-آشنایی با برنامه های مخرب
هنگامی که در سال 1984 برای اولین بار در مقالات علمی، امکان وجود ویروس مطرح شد، هیچ کس آن را جدی نگرفت. اما طولی نکشید که اولین ویروس پا به عرصه وجود گذاشت. در آن زمان نیز عده انگشت شماری خطر آن را درک کردند. برخی حتی نمی دانستند که آیا ویروس به طور اتفاقی رخ می دهد یا آن را می نویسند. یک یا دو متخصص، از این حد نیز فراتر رفتند و تولید ویروس را کاملاً انکار کردند. اما امروزه، می بینیم که مراکز رایانه ای پر از ویروسهای گوناگون است و تعداد آنها پی در پی افزایش می یابد.
در سالهای 1980، رایانه های بزرگ به صورت چند برنامه ای کار می کردند. هر کاربر می توانست برنامه های خود را به رایانه بسپارد و منتظر بماند تا اجرا و خروجی آن آماده شود. در بعداز ظهر یک روز جمعه، یک برنامه ساز برنامه الی را به عنوان بازرس اجرا کرد. کار برنامه آزمایش سیستم بود. بدین صورت که اگر برنامه دیگری در حال اجرا است، آن را از سیستم حذف کند و در غیر این صورت، خود به صف ورودی برود و منتظر بماند. پس از این که برنامه بازرس تمام شد، برنامه ساز می توانست کار اصلی خود را به سیستم بفرستد و بلافاصله خروجی را دریافت کند. زیرا بازرس تمام برنامه ها را از سیستم حذف کرده بود. متأسفانه، وجود یک اشکال کوچک در برنامه بازرس باعث شد که برنامه پی در پی خود را تکثیر و در صف وارد کند. درنتیجه، پس از چند ثانیه، هزاران نسخه از آن در صف ورودی تولید شد.
برحسب این که چه تعریفی برای ویروس ارایه می دهیم، می توانیم برنامه بازرس را یک ویروس رایانه ای بنامیم. بنابراین، می بینیم که ویروس مسئله‌أی جدید نیست و تولید آن نیز مشکل نیست.
اولین ویروسها، تصاویر گرافیکی و یا پیغامهایی را بر روی صفحه نمایش نشان می دادند. اما بیشتر ویروسهای امروزی مخرب هستند. متأسفانه، ویروسهای رایانه ای در ده سال اخیر خسارات بی شماری را به سیستمهای رایانه ای وارد ساخته اند. یکی از این خسارات، از بین رفتن اطلاعات باارزش است. البته این ضرر در مقابل وقت هزینه ای که برای تهیه برنامه های ضد ویروس و نصب آنها مصرف می شود، ناچیز است. حتی ویروسهای بی خطری که یک پیغام ساده نشان می دهند، یا یک قطعه موسیقی کوتاه می نوازند نیز وقت پردازنده و فضای حافظه را برای تکثیر مصرف می کنند. به علاوه، برای کشف و پیشگیری از آنها باید ضدویروس تهیه گردد. درنتیجه، آنها نیز باعث اتلاف وقت و هزینه می شوند.
ویروس تنها برنامه رایانه ای مخرب نیست. بلکه برنامه های مخرب نیز وجود دارد. از آن جمله، اسب تروا، بمب منطقی و کرم را می توان نام برد.
اسب تروا: اسب تروا، برنامه ای است که کارهایی را انجام می دهد که در مستنداتش ذکر نشده است. معمولاً این کارها زیان آور نیز هستند. برای مثال، هنگامی که کاربر می خواهد و با سیستم کار کند، یک برنامه Login تقلبی، شماره حساب و کلمه عبور را از کاربر گرفته تا اجازه ورود به سیستم و کار با آن را صادر نماید. اما پس از فهمیدن شماره حساب و کلمه عبور، اطلاعات کاربر را دستکاری می کند. به عنوان مثالی دیگر، فرض کنید برنامه ای وجود دارد که باید فشرده سازی اطلاعات را انجام دهد. اما در حقیقت، هر پرونده ای را که به آن اعلام می کنند، از روی دیسک حذف می کند. نمونه ای از یک اسب تروا در شکل 1-4 نشان داده شده است.