظه هایRAM:یک حافظه اصلی است و موفت
خصوصیات RAM:با جریان برق اطلاعات از بین می رود هم قابل خواندن است و هم قابل نوشتن کم حجم و گران قیمت است.
خصوصیات ROM:با قطع برق اطلاعات از بین نمی رود فقط قابل خواندن است و قابل نوشتن نیست کم حجم و گران قیمت است.

حافظه هایRAM:یک حافظه اصلی است و موفت خصوصیات RAM:با جریان برق اطلاعات از بین می رود هم قابل خواندن است و هم قابل نوشتن کم حجم و گران قیمت است.

حافظه جانبی:مانند هارددیسک (دیسک سخت)، فلاپی دیسک (دیسک نرم)، LCDها، DVDها و نوارهای مغناطیسی.

نوارهای مغناطیسی:نوعی حافظه های جانبی است که با دسترسی ترتیبی هستند.

حافظه انسان قابل گسترش است ولی کامپیوتر غیر قابل گسترش است.

خصوصیات نسل های کامپیوتری: 1)نسل اول:این کامپیوترها اساس کارشان بر مبنای کار لامپ های خلا بوده و از روشن و خاموش بودن این لامپها به عنوان بود و نبود اطلاعات استفاده می شود.

خصوصیات این نسل عبارت است از بالا بودن مصرف انرژی، پایین بودن سرعت(سرعت انتقال داده ها و سرعت پردازش اطلاعات)، گرما زیاد، حافظه پایین، پایین بودن حجم حافظه، اشغال فضای زیاد.

2)نسل دوم:به جای لامپ خلاء اختراع و جایگزینی ترانزیستورها به محض ورود به عرصه علم کامپیوتر باعث کاهش حجم، کاهش مصرف انرژی، افزایش حافظه، افزایش سرعت و کاهش نسبی گرما شد که از خصوصیات بارز این نسل است.

3)نسل سوم:جایگزینی IC ها به جای ترانزیستورها در نسل سوم کامپیوتر با جایگزین شدن IC ها خصوصیات زیر به هر کامپیوتر تعلق گرفت: 1)مصرف انرژی به حداقل رسید.

2)حجم و فضای اشغالی توسط سیستم به حداقل رسید 3)گرمای تولیدی به حداقل رسید و نزدیک به صفر 4)قدرت ذخیره سازی و قدرت پردازش افزایش پیدا کرد.

در خصوصیات بسیار مهم دیگر به شرح ذیل اتفاق افتاد: 1)کامپیوترها به صورت استفاده شخصی مبدل شده و در منازل و ادارات مورد استفاده قرار گرفت.

2)امکان برقراری ازتباط ما بین کامپیوترها از شهری به شهری یا از کشوری به کشوری و یا از نقطه ای به نقطه دیگر امکان پذیر شد.

نسل چهارم:IC ها بر روی یکسری بردها قرار گرفت و سرعت بالا، مصرف انرژی حداقل افزایش حجم صورت گرفت.

بیت:کوچکترین محل ذخیره سازی اطلاعات است که مقدار ان فقط می تواند صفر و یک باشد که آن را بیت می گویند.

بایت:هرگاه مجموعه هست بیت در کنار هم قرار گیرد یک بایت تعریف می شود.

برای ذخیره سازی اطلاعات می توانیم از اعداد استفاده کنیم.

یادآوری 1: می دانیم اعداد ریاضی بر مبنای ده استوار است و در این مبنا ده عدد صفر، یک تا نه با جایگشت های مختلف تمامی اعداد را تولید می کند.

لذا اگر ما تمامی حروف و علائم را کد گذاری کنیم و به هر کدام که واحد اختصاص دهیم و با تغییر مبنای این کدها به اضافه تغییر کد اعداد مبنای ده و انتقال تمامی این مبناها به مبنای واحدی به نام باینری می تواند نقطه آغازی برای ذخیره سازی تمامی حروف و ارقام قرار گیرد به حساب آید.

تعریف مبنای پاییزی: همان گونه که گفته شد مبنای باینری همان مبنای دو است به عبارت دیگر مبانی که فقط از صفر و یک تشکیل می شود.

یادآوری2: برای نمایش مبنای اعداد، اعداد را به این شکل در داخل پرانتز 10(133) و در پای پرانتز مبنا را مشخص می کنیم.

استاندارد مبنای اعداد ریاضی ده و استاندارد مبنای اعداد در کامپیوتر مبنای دو می باشد.

یادآوری 3: هرگاه صحبت خاصی شود دیگر نمی توان آن مبنا را در بین ارقام اعداد مبنا مشاهده کرد(یعنی اگر صحبت از مبنای 2 باشد ارقام تشکیل دهنده اعداد ما فقط صفر و یک است و دو قابل مشاهده نیست یا به عبارت دیگر اینکه خود مبنا در بین ارقام وجود ندارد چرا که با جایگشت های مختلف آن عدد تولید خواهد شد.

2،1،0...

A،B،C،D،E،F 16( )=10(165) 16( )=10(1479) روش تبدیل اعداد به مبنای 2: جهت تبدیل اعداد به مبنای 2 اعداد در مبنای ده را با استفاده از تقسیم های متوالی به مبنای دو می بریم.

2( )=10(25) 4( )=10(95) 2( )=10(46) جهت ذخیره سازی در کامپیوتر:مبنای ذخیره سازی همان مبنای بیت یا همان مبنای لامپ خلاء و مبنای دو یا باینری می باشد چرا که یک لامپ دو حالت خاموش و روشن را دارد.

بیت دو حالت صفر و یک را در خود جای می دهد و مبنای باینری همان صفر و یک است برای ذخیره سازی داده ها و اطلاعات در کامپیوتر باید تمامی داده ها و اطلاعات کدگذاری شده و به زبان صفر و یک یعنی زبان ماشین ترجمه شوند تمامی عملیات بر روی این اعداد صورت می گیرد.

نکته 1:همان گونه که در مبنای ده یکان، دهگان، صدگان و هزارگان و...

داریم در مبنای دو نیز مبنای یکی، دوتایی، چهارتایی، هشت تایی و ...

یعنی توان های عدد دو را داریم چرا که در مبنای ده مرتبه تغییراتی یعنی از یکان به دهگان یا از دهگان به صدگان به هزارگان با استفاده از توان های عدد ده است لذا بر این مبنا و معیار در مبنای دو نیز تغییرات بر مبنای توان های دو است.

148 تمرین:اعداد را از مبنای داده شده به مبنای خواسته شده ببرید؟

2( )=16( )=10( )=3(2121) 2( )=16( )=10( )=5(4432) 2( )=16( )=10( )=7(634215) 2( )=16( )=10( )=9(87654321) 2( )=4( )=10( )=2(11011011) 2( )=7( )=5( )=2(111110) (AB2)=16( )=2( )10= تذکر:هرگاه کامپیوترماnبیتی باشدما می توانیم حداکثر را در آن نمایش دهیم به شرطی که تعداد بیتهای ماهمگی برای اعداد مثبت به کار رود یعنی بیتی به عنوان بیت علامت نداشته باشد.

جمع اعداد باینری:جمع اعداد باینری همانندجمع اعداد دارای قواعد و قوانین است به شرح ذیل: یک رقم نقلی یادآوری:همان گونه که در جمع اعداد در مبنای ده وقتی مجموع اعداد از نه بیشتر میشود از قاعده ده بر یک استفاده می کنیم درجمع باینری نیز از رقم نقلی استفاده می کنیم.

مثال1) تفریق اعداد باینری : برای تفریق اعداد از سه روش زیر استفاده می کنیم : 1)روش اول تفریق : روشی است که با استفاده از قواعد ذیل قابل انجام است‌ : 1 رقم قرضی مثال 2: تمرین : 2)روش دوم تفریق : با استفاده از روش مکمل یک اعداد باینری .

توضیح : روش بدست اوردن مکمل یک اعداد باینری : در این روش تمامی صفرها به یک و یکها به صفر تبدیل می شود .

مثال 3 : در این روش جهت تفریق به شرح ذیل اقدام می کنیم : ابتدا عدد تفریق شونده (عدد دومی) را مکمل یک می کنیم سپس عدد مکمل شده یک را با عدد اول جمع می نمائیم .

آخرین بیت با ارزش حاصلجمع را حذف یا نادیده فرض می کنیم .

در گام بعدی حاصل نهایی را با یک جمع می کنیم .

مثال 4: 3)روش سوم تفریق : با استفاده از قاعده مکمل دو : توضیح : برای بدست آوردن مکمل دو اعداد به صورت باینری : ابتدا مکمل یک عدد آن را بدست آورده حاصل مکمل یک را با یک جمع می کنیم در این روش پس از محاسبه مکمل دو عدد تفریق شونده آن را با عدد اول جمع می کنیم در نهایت بیت با ارزش را در صورت یک بودن حذف می کنیم .

مثال : ضرب اعداد باینری : اگر عدد دومی بیت اول یک بود خود عدد اول را می نویسیم و اگر عدد دومی بیت اول صفر بود به تعداد ارقام عدد اول صفر می گذاریم .

تقسیم اعداد باینری : سوال 1 : کوچکترین واحد اطلاعاتی در حافظه چه نام دارد؟

16 بیت چند بایت است ؟

سوال 2) اگر کامپیوتر ما هشت بیتی باشد کدام یک از اعداد زیر قابل نمایش نیست؟چرا؟

1024 512 256 128 64 تمرین : حاصل عبارات زیر را محاسبه کنید؟

تمرین : تفریق های زیر را به سه روش الف)معمولی ب)مکمل یک ج) مکمل دو بدست آورید .

الگوریتم : کلمه الگوریتم برگرفته از اسم دانشمند ایرانی خوارزمی است .

الگوریتم در اصطلاح لغت به معنای متد و روش و تکنیک حل مسئله است به طور کلی الگوریتم عبارت است از فهرستی از دستورالعمل ها که برای انجام یک کار قدم به قدم اجرا شود در الگوریتم شروع و پایان کار باید مشخص باشد .

فلوچارت (روند نما یا نمایش روند) نمایش تصویری الگوریتم را فلوچارت می نامیم .

اجزای فلوچارت : شروع : دستورات اجرایی : تصمیم گیری یا عبارات شرطی : ورودی ها و خروجی ها : چاپ کرد : یا مثال : می خواهیم اعداد صفر تا ده را چاپ کنیم الگوریتم مربوطه را بنویسید ؟

مثال : مطلوب است الگوریتم تولید حاصلجمع اعداد کوچکتر از ده .

مطلوب است الگوریتم جمع اعداد زوج کوچکتر از 20 .

مطلوب است الگوریتم محاسبه حاصلجمع اعداد فرد کوچکتر از 20 مثال : مطلوب است الگوریتم محاسبه اعداد اول کوچکتر از 100 را .

مطلوب است الگوریتم و فلوچارت تولید اعداد فیبوناچی را .

مطلوب است الگوریتم فلوچارتی که بتواند عدد دلخواهی را گرفته و فاکتوریل آنرا محاسبه نماید ؟

مطلوب است الگوریتمی که محاسبه نماید مجموع زوایای یک n ضلعی را .

(چند ضلعی منتظم) مطلوب است الگوریتمی که محاسبه نماید مساحت متوازی الاضلاع .

مطلوب است الگوریتم و فلوچارت محاسبه ریشه های معادله درجه دوم .

مطلوب است الگوریتمی که محاسبه نماید توان های فرد کوچکتر از 10 عدد دلخواهی را .

مطلوب است محاسبه الگوریتم مساحت دایره ای دلخواه را .

عناصر تشکیل دهنده زبان پاسکال به عنوان یک زبان برنامه سازی : این عناصر عبارتند از : 1)کاراکترها 2)کلمه های ذخیره شده 3)شناسه ها 4)اعداد یا عددها 5)رشته ها 6)ثابتها 7)متغیرها 8)عبارتها 9)دستورات یا دستورها 10)زیر برنامه ماحصل اینها می شود برنامه .

1)کاراکترها : مجموعه حروف از A تا Z و از a تا z و از 0 تا 9 و کاراکترهای ویژه جمع ، تفریق ، ضرب (*) ، تقسیم (/) ، مساوی جایگزین ()، مساوی قیاسی (=) ، ممیز (.) ، سیمیکالن (;) ، کالن کتیشین (,) ، یا (|) ، توان (^) ، علامت بزرگتر (=) ، علامت کوچکتر (>) ، علامت کوچکتر یا مساوی () ، علامت دو نقطه فاصله (..) ، پرانتز باز و بسته ( ) ، کروشه باز و بسته [ ] ، آکلاد باز و بسته { } ، دلار ($) ، تناقض (#) ، آندرساین (@) ، دو نقطه (:) 2)کلمه‌ی ذخیره شده پاسکال : در زبان پاسکال کلمه های ذخیره شده معینی وجود دارد که دارای معنی از پیش تعیین شده ای هستند از این کلمه های ذخیره شده تنها می توان با همان هدف مشخص شده اش استفاده کرد و برنامه نویس نمی تواند آنها را به دلخواه از نو تعریف کند و یا کاربردهای دیگری از آنها با کار گیرد .

AND END MOD REPEAT ARRY FILE NIL DET BEGIN FOR NOT THEN CASE FORWARD OF TO CONST Function OR Type DIV GOTO PACKED UNTIL DO IF PROCEDVRE VAR DOWN TO IN PROGRAM WHILE ELSE LABEL RECORP WITH از آنجا که کامپایلرهای زبان های برنامه سازی کلمات ذحیره شده ای را (کلمه های رزرو شده ای را) مختص خود دارند بنابراین زبان پاسکال همچون دارای نسخه های مختلف (ورژن های مختلف) خود را دارا است و از جمله این ورژن ها ، ورژن های توربو پاسکال 7 می باشد .

لذا بین حروف ، حروف کلمه های ذخیره شده اصلی زبان پاسکال می گوییم و به این هم کلمه های ذخیره شده توربو پاسکال 7 می باشند .

ASM UNIT STRING CONSTRCUCTOR OBJECT INTER FACE UNTIL INLINE USES SHI XOR 3)شناسه ها : یک شناسه می بایست با حروف آغاز شود حروف بزرگ یا کوچک فرقی ندارد (ترجیحاً از حروف کوچکتر) تعریف شناسه : یک شناسه نامی است که به برخی از عناصر برنامه نسبت داده می‌شود مانند ثابتها متغیرها ، زیر برنامه ها ، توابع و یا خود برنامه ها مثلاً شناسه نام برنامه ، نام برنامه یک شناسه است مثل PROGRAM1 یا P1 تذکر : طول هر شناسه در زبان پاسکال حداکثر 8 کاراکتر می باشد .

مثال چند شناسه درست : K1 ، ALI1 ، ay ، AbCD ، EF ، H ، H12 ، X ، A121K12 ، ABCDEF تذکر : شناسه نمی تواند از کلمات ذحیره شده باشد .

مثال چند شناسه غلط : SHI ، K-12 ، PROGRAM تذکر : بعضی از شناسه ها در پاسکال وجود دارد که به آنها شناسه های استاندارد می‌گوییم .

SQRT , SQR , FALSE , TRUE 4)انواع اعداد در زبان پاسکال : عدد در پاسکال به صورت مختلف نمایان می شود .

الف)اعداد می توانند به صورت صحیح (مثبت و منفی) ب)به صورت اعشاری یعنی دارای نقطه اعشار ج)به صورت تواندار (بانماد علمی) ظاهر شوند .

الف)اعداد صحیح : این نوع اعداد نه شامل ممیز و نه شامل توان است بلکه دنباله ای از اعداد است که علامت مثبت یا منفی قبل از آنها نمایان می شود .

دامنه اعداد صحیح در پاسکال از 0 تا 2147483647+ و اعداد صحیح منفی از 1- تا 2147483647- تذکر : اعداد صحیح نمی تواند فیمابین خود علامت ویرگول یا کتیشن یا در انتها و ابتدا علامت ممیز را داشته باشد .

مثال : غلط است 0.21 147,12 ب)اعداد اعشاری : اعداد اعشاری حتماً دارای یک ممیز یا به صورت تواندار ظاهر می‌شود .

تذکر : نقطه اعشار باید بین دو رقم ظاهر گردد و اگرنه غلط است .

درست است 16.0 0.16 غلط است 0/6 16.

0.

.0 نقطه اعشار در اول و آخر اعداد نمی تواند ظاهر گردد .

ج)اعداد تواندار : برای جا به جایی نقطه اعشار توان یا ضریب مقیاس به شکل زیر اقدام می کنیم : جهت نمایش در زبان پاسکال به روش علمی یعنی با استفاده از عدد E و e به جای 10 استفاده می کنیم این روش را روش علمی می گوئیم .

مثال : معادل است با یا معادل است با د)اعداد اعشاری غیرمجاز : یا تذکر : توان باید صحیح باشد .

غلط است چون فاصله مجاز نمی باشد .

5)رشته ها : دنباله ای از کاراکترهای که بین دو علامت کالن ظاهر می شود را رشته گویند .

مثال : ,12AbKARIM, تذکر : رشته ها چون داخل کتیشن هستند اول رشته می تواند عدد باشد در صورتی که در شناسه ها این چنین نبود شناسه ها با رشته ها متفاوتند .

تذکر : حداکثر این کاراکترها 255 تا می تواند باشد .

تذکر : اگر رشته ای حاوی کتیشن باشد باید کتیشن دو بار تکرار شود .

مثال : ‘I don”t’ مثال : فرض کنید جمله ای داریم بیش از 255 کاراکتر است و اولین نقطه شروع آن با A و 255 کاراکتر با K و 256 کاراکتر با b و آخرین کاراکتر با n به انتها برسد لذا از آنجایی که کامپایلر پاسکال در رشته ها بیش از 255 تا را تشخیص نمی دهد .

جمله باید به شکل زیر نوشته شود .

b...n’ ‘A....k’ انواع داده ها : داده ها در زبان پاسکال عبارت است از : الف)نوع ساده ب)نوع رشته‌ای ج)ساخت یافته ها د)اشاره گرها الف) داده های نوع ساده : عنصری است واحد و یگانه که به هر شناسه آن یک عنصر اختصاص داده می شود به عبارت دیگر داده های ساده عبارتند از اعداد صحیح، اعداد اعشاری ، کاراکترها بولیین (yes , No) ب)داده های نوع رشته ای : رشته ای از کاراکترها را نشان میب دهند هر عنصر داده رشته ای یک رشته کامل را نشان می دهد .

ج)داده های نوع ساخت یافته : که خود با آرایه ها ، رکوردها ، مجموعه ها و فایل ها تقسیم می شود .

از عناصری چندگانه تشکیل می شوند .

د)داده های نوع اشاره گر : داده های نوع اشاره گر نیز برای ایجاد داده های ساخت یافته و پویا و دینامیک به کار می رود .

(هر اشاره گر آدرس داده بعد از خودش را در خود نهفته دارد.) 6)ثابتها : هر گاه عنصر داده ای به طور دائم مقدار خاصی را به یک شناسه اختصاص دهد به‌ان شناسه مقدار ثابت می گوییم .

ثابتها همیشه قبل از شروع هر برنامه در زبان پاسکال تعریف می شوند که قطعاً دو هدف را دنبال خواهد کرد اولاً به یک شناسه مقدار ثابت بدهد ثانیاً اینکه یک عنصر داده ای را به یک مقدار ثابت اختصاص دهد .

7)متغیرها (Varible): متغیر شناسیه ای است که در طول برنامه مقدار آن تغییر می‌کند .

مثال : نام می تواند یک متغیر باشد چرا که از فردی به فرد دیگر تغییر می کند .

8)عبارت : عبارتها به مجموعه ای از عملوندها که شامل اعداد ، ثابتها و متغیرها که به وسیله عملگرهای معینی به هم مربوط می شوند را عبارت گوییم.

9)دستورات : یک دستور در زبان پاسکال عبارت است از مجموعه ای از دستورالعمل‌ها که در یک غالب واحد برای عمل مشخصی به کار رود .

10)ریز برنامه : ریزبرنامه عبارت است از مجموعه ای از توابع که هر کدام به طور جدا و متمایز می تواند در طول یک برنامه به عنوان یک دستورالعمل ظاهر شود .

مثال : هر گاه روندی که جمع دو عدد را محاسبه می کند به عنوان تابع تعریف کنیم و در طول برنامه اسم تابع فراخوانی شود مثل این است که زیر برنامه به طور کامل در آن نقطه از برنامه نوشته شده باشد .

تمرین : کدامیک از شناسه های زیر مجازند‌؟

123 file file2 8ab a8b تمرین : کدامیک از اعداد زیر مجازند ؟

12E12 0.5 .0 .8 تمرین : کدامیک از رشته های زیر در زبان پاسکال مجازند؟

,a+b+c, ‘Don’t’ ‘Name : عملگرهای محاسباتی در زبان پاسکال : + : عملگری است که دو عملوند دارد که مقدار آن عددی است و حاصل دو عملوند عدد می باشد .

- : عملگری است که دو عملوند دارد که مقدار آن عددی است و حاصل دو عملوند عدد می باشد .

/ : در علامت تقسیم هر دو عملوند را داراست ولی عملوند اول از نوع صحیح و عملوند دوم از نوع طبیعی است .

عملگر DIV و عملگر MOD : عملوند دوم DIV و MOD باید مخالف صفر باشد .

مثال : I+J یک عبارت فرضی است اگر I مقدار عدد 11 و J مقدار 3- را دریافت کند حاصل چه خواهد بود؟

اگر عملگر + به -تبدیل شود چطور ؟

?

IDIVJ ?

IMODJ Programs roots; (* توضیحات *const) K=0 ; Var a,b,c,root , x1,x2:real ; BEGIN write (‘a=’) ; read (a) : write (‘b=’) ; read (b) ; x1:=(a+b)/2 End .

اصولاً هر برنامه در هر زبانی داده هایی را به عنوان ورودی دریافت می کند .

البته اگر برنامه احتیاج به داده های ورودی داشته باشد و به قطع داده ها پس از پردازش به عنوان اطلاعات خروجی و به عنوان حاصل برنامه به بیرون منتقل خواهد شد .

اگر برنامه ما دارای خروجی باشد .

معمولاً داده های ورودی یا به توسط صفحه کلید یا به عبارتی توسط فامیل های ورودی در اختیار برنامه قرار می گیرد و اطلاعات خروجی نیز در فایل های خروجی و با دستگاه های خروجی قرار گرفته و به بیرون از سیستم یا برنامه منتقل می شود .

PROGRAM P1 (input , output) دستور READ : از دستور READ برای خواندن عنصرهای داده ای از فایل از داده‌های ورودی و جایگزینی آنها در متغیرهای صحیح ، اعشاری ، کاراکتری یا رشته‌ای استفاده می شود این دستور به شکل ذیل نشان داده می شود : READ(input Varible) ; دستور READ از نظر قالب کلی همانند آنچه در فوق ذکر شد می باشد که در آن متغیرهای ورودی به جای input varible قرار می گیرند و input varible ها با کاما از هم جدا می شوند .

تذکر : متغیرهای بولیین نمی توانند در لیست متغیرهای ورودی قرار بگیرند .

مثال : READ (a,b,c); مثال : : Var a,b,c:Read; I,J : int ; READ (a,b,c); مثال 2)توصیف و توضیحی است برای کاملتر بیان کردن دستور READ در مثال 1 همان گونه که می بینیم دستور READ متغیرهای را می گیرد به جز متغیرهای بولیین به شرطی که این متغیرهای در اول برنامنه و در قسمت تعریف متغیرها تعریف شده باشند .

در دستور READ هر گاه عنصر داده ای اول را وارد کنیم می بایست برای وارد کردن عنصر بعدی فاصله ای را اعمال کنیم .

PROGRAM P1 (input , out) ; Varible a,b,c : Real ; BEGIN Read (a,b,c) ; write (a,b,c) ; End تذکر : اگر دستور READ بلافاصله بعد از دستور READ اولی ظاهر شود دستور READ دوم خواندن را از جایی شروع می کند که دستور اول خاتمه پیدا کرده است .

Varible a,b,c : Real ; i,j:int ; READ (a,b,c) ; READ (I,j) ; تذکر : برای دریافت داده های کاراکتری داده ها و عنصر داده ای باید به طور متوالی و پشت سر هم باشند .

Var c1,c2,c3 : char ; i,j : int ; READ (C1,C2,C3) ; READ (i,j) ; اگر فرض کنیم به جای Z,y,x,c3,c2,c1 قرار بگیرند نباید بین x و y و z فاصله قائل شد .

انواع داده ها : هر داده در پاسکال معنای خاصی را می دهد داده های از نوع اعشاری را به وسیله Read نمایش می دهیم .

داده نوع صحیح را به وسیله integer نمایش می‌دهند .

داده نوع کاراکتری را با char نمایش می دهیم .

داده های از نوع بولیین را توسط Bool نمایش می دهیم .

داده های از نوع رشته ای را با String نمایش می‌دهیم.

دستور READIN : دقیقاً مشابه دستور READ عمل می کند با توجه به اینکه READ IN پس از اجرای خودش به خط بعدی می رود یعنی بعد از دستور جاری در خط بعدی اجرا خواهد شد .

مثال : اگر بنا باشد برنامه داده های زیر را دریافت کند یعنی داده های 1 2 3 4 5 6 7 8 9 دستورات پاسکال باید به قرار زیر باشد : READ IN (a,b,c) ; READ IN (d,e,f) ; READ IN (j,h,i) ; دستور write : این دستور برای نوشتن عنصرهای داده ای در فایل خروجی به کار می‌رود .

این دستور به صورت پارامتر زیر نمایش داده می شود .

write (out put data aiteims); عنصرهای داده ای خروجی همانند عناصر داده ای ورودی باید شرایط دستور write را رعایت کنند عناصر خروجی می تواند رشته ها ، ثابتهای عددی ، متغیر یا عبارت باشند.

دستور write هم می تواند شناسه هایی را یا رشته هایی را چاپ نماید و هم در مقابل شناسه ها مقدار تعریف شده شناسه را دریافت کند .

مثال : write (‘x=’x); مثال : فرض کنید تکه برنامه ما بخواهد x را از صفحه کلید گرفته و برای x مقدار دریافتی را در خروجی به صورت x= محتوای x درج کند دستورات لازم به قرار زیر است : PROGRAM P2; Var x:integer; BEGIN READ (x) ; write (‘x=’x); End مثال : جمع دو عدد PROGRAM P3; Var a,b,c : integer ; Begin READ (a,b) ; C:=a+b ; write (‘C=’C); a=2 b=3 اجرا End a+b=5 تذکر : دستور write همانند دستور Read که پارامترهای مختلف را دریافت می کند می تواند پارامترهای خروجی مختلفی را داشته باشد .

مثال : write (‘x=’x , ‘y=’y , ‘x=’k); دستور write IN بعد از اتمام دستور به خط بعدی می رود .

نوع داده ها در زبان پاسکال : اشاره گر Pointer آرایه array اعشاری read بولیین boolean رکورد record کاراکتر char * مجموعه set * شمارشی enumerated * رشته string * فایل file * زیردامنه subrange صحیح integer همان گونه که در فوق مشاهده می شود انواع داده ها در زبان پاسکال می توانند تعریف شوند به گونه ای که تعریف نوع اعداد در پاسکال از منطق خاصی پیروی می‌کند .

مثال : وقتی تعریف می کنیم a و b از نوع صحیح (integer) در قسمت varible برنامه (در تعریف متغیرها) a و b به شکل زیر تعریف می شوند .

Var a,b:integer ; توضیح اینکه متغیر a و b دو متغیر جدا و متمایز از هم هستند که هر دو نوع مشترک integer را دارند برای مشخص کردن نوع داده ها از دو نقطه (:) استفاده می کنیم و اگر داده های از انواع مختلف داشته باشیم هر نوع را با کالن از هم جدا کرده و انواع یکسان را در یک خط قرار می دهیم .

Var a,b : inteher ; i,j : Read ; k1,k2 : array ;