مفاهیمپایه فنآوریاطلاعات فهمیدن مفاهیم پایه سختافزار.
نرمافزار و فنآوری اطلاعات
کامپیوتر در زبانفارسی بهرایانهترجمه شده است و درنگاه اول بهدوقسمت سختافزار و نرمافزار تقسیم میشود
سختافزار :منظور وسایل جانبی، قطعات فیزیکی ، مدارها ،دیودها،
2-نرمافزار : منظوربرنامههایی است که
سختافزاررابهکارمیاندازد.
دریک نگاه مقدماتی بهسختافزار میتوان آنرا شامل 5 قسمت دانست:
1-Main Memory “ حافظه اصلی “
2- secondary Memory “ حافظهجانبی “
سختافزار 3-Input Devices “ دستگاههای ورودی “
4-Centeral Processing Unit “ واحد پردازشگرمرکزی “
5-Output Devices “ دستگاههای خروجی”
data : یا دادهها چنین مسیری را طی میکنند:
دادهها از طریق دستگاههای ورودی بهمنظور پردازش وارد میشوند و در حافظه اصلی قرار میگیرند اگر قرار است دادهها بهمدت طولانی در سیستم بماند تا نوبت پردازش آن برسد در حافظه جانبی ذخیره میشود.سپس وقتی نوبت پردازش آن رسید وارد حافظه اصلی شده و از طریق پردازشگر، مورد پردازش قرار میگیرد.
نتیجه وارد حافظه اصلی شده و در صورتیکه لازم باشد مدتی در سیستم بماند تا نوبت نمایش آن در خروجی برسد در حافظه جانبی ذخیره میشود..وقتی نوبت نمایش آن رسید به حافظه اصلی منتقل شده و در خروجی نمایش داده میشود.
مقایسه کار کامپیوتر با بدن انسان:
انسان با حواس پنجگانه اطلاعات را دریافت مینماید.(دستگاه ورودی)
آنرا در حافظه خود ذخیره مینماید.(حافظه اصلی)
اگر بخواهد آنرا در مدت طولانی نگاه دارد در دفترچه یادداشت مینویسد(حافظه جانبی)
موقع استفاده از دفترچه یادداشت، مجدداً در حافظه میآورد.
مغز آنرا تجزیه و تحلیل میکند و تصمیم مناسب میگیرد.(واحد پردازش مرکزی)
تصمیم مغز به اعضا ء بدن انسان ابلاغ میشود و انسان عکسالعمل نشان میدهد..
(دستگاه خروجی)
دو اصطلاح داده و اطلاعات را در علم کامپیوتر زیاد میشنویم:
data یا داده:به کاراکترها ، علایم ، اشکالی میگویند که هیچ معنی خاصی به مخاطب خود ارائه نمیدهد مثل عدد 021
information یا اطلاعات : به دادهای گفته میشود که دارای توصیف ، معنای تعریف شدهای باشد مثلاً کد بین شهری تهران = 021
فنآوری اطلاعات technology” “ information
تمام جنبههای مدیریت و پردازش اطلاعات مخصوصاً در داخل یک سازمان یا کمپانی موضوع وسیع it را تشکیل میدهد..
مرکزیت مدیریت اطلاعات با کامپیوترهاست.
بههمین دلیل در مفاهیم پایه فنآوری اطلاعات کامپیوتر را نیز مطالعه میکنیم.
انفورماتیک: واژهای فرانسوی است که از ترکیب دو کلمه انفورماسیون و اتوماتیک بهوجود آمده اسنت.
در مورد کاربرد این واژه اتفاق نظر کامل نیست.
ولی در کشورهای غربی بیشتر بهمعنی “ علوم آگاهی “ یا “ علوم کاربردی کامپیوتر” بهکار میرود.
و معادل آمریکایی آن it است.
فناوری اطلاعات، با طیفی از تعابیر گسترده مواجه است که گاهی حوزه بهکارگیری آن بسار جزئی است و گاهی بهصورت ها لهای کلیه فعالیتهای بشری را در بر میگیرد.
تعاریف رایج از انفورماتیک در ایران:
انفورماتیک از تقاطع سه تکنولژی ، کامپیوتر ، اطلاعات ، ارتباطات بهرهگیری میکند.
هدف از بهکار بردن فن انفورماتیک آماده ساختن و پرورش حجمی از اطلاعات است، بهطوریکه این اطلاعات در جای درست و در زمان درست و در اختیار افراد مناسب قرار گیرد.
-4 تکنولژی اصلی و اولیه جهان صنعتی برای تولید کالا و ارائه خدمات عبارت است از:
مواد اولیه، کارگر ، انرژی ، انفورماتیک.
تکنولژی چهارم در واقع از سه تکنولژی اول خلق شده و برای کمک بهآنها استفاده میشود.
-انجمن انفورماتیک ایران واژه انفورماتیک را” خودکاری آگاهانه “ تعریف کرده است
-خودکاری : جمعآوری ، دستهبندی ، ذخیرهسازی، دستیابی و استخراج اطلاعات بهطوریکه حداقل نیروی انسانی ممکن بهکار گرفتهشود.
1-micro computer
2 - computer mini
3-main frame
دستهبندی کامپیوترها 4-super computer
5-network
6-laptops
1-micro computer یا pc personal computer “ “ یا کامپیوتر شخصی : تمام تجهیزات در اختیار یک نفر است و روی یک میز جا میگیرد.
2-mini computer : از pc بزرگتر است سریعترکار میکند مقدار بیشتری داده را ذخیره میکند.معمولاً بیش از یک کاربر بهصورت همزمان از آن استفاده میکنند.
3main frame -: ظرف یک ثانیه مساله ای راحل میکند که ساعتها وقت یک mini computer را میگیرد یا حتی روزها وقتmicro computer را میگیردگاهی چند صد کاربرهمزمان دارد.
4-super computer : توان محاسباتی بسیار بالایی دارند.
معمولاًبرای علوم پیچیده مثل نجوم “ محاسبات نجومی”وعلوم فضایی و تحقیق در مسائل ژنتیک یا محاسبات هستهای بهکارمیروند.تعداد کاربران آنها پارامترمهمی در تقسیمبندی نیست ولی اخیراً سوپرکامپیوترهایی ساختهشده است که در هر ثانیه 200 میلیارد دستورالعمل را انجام میدهد.
5- Network : گروهی از کامپیوترها شامل 2 یا بیشتر سیستمهای کامپیوتری کهبه یکدیگر متصل شدهاند.
انواع اتصالات: توپولژی شبکه:
Fs : “File server “ : معمولاً دادهها و نرمافزارها روی آن قرار میگیرد و بقیه کامپیوترها با دسترسی بهآن از دادهها و نرمافزارها استفاده میکنند.
در روشBus : یک کابل بهعنوان Bus ، کل مسیر شبکه را طی میکند.
هر کامپیوتر بهطور مستقیم یا توسط یک کابل جانبی بهباس متصل است.
در روش ستارهای : Fs در مرکز و کامپیوترها در اطراف آن هستند.
در روش حلقوی : کامپیوترها با یک کابل بهیکدیگر متصل میشوند.
هر یک میتواند File server اصلی باشد.
اگر یک کامپیوتر خراب شد کل شبکه از کار میافتد.
در روش حلقوی : کامپیوترها با یک کابل بهیکدیگر متصل میشوند.
اگر یک کامپیوتر خراب شد کل شبکه از کار میافتد.
6-کامپیوتر کیفی : “ laptops” یک کامپیوتر کوچک قابل حملو نقل و بهاندازهای کوچک است که در کیف جا میگیرد و گاهی بهآن Network computer میگویند.
یک کامپیوتر شخصی بسیار کوچک که وزن آن از 6 پوند کمتر است.
جدا از وزن آن یک کامپیوتر شخصی است که صفحه نمایش آن از فنآوری دیگری استفاده میکند.این فنآوری Flat –panel-technologies گفته میشود که صفحه نمایش غیرحجم و سبک وزن تولید میکند جنس آن از کریستال مایع یا “liquid crystal Display” است .
کیفیت آنها بسیار با یکدیگر متفاوت است.
بیشتر آنها به تفکیک VGA محدود میشوند تصاویر بسیار Sharp تولید میکند ولی بهسرعت تصویر عوض نمیشود از نظر توانایی همان فدرت Pc معمولی را دارند Cpu ، حافظه ، دیسک مانند Pc معمولی است ولی قرار دادن آنها در یک بستهکوچک بسیار گران تمام میشود قیمت آنها دو برابر Pc معمولی است آنها با باطری کار میکنند احتیاج به اتصال بهبرق ندارند ولی پس از چند ساعت باید شارژ شوند.
ترمینال : شامل Keyboard، Monitor است و ارتباط شما را با کامپیوتر برقرار میکند تقسیمبندیترمینالها 1- Intelligent Terminal : دستگاهی که شامل حافظه اصلی و یک Cpu است .
2- Smart terminal : توان پردازش دارد ولی نه بهاندازه ترمینال باهوش 3- terminal Dumb : ترمینال معمو لی در شبکه ترمینال یک Pc یا Workstation است که به Main frame وصل شده است Pc معمولاً یک برنامه Emulator ترمینال را اجرا میکند و frame Main فکر میکند که آن مانند هر ترمینال دیگر است.
انواع ترمینالهای باهوش “Intelligent” Vt100 “Video terminal 100” Vt200 Tn3270 Vt100 اولین ترمینالی است که یک پردازشگر همهمنظوره را برای کنترل کدهای جدید Ansi بهکاربرد این کنترل کدها بهوسیله Dec در سال 1978 معرفی شد کهبهسرعت مشهور شد و کنترل کدهای آن عملاً استاندارد شد مخصوصاً Ibm آنرا پذیرفت.
Intelligent terminal : “ترمینالی شامل مانیتور و صفحه کلید “ که شامل قدرت پردازش است .
ترمینال باهوش شامل حافظه و یک پردازنده برای انجام نمایش خاص است.
برعکس ترمینال گنگ توان پردازش ندارد و بایستی کاملاً متکی بهکامپیوتر مرکزی باشد.
Smart terminal : کمی توان پردازش دارد ولی نهبهاندازه ترمینال باهوش ، آنها مدارهای منطقی برای انجام عملیات نمایش مثل چشمکزدن و پررنگ نشاندادن دارند.
Dumb terminal : اصلاً توان پردازشندارند.
پایانه گنگ : وسایلی (شامل یک صفحه نمایش و یک صفحهکلید) بودند کهبهسادگی ورودی را از کاربر پذیرفتند و نتایج را نمایش میدهند دراین حالت تمام عملیات پردازش و نگهداری دادهها توسط کامپیوتر Server انجاممیشود.
پایانه هوشمند : کاربران شبکه از پایانه هوشمند استفاده میکنند پایانههای هوشمند کامپیوترهایی از نوع Pc هستند کهخود نیزدارای قابلیت پردازش و نگهداری اطلاعات بهصورت “ محلی “ هستند.
اجزاء اصلی یک 1-اجزاء داخل Case کامپیوتر شخصی 2- اجزاء خارج Case اجزاء داخل Case : پردازشگر، حافظه , Rom) (Ram Mother board , کارت گرافیکی , کارت شبکه , کارت صوتی : Hard disk اجزاء خارج Case Keyboard , Mouse : , Monitor 1-عمودی روی سطح میز قرار میگیرد: Tower unit Case 2-افقی روی سطح میز قرار میگیرد : unit Desktop در بعضی کتابها : واحد کنترل Cpu=AlU+ AlU:arithmetic and logic unit : control unit واحد کنترل واحد کنترل: هر دستور کامپیوتری از حافظه خارج میشود پس از تشخیص نوع، دستور ، مدارات خاصی شروع بهکار میکنند تا دستور مورد نظر اجرا شود واحد کنترل تشخیص میدهد که چه مداراتی باید کار کنند تا عمل خواسته شده اجرا شود.
Cpu : داخل Case است .
پردازشگر اصلی: ریزپردازندههای معروف توسط شرکت Intel ساختهشدهاست.
انواع ریزپردازندهها کهتوسط Intel ساختهشده .
کامپیوترهای XT : technology Extended 8086 8088 80186 کامپیوترهای AT : technology advanced 80286 80386 80486 80586 آدرس از Cpu بهحافظهاصلی RAM روی یک مجموعه از سیمها بهنام bus address فرستاده میشود.محتوای حافظه به CPU طی مجموعه سیمهای دیگری بهنام data bus منتقل میشود.
بعد از پردازشگر 486 کامپیوترهای Pentium بهبازار ارائهشدکه به سرعت تکامل یافت.
: pentium pro که 3.3 میلیون ترانزیستور دارد و در سال 1993 ارائهشد.
II pentium که 5 .7 میلیون ترانزیستور دارد و با سرعتهایی بین 266-233 مگاهرتز و 333-300 مگاهرتز و 32 کیلوبایت cache سطح 1 و 512 کیلوبایت cache سطح 2 ارائه شد.
III pentium : 70 دستورالعمل جدید برای امکانات چندرسانهای و سهبعدی دارد.
pentium IV : که 144 دستورالعمل جدید برای محاسبات اعشاری بادقت بسیار بالا و1.4 تا 1.5 گیگاهرتز سرعت دارد.
حافظه : اطلاعات در حافظه بهصورت 0و1 ذخیره میشود.
0 یا 1 بیت گفته میشود واحدهای بزرگتر از بیت : بایت، کیلوبایت، مگابایت ، گیگابایت ، ترابایت است.
بهصورت زیر: 1 بایت = 8 بیت 1 کیلوبایت= 210 بایت = 1024 بایت 1 مگابایت = 220 بایت = 1024*1024 بایت 1 گیگابایت = 230 بایت = 1024*1024*1024 بایت 1 ترابایت = 240 بایت = 1024*1024*1024*1024 بایت 1-Integer 2-Floating point اطلاعات در حافظه 3-کاراکتر 4- اطلاعات صوتی 5-اطلاعات تصویری کاراکتر : جدول AscII یا EBCDIC اطلاعات صوتی : با ذخیره مختصات نقاط اطلاعات تصویری : صفحه تصویر بهنقاط یا pixel تقسیم میشود.
مثلاً 800*600 هر نقطه بایت (100 ) یا 3 بیت برای 8 رنگ مطرح میشود.
کامپیوترهای Digital تمام اطلاعات را عددی ذخیره میکنند.
یک دستورالعمل در ماشین معمولاً 31 12 11 7 6 0 سلسله مراتب حافظه را میتوان چنین نمایش داد: محوطه موقت حافظه محوطه دائمی حافظه Ram : حافظه با دستیابی مستقیم Random Access Memory Rom : حافظه تنها خواندنی Read only Memory اطلاعاتی که در Ram ذخیره میشود بههر ترتیبی میتواند دستیابی شود و نوشتهشود یا پاکشود.
اطلاعاتی که در Rom ذخیره میشود نیز دستیابی مستقیم است و این اطلاعات دائمی است نمیتواند پاک شود یا دوبارهنویسی شود.
1- static Ram انواع Ram 2-Dynamic Ram در DRAM مدار برای یک بیت شامل یک ترانزیستور کهبهصورت سویچ عمل میکند.
و یک capacitor (خازن) و یک دستگاه است که میتواند شارژ (charge) را ذخیره نماید.
بیت 1 در DRAM با یک خازن شارژ شده ذخیره میشود.
بیت 0 در DRAM با یک خازن شارژ نشده ذخیره میشود.
برای ذخیره بیت 1 در DRAM ، ترانزیستور در آن مکان روشن میشود معنیاش آن است که سویچ بسته است و اجازه میدهد جریان بهداخل خازن برود و آنرا شارژ کند آنگاه ترانزیستور خاموش میشود معنیاش آن است که سویچ باز است و خازن را شارژ شده نگاه میدارد.
ذخیره صفر، شارژ از خازن خارج میشود در حالیکه ترانزیستور روی on است و سپس ترانزیستور خاموش میشود برای خواندن یک مقدار در یک bit location DRAM، یک کاشف مدار (detector circuit) معین میکند که آیا شارژ در خازن هست یا خیر.
در SRAM ، مدار برای یک بیت شامل جندین ترانزیستوراست که مداوم اطلاعات ذخیرهشده را refreshمیکند .
کامپیوتر اطلاعات را در SRAM سریعتر از DRAM بازیابی میکند ولی مدارهای داخل SRAM توان بیشتری مصرف میکنند مدار یک SRAM bit بزرگتر است بنابراین یک SRAM chip بیتهایی کمتر از یک DRAM chip با همان اندازه ذخیره میکنند.بههمین دلیل SRAM وقتی استفاده میشود که سرعت دستیابی مهمتر از اندازه حافظه یا مصرف توان است.
زمانیکه cpu صرف خواندن یانوشتن یک بیت در حافظه میکند برای کارایی کامپیوتر مهم است این زمان، زمان دستیابی نام دارد.
زمان دستیابی DRAM فعلی بین 60 و 80 نانوثانیه ( بیلونیم ثانیه) است.
زمان دستیابی SRAM ، 4 مرتبه سریعتر از DRAM است .
حافظه داخلی هر ماشین به واحدهای قابل آدرس بیت یا word تقسیم میشود.
وقتی کامپیوتر یک دستور خواندن را اجرا میکند قسمتی از دستورالعمل مشخص میکند چه آدرسی در حافظه مورد دستیابی قرار میگیرد.
آدرس از CPU بهحافظهاصلی (RAM) روی یک مجموعه از سیمها بهنام address bus فرستاده میشود مدارهای کنترلی این آدرس را بهکار میگیرند تا بیتها را در مکان مشخص RAM انتخاب کنند.
محتوایآنها به CPUطی مجموعه سیمهای دیگری بهنام data bus برگردانده میشود.
ROM : نوعی دیگر از حافظه داخلی برای ذخیره مجموعه پایه از دستورالعملهاست که این (Basic input –output system) Bios گفتهمیشود و آن چیزی است که کامپیوتر وقتی روشن میشود ابتدا بهآن نیاز دارد.
اطلاعات بهصورت دائمی روی chip های کامپیوتر در شکل مدارهای hard wired الکترونیکی ذخیره میشود.
ثبات: ساختمان حافظه اصلی زا دارد و برای اجرای دستورات ماشین بهکار گرفته میشود.
Cache: حتی با bus سریع و عریض انتقال اطلاعات از Memory card بهCpu بیشتر از زمان پردازش CPU روی Data زمان میبرد.
cache برای آن است که Data ئی که بیشتر مورد نیاز CPU است آماده نگاه دارد.
مقدار کمی از حافظه بهعنوان Primary یا سطح 1 درست در کتار CPU است میزان این حافظه بین 2 کیلوبایت و 64 کیلوبایت است.
ثانویه یا سطح 2 : روی Memory card در کنار CPU است این Cache ارتباط مستقیم با Cpu دارد یک ic اختصاصی روی Mother board که کنترلکننده L2 است کاربرد Cache سطح 2 بهوسیله CPU را مرتب میکند بر طبق CPU ، اندازه Cache سطح 2 از 256 کیلوبایت تا 2 مگابایت است.
در بیشتر سیستمها اطلاعات مورد نیاز CPU از طریق Cache ، 95 % تا مین میشود.
که در انتظار CPU برای آوردن data از Main memory بسیار موثر است .
بعضی سیستمهای ارزانقیمت ، همه را بهصورت Cache سطح 2 ، اجرا میکنند، بسیاری از CPU ها با کارایی بالا Cache سطح 2 را در داخل خود CPU ایجاد میکنند اندازه Cache سطح 2 و اینکه آیا Onboard ( روی CPU ) است فاکتور اصلی کارایی CPU است.
ثبات: آنها سلولهای حافظه هستند که در CPU ساخته شدهاند و شامل اطلاعات خاص مورد نیاز CPU هستند مخصوصاً ALU .
حافظه جانبی: حافظهجانبی بهفرممغناطیسی یا نوری یا ترکیبی از مغناطیس و نور بهنام Magneto-optical تقسیمبندی میشود.
یک حافظه مغناطیسی مواد و مکانیسمی شبیه آنجه برای Audio tape مورد استفاده قرار میگیرد استفادهمیکند.
حافظه نوری از لیزر برای ذخیره و باریابی از یک دیسک پلاستیکی استفاده میکند حافظه مغناطیسی- نوری از حافظه نوری و تکنولژی بازیابی همراه با یک Magnetic media استفاده میکند.
الف-نوارمغناطیسی شکلی از حافظه مغناطیسی کامپیوتر است ولی بهجای ذخیره یک سیگنال پیوسته مشابه Analogo audio tape از نقاط گسستهای استفاده میکند که مغناطیس شدهاند یا نشدهاند مطابق با 1 و صفر سیستمهای کامپیوتری معمولاً نوار مغناطیسی را با تشکیلات ماشینی مشابه نوارهای آنالوگ “ نوار ویدئو” بهکار میگیرند “ شکل ظاهر مانند نوار ضبط صوت”.
ب-دیسک مغناطیسی: از یک دیسکگردان همراه با مواد مغناطیسی استفاده میکنند همانطور که دیسک میچرخد، یک لمسکننده الکترومغناطیسی حساس کهبهنام نوک خواندن-نوشتن موسوم است روی سطح دیسک جستجو میکند و نقاط مغناطیسی خواندن و نوشتن روی شیارهای دایرهای متحدالمرکز قرار میگیرد.
دیسک مغناطیسی در فرم Hard یا Flappy دستهبندی میشود این تقسیمبندی براساس انعطافی است کهمواد سازنده دارند.
یک دیسک فلوپی ، از پلاستیک انعطافپذیری ساختهشدهاست که قطعات کوچک مواد مغناطیسی روی سطح آن تعبیهمیشود.
نوک خواندن و نوشتن در حالیکه فلوپی را جستجومیکند ، سطح دیسک را لمس میکند.” ظرفیت 1.4مگابایت “ یک Hard Disk از فلز سخت و انعطافناپذیری تشکیل شده که نوک خواندن-نوشتن روی سطح آن پرواز میکند، روی بالشی از هوا که از فرسودگی و سائیدگی جلوگیریمیکند.
ج-حافظهنوری: از لیزر استفاده میکند تا یک دیسکگردان باز تابنده را جستجو کند که حضور یا عدمحضور چالههای غیر بازتابنده 1 یا صفر را نشان میدهد این همان تکنولژی است که در دیسک فشرده (CD) audio بهکارمیرود .
چون محتوای آن بهطور دائم ذخیره میشود بهنام CD-RAM ) ) نامیدهمیشود.
نوعی از CD کهبهنام دیسک فشرده قابل ثبت نامیدهمیشود(CD-R) از رنگی استفاده میکند که وقتی یک لیزر قویتر آنرا زخمی کرد بهتاریکی برمیگرددو بنابراین میتوان اطلاعاتی را بهوسیلهکامپیوتر بهصورت دائم رویآن ثبت کرد.
Disk Digital versatile یا DVD:Digital video disk ظاهر DVD شبیه CD-Rom است و تنها تفاوتآنها در ظرفیت بالای آنها میباشد ظرفیت دیسکهای DVD تا 3.9 گیگابایت است.برای ضبط اطلاعات بر روی CD ، سختافزاری بهنام CD-Writer یا CD-BURNER لازم است این وسیله ، اطلاعات را بهصورت حفرههای کوچکی کهتوسط اشعه لیزر بر روی سطح CD شناسایی میشوند کدبندی میکند.
دیسکهای نوری-مغناطیسی: “ Mo” اطلاعات را روی یک دیسک با کمک پرتولیزر و یک نوک نوشتن مغناطیسی مینویسند.
برای نوشتن اطلاعات روی دیسک لیزر روی یک نقطه از سطح دیسک متمرکز میشود کمیآنرا گرممیکند.
این باعث میشود نوک نوشتن مغناطیسی ، ماهیت فیزیکی نقاط کوچک مواد مغناطیسی را تغییر دهد.(واقعاً به کریستال تبدیل کند) این کریستالهای کوچک براساس اصل و ذاتشان نور را بهصورت مختلفی برمیگردانند.
با ردیف کردن کریستالها در یک مسیر صفر ذخیره میشود و با ردیف کردن کریستالها در مسیر مخالف 1 ذخیره میشود برای خواندن اطلاعات از دیسک به طریقی مشابه یک CD-ROM استاندارد یک لیزر کمقدرت تابانیدهمیشود.
امتیاز دیسکهای MO بر CD-ROM این است که آنها هم میتوانند بخوانند و هم میتوانند بنویسند بنابراین گرانتر از CD-ROM هستند.
EOD “Erasable Optical Disk CD-RW?
Zip-Disk : شکل ظاهر آن مانند دیسکت است برخی از این دیسکتها از فنآوری مغناطیس و برخی دیگر از فنآوری لیزر استفاده میکنند عمومیترین این وسایل، ZIP-derive هستند که به Port موازی کامپیوتر ( همان port که چاپگر نیز بهآن وصل میشود) و ظرفیتی معادل 100 تا 250 مگابایت را روی دیسکهای قابل جابجایی ارائه میکنند.
ظرفیت ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ هارددیسک 12 تا 40 گیگابایت دیسکت 1.4 مگابایت CD 650 مگابایت DVD 5.2 گیگابایت ZIP 250 مگابایت نوار 4 تا 100 گیگابایت وقتی کامپیوتر روشن میشود: -کامپیوتر data را از Read-only memory ، Load میکند.
- سپس یک Power-on self test (post) انجاممیدهد تا مطمئن شود که تمام اجزای اصلی درست کار میکنند بهعنوان قسمتی از این تست Memory controller تمام آدرس حافظه را بررسی میکند با یک عملیات سریع مطمئن میشود که هیچ error در chif حافظه نیست.
Read/write بهاین معنی است کهاطلاعات در یک بیت نوشته میشود سپس از آن بیت خوانده میشود.
- کامپیوتر (B IOS) basic input/output system را از ROM فرا میخواند BIOS بیشتر اطلاعات پایه در مورد حافظه ، ترتیب boot ، security ، plug and play “auto device recognition” و چند قلم داده دیگر را Load میکند.
کامپیوتر سیستم عامل را از Hard به داخل RAM میآورد معمولاً قسمتهای بحرانی سیستم عامل در RAM تا زمانی که کامپیوتر روشن است آورده میشود.
وقتی یک application را باز میکنید آن به داخل RAM میآید .برای حفاظت از RAM بیشتر application ها ، تنها قسمت اصلی برنامه را ابتدا در حافظه میآورند.
سپس سایر قسمتها را load میکند.
-پس از اینکه application ، load شد هر فایلی که برای استفاده open است بهداخل RAM ، load میشود.
-وقتی شما یک فایل را ذخیره میکنید و Application را Close میکنید فایل روی دیسک مشخص نوشته میشود و سپس Application ازRAM پاک میشود.
تفاوت حافظه اصلی با حافظهجانبی حافظهاصلی پس از قطع برق اطلاعات خود را از دست میدهد و حالآنکه حافظهجانبی بهصورت درازمدت نگاه میدارد.
حافظه اصلی محدود و حافظهجانبی نامحدوداست.
حافظه اصلی گرانتر از حافظهجانبی است.
سرعت ذخیره و بازیابی اطلاعات در حافظهاصلی چندین صدبرابر سرعت ذخیره و بازیابی در حافظهجانبیاست.
کامپیوترهای نسل ششم:هدف از ساخت این کامپیوترها این است که فعالیتهای مغز انسان را کپیبردارینمایند.
وقتی میگوئیم سرعت اینماشین 120 Mega Hertz است یعنی در هر ثانیه ساعت سیستم 120000000 بار پالس تولید میکند.و هردستورالعمل ماشین درتعدادی از این Time slice ها اجرا میشود.
مثلاً ممکن است عمل جمع به 4 تا از این واحدهای زمانی نیاز داشتهباشدپس هر چه این عدد بالاتر باشد سرعت کامپیوتر بیشتر است.
ابزارهای ورودی: MOUSE- یک دستگاه ورودی است که باکابل بهکامپیوتر وصل میشود و شامل یک توپ لاستیکی است میتوانید MOUSE را با حرکت دادن آن در اطراف desktop بهکار برید که باعث میشود توپ لاستیکی حرکت کند.
همینکه توپ حرکت کرد شما یک arrow روی صفحه دارید.
میتوانید MOUSE را برای انتخاب یک Operation با حرکت دادن پیکان روی یک شکل بهکار بریدکه تصویر روی صفحه نمایش نشان میدهد Operation انجام شده است.
یا یک Item را با فشاردادن یکی از دکمههای MOUSE انتخاب کنید.
“ بهجای کلیدهایمکاننما (→,←, ↑ , ↓ ) و کلید enter درصفحه کلید استفاده میشود و سرعت آن زیاد است.
-صفحهکلید: Keyboard تنها ورودی استاندارد کامپیوتر ، در کامپیوترهای IBM-XT دارای 83 کلید میباشد در ساختار تمام صفحهکلیدها از ماتریس برای تست فشار یک کلید استفاده شده است در صفحه کلید XT از تراشه 8048 بهعنوان میکروکنترلر 40 پایه و پردازنده استفاده شده است از تراشه در داخل خود حافظه RAM و ROM دارد.
12 ردیف و 3 ستون این تراشه هر 3 تا 5 میلیثانیه یکبار “ Scan جاروب “ میشود هنگامیکه یک کلید فشرده میشود که SCAN آن توسط 8048 کشف میشود Scan code آن روی RAM ذخیره میشود سپس از طریق یک خط سریال برای مادربرد ارسال میشود حافظه RAM برای 16 کلید جای لازم را دارد.
-گویجرخان “ trackball” : یک دستگاه اشارهکننده است.
کهمانند Mouse کار میکند : برای حرکتدادن اشارهگر ، شما توپ را با انگشت کفدست میچرخانید معمولاً بین 1 تا 3 دکمه روی ball هست که شبیه دکمه Mouse است حسن استفاده از trackball نسبت به Mouse ایناست کهفضایکمتریلازم دارد.
و روی هر سطحی جا میگیرد و بیشتر بهدرد کامپیوترهای قابل حملونقل میخورد.
Scanner- “پویشگر” این دستگاه مانند دستگاهفتوکپی کارمیکند اطلاعات موجود در صفحه کاغذ را اعم از شکل یا غیرشکل خوانده در حافظه قرارمیدهد.
صفحهلمسی “ touch –pad “ اغلب کامپیوترهای پرتابل دارای وسیلهای هستند که داخل Keyboard جاسازی شده و برای جابجاکردن اشارهگر بهکارمیرود این وسیله یابهشکل یک جوی استیک کوچک بوده ویابهشکلصفحه قابل لمسی است که نسبت بهفشارانگشتانشماحساس بوده و حرکت آنها را احساسمیکند این صفحه touchpad نامیدهمیشود.
قلمنوری : “Light pen” : یک دستگاه ورودی کهاز یک detector حساسبهنور روی یک صفحهنمایش برای انتخاب اشیاء استفاده میکند یک قلم نوری مانند یک Mouse است جز اینکه با قلمنوری شما میتوانید مستقیماً روی شیئی مورد نظرتان روی صفحه نمایش اشاره کرده و آنرا انتخاب نمائید اهرم بازی: یک اهرم که در تمام جهات حرکت میکند و حرکت یک اشارهگر یا سایر نمادهای نمایشی راکنترل میکند یک joystick شبیه یکMouse است بهجزاینکه در مورد Mouse به محض اینکهحرکت Mouse را متوقف کردید cursor هم متوقف میشود.در مورد یک joystick اشارهگربهحرکت در مسیریکه joystick اشاره میکند ادامهمیدهد.
برای متوقفکردن اشارهگر بایستی joystick را بهمکان upright برگردانید بیشتر joystick ها دودکمهدارند و trigger نامیده میشوند.آنها بیشتر برای بازی کامپیوتری هستند ولی گاهیاوقات برای سیستمهای CAD/CAM یا سایر Application ها بهکارمیروند.
ابزارهایخروجی: انواعصفحهنمایش ، چاپگرها، رسام، بلندگوها، دستگاه ترکیبصدا و غیره.
صفحهنمایش “catodic Ray tube” monitor, display : بهدونوع تقسیم میشوند: 1-صفحهنمایش سیاهو سفید 2- صفحهنمایشرنگی تعدادرنگها بهبردهای گرافیکی و نوع صفحهنمایش بستگیدارد.
انواعصفحه نمایش : 1 – “ Color graphic adaptor “ : GGA 2- graphic “ : EGA “Enhanced 3- “Video graphic array” : VGA 4- SUPER Video graphic array “ : SVGA “ برای ارسال اطلاعات از حافظه RAM بهصفحه نمایش نیاز بهیک واسط ضروری بهنظرمیرسد این واسط باید اعداد صفرو یک را بهسیگنالهای مناسب برای صفحه نمایش تبدیلنماید علاوه برآن این Interface یا آداپتور (adaptor) باید یک صفحه را در درون خود کاملنماید سپس آنرا بهصفحهنمایش بفرستد.
تمام اینکارها بهعلاوه هماهنگیهایلازم بهعهدهیککارت بهنام آداپتور ویدئو میباشد.
برای پشتیبانی از صفحه نمایش در کامپیوتر IBM ازیک کارتگرافیک کهدر اسلاتهای سیستم قرارمیگیرد استفادهشدهاست.IBM دو نوع کارت ارائه کرد.
آداپتور تکرنگ “MDA” آداپتور رنگی “GGA” بردگرافیکی : وظیفه نمایش اطلاعات بر روی صفحهنمایش یادستگاههای دیگر را بهعهده دارد.انواع بردهای گرافیکی : SVGA, VGA,EGA,GGA هستند.
حافظهمربوطبهصفحهنمایش : تمام آداپتورهایگرافیک از یک حافظهبهنام Memory mapped برایذخیرهاطلاعات و سپس فرستادنآنبهصفحهنمایش استفادهمیکنند .این حافظهقسمتی از فضای آدرسسختافزاریمربوطبهکارتگرافیکیوکلاًفضایآدرسمربوطبهحافظه ویدئومیباشد این حافظهمیتواندازطرفپردازندهبهطورمستقیمآدرسدهیشود و درآن چیزی نوشته یا از آنخواندهشود.حافظهبورگرافیکبهصورتجدا ازحافظه RAM سیستم بوده و بررویخودآداپتور قرارمیگیرد و معمولاً حافظه RAM از نوع دینامیکیاست.
نحوهکارکارت گرافیک : هردونوعکارتگرافیک (تکرنگ و رنگی) براساس Scan یک اشعه از جپ بهراست و بالابه پائینصفحه نمایش کارمیکند حداکثرنسبت مدولاسیون ( پهنای باند) قدرت تفکیک افقی صفحهنمایش را تعیینمیکند.
صفحهنمایش تکرنگ دارای 720 نقطه در جهت افقی، صفحهنمایش رنگی دارای 640 نقطه در جهت افقی است هر کاراکتربهوسیله یکالگوی نقطهای محدود در یک مستطیل تعریف شده است.مثلاً حرف A برای نمایش تکرنگ در یک مستطیل 9*14 و با اندازه 9*7 چنین است.
در این مجموعه دو نوع نقطه روشن و خاموش تعریفشده است.
روشن : متن “forground” خاموش : زمینه “background” آداپتور تکرنگ دارای KB 4 حافظه DRAm و سرعت انتقال MB 1.8 در ثانیه میباشد.
256 کاراکتر مختلفرا پشتیبانیمیکند و دارای یک حافظه ROM بهتعداد KB 8 برای تعریف فونتها و حروف میباشد.
چاپگر لیزری : یک نوع چاپگر که از پرتو لیزر برای ایجاد یک تصویر روی یک “ استوانه “ استفاده میکند نور لیزر شارژ الکتریکی روی استوانهرا تغییرمیدهد آنگاه استوانه روی یک ذخیره toner میچرخد که این toner با قسمتهایشارژشده استوانهآشنا میشود بالاخره toner با ترکیبی از گرما و فشار روی کاغذ منتقلمیشود.این همانروشیاستکه ماشینهای کپیکارمیکنندچون هردفعهتمام page روی استوانه منتقل میشود قبلازاینکه toner بهکاررود گاهیاوقات به آنها page printer میگویند.
یکی از مشخصات اصلی یک چاپگرلیزری قدرت تفکیک آنهاست چندنقطه در اینچ (dpi) قدرت تفکیک از dpi 300 تا dpi 1200 است بعضی از این چاپگرها از تکنیک خاصیاستفاده میکنند و قدرت تفکیک بیشتری دارند علاوه بر چاپگرهای لیزری تکرنگ که از یک toner استفاده میکندچاپگرهایرنگیهمهستندکه از 4 تا toner برای چاپ رنگ استفاده میکنند آنها 5 برابر گرانتر از تکرنگ هستند کیفیت چاپ آنها بسیار خوب است تقریباً همه فونت را میتوانند چاپ کنند بیشتر چاپگرهای لیزری یک مجموعه font پایه دارند که internal font یا resident font نامیده میشود ولی font هایی نیز میتوان بهآنها اضافهکرد.علاوهبر متنآنها قدرتچاپ گرافیک دارند ولی برای این چاپ نیاز بهحافظهزیادی است مثلاً یک full-page گرافیکبا dpi 300 حداقل RAM,IBM چاپگر نیاز دارد سرعت آن 4 تا 20 صفحه در دقیقه است “PPM” .
سرعت را گاهی با per “ CPS “character اندازه میگیرند.
مثلاً CPS 40 .
1-80 ستونی 1-ماتریسی 2- 132 ستونی PRINTER - 2-غیرماتریسی 1-لیزری 2- chain 0 PRINTER 1-رنگی ازنظررنگیبودن 2-غیررنگی درچاپگر ماتریسی یک مجموعه مستطیلشکل سوزنهای ریز روی یک محور افقی در عرض کاغذحرکتمیکندهنگامیکه یک کاراکتر برای چاپ ارسال میشودتعدادی از کاراکترها کهشکل کاراکتر مزبوررا میسازندجلو آمده و با وارد کردن ضربه روی نوار مرکبی کهبینآنها و کاغذ قرار دارد.کاراکتر را چاپ میکنند -چاپگر ضربهای یا چکشی: یک نوار فلزی حول دو محور در حال چرخیدن است و روی آن کاراکترهای مختلف بهصورت برجستهحکشدهاست پشت این نوار فلزی کاغذقراردازدو بین آنها یک پارچه مرکبی قرار دارد پشت کاغذو درست روبهروی نوار فلزی در طول سطر کاغذ چکشهای ریزی هر کدام بهابعاد یک کاراکترقرار دارد.هنگامیکه قرار است کاراکترخاصی در ستون خاصی از کاغذ چاپ شود مکانیسم چاپ منتظر میماند تا کاراکتر مورد نظر در اثر چرخیدن نوار فلزی روبروی ستون مربوطه برسد در این لحظه چکش مقابل آن ضربهای از پشت به کاغذ میزندو کاراکترچاپ میشود.
-بلندگو: برای پخش اصوات مورد استفاده قرارمیگیرد.
Modem- : برای ارتباط باراه دور کامپیوترها استفاده میشود پالسهای حاصل از کامپیوتر را به امواج تلفن تبدیلمیکنند و برعکس.
boand : صفحههایی هستند که IC های مورد نیاز سیستم بهروی آنها نصب میشود.
Plotter : “ رسام “ وسیلهای است که نقشههای طراحی شده توسط کامپیوتر را با قلمهای مختلف در صفحه کاغذ چاپ میکند.
چاپگر جوهرافشان INKJET PRINTER : این دسته از چاپگرها دارای یک “ قلم “ متحرک ( نوک نگارش) یا write head هستند که بههمراه خود یک فشنگ “ کارتریج “ جوهر دارد قلم مزبور دارای حرکت رفت و برگشتی بر روی صفحه کاغذ است که تحت کنترل کامپیوتر انجام میشود .
در حین انجام این حرکت مرتباً مقدار بسیار کمی جوهر بهطور دقیق در نقاط مقتضی پاشیده شده و در نهایت ، آنچه بر روی صفحه کاغذ مشاهدهخواهدشد، تصویری است که دستور چاپ آن توسط کاربر صادر شده است.
اسکنر: عملکرد اسکنر را میتوان به نیمهاول عملکرد یک دستگاه فتوکپی تشبیهکرد، چرا که اسکنر قادر است تصویری از یک عکس، نقاشی یا متن را که داخل آن قرار میدهید در کامپیوتر شما کپی کند بهاین ترتیب قادر خواهیدبود تصویر مزبور را با استفاده از یک برنامه کامپیوتری دستکاریکرده و یا ( مانند قسمت دوم عملکرد یک دستگاه فتوکپی) بهچاپ رسانید این امکان در اختیار شما قرار دارد که برای وارد کردن نقاشی یا عکس موجود در یک روزنامه در کامپیوتر خود از یک اسکنر استفاده کنید همچنین با استفاده از نرمافزار (OCR) optical character Recognit متن موجود در یک صفخه کاغذ را با حفظ ماهیت متنی آن شناسائی کرده و تمام یا بخشی از آنرا در یک سند واژهپردازی بهکار بندید، بدون آنکه نیازی به تایپ مجدد آن داشته باشید .
دوربین دیجیتال : مانند دوربین معمولی عمل میکند فقط از فیلم عکاسی استفاده نکرده بلکه تصاویر بهصورت دیجیتال در حافظه دوربین ضبط میشوند پس از ضبط شدن تصاویر میتوان آنرا بهکامپیوتر منتقل کرد پس از انتقال تصاویر بهکامپیوتر میتوانید آنرا چاپ یا ویرایش و تصحیح نمائید ویابه صورت پیام الکترونیکی ارسال نمائید.
نرمافزار انواع نرمافزار : دانستن مفهوم نرمافزار سیستمهای سیستم عامل و نرمافزارهای کاربردی و دانستن تعامل بینآنها.
1 -سیستمعامل 2-Utility ها “ برنامههایسودمند “ طبقهبندینرمافزارها 3-Compilers 4-Application programs تعریف سیستمعامل : مهمترین برنامهای است که روی کامپیوتر اجرا میشود هر کامپیوتر همهمنظوره بایستی یک سیستمعامل داشتهباشد کهسایر برنامههارا اجراکندسیستمهای عامل کارهای پایه مانند تشخیص ورودی از صفحهکلید، فرستادن خروجیبه صفحهنمایش ، نگهداریردفایلها و دایرکتوریها وکنترل دستگاههای جانبی مثل گردانندهدیسک و چاپگرها را دارد در سیستمهایبزرگ سیستمعامل وظایف بزرگتر مثل کنترل ترافیک برنامههای درحال اجرای همزمان را دارد سیستمعامل وظیفهحفاظت و امنیت اطلاعات رابهعهدهدارد.
Utility : برنامهای که کارهای خیلی مشخص و خاص معمولاً مربوط به مدیریت منابع سیستم را انجام میدهد سیستمعاملها معمولاً تعدادی Utility برای مدیریت Disk drive چاپگر و سایر دستگاهها دارند.
Utility ها با Application ها در اندازه و پیچیدگی وظیفه تفاوت دارند واژهپردازها، صفحهگستردهها، بانکهایاطلاعاتی را بهعنوان Application در نظر میگیریم زیرا آنها وظایف متغییر و متفاوتی دارند که مستقیماً مربوط بهمدیریت منابع نیست این برنامهها اغلب در حافظه Resident میشوند کامپایلر: برنامههای نوشتهشده بهزبانسطح بالا را بهزبان ماشین یا اسمبلی ترجمهمیکنند: زبانها اهداف مختلف دارند.
مثلاً: -زبان فرترن 90 برای محاسبات علمی و مهندسی -زبان کوبل برای محاسبات تجاری -زبان C برای برنامهنویسی سیستم زبان پاسکال : برای کاربردهای آموزشی زبان پیالوان : همهمنظوره زبان جاوا: برنامهنویسی روی شبکه برنامههایکاربردی: کاربران برای انجام عملیات مورد نیاز خود برنامههای کاربردیرا تهیهمیکنند.
Matlab : برای محاسباتمهندسی زبانماشین : دستورالعملهای اصلی ماشین است که با 0 و 1 نوشته میشود.
31 12 11 7 6 0 زبان اسمبلی : همان زبان ماشین است که به صورت سمبلیک نوشته میشود.
GUI : Graphical User Interface خوانده میشود