تاریخچه هواپیمایی در ایران
در اواخر جنگ جهانی و در یکی از روزهای سال 1296 شمسی اهالی تهران برای اولین بار هواپیمایی را مشاهده کردند که در ارتفاع پایین بر فراز شهر پروازی کرد. چون فرودگاه در آن زمان در تهران وجود نداشت، این هواپیما در میدان مشق قزاقخانه (محل فعلی وزارت امور خارجه) به زمین نشست. هواپیمای مذکور ساخت کشور روسیه بود که قطعات آن از راه بندر انزلی با وسایل نقلیه زمینی به تهران وارد و پس از سوار کردن قطعات توسط خلبان روسی به پرواز درآمد. پیشرفت سریع کشورهای توسعه یافته در زمینه صنعت، تکنیک و بازرگانی در آن سالها مسئولین امر را متوجه دورنمای جهانی توسعه نمود. طبق لایحه ای که روز بیستم بهمن 1304 شمسی به تصویب مجلس شورای ملی وقت رسید، حق انحصاری هواپیمایی در ایران به یک شرکت آلمانی به نام یونکرس اعطا شد. لایحه مذکور، شرکت یونکرس ملزم بود پس از یکماه از زمان تصویب آن، خطوط هوایی از تهران به شهرهای بندر انزلی، بندر بوشهر و قره نور دائر نماید. این شرکت در سال 1305 شعبه خود را در ایران افتتاح و با وارد کردن چند فروند هواپیمای یونکرس، خطوط هوایی به شهرهای فوق را دائر و حمل و نقل مسافر و پست را به عهده گرفت. به مرور به بعضی از کشورهای همسایه نیز پرواز نمود. از جمله تعهدات یونکرس تاءسیس یک موسسه فنی و نیز وارد کردن هواپیماهای آموزشی برای تربیت ختبانان و متخصصان ایرانی بود. فعالیت شرکت یونکرس مدت زیادی دوام نیاورد و در سال 1310 خاتمه یافت. دولت وقت ایران در سال 1316 یک شرکت هوایی به نام ایرانین با خلبانان نیروی هوائی تاسیس کرد که در حمل بار و مسافر و پست در شهرهای داخل و کشورهای همجوار فعالیت نمود.
در سال 1325 بعد از جنگ دوم با خروج نیروهای بیگانه شرکت هواپیمایی با سرمایه تجار ایرانی به صورت خصوصی تأسیس گردید. این شرکت در داخل کشور، بغداد و بمبئی برنامه پروازی داشت و در سال 1975 میلادی به عضویت یاتا در آمد. هفت سال 1332 شرکت دیگری تحت عنوان هواپیمایی پارس به منظور حمل بار تأسیس گردید که به مرور به حمل مسافر نیز مبادرت ورزید.
تاریخچه هما
در سال 1340 دولت تصمیم گرفت در امر حمل و نقل هوایی وارد عمل شود. لذا ففر رشد شرکتی از ادغام دو شرکت فوق به صورت نیمه دولتی تأسیس گردد. ولی بعداّ بنا بر تصمیم دولت وقت با پرداخت کل سرمایه دو شرکت مزبور و ادغام آنها، در پنجم اسفند 1340 هواپیمایی ملی ایران ((هما)) با سرمایه صد در صد دولتی پا به عرصه وجود گذاشت. هما در سال 1341 به عضویت یاتا در آمد. این شرکت در بدو امر دارای شش فروند هواپیمای DC-3 سه فروند DC-6 و سه فروند هواپیمای وایکانت. ظرفیت مسافربری هواپیمای شرکت 522 نفر شد. از اولین اقدامات هما کاهش قیمتها به میزان %25 در مسیرهای داخلی بود. این امر به منظور ترتیب و ترویج مسافرتهای هوایی صورت گرفت.هما ارزانترین قیمت بلیط داخلی را به حسب کیلومتر حمل شده در جهان ارائه داد. ایران ایر بیشترین پروازهای خود را درشبکه داخلی برنامه ریزی نمود و پروازهای محدودی به کشورهای همجوار برقرار کرد.ادامه روند خرید هواپیماهای پهن پیکر در طور سالیان فعالیت هما ادامه یافته است.بعد از انقلاب اسلامی در سال 1375 و تحریم اقتصادی ایران در سال 1358 (که اثرات بیشتری به دلیل نوع تکنولوژی بر هما داشت)و آغاز جنگ در سال 1359 دوران جدیدی برای هما رقم خورد.اخراج مهندسین و تکنسینهای خارجی،کمبود قطعات و عدم فروش آنها به هما،مسائل ارزی،قطع محدود پروازها و شرایط سیاسی و اقتصادی دوران جنگ از مشکلاتی بود که هما آنها را پشت سرگذاشت.