برای آشنایی با نرم افزار ونسیم ابتدا کمی در مورد سیستم های دینامیکی و لزوم وجود نرم افزارهای مربوط به این سیستم ها بحث می شود.
در دنیای امروز که آکنده از وقایع و حوادث گوناگون ساده و یا پیچیده است حرکت ،جنب و جوش و تغییر ، همگی از ویژگی های این دنیا می باشند که باعث شده اند تا در یک نگاه کلی ، به این مسایل به عنوان مجموعه ای پیچیده از حوادث و گاهی به شکل کلافی سر در گم نگاه شود . این نتیجه گیری اولیه به دلیل دیدی جزءنگر حاصل می شود . اما اگر بتوان محیط خود را به صورت یک مجموعه مرتبط و به هم پیوسته مشاهده کرد ، درک روابط حاکم بر این وقایع بسیار ساده تر خواهد شد . از این به بعد این نوع نگرش ، دید سیستمی نام میگیرد . به کمک چنین دیدی دیگر وقایع به صورت حوادث جدا از یکدیگر تحلیل نمی شوند بلکه تمام آنها به صورت یک زنجیره به هم پیوسته دیده می شوند که در طول زمان به یکدیگر متصل شده اند . حال وقتی این ارتباط منطقی مشاهده شد سئوال مهمی مطرح می شود که اصولاً این سلسله از وقایع به چه علت ایجاد شده یا به عبارت ساده تر چرایی این زنجیره برای ما مهم می گردد .
در نهایت زنجیره علت و معلولی که بر این روابط حاکم بوده کشف و باعث می شود تا دلیل وقایع روشن شود . در این جا تئوری سیستم نیز مطرح می شود . ساختار یک سیستم در حقیقت همان روابط علت و معلولی است که به وقایع مورد نظر ختم می شود . پس برای شناخت مشکل و درک روابط حاکم بر یک سیستم نیاز به درک عمیقی از وقایع ، روند حاکم بر وقایع (یاهمان زنجیره‌به هم پیوسته در طول زمان) و ساختارهای موجود در آن است . از نتایج عملی درک این مسایل می توان تغییر طرز تفکر در یک سازمان ، تغییر شیوه های تصمیم گیری ،تغییر رویه های اجرای عملیات و ... رانام برد.
تاریخچه
اولین بار در سال 1956 ، Jay w.Forrester مسأله بررسی سیستم های اقتصادی اجتماعی را بر پایه اصول پس خوران مطرح نمود که تحقیقات وی منتهی به چاپ کتاب Industrial Dynamics در سال 1961 شد . در طول 40 سال گذشته این ایده اولیه تکامل بسیاری یافته است و در عمل به اثبات رسیده است . حل مسایل صنعتی بسیار زیادی که با روشهای دیگر میسر نبود و یا بسیار مشکل جلوه می نمود به وسیله SD بسیار ساده گشت و در نهایت این رویکرد به عنوان رویکری عام در صنعت مورد استفاده قرار گرفت .
مفاهیم اولیه یک مدل SD
1 دنیای اطراف ما متشکل از کل هایی به نام سیستم ها (نظام ها) است.
2 کل یا سیستم متشکل از اجزایی است که برای تحقق اهداف خاص در ارتباط متقابل با یکدیگر قرار دارند . هر کدام از این اجزا را می توان به اجزای کوچکتر شکست .
3 سیستم خواصی دارد که از جمع خواص اجزا حاصل نمی شود .
4 مرز سیستم یک مفهوم مجرد است که اجزای سیستم را از عوامل خارجی جدا می کند .
حال با استفاده از مفاهیم اولیه ، فوق برای مدل کردن و ساختن شبیهی از دنیای واقع به مسایل زیر نیاز است :
1 مشکل یا صورت مسأله : همواره قبل از مدل کردن ،هدف از ساخت این مدل باید مشخص باشد یعنی باید مشخص شود که مدل چه مسأله ای را حل خواهد کرد .
2 رفتار مرجع : با استفاده از اطلاعات تاریخی و گذشته ، رفتاری از متغیرهای مورد نظر به دست می آید و بر پایه آن مدل سازی شروع می شود . مدل باید تا حد قابل قبولی قادر به تولید این رفتار باشد .
3 فرضیه دینامیکی : این تئوری در مورد چرایی وقوع حوادث است . فرضیه دینامیکی ، درک ما از واقعیت هایی است که در سیستم اتفاق می افتد . به این ترتیب متغیرهای مختلف سیستم شناخته می شود و از نحوه اثر آنها بر یکدیگر اطلاع حاصل می شود . فرضیه‌دینامیکی می تواند به یکی از چهار صورت زیر به تصویر کشیده شود (به ترتیب افزایش اعتبار و صحت مدل):
الف) مدل ذهنی
ب) مدل انشایی
ج) نمودار علت و معلولی
د) نمودار جریان
که نرم افزار و نسیم قابلیت طراحی نمودارهای جریان و علت و معمولی را دارد .
4 شبیه سازی مدل : که حل ریاضی و کمی فرضیه ها است که به نتایج عملی می انجامد .
در گذشته ای نه چندان دور این شبیه سازی به کمک قلم و کاغذ صورت می گرفت که کاری وقت گیر و پرخطا بود و فقط در مورد مسایل بسیار کوچک میسر قدرت می شد ، اما امروزه با استفاده از رایانه و قدرت و سرعت محاسباتی بالای آن و این نکته که اصول شبیه سازی بنا شده است ، شبیه سازی آن آسان و حل مسایل واقعی صنعتی نیز ممکن شده است .