در این مقاله بر آن هستیم یکی از نوین ترین و کارآمدترین نرم افزارهای سیستم عامل ( Operating System ) شبکه ، محصول شرکت مایکروسافت به نام (Windows Server 2003) را حضورتان معرفی نماییم.
اما پیش از هر چیز یادآوری مفاهیم اولیه شبکه می تواند برای درک بهتر این مقاله سودمند باشد.
اصولاً شبکه گروهی از رایانه ها و دستگاه های متعلق به آن است که به یکدیگر متصل شده اند.
این اتصالات و همبندی می تواند به روش های مختلفی صورت گیرد.
شبکه باسیم ( Wired LAN ) که از انواع خطوط ارتباطی برای اتصال رایانه ها به هم استفاده می کند.
این خطوط می تواند خطوط مخابراتی و یا کابل هایی مانند Coaxial , UTP / STP , Fiber-Optic , … باشد.
شبکه های بی سیم ( Wireless ) در اندازه های کوچک و بزرگ که از امواج الکترومغناطیس – مانند امواج رادیویی - برای برقراری ارتباط سیستم ها استفاده می کند.
به طور کلی مجموعه شبکه های خصوصی ( Private ) و شبکه عمومی ( Public ) تشکیل یک شبکه گسترده را می دهند.
در شبکه خصوصی نوع اتصالات و تجهیزات شبکه بوسیله یک شرکت یا اداره تعیین شده و مدیریت آن نیز بر عهده همان اداره می باشد ولی شبکه عمومی همان شبکه مخابراتی کشور است.
اصولاً مهمترین کاربرد شبکه ها از هر نوع که باشند اشتراک منابع Resource Sharing می باشد تا بوسیله آن رایانه ها بتوانند از امکانات یکدیگر استفاده نموده و اطلاعات را جابجا کنند.
شبکه ها از نظر اندازه به چند نوع تقسیم می شود:
1 شبکه محلی:LAN - Local Area Network
عبارتست از دو یا چند رایانه که در یک مکان محدود توسط خطوط ارتباطی به یکدیگر متصل شده اند.
هر رایانه گره یا Node نامیده می شود که بر مبنای سیاست های
( Policy ) مدیر شبکه ( Network Administrator ) منابع خود اعم از دیسک سخت
( Hard Disk ) ، چاپگر و ...
را به اشتراک می گذارد تا دیگر رایانه های واقع در شبکه از آنها استفاده کنند.
2 شبکه ابر شهر: MAN - Metropolitan Area Network
مجموعه چند شبکه محلی که در گستره ای تا 75 کیلومتر قرار داشته و بوسیله امکانات مخابراتی مانند ارتباطات ماهواره ای و یا ریز موج ها ( Microwave ) به یکدیگر متصل شده اند.
این نوع شبکه ها از حیث اندازه و سرعت ما بین LAN و WAN ها قرار می گیرند.
3 شبکه گسترده: WAN - Wide Area Network
شبکه گسترده ای که می تواند شامل چندین LAN و MAN بوده و بدون محدویت ، نواحی جغرافیایی مستقل را به یکدیگر متصل می کند.
4 شبکه اینترنت Internet:
شبکه ای جهانی برای اتصال رایانه ها به یکدیگر و تبادل اطلاعات ما بین آنهاست.
شبکه ها از حیث هم بندی هندسی ( Topology ) که پیکر بندی فیزیکی شبکه را معین می کند به گونه های متفاوتی مانند ستاره ( star ) حلقوی ( ring ) خطی
( bus ) درختی ( tree ) و ....
تقسیم بندی می شوند.
و دست آخر تقسیم بندی دیگری از شبکه ها ، دسته بندی از نظر نرم افزاری و منطقی و نوع سرویس دهی و سیاست گذاری شبکه است که در دو گروه متمایز
می شوند.
1 شبکه های با معماری نظیر به نظیر Peer-to-Peer Architecture:
این شبکه ها که به نوعی شبکه های گروه کاری ( Workgroup Network ) نامیده می شوند ، اتصال دو یا چند رایانه به صورت ساده می باشد که در آن هر رایانه به عنوان سرویس دهنده بخشی از منابع خود مانند دیسک سخت، چاپگر و غیره را به اشتراک می گذارد و هیچ رایانه ای در جایگاه سرویس دهنده Server اصلی و اختصاصی وجود ندارد.
راه اندازی و تنظیم این نوع شبکه ها ساده می باشد ، نیازی به سیستم عامل خاصی نداشته و با ویندوز هایی مانند 98 و XP می توان آنها را راه اندازی نمود.
این نوع شبکه ها با وجود سادگی در راه اندازی و سهولت در نگهداری ( Maintenance ) از حیث عملکرد ، امنیت ، انعطاف و قابلیت راه اندازی سرویس های مختلف ضعیف می باشند.
اشاره : در این مقاله بر آن هستیم یکی از نوین ترین و کارآمدترین نرم افزارهای سیستم عامل ( Operating System ) شبکه ، محصول شرکت مایکروسافت به نام (Windows Server 2003) را حضورتان معرفی نماییم.
اما پیش از هر چیز یادآوری مفاهیم اولیه شبکه می تواند برای درک بهتر این مقاله سودمند باشد.اصولاً شبکه گروهی از رایانه ها و دستگاه های متعلق به آن است که به یکدیگر متصل شده اند.
این اتصالات و همبندی می تواند به روش های مختلفی صورت گیرد.
ـ شبکه باسیم ( Wired LAN ) که از انواع خطوط ارتباطی برای اتصال رایانه ها به هم استفاده می کند.
ـ شبکه های بی سیم ( Wireless ) در اندازه های کوچک و بزرگ که از امواج الکترومغناطیس – مانند امواج رادیویی - برای برقراری ارتباط سیستم ها استفاده می کند.
به طور کلی مجموعه شبکه های خصوصی ( Private ) و شبکه عمومی ( Public ) تشکیل یک شبکه گسترده را می دهند.
در شبکه خصوصی نوع اتصالات و تجهیزات شبکه بوسیله یک شرکت یا اداره تعیین شده و مدیریت آن نیز بر عهده همان اداره می باشد ولی شبکه عمومی همان شبکه مخابراتی کشور است.
اصولاً مهمترین کاربرد شبکه ها از هر نوع که باشند اشتراک منابع ـ Resource Sharing ـ می باشد تا بوسیله آن رایانه ها بتوانند از امکانات یکدیگر استفاده نموده و اطلاعات را جابجا کنند.
شبکه ها از نظر اندازه به چند نوع تقسیم می شود: 1 ـ شبکه محلی:LAN - Local Area Network عبارتست از دو یا چند رایانه که در یک مکان محدود توسط خطوط ارتباطی به یکدیگر متصل شده اند.
هر رایانه گره یا Node نامیده می شود که بر مبنای سیاست های ( Policy ) مدیر شبکه ( Network Administrator ) منابع خود اعم از دیسک سخت ( Hard Disk ) ، چاپگر و ...
را به اشتراک می گذارد تا دیگر رایانه های واقع در شبکه از آنها استفاده کنند.
2 ـ شبکه ابر شهر: MAN - Metropolitan Area Network مجموعه چند شبکه محلی که در گستره ای تا 75 کیلومتر قرار داشته و بوسیله امکانات مخابراتی مانند ارتباطات ماهواره ای و یا ریز موج ها ( Microwave ) به یکدیگر متصل شده اند.
این نوع شبکه ها از حیث اندازه و سرعت ما بین LAN و WAN ها قرار می گیرند.
3 ـ شبکه گسترده: WAN - Wide Area Network شبکه گسترده ای که می تواند شامل چندین LAN و MAN بوده و بدون محدویت ، نواحی جغرافیایی مستقل را به یکدیگر متصل می کند.
4 ـ شبکه اینترنت Internet: شبکه ای جهانی برای اتصال رایانه ها به یکدیگر و تبادل اطلاعات ما بین آنهاست.
شبکه ها از حیث هم بندی هندسی ( Topology ) که پیکر بندی فیزیکی شبکه را معین می کند به گونه های متفاوتی مانند ستاره ( star ) حلقوی ( ring ) خطی ( bus ) درختی ( tree ) و ....
تقسیم بندی می شوند.
و دست آخر تقسیم بندی دیگری از شبکه ها ، دسته بندی از نظر نرم افزاری و منطقی و نوع سرویس دهی و سیاست گذاری شبکه است که در دو گروه متمایز می شوند.
1 ـ شبکه های با معماری نظیر به نظیر Peer-to-Peer Architecture: این شبکه ها که به نوعی شبکه های گروه کاری ( Workgroup Network ) نامیده می شوند ، اتصال دو یا چند رایانه به صورت ساده می باشد که در آن هر رایانه ـ به عنوان سرویس دهنده ـ بخشی از منابع خود مانند دیسک سخت، چاپگر و غیره را به اشتراک می گذارد و هیچ رایانه ای در جایگاه سرویس دهنده ـServer ـ اصلی و اختصاصی وجود ندارد.
راه اندازی و تنظیم این نوع شبکه ها ساده می باشد ، نیازی به سیستم عامل خاصی نداشته و با ویندوز هایی مانند 98 و XP می توان آنها را راه اندازی نمود.
این نوع شبکه ها با وجود سادگی در راه اندازی و سهولت در نگهداری ( Maintenance ) از حیث عملکرد ، امنیت ، انعطاف و قابلیت راه اندازی سرویس های مختلف ضعیف می باشند.
2 ـ شبکه های با معماری سرویس دهنده ـ سرویس گیرنده Client / Server Architecture این نوع شبکه ها نمود عینی منابع توزیع شده (Distributed Resources ) و نیز پردازش توزیع شده (Distributed Process) می باشند.
بدین معنی که در یک شبکه محلی یک یا چند رایانه به عنوان سرویس دهنده و رهبر و ارشد سایر رایانه ها ، نحوه تخصیص منابع ، نوع سیاست ها و شکل کارها را بوسیله برنامه ریزی که توسط مدیر شبکه انجام می شود ، تعیین می کند.
برای مثال فرض کنید در یک سازمان تولیدی برنامه جامع (Total System) مالی و اداری نصب شده است.
رایانه ای در بخش اداری اطلاعات مربوط به پرسنل را وارد می نماید.
رایانه ای دیگر در بخش مالی متصدی امور مالی شرکت می باشد.
در بخش تولید ، رایانه دیگر نظارت بر فرآیند تولید داشته و دست آخردر انبار رایانه ای سرپرستی موجودی و حواله و رسیدهای انبار را انجام می دهد.
سیاست مدیران شرکت آن است که هر بخش تنها اطلاعات خود را در اختیار داشته باشد و دسترسی به اطلاعات دیگر بخش ها مسیر نباشد، در عین حال مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره بتوانند با رایانه های خود اطلاعات هر بخش را ببینند.
ضمناً بطور ساده اعمال زیر نیز انجام شود: 1ـ اطلاعات و تعداد محصول تولید شده که در بخش تولید ایجاد (Generate) می شود بصورت خودکار به شکل رسید انبار در اطلاعات انبار وارد شده ، پس از آن محصول تحویل انبار شود.
2 ـ اطلاعات ورود و خروج و نحوه کار پرسنل بصورت خودکار در بخش مالی برای محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان اعمال شود.
همانگونه که شاید دریافته باشید ممکن است در اینجا محاسبات هر یک از بخش های برنامه در دو طرف انجام شود ، ابتدا در هر ایستگاه کاری ( Work Station ) سرویس گیرنده ـ Front-End ـ و سپس در رایانه اصلی سرویس دهنده ـ Back-End ـ در عین حال پایگاه داده ـ Database ـ این برنامه نیز می تواند به شکل توزیع شده ای باشد که اطلاعات هر بخش در ایستگاه کاری خودش ذخیره شده و یک نسخه پشتیبان ـ Backup ـ و نیز کلیت برنامه در رایانه سرویس دهنده قرار داده شده باشد.
ضمناً سرویس دهنده به گونه ای تنظیم شده که در پایان هر روز یک رو نوشت پشتیبان از اطلاعات کل برنامه بر روی یک رسانه ذخیره ای ـ Storage Media ـ ذخیره می کند.
سیاست ها و روشی که در این مثال ساده بیان شده توسط مدیر شبکه بصورت عمده بر روی رایانه سرویس دهنده و بصورت جزئی بر روی رایانه های سرویس گیرنده اعمال شده و رایانه سرویس دهنده نقش مجری و اعمال کننده این سیاست ها را پیدا می کند.
رایانه سرویس دهنده معمولا رایانه شخصی ( PC : Personal Computer ) یا ریز رایانه ( Mini Computer ) و یا رایانه بزرگی (Mainframe) است که بوسیله یک سیستم عامل ویژه در یک برنامه زمانبندی شده مدیریت شبکه و منابع آن را در اختیار دارد.
وظایف این رایانه عموماً عبارتند از : مدیریت داده ها ، خطاها و منابع و تعیین نحوه اشتراک آنها ، رسیدگی به درخواست کاربران مختلف ، مدیریت زمان ، تعیین سیاست های امنیتی وغیره.
رایانه های سرویس گیرنده نیز می توانند یک رایانه شخصی کامل یا فقط یک پایانه ( Terminal ) و کنسول (Console) فاقد دیسک سخت باشند که در این صورت معمولاً فقط وظیفه ورود اطلاعات ( Data Entry ) و یا نظارت (Monitoring) را خواهند داشت.
این ایستگاه های کاری معمولاً برای روشن شدن و بالا آمدن نیازمند کارت های شبکه ( LAN Card یا NIC : Network Interface Card ) ویژه ای هستند که توسط یک تراشه نصب شده روی آن به نام ( Boot ROM ) ایستگاه مورد نظر را روشن می کند.
رایانه های سرویس دهنده و سرویس گیرنده معمولاٌ با هم کار می کنند تا فرآیند یک برنامه تکمیل شود.
بدینوسیله رایانه های قدیمی تر قدرت پردازش بیشتری پیدا کرده و کار خود را به صورت موثرتری انجام می دهند.
در بخش سرویس گیرنده ، رایانه معمولاً کنش ها و واکنش های خود را با کاربرانش تنظیم نموده و در بخش سرویس دهنده ویژگی های تمرکز گرایی و چندکاربری تامین می شود.
در شبکه های بدین شکل بویژه آنهایی که با نرم افزارهای شرکت مایکروسافت راه اندازی شده اند بر روی رایانه سرویس دهنده فضایی به عنوان دامنه یا Domain تعریف می شود که کلیه اطلاعات رایانه های تحت پوشش این دامنه ، سیاست های امنیتی ، سرویس ها ، کاربران و منابع شبکه در درون آن تعریف می گردد.
یک سرویس دهنده می تواند شامل چندین دامنه باشد و از این روست که رایانه سرویس دهنده را گاهی کنترل کننده دامنه یا Domain Controller- ِِDC نیز می نامند.
همانگونه که گفته شد رایانه های سرویس دهنده ( Server ) در شبکه های با معماری بدین شکل باید دارای سیستم عامل ویژه ای باشند که معروفترین آنها عبارتند از UNIX وLINUX که محصول پژوهش های دانشگاهی میباشند ، NETWARE محصول شرکت NOVELL و Windows NT ، Windows 2000 Server / Advanced server و جدیدترین آنها Windows Server 2003 که در این نوشتار قصد بررسی آن را داریم.
یادآوری مفاهیم اولیه بالا بعنوان یک مقدمه می تواند سودمند باشد اما از آنجا که شکافتن هر یک از موارد گفته شده خود منجر به مباحثی طولانی خواهد شد و نتیجه آن مثنوی هفتاد من کاغذ ، از سوی دیگر مانند یک نوآموز موسیقی که دوست دارد زودتر از درک مفاهیم تئوری و زیبا شناسی و شناخت نت ها دست بر ساز برده و آهنگی هر چند ناپخته بنوازد یا یک تازه کار در رانندگی که پیش از هر چیز دوست دارد راندن خودرو را تجربه کرده و آن را بر در و دیوار بکوبد!!، ما نیز با اعمال قاعده (( ز تعارف کم کن و بر مطلب افزا )) پس از ذکر نکاتی درباره ویژگی های Windows Server 2003 آن را با هم بصورت یک Workgroup ساده نصب خواهیم کرد.
ابتدا فهرست وار موارد مهمی را که در این سیستم عامل وجود داشته و بعضا جدید نیز می باشند بر خواهیم شمرد: 1 ـ " Active Directory " مولفه اصلی و مرکزی سیستم عامل های سرویس دهنده ویندوز بوده و ابزاری برای مدیریت شناسه ها کاربران و ارتباطات ما بین آنها ( Relationships ) برای بوجود آوردن محیط های شبکه ای (Network environments ) می باشد.
این مورد درویندوز 2003 بهینه سازی ، تکمیل و نوسازی شده است.
2 ـ سرویس های برنامه های کاربردی ( Application Services ) پیشرفت های زیادی در ویندوز 2003 داشته است که بدین وسیله تسهیلات فراوانی در توسعه و ایجاد برنامه های کاربردی بوجود آمده و این امر خود منتهی به کاهش هزینه های نگهداری و هزینه های مالکیت (Total Cost of Ownership TCO : ) شده است.
توجه نمایید که این TCO با TCO درج شده بر روی نمایشگرها که استانداردی زیست محیطی است متفاوت می باشد.
3 ـ فن آوری های خوشه ای ( Clustering Technologies ) که بهبود هایی اساسی در قابلیت دسترسی ( Availability ) ، شاخص سازی ( Scalability ) و قابلیت مدیریت ( Manageability ) پدید آورده در ویندوز 2003 بسیار ساده تر و قدرتمند تر راه اندازی شده است که ویژگی های پیشرفته شبکه ای و قابلیت های بسیار خوبی در شناخت و اصلاح مشکلات و همچنین بهینه سازی زمان کاری سیستم بوجود آورده است.
4 ـ ویندوز 2003 عملکرد بهتری در سرویس های پرونده و چاپگر ( File and Print Services ) بوجود آورده و موجب کاهش چشمگیر هزینه نگهداری ( TCO ) شده است.
5 ـ در ویندوز 2003 سرویس های اطلاعات اینترنت Internet Information System بطور کامل مورد بازنگری قرار گرفته و نسخه شماره 6 با معماری نوین ارائه شده است تا پاسخگوی نیازهای روز افزون مشتریان عمده ، ارائه دهندگان سرویس اینترنت ( ISP: Internet Service Providers ) و نیز فروشندگان مستقل نرم افزار (ISV : Independent Software Vendors) باشد.
6 ـ در ویندوز 2003 فن آوری " Kerberos " که ابزاری برای شناسایی و تصدیق ( Authentication ) بوده و برای رسیدگی به هویت کاربران و میزبان ( Host Identity ) بکار می رود ، روش اصلی فرآیند Authentication می باشد.
7 ـ در ویندوز 2003 سرویس های مدیریتی (Management Services) بسیار ساده تر نصب ، راه اندازی و پیکر بندی می شود و با تمرکز و سفارشی شدن (Centralized / Customized) هر چه بیشتر هزینه های نگهداری را کاهش می دهند.
8 ـ بهبود در امکانات شبکه ای و ارتباطی و ویژگی های نوین آن در ویندوز 2003 ، قابلیت تطبیق و چند کاره بودن ( Versatility ) و مدیریت و استقلال زیر ساخت های شبکه (Network Infrastructures) را که در خانواده سیستم عامل های سرویس دهنده ویندوز بنیاد نهاده شده بود ، هر چه بیشتر گسترش داده است.
9 ـ قابلیت های امنیتی (Security) نوین و توانای ویندوز 2003 آن را به زمینه و شالوده ( Platform ) قدرتمندی برای انجام امور تجاری بدل کرده است.
بوسیله آن می توان بهره برداری بیشتری از سرمایه گذاری ها و تجهیزات موجود رایانه ای و Information Technology سازمان ها نموده و تسهیلات زیادی در کار همکاران ، مشتریان و تامین کنندگان آن سازمان بوجود آورد.
10 ـ مدیریت ذخیره سازی (Storage Management ) در ویندوز 2003 دارای ویژگی های نوین و پیشرفته ای است که آن را برای مدیریت و نگهداری دیسک ها ، تهیه پشتیبان وبازسازی (Restore ) داده ها و اتصال به شبکه های ذخیره سازی Storage Area Network بسیار ساده تر و قابل اطمینان تر ساخته است.
11 ـ مولفه پایانه سرویس دهنده ( Terminal Server ) زمینه ای بسیار مطمئن تر ، با قابلیت گسترش و مدیریت بیشتر برای محاسبات در طرف سرویس دهنده (Server-based computing) ایجاد کرده است.
گزینه های نوینی برای نصب و راه اندازی برنامه های کاربردی ، دسترسی کارا و موثرتر به داده ها در پهنای باند های کوچک (Low bandwidths) پیشرفت و بهبود میزان ارث پذیری ( Value of Legacy ) و دستگاه هایی با وزن کمتر از دستاوردهای این ویندوز می باشد.
12 ـ سرویس های رسانه ای ویندوز ( Microsoft Windows Media Services ) بخش سرویس دهنده فن آوری های رسانه ای ویندوز می باشد که برای توزیع صوت و تصویر دیجیتال در اینترانت ها و اینترنت بکار می رود.
سرویس های رسانه ای ویندوز 2003 یکی ازاطمینان بخش ترین ، گسترش پذیرترین ، قابل مدیریت ترین و اقتصادی ترین روش ها برای پخش های همزمان ( Streaming ) صدا و تصویر می باشند.
13 ـ سرویس های عمده تسریع ، اکتشاف و یکپارچه سازی (Enterprise UDDI : Universal Description, Discovery and Integration ) یافتن ، به اشتراک گذاشتن و استفاده دوباره سرویس های XML Web و دیگر منابع قابل برنامه نویسی را سهولت بخشیده است.
این قابلیت هاست که دلیل وجودی ، سناریوهای اصلی وهسته (Core Scenarios) و مزیت ها و ویژگی های سرویس های UDDI می باشد.
بطور خلاصه می توان گفت این ویندوز از ترکیب ویندوزهای XP - Professional 2000Advanced Server و قابلیت های فراوان نوینی بوجود آمده است.
ویندوز 2003 دارای ویرایش های مختلفی است که در برگیرنده 4 ویرایش اصلی و دو نسخه جانبی است ، که به شرح ذیل می باشند .
لازم به توضیح است که ویرایش های شماره 2و3 دارای دو نوع مختلف 32 بیت و 64 بیت می باشند.
ـ نوع اول " Windows Server 2003 , Standard Edition": سیستم عامل ایده آل و چند کاره ای است که می تواند برای رفع نیازهای سازمان ها با هر اندازه و بویژه بنگاه های تجاری کوچک و گروه های کاری مورد استفاده قرار بگیرد.
مشخصات رایانه ای که این ویرایش قابل نصب بر روی آن است باید به صورت ذیل باشد: ـ نوع دوم " Windows Server 2003 , Enterprise Edition" : که بر پایه همان نسخه استاندارد و با افزودن قابلیت های مهمی برای رفع نیازهای برنامه های کاربردی حساس تجاری تولید شده است.
مشخصات رایانه مورد نیاز به شرح ذیل می باشد.
ـ نوع سوم " Windows Server 2003 , Data Center Edition": برای اجرای برنامه های کاربردی حساس که نیاز به بالاترین سطوح گسترش و شاخص پذیری ، قابلیت دسترسی و امنیت دارند ، ایجاد شده است.
مشخصات رایانه مورد نیاز عبارتست از: ـ نوع چهارم "Windows Server 2003 , Web Edition": این ویرایش برای ساخت و میزبانی صفحات ، برنامه های کاربردی و سرویس های تحت وب طراحی شده و هم اکنون برای مشتریان شرکت مایکروسافت از طریق کانال های گزینشی شرکاء (Selected Partner channels) وبه همراه توافقنامه های اجازه بهره برداری ( Volume Licensing Agreements ) قابل دسترسی است.
مشخصات رایانه ای که توانایی استفاده از این ویرایش را دارد به شرح زیر می باشد.
تبصره: الف : هیچ یک از ویرایش های اشاره شده از ویندوز 2003 نمی توانند با سیستم های چند پردازنده ای "Intel Pentium Pro" یا "Pentium II" کار کنند.
ب : برای ویندوز 2003 تاکنون یک نسخه تکمیل کننده ویرایش 1 ( Service Pack 1) به بازار آمده است.
ج : ویندوز 2003 دارای دو نسخه کوچک جنبی به شرح ذیل نیز می باشد: 1 ـ "Windows Server 2003 High-Performance Computing" : که بوسیله آن شرکت ها می توانند گروه هایی از سرویس دهنده ها را که با ویندوز 2003 کار می کنند مورد استفاده قرار داده و از قدرت پردازش بسیار سریع آنها با صرف هزینه کمتری بهره ببرند.
2 ـ "Windows Small Business Server 2003" : این نسخه ویندوز ، قابلیت های پست الکترونیک E-mail ، فکس ، پایگاه داده و استفاده اشتراکی از اینترنت را در یک شالوده قوی که براحتی قابل راه اندازی می باشد عرضه نموده است.
با سفارش دادن بسته ارزیابی مایکروسافت (Evaluation Kit ) می توان از آن استفاده نمود.
لازم به یادآوری است که کلیه مفاهیم گفته شده اعم از مقدمه مربوط به شبکه ها ، اصول و انواع آن ، سیستم عامل های شبکه بویژه Windows Server 2003 و تشریح و موشکافی آن ، سرویس پک ها و کارایی انواع آن و دیگر نکات ، شایسته بحث و بررسی بسیار بیشتری می باشند که امیدواریم در شماره های بعدی به آنها بپردازیم.
حال بصورت گام به گام یک نسخه از ویرایش "Enterprise" این ویندوز را بصورتی بسیار ساده و برای ایجاد یک "Workgroup" ابتدایی نصب می نماییم.
کسانی که ویندوز "XP" را نصب کرده باشند دچار دردسر چندانی در نصب نخواهند شد چراکه اکثر الگوها یکسان می باشند.
لازم به ذکر است که سی دی ویندوزی که برای نصب انتخاب نموده اید باید Bootable باشد.
مراحل نصب: 1 ـ "CD" ویندوز را در "CD-ROM" می گذاریم.
2 ـ با توجه به اینکه "CD" بوت ایبل است به محض روشن کردن رایانه با فشردن دکمه "Del" وارد برنامه "Setup" سیستم می شویم.
در قسمت تعیین دستگاه های بوت کننده ، نخستین گزینه را بر روی "CD ROM" قرار می دهیم، با فشردن کلید"F10" سپس "Y" و در آخر "Enter" تغییرات اعمال شده در برنامه "Setup" ذخیره و رایانه دوباره "Boot" می شود.
3 ـ هنگامی که پیام "Press any key to boot from CD-Rom" دیده شد ، دکمه ای را می فشاریم تا رایانه از روی "CD" بوت شده و پنجره ابتدایی نصب ویندوز ظاهرگردد.
در این حال رایانه در حال بارگذاری راه اندازهای ویژه برای نصب ویندوز می باشد.
4 ـ در پنجره بعدی در صورت تمایل به ادامه نصب کلید "Enter" و در غیر اینصورت "F3" را می فشاریم.
5 ـ در پنجره بعدی برای نصب ویندوز دکمه "Enter" ، برای بازسازی نصب قبلی ویندوز که نیمه کاره رها شده است به کمک کنسول بازیابی ( Recovery Console ) دکمه "R" و برای خروج از دکمه "F3" استفاده می شود.
6 ـ سپس پنجره ای که حاوی توافق نامه و مجوز استفاده از این نسخه ویندوز است ظاهر می گردد.
بدیهی است برای ادامه نصب باید موافقت خود را با زدن "F8" اعلام نمود.
کلیدهای "Page Up" و "Page Down" کل متن را نشان خواهند داد.
کلید "Esc" عدم توافق و خروج را نشان می دهد.
7 ـ در پنجره بعدی اطلاعات مربوط به پارتیشن بندی ( Partitions ) دیسک سخت رایانه نشان داده می شود.
اگر موافق با نصب ویندوز بر روی پارتیشن ایجاد شده از قبل که اطلاعات مربوط برای نشان داده شده هستید کلید "Enter" را بزنید.
اگر مایل به ایجاد یک پارتیشن جدید بر روی ناحیه پارتیشن نشده می باشید کلید "C" و اگر به حذف پارتیشن فعلی تمایل دارید کلید "D" را بزنید با کلیدهای "Page Up" و "Page Down" می توانید بر روی پارتیشن های مختلف بروید.
8 ـ همانطور که در شکل 2 مشاهده می کنید ، پس از انتخاب درایو و با فشردن کلید "Enter" ، برنامه "Setup" ویندوز بر روی پارتیشن برگزیده شده شروع به نصب فایل های مورد نیاز برای "Boot" شدن دوباره سیستم از روی دیسک سخت می کند.
9 ـ در مرحله بعدی برنامه "Setup" اطلاعات متنوعی را برای نصب خود تولید کرده و رایانه را مورد ارزیابی قرار می دهد.
10 ـ در این مرحله برنامه آماده راه اندازی دوباره - Restart / Reboot - سیستم می شود.
بهتر است 15 ثانیه درنگ کنیم تا این کار بصورت خودکار صورت پذیرد.
این مرحله پایان کار صفحه های با زمینه آبی (Blue background ) است.
11 ـ پس از آغاز دوباره کار رایانه ، صفحه بوت شدن ویندوز را خواهید دید.
12 ـ اگر تاکنون ویندوز "XP" نصب کرده باشید صفحه بعدی به چشمتان آشنا خواهد آمد ، تنها تفاوت تغییر رنگ آبی ویندوز "XP" به طوسی می باشد.
13 ـ در صفحه بعد هنگام تغییر گزینه های زبان و منطقه ( Regional and Language Options ) فرا می رسد.
با کلیک بر روی دکمه "Customize" و در "Languages Tab" کنار جمله "Install files for Complex Script and right to left languages ( including Thai )" علامت بزنید.
سپس دکمه "Details" را فشرده، سپس "Add" را زده و زبان فارسی را انتخاب نمایید.
سایر تنظیمات را می توانید در همین پنجره ها انجام دهید.
دکمه "ok" را بزنید.
14 ـ در پنجره بعدی نام خود و سازمان مورد نظرتان را وارد کنید و دکمه Next را بزنید.
15 ـ در صفحه بعدی شماره کلید 25 حرفی محصول ( Product key ) را که احتمالا روی جلد CD یا داخل CD ویندوز2003 می باشد وارد کنید.
16 ـ در این مرحله باید نوع مجوز استفاده از این ویندوز را معین کنید که البته در کشور ما با توجه به رونق قفل شکنی نرم افزارها ، کاری با آن نخواهیم داشت!!
معمولاً در شبکه هایی که دارای یک رایانه سرویس دهنده می باشند گزینش "Per Server" درست تر می باشد.
انتخاب "Per Device or Per User" معمولاً نشاندهنده آن است که تعداد اتصالات به سرویس دهنده بیش از تعداد کاربران موجود و در حال کار است.
17 ـ در اینجا نام دلخواه رایانه سرویس دهنده خود را وارد کنید.
رایانه سرویس دهنده از این پس بدین نام در شبکه شناسایی خواهد شد.
همچنین در این پنجره باید رمز مورد نظر برای مدیر شبکه را وارد و آن را دوباره تایید ( Confirm ) کنید.
نام رمز نباید از خاطرتان برود وگرنه وامصیبتا!!
18ـ اگر نام رمز خود را به خوبی انتخاب نکرده باشید ، پنجره ای نمایان می شود که در آن ضوابط و معیارهای گزینش درست ذکر شده است.
توصیه می شود رمز مورد نظر از 2 قاعده اول ذیل پیروی کرده و از بین بقیه حداقل از 3 قاعده تبعیت کند: الف: حداقل 6 حرف داشته باشد.
ب: در برگیرنده واژه های "Admin" یا "Administrator" نباشد.
ج : حاوی حروف بزرگ ( Uppercase ) مانند "A", "B" و غیره باشد.
د : حاوی حروف کوچک ( Lowercase ) مانند "a", "b" و غیره هم باشد.
ه : حاوی اعداد نیز باشد.
و : حاوی کاراکترهای غیر حرفی و عددی ( non-alphanumeric characters ) مانند "&", "~", "$", "#" و غیره هم باشد.
رمز مورد نظر باید دارای امنیت بوده و از یادتان نرود.
19 ـ در پنجره بعدی تنظیمات زمان و تاریخ ( Date and Time Settings ) انجام می شود که براحتی قابل تنظیم بوده و ضمناً منطقه زمانی (Time Zone) شهر مورد نظرتان نیز در اینجا انتخاب می گردد.
20 ـ برنامه "Setup" ادامه یافته و شما می توانید قدری از این تلاش طاقت فرسا!!
برای نصب ویندوز دست شسته و بیاسایید!!
نصب مولفه های شبکه در این بخش انجام می گردد.
21 ـ درنگ کنید ، بر خیزید!!در پنجره بعدی باید برای تنظیمات شبکه ، یکی از دو روش عادی و از پیش تعیین شده ( Typical ) و یا سفارشی ( Custom ) را انتخاب نمایید.
از آنجایی که قصد ما نصب این ویندوز در ساده ترین شکل ممکن و کمترین توان مصرفی !!
است گزینه از پیش تعیین شده "Typical" را انتخاب و "Next" را می زنیم.
22 ـ در این پنجره هنگام آن است که از بین دو روش "Workgroup" و یا "Client-Server" که رایانه سرویس دهنده را تبدیل به یک کنترل کننده دامنه ( Domain Controller ) می کند و شرح آنها قبلاً داده شده یکی را انتخاب کنیم که گزینه اول را برمی گزینیم .
نام این گروه کاری می تواند بصورت دلخواه داده شود.
23 ـ در پنجره بعدی زمانی صرف ادامه نصب ویندوز خواهد شد که مانند همیشه شامل خودستایی های شناخته شده شرکت ها درباره محصولات شان و ذکر اینکه به قول معروف عامه (( این یکی دیگه آخرشه !!
)) خواهد شد.
اگر تاب تحمل گزافه گویی های مایکروسافت را ندارید ، زمان مناسبی است که قدری بیارامید ، اما گمان می کنم توجه به پیام های متوالی روی صفحه و خواندن آنها می تواند بسیار سودمند باشد.
24 ـ لحظه ای که چشم به راهش بودیم فرا رسید.
ویندوز 2003 برای اولین بار بر روی رایانه تان آغاز به کار می کند.
25 ـ درود سه انگشتی خود را به ویندوز بفرستید ، دکمه های "Alt", "Ctrl" را فشرده و کلید " Delete" را بزنید.
بدین وسیله با مسئولیت "Administrator account" وارد ویندوز می شوید.
26 ـ نام کاربری ( Username ) مدیر شبکه "Administrator" را خواهید دید.
نام رمز که از یادتان نرفته است؟!
27 ـ پنجره خوشامدگویی (Welcoming screen ) به همراه اطلاعات و ابزار سودمندی برای مدیریت سرویس دهنده شما نمایان می گردد.
28ـ با علامت گذاری (check mark ) در کنار جمله "Don’t display this page at logon" در راه اندازی بعدی ویندوز پنجره خوشامدگویی را ندیده و صفحه "desktop" ویندوز نمایان خواهد شد.
29 ـ ویندوز آماده کار است، از آن لذت ببرید.