برای تجارت الکترونیک تعاریف زیادی وجود دارد.
بر خلاف مباحثی چون تحقیق در عملیات یا کنترل پروژه که دوران رشد و تغییر و تحول خود را طی کرده اند اینترنت و مباحث زاییده ی آن هنوز در حال تغییر هستند و بنا بر این تعاریف آنها نیز در این سیر تحولی در هر دوره از زمان دستخوش دگرگونی می شود.
در بین تعاریف موجود از تجارت الکترونیک کاملترین آنها عبارت است از: خرید فروش و تبادل هرگونه کالا خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت.
این تعریف همانگونه که ملاحظه می کنید بسیار جامع و فراگیر است به گونه ای که مباحثی چون :e-learning ,e-medicine ، e-government و...
را نیز تحت پوشش قرار می دهد.
و تنها اینترنت را به عنوان ابزار معرفی نمی کند بلکه این عمل را از طریق هر گونه شبکه ی کامپیوتری ممکن می داند.
شاید کمتر کسی تصور می کرد که اختراع رایانه چنان تحولی در زندگی بشر ایجاد کند که تمام ابعاد زندگی وی را تحت تاثیر خود قرار دهد.
اولین ثمرهی این انقلاب تکنولوژیکی، اینترنت – پدیدهای که ایدهی شکلگیری آن از جنگ جهانی دوم شکل گرفت - بود.شبکههای اولیه (آپارنت) دارای host نبودند و تمامی کامپیوترها نقش میزبان را ایفا میکردند و در عین حال می توانستند به حافظه ی یکدیگر دسترسی یابند .
با رشد اینترنت و ایجاد شبکه های پیشرفته ی امروزی ، موضوع تکنولوژی اطلاعات یا IT مطرح شد و بهتدریج تمام مسائل را تحت تاثیر خود قرار داد.
IT در مدیریت سازمانی ، تکنولوژی اطلاعات در ساخت ، آموزش از راه دور ، تجارت الکترونیکی ، پیشرفتهای سخت افزاری و...از جمله موضوعات مطرح در زمینهی این فنآوری جدید میباشند.
همانطور که ذکر شد تجارت الکترونیک نیز از جمله ابداعات نوین بشری است که در دهه اخیر، نقش تعیینکنندهای در تمامی انواع تجارت و معاملات بازی کردهاست.
تجارت الکترونیک در واقع به معنای فروش کالا و خدمات بصورت Online و از طریق اینترنت میباشد.
به بیان دیگر تجارت الکترونیک، از قابلیتهای اینترنت برای ارتقا و بهبود فرآیندهای تجاری استفاده میکند.
انواع مدلهای این شکل جدید تجارت شامل G2G, G2C, B2B, C2C, B2C و...،تمامی اجزای یک جامعه اعم از افراد عادی تا ارگانهای بزرگ دولتی را به یکدیگر پیوند داده است.
C نمایانگر خریدار, B نمایانگر شرکتهای خصوصی وG نشاندهنده ارگانهای دولتی است.
مدل C2C در واقع همان مزایده Online است که قابلیت مبادله کردن هر نوع کالای مورد توافق طرفین را دارد.طرفین این معامله هر دو از افراد عادی هستند.
مدلهای B2B , B2C نیز قابلیت ارائه هر نوع محصولی را بر وب دارا هستند.
در مدل B2B دو شرکت به مبادله تجاری با یکدیگر می پردازند و مدل B2C امکان تجارت الکترونیک را بین یک شرکت و یک مشتری را فراهم میکند.
با توجه به دولتی بودن بیشتر خدمات در ایران و امکان ابتکار عمل بیشتر آنها ، پیاده سازی مدل G2G که تبادل کالا و خدمات میان نهادهای دولتی را امکانپذیر میسازد را محتملتر مینماید.
در تمامی سیستمهای یاد شده اجزای مشترکی وجود دارد که تشکیلدهنده بدنهی اصلی آنها هستند.
ایجاد یک سایت به عنوان فروشگاه الکترونیکی بر روی اینترنت ، طراحی هدف و یک برنامه استراتژیک برای شروع و ادامه کار فروشگاه ،پیروی و استفاده از اصول و روشهای مناسب بازاریابی در اینترنت ، ایجاد زیرساختهای امنیتی برای محافظت سایت و ایمن سازی مراحل مبادله ی اطلاعات ، انتخاب شیوه ی مناسب پرداخت در اینترنت ، شیوه های جدید توزیع کالا ، انتخاب سرور و host مناسب و ...
از ارکان جدا ناشدنی این شیوهی نوین تجارت می باشند که در مدلهای ذکر شده به تناسب نقش پررنگتر یا کمرنگتری مییابند.
اما در بعد دیگر پیادهسازی و استفاده از این فنآوری جدید نیازمند ایجاد بسترهای فکری و فرهنگی جهت پذیرش آن از طرف جامعه، رفع موانع حقوقی و قانونی و تامین پیش نیازهای سخت افزاری و نرمافزاری می باشد..
به عنوان مثال Server یا Network پشتیبانیکنندهی مناسب , سیستم پرداخت متناسب در کشور و همچنین سرعت بالای دسترسی به شبکه از ملزومات فنی یک تجارت الکترونیک محسوب میشوند.
یک فروشگاه اینترنتی دارای امکانات ویژه ای است :
*بر خلاف فروشگاههای واقعی فردی به نام فروشنده در آن وجود ندارد.
*ساعات کار آن شبانه روزی و در تمام ایام هفته است.
* مشتریهای آن از تمام نقاط دنیا و با فرهنگها و سلایق متفاوتی هستند.
*به علت ارتقاء قابلیتهای فنی محیط (اینترنت) تولیدکنندگان میتوانند به صورت کاراتر و موثرتر به معرفی و عرضهی محصولات خود بپردازند.
*پست الکترونیکی یک شیوهی کارا در بازاریابی مستقیم ( direct marketing ) به شمار میآید.
*پست الکترونیکی یک شیوهی کارا در بازاریابی مستقیم ( direct marketing ) به شمار میآید.
*از طریق گروههای خبری ( News Groups ) و گروههای بحث و تبادل نظر( discussion groups ) امکان ایجاد رابطهای تعاملی بین تولیدکنندگان و مصرفکنندگان و جود دارد.
...
بهرهگیری از هریک از این امکانات نیازمند ایجاد ساختارهای فرهنگی لازم چه در میان مشتریان و چه در میان صاحبان بازار میباشد.
یکی از بخشهای مهم تجارت الکترونیک سیستم پرداخت است.
برای پرداختی به دور از اشکال بر شبکه جهانی وب, یک سیستم پرداخت می بایست علاوه بر دارا بودن امکانات تکنولوژیکی مناسب از قبیل کارتهای هوشمند،کارتهای اعتباری , چکهای الکترونیکی ، پولهای الکترونیکی و...
باید از لحاظ امنیتی نیز قابل اطمینان باشد .
استفاده از شیوه های مبهم سازی اطلاعات مبادله شدهی کارتهای اعتباری ، استفاده از امضای الکترونیکی ، استفاده از پروتکلهای SSL و SET ، استفاده از تکنیکهای رمزگذاری ( Encryption ) ، استفاده از کیفهای الکترونیکی دارای نگهبان و...
از جمله روشهای امنیتی مطرح در این زمینه میباشد.
طراحی وب سایت مربوط با توجه به سلایق و نیازهای مشتریان از عوامل مهم در موفقیت یک تجارت الکترونیک است.
بدیهی است که ابتکار فروشنده در بکار بردن راهکارهای مناسب برای متقاعد کردن بازدید کننده در خرید از طریق وب , بطور مثال وجود عکس و اطلاعات لازم در مورد محصول ضروری است.
همچنین میبایست در مورد نحوهی جذب و حفظ مشتریان با توجه به خصوصیات یک بازار رقابتی جهانی به راهکارهایی موثر و کارا اندیشید.
استفاده از قلمهای متناسب با موضوع فعالیت، انتخاب مناسب رنگها با توجه به خصوصیات فرهنگی، استفاده از فاکتورهای جذاب مانند گرافیک تصویری مناسب ، توزیع متناسب اطلاعات و عکسها ، ایجاد محیطهای تعاملی مانند گروههای بحث و تبادل افکار و بسیاری از نکات دیگرمی تواند در جذب و متقاعد کردن مشتری به خرید از سایت شما موثر باشد.
ورود به یک بازار جهانی نیازمند برنامهای دقیق و حساب شده است.
همانطور که در قبل اشاره شد یکی از مهمترین و زیربناییترین مسائلی که باید در راه اندازی یک فروشگاه مبتنی بر وب مورد بررسی قرار گیرد، استراتژیهای راه اندازی فروشگاه است.
به طور کلی این استراتژیها به دو دسته استراتژیهای قبل از شروع فعالیتهای تجاری در اینترنت و استراتژیهای در حین فعالیتهای تجاری تقسیم می شوند: 1- استراتژیهای قبل از شروع فعالیتهای تجاری این بخش شامل کلیه راهکارها و تصمیماتی است که پیش از شروع فعالیت فروش باید مدنظر قرار گیرد.
این بخش در حکم پایه و ستون یک ساختمان است که پی و اساس مجموعه را تشکیل میدهد.
بنابراین در صورت اهمالکاری و یا عدم صرف زمان و دقت کافی در این امر در آینده لطمات زیادی را به سیستم طراحی شده وارد خواهد آورد.
این قسمت شامل دو بخش عمدهی توسعهی محصول و توسعهی سایت میباشند.
2- استراتژیهای در حین فعالیتهای تجاری آخرین مرحله و شاید مهمترین فاز کار را فعالیتهای در حین فروش تشکیل میدهند.
استراتژیهای موجود در این بخش به دو بخش استراتژیهای کوتاه مدت و بلند مدت تقسیمبندی میشوند : 1-2 اهداف کوتاه مدت استراتژیهای فروش آنهایی هستند که به طورموقتی شما را در کوران فعالیتها نگه می دارند.
این نکته باید همواره مد نظر قراربگیرد که اینگونه استراتژیها شاید بتواند برای مدت کوتاهی حضور شما را در جریان رقابت استمرار بخشد اما به هیچ وجه نمیتواند تضمین کننده حضور دائمتان در این عرصه باشند.
2-2 اهداف بلند مدت استراتژیهای فروش آنهایی هستند که باعث حضور مستمر شما در جریان مبادلات میشود.
این استراتژیها هر سال با ایجاد نتایج جدید در این راه همراه خواهد بود.
امروزه حجم زیادی از مبادلات از طریق این شیوهی نوین تجارت انجام می گیرد و با توجه به نمودار رشد ترسیم شده، انتظار میرود که چندین میلیون دلار از مبادلات بشری تا سال 2004 از طریق اینترنت انجام پذیرد.
اطلاعات بیشتر پیرامون تجارت الکترونیکی تجارت الکترونیکی میتواند بر حسب میزان دیجیتالی بودن سه عامل دخیل در مبادلات شامل: 1) محصول فروخته شده یا خدمات ارائه شده 2) فرآیند پردازش 3) چگونگی تحویل کالا یا خدمات (delivery) اشکال گوناگونی به خود بگیرد.
محصول میتواند ملموس وعینیphysical ویا مجازی و رقومی digital باشد.
آژانس خدماتی واسط بین خریدار و فروشنده نیز میتواند وجود خارجی داشته باشد و یا اینکه محصول به صورت online به مشتری عرضه شود.
فرآیند پردازش اطلاعات مبادلات نیز میتواند به صورت دیجیتال و یا غیر دیجیتال انجام پذیرد.
این سه عامل یک مکعب 2*2*2 شامل 8 مکعب واحد بهوجود میآورد که هر یک از ابعاد آنها را یکی از این فاکتورها تشکیل میدهد.
در تجارت سنتی (traditional commerce) همهابعاد آن غیر دیجیتال هستند، در حالیکه در تجارت کاملا الکترونیکی (pure EC) همهی ابعاد دیجیتالی و رقومی هستند، دیگر مکعبها از ابعادی با ترکیبهای مختلف دیجیتالی و یا غیردیجیتالی تشکیل شدهاند.
در صورتیکه تنها یکی از این ابعاد دیجیتالی باشد میتوان به آن تجارت الکترونیکی (partial EC) گفت اما نه تجارت کاملا الکترونیکی!!
به عنوان مثال خرید یک کتاب از Amazon.com کاملا الکترونیکی به حساب نمیآید چون علاوه بر خود کتاب، تحویل آن نیز توسط شرکت FedEX صورت میگیرد، در حالیکه خرید یک e-book یک مبادلهی کاملا الکترونیکی است، چون نوع کالا، فرآیند پرداخت و ارائهی آن به صورت الکترونیکی انجام میپذیرد.
سازمانهایی که در آنها مبادلات به صورت کاملا سنتی انجام میپذیرد با عنوان شرکتهای brick- and -mortar و شرکتهایی که به تجارت کاملا الکترونیکی می پردازند، تحت عنوان شرکتهای مجازی virtual corporation شناخته میشوند.
بیشتر مبادلات تجارت الکترونیکی از طریق اینترنت انجام میشود.
اما همان طور که در تعریف تجارت الکترونیکی به آن اشاره شد می تواند از طریق هرشبکه ای مثل LAN و یا VAN و یا حتی روی یک دستگاه انجام پذیرد (مثل خرید نوشابه از دستگا ههای خاص با استفاده از کارت اعتباری).
شرکت های Click-and-mortar علاوه بر این که اساس عملکرد علاوه براین که اساس عملکرد آنها در دنیای غیر مجازی انجام میپذیرد، بعضی از اقدامات خود را به صورت الکترونیکی انجام میدهند.
بیشتر موسسات در این دسته جای میگیرند.
گردشگری الکترونیکی گردشگری الکترونیکی (ET) عبارتست از بکارگیری فنآوری نوین برای ارائه سرویسهای مورد نیاز گردشگران.
با استفاده از فنآوری اطلاعات ارایه سرویسهای مورد نیاز گردشگران سادهتر، با کیفیتی بالاتر و هزینهای کمتر انجام میپذیرد.
در واقع ET ارائه الکترونیکی کلیه سرویسهایی است که در گذشته گردشگران به صورت سنتی از آنها استفاده میکردند بعلاوه سرویسهایی که به واسطه فنآوری اطلاعات میسر شدهاند.
ارزش گردشگری الکترونیک هنگامی آشکار شد که رویکردهای مبتنی بر single window به سایتهای فعال در زمینه ET اضافه شد.
مطابق رویکرد single window یک گردشگر هنگامی که به یک سایت ET وارد میشود تنها از طریق همان سایت و با برخورد برخورد با یک استاندارد خاص مورد استفاده در سایت کار کرده اما کلیه سرویسهای مورد نیاز خود را دریافت میکند.
به این معنا که گردشگر نیازی ندارد که هر یک از سرویسهای مورد نظر خود را از طریق یک سایت مجزا و با واسط کاربری (User Interface) جدید مرتفع کند، بلکه کلیه سرویسهای مورد نیاز را از طریق یک سایت مشترک و با واسط کاربری یکسان دریافت کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را سادهتر بدست میآورد.
به واسطه این فنآوری گردشگر با مراجعه به یک سایت معتبر ET کلیه سرویسهای مورد نیاز برای سفر خویش را دریافت کرده و با کیفیت، سرعت و قیمت مناسب به خواستههای خود دست مییابد.
سرویسهایی که در گردشگری الکترونیک مرسومند عبارتند از: اطلاع رسانی شفاف، دقیق و معتبر انجام کلیه تشریفات اخذ ویزا رزرو هتلها و مراکز تفریحی- سیاحتی رزرو و اجاره وسایل نقلیه اخذ بلیت هواپیما، اتوبوس و قطار و ...
خرید برنامههای سفر و تورهای مختلف و بسیاری سرویسهای دیگر که روز به روز ایجاد میشوند.
از آنجا که اطلاعات کلیه سرویسهای فوق به صورت مجتمع به گردشگر ارایه میشوند همواره امکان مقایسه گزینههای مختلف و انتخاب گزینه بهینه برای گردشگر با توجه به معیارها و انتظارات او میسر است، به عبارتی دیگر در عرصه ET هر گردشگری امکان مییابد که برنامهای برای سفر خود انتخاب کند که بیشترین مطلوبیت را برای او دارد، این سرویس بدون حضور فنآوری اطلاعات مبتنی بر اینترنت امکانپذیر نبوده است و تنها از طریق ET میسر است.
در واقع ET حاصل اتصال مدلهای تجارت الکترونیکی (e-commerce) و دولت الکترونیک (e-government) است که باعث ایجاد سرویسها و مفاهیم جدید در عرصه e-tourism گردیده است.
اولین گام در بعد اطلاع رسانی در یک سایت فعال در ET ارایه اطلاعات عمومی به گردشگران است.
اطلاعاتی نظیر موقعیت جغرافیایی منطقه سفر، زبانهای رسمی و غیر رسمی محلی مورد استفاده، اختلاف زمانی و ساعت رسمی، ساعات کاری، واحد پولی و نرخ تبدیل ارزهای خارجی که بایستی با اتصال این بخش از سایت به یک موسسه معتبر نرخهای لحظه به لحظه ارائه شوند.
همچنین معرفی سیستم اندازه گیری و واحدها برای توریستها که به سیستمهای متفاوتی عادت دارند از اهمیت خاصی برخوردار است.
کلیات آب و هوایی منطقه سفر نیز باید به صورت کلی در بعد اطلاع رسانی موجود باشد.
ارایه اطلاعات تعطیلات رسمی و بسیاری اطلاعات دیگر همگی بدنه اطلاع رسانی سایتهای ET را تشکیل میدهند.
یکی از مهمترین فاکتورهای تصمیم گیری برای سفر وضعیت آب و هواست.
یک سایت معتبر ET بایستی علاوه بر ارایه کلیات آب و هوایی منطقه سفر، اطلاعات دقیق و لحظه ای آب و هوا را به همراه پیشبینی آب و هوا ارایه کند.
برای این منظور راهکاری عمومی وجود دارد و آن ایجاد لینک سایتهای پیشبینی هوا در وب سایت میباشد.
در گام بعدی اطلاعات مربوط به صدور ویزا قرار میگیرد.
گردش کاری که مورد نیاز است تا گردشگر ویزا اخذ کند، ارایه کلیه اطلاعات مورد نیاز، در دسترس قرار دادن کلیه فرمهای مورد نیاز برای اخذ ویزا، معرفی امکان استفاده از آژانسهای مختلف برای انجام خدمات ویزا، هزینههای اینگونه عملیات، آدرسها و تلفنهای سفارتخانه ها، ...
همه اطلاعاتی هستند که برای اخذ ویزا باید به توریست عرضه شوند.
در بخشی مجزا در یک سایت ET معتبر باید لینکهای سازمانهای دولتی در ارتباط با توریستها نظیر وزارت خارجه، سازمانهای توریستی و ...
قرار گیرد تا امکان جستجوی اطلاعاتی در سایتها رسمی توسط توریست مهیا باشد.
همچنین امکان ارتباط با پلیس، تلفنهای ضروری مورد نیاز در این بخش باید به گردشگران ارایه گردد.
یکی از مهمترین لینکها در این زمینه لینک سازمانهای بهداشتی است یکی از معروفترین این سازمانها سازمان بهداشت جهانی (WHO) است که همواره اخطارهایی را برای سفر به اماکن مختلف ارایه می کند.
ایجاد اینچنین ارتباطی به گردشگر این امکان را می دهد که پیش از سفر به مقصد از تمامی تهدیداتی که ممکن است وجود داشته باشد آگاه شود.
در ادامه باید کلیه راههای دسترسی به منطقه سفر مشخص شوند تا توریست امکان انتخاب از میان روشهای متفاوت را دارا باشد.
سایتهای فعال ET کلیه جادهها، فرودگاهها، بنادر دریایی و ...
که از آنها امکان دسترسی به منطقه سفر وجود دارد را معرفی می کنند و برای استفاده از آنها گردشگر را تشویق میکنند.
در نهایت در بعد اطلاع رسانی بایستی یک نقشه کامل از منطقه سفر با کلیه جزئیات و قابلیت زوم کردن وجود داشته باشد که همه اماکن سرویس دهنده به گردشگران مشخص بوده و گردشگر بتواند از طریق سایت تمامی مسیرها را دنبال کند و نیازهای خود را مرتفع کند .
چون اینگونه اطلاعات اطلاعات اولیه هستند لذا بهتر آنست که در قالب زبانهای مختلف ارایه شود تا گردشگران به راحتی اطلاعات مورد نیاز خود را جستجو کنند.
دولت الکترونیک دولت الکترونیک استفاده سهل و آسان از فناوری اطلاعات به منظور توزیع خدمات دولتی به صورت مستقیم به مشتری، به صورت 24 ساعته و 7 روز هفته میباشد.
دولت الکترونیک شیوهای برای دولتها به منظور استفاده از فناوری جدید میباشد که به افراد تسهیلات لازم جهت دسترسی مناسب به اطلاعات و خدمات دولتی، اصلاح کیفیت خدمات وارائه فرصتهای گستردهتر برای مشارکت در فرایندها و نمادهای مردم سالار را اعطا میکند.
دولت الکترونیک، یک دولت ارقامی دیجیتالی بدون دیوار و یک دولت بدون ساختمان و سازمانی مجازی است که خدمات دولتی را به صورت بلاواسطه به مشتریان ارائه میدهد و موجب مشارکت آنان در فعالیتهای سیاسی میگردد.
دولت الکترونیک یک شکل پاسخگویی از دولت میباشد که بهترین خدمات دولتی را به صورت بلاواسطه به شهروندان ارائه میدهد و آنها را در فعالیتهای اجتماعی شرکت میدهد بنابراین مردم دولتشان را بر سرانگشتان خویش خواهند داشت.
دولت الکترونیک استفاده از فناوری به منظور تسهیل امور دولت از طریق ارائه خدمات و اطلاعات کارا و موثر به شهروندان و شرکتهای تجاری و تولیدی میباشد.
دولت الکترونیک ترکیبی از فناوری اطلاعات شبکه تار عنکبوتی جهانگستر وب به منظور ارائه خدمات به طور مستقیم به عامه مردم است.
حال پس از ارائه چند تعریف کلی از دولت الکترونیک به بررسی مشتریان دولت الکترونیک میپردازیم: مشتریان دولت الکترونیک را میتوان به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد * شهروندان * بنگاههای اقتصادی * موسسات دولتی مشتریان دولت الکترونیک از طریق پایگاههای تار عنکبوتی دولت الکترونیک میتوانند در فعالیتهای اجتماعی.
سیاسی و اقتصادی شرکت نمایند.
یکی از اهداف اساسی دولت الکترونیک تحقق بخشیدن به مردم سالاری الکترونیک میباشد که تمامی شهروندان بتوانند در سرنوشت خویش دخالت داشته باشند.
با این عمل و با مشارکت گسترده مردم در واقع دولت ماهیتی غیررسمی به خود میگیرد و شهروندان میتوانند بطور کامل با دولت در تعامل باشند.
شهروندان، بنگاههای اقتصادی و موسسات دولتی میتوانند از طریق دولت الکترونیک فعالیتهای گوناگونی نظیر موارد زیر را انجام دهند : پرداخت مالیات و عوارض، تجدید گواهینامه، دریافت و تجدید جواز کسب، ثبت شرکت، عقد قرارداد، ثبت ازدواج و طلاق، ثبت تولد و مرگ، انجام فعالیتهای مالی و اعتباری، شرکت در انتخابات، پرکردن فرمهای الکترونیک برای مقاصد مختلف، بازدید از موزهها، استفاده از کتابخانههای مجازی، تعامل با نهادهای مختلف دولتی و تجاری و اجتماعی، پرداخت صورت حسابهای مختلف مثل صورت حساب آب و برق و تلفن و گاز، دریافت اجازه ساخت و ساز ساختمان، دریافت اطلاعات مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و موارد دیگر.
رسانه منتخب برای دولت الکترونیک رسانه منتخب برای دولت الکترونیک فعلا اینترنت میباشد که از طریق رایانههای شخصی متصل به آن قابل بهرهبرداری است.
ولی پیش بینی شده است که در 3 تا 5 سال آینده از کیوسکها و تلفنهای همراه ویژهای که بدین منظور طراحی و ساخته خواهند شد نیز استفاده گردد.
اخیرا نسل اول تلفنهای همراه که قابلیت اتصال به اینترنت بیسیم را دارند به صورت انبوه به بازار عرضه شده است.
ویزای الکترونیکی ویزای الکترونیکی یکی از سرویسهای بسیار مشهور در زمینه e-tourism است.
در واقع کشورهایی که خدمات ویزا را به صورت الکترونیکی ارائه می کنند آنرا یکی از شاخصهای پیشرفت خودر در زمینه IT و e-government میدانند.
e-visa در سطوح متفاوتی در جهان ارائه میشود و استانداردهایی که سطح سرویسی خاصی را مشخص کنند وجود ندارد.
برخی کشورها، e-visa را درحد ارائه اطلاعات اخذ ویزا از طریق اینترنت میدانند و برخی دیگر کل عملیات لازم برای اخذ ویزا را به صورت الکترونیکی و از طریق اینترنت انجام میدهند.
درحال حاضر ظاهراً تنها سه کشور روسیه، کانادا و استرالیا خدمات صدور visa به صورت کاملاً الکترونیکی را عرضه میکنند اما سایر کشورها نیز برای ارائه این سرویسها در تلاش هستند.
صدور e-visa به صورت کامل یکی از سرویسهای مورد نیاز برای e-tourism است.
هنگامی که یک گردشگر سفر خود را از طریق اینترنت برنامه ریزی میکند، باید امکان اقدام برای اخذ ویزا را نیز از طریق اینترنت داشته باشد.
بحث صدور ویزا چندان مشکل نیست چرا که به سادگی میتوان اطلاعات مورد نیاز را به صورت فرمهای الکترونیکی از طریق اینترنت دریافت کرد و مقدمات لازم برای صدور ویزا را مهیا کرد، هزینهها را نیز میتوان از طریق کارتهای اعتباری و پرداختهای اینترنتی دریافت کرد.
تنها تفاوتی که میان ویزای معمولی و ویزای الکترونیکی وجود دارد عدم امکان تطابق متقاضی ویزا با پاسپورت و سایر روشهای تشخیص هویت است لذا در مورد e-visa صحت ادعاها به عهده متقاضی ویزا است و ویزای صادر شده باید در مبدأ ورودی به گردشگر تحویل گردد.
برای این منظور بایستی زیر ساختارهای لازم در مبادی ورودی نظیر فرودگاهها ایجاد شود تا دارنده ویزای الکترونیکی با ارائه یک کد یا شماره ویزا و ارائه گذرنامه ویزای خود را در ترمینال ورودی دریافت کند.
در نهایت الکترونیکی کردن گردشگری میتوان یک کارت هوشمند را به توریست در ابتدای ورود تحویل داد تا در آن کلیه اطلاعات لازم از جمله ویزای الکترونیکی گردشگر وجود داشته باشد تا کلیه مراحل کاغذی حذف و گردشگر تمام عملیات مورد نیاز خود را از طریق همان کارت هوشمند به انجام رساند.
به این ترتیب تعامل فیزیکی گردشگر با بخشهای سرویسدهنده به حداقل رسیده و تمام فرآیند ورود گردشگر الکترونیکی خواهد شد.
سیستمهای رزرو و فروش اینترنتی بلیط یک سایت معتبر سرویس دهنده در زمینه گردشگری الکترونیک ET، بایستی خدمات مربوط به رزرو و فروش الکترونیکی بلیط مؤسسات مختلف حمل و نقل( هوائی، دریائی، ریلی و جادهای) را دارا باشد.
هنگامی که یک توریست به یک سایت ET مراجعه میکند باید قادر باشد تا از طریق همان سایت و همان واسط کاربری کلیه عملیات رزرو و خرید بلیط خود را به انجام رساند.
رزرو و فروش بلیط خطوط هوائی بین المللی عموماً از طریق سرویس دهندگان جهانی انجام میپذیرد، در سطح جهان اکثر شرکتها با یک یا چند سرویس دهنده عمده ارائه دهنده این خدمات مانند گابریل ، گالیلئو و ....
وارد قرارداد شده و اطلاعات خود را روی اینترنت عرضه میکنند.
لکن در بعد داخلی و منطقه ای شرکتهای هوایی و موسسات گردشگری می توانند با استانداردهای مستقلی که خود تعریف می کنند اطلاعات مورد نظر را مهیا کرده و بر پایه سیستم هایی که خریداری کرده یا طراحی نموده اند به رزرو و فروش اینترنتی بلیط بپردازند .
بنابراین وب سایتهای ET عموماٌ برای ارائه خدمات رزرو و فروش الکترونیکی بلیط خطوط هوائی بین المللی اطلاعات مورد نیاز گردشگر را از طریق سرویس دهندگان جهانی که با نام( GDS( Global Distribution System شناخته میشوند تأمین می کنند.
ولی در بعد داخلی از آزادی عمل بیشتری برخوردار بوده و می توانند بین استفاده از خدمات این سرویس دهندگان جهانی و استفاده از سیستم اختصاصی خود یکی را انتخاب کنند .
در مورد سایر روشهای حمل و نقل نظیر حمل و نقل دریایی ، ریلی و جاده ای وضعیت متفاوت است .
از آنجا که اغلب سرویس دهندگان در این حوزه ها سرویس دهندگان منطقه ای هستند لذا وضعیت با خطوط هوایی کاملاٌ متفاوت است و سایتهای فعال در زمینه ET بایستی با موسسات فعال در زمینه های فوق مستقیماٌ وارد مذاکره شده و به نحوی اطلاعات آنها را روی سایت مهیا کنند .
به این ترتیب گردشگر با مراجعه به یک سایت ET معتبر میتواند با جستجو در اطلاعات خطوط هوائی مختلف مطابق برنامه زمانی مورد نظر خود پروازی را رزرو کرده و سپس به جستجو در میان اطلاعات دیگر خطوط هوایی بپردازد و در نهایت بلیط مورد نظر خود را خریداری کند یا از یک شرکت قطار مسافری برای رفتن به مقصد مورد نظر استفاده کند یا ...چنانچه بر روی سایت امکان پرداخت پول بصورت الکترونیکی موجود باشد می توان خرید اینترنتی را نیز مهیا کرد .
در حالت خرید اینترنتی بلیط از آنجا که تعامل مستقیمی بین گردشگر و فروشنده بلیط وجود ندارد بلیط بصورت الکترونیکی ( e-ticket) عرضه می شود به این معنا که گردشگر پس از خرید بلیط تنها یک کد شناسایی دریافت کرده و تا قبل از حضور در ترمینال بلیط در دست نخواهد داشت و پس از مراجعه با مطابقت دادن اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی با کد شناسایی بلیط صادر و به وی تحویل می گردد.
نکته بسیار مهم دراین زمینه امکان ارتباط دادن این سیستم ها با یکدیگر است به این معنا که سایت بایستی قادر باشد برای گردشگر یک برنامه پیوسته سفر مهیا کند .گردشگری علاقمند است بخشی از سفر خود را با هواپیما رفته سپس با قطار به شهر دیگر برود از آنجا بوسیله کشتی به کشوری دیگر سفر کند و بعد از آن با اتوبوس سفر خود را ادامه دهد و در نهایت مجدداً با هوپیما به شهر خود بازگردد، تمام طول این مسیر باید از طریق سایت در دسترس بوده و امکان رزرو بلیطهای همه سرویس دهندگان حمل و نقل مهیا باشد.
به عبارت دیگر یک وب سایت ET بایستی امکان رزرو و فروش بلیط به عنوان یک محل متمرکز برای تمامی خطوط هوائی، ریلی،جادهای و دریائی در اختیارگردشگر قرار دهد تا به آن وسیله گردشگر کل سفر خود را از ابتدا رزرو و برنامهریزی کند.
یک سایت ET معتبر باید با کلیه شرکتهای حمل و نقل که در منطقه تحت پوشش او فعالیت دارند، بانکهای معتبر و مختلف برای سرویسها مالی و نقل و انتقال پولی مورد نیاز،مراکز دولتی برای خدمات اداری به گردشگران و...
ارتباط دایمی داشته باشد تا بتواند از سرویسهائی که عرضه میکند پشتیبانی کند.
همچنین علاوه بر امکان رزرو بلیط هواپیمائیها، کشتیرانیها، اتوبوسرانیها و قطارها برخی از سایت های موفق در زمینه ET خدمات خود را تا سطح رزرو خودروهای شخصی یا تاکسیها در طول سفر برای دیدن اماکن تفریحی و تاریخی و...
گسترش داده و به گردشگران به صورت کامل در طول سفر خدمت دهی میکنند.
در پایان باید گفت سرویس رزرو و فروش بلیط موسسات حمل و نقل جزء جداناشدنی یک سایت معتبر ET بوده و به منظور خدمت دهی هر چه بهتر نیازمند سرمایه گذاری گسترده و مدیریت موثر است .
هتلداری الکترونیک یکی از مباحث مطرح در زمینه گردشگری الکترونیک (ET) هتلداری الکترونیک است.
از مهمترین خدماتی که یک گردشگر در طول مدت سفر خود از کشور میزبان دریافت میکند امکانات و سرویسهایی است که برای اقامت وی ارایه میکنند.
در یک سایت (ET) هر چه امکانات و گزینههای بیشتری در مورد اقامت گردشگر وجود داشته باشد سایت موفق تر خواهد بود.
سرویس هتلداری الکترونیک در سطوح متفاوتی در سایتهای ET مختلف عرضه میشود برخی از این سایتها هتلداری الکترونیکی را در سطح معرفی هتلها و ارایه اطلاعاتی نظیر تلفن و آدرس آنها ارایه میکنند، ولی سرویس هتلداری الکترونیک میتواند بسیار فراتر از این خدمات اطلاعات رسانی و به صورت کامل ارایه گردد.
در یک سرویس هتلداری الکترونیک گردشگری که به سایت ET مراجعه میکند باید همانند یک مراجعه کننده حضوری به هتل امکان دریافت اطلاعات مورد نیاز خود را دارا باشد.
یک سایت ET با ایجاد ارتباط با هتلهای متعدد در سطوح سرویس و قیمت متفاوت میتواند گزینههای مختلفی را برای گردشگر مهیا کند.
در یک سایت ET معتبر اغلب هتلهای مناسب در منطقهای که گردشگر برای سفر انتخاب کرده است در دسترس بوده و گردشگر میتواند آنها را انتخاب کند.
طبقهبندی این هتلها در قالبهای مختلف و امکان جستجوکردن هتلها بر اساس قیمت، سرویس، رتبه (تعداد ستاره) حداقل امکانات لازم برای یک برنامه هتلداری الکترونیکی کامل است.
در چنین سیستمی گردشگر پس از مراجعه به سایت ET، لیستی از هتلهای موجود را مشاهده کرده، و اطلاعات کاملی از نحوه سرویس هر هتل، تصاویر اتاقها، سالنها ، امکانات مختلف هتل، معرفی کامل سرویسهایی که هتل برای گردشگران مقیم در خود ارایه میکند را دریافت می کند گردشگر پس از مشاهده سرویسهایی که در هر یک از هتلها در دسترس او قرار میگیرند و مقایسه هزینههای هر یک, هتل موردنظر خود را انتخاب میکند، در اینجا ارتباط پویا میان وب سایت ET و هتل اهمیت پیدا میکند.
اغلب سایتهای ET در این مرحله یک تقویم که روی آن تعداد اتاقهای خالی هتل در تاریخهای مختلف نمایش داده شده است را به گردشگر عرضه میکنند و گردشگر در هر تاریخی که مایل بود اتاق موردنظر خود را انتخاب کرده و رزرو میکند.
سایت و هتل باید امکان دسترسی به یک بانک اطلاعاتی مشترک را دارا باشد تا همزمان و به صورتonline اطلاعات را به هنگام کنند چرا که ممکن است هتل همزمان مشغول رزرو اتاق برای مراجعین حضوری به خود باشد و نباید رزرو اتاق برای دو گردشگر متفاوت امکانپذیر باشد.کسب این اطلاعات به صورت online مهمترین بخش از یک سیستم رزرو را در هتلداری الکترونیک تشکیل میدهد.
e-ticketing با گسترش روز افزون فن آوری اطلاعات و افزایش تاثیرگذاری آن در زندگی بشر ، به تدریج مفاهیم قبلی در حال متحول شدن هستند و به همراه خود مفاهیم جدیدی را متولد می کنند.بعد از پیدایش مفهوم e-traveling و به دنبال آن e-tourism ، واژه جدیدی تحت عنوان e-ticketing به عنوان یکی از سرویسهای قابل ارائه به وجود آمد.به طور کلی e-ticketing عبارت است از سرویسی که بلیطهای الکترونیکی مسافرتی مناسبتری را( نسبت به بلیطهای کاغذی و کارتها ) ایجاد می کند.تمام اطلاعات مورد نیاز که قبلا به صورت پرینت قابل دسترسی بود در این سیستم در یک بانک اطلاعاتی الکترونیکی ذخیره شده است.به عبارت ساده تر انتشار الکترونیکی اوراق مسافرتی به صورت یک مرحله ای را e-ticketing گویند.
در این سیستم مدیر حسابهای شما با تهیه و تائید یک شماره شناسایی ویژه برای شما این امکان را فراهم می سازد تا در هنگام بررسی ویزا ، کارت شناسایی و یا چهره نگاری در سر میز پذیرش بلیط مجوز لازم برای عبور صادر شود.طبق بررسیهای انجام گرفته ، فروش الکترونیکی بلیط قادر است سالانه ا میلیارد دلار در سال ذخیره سرمایه ای را برای آژانسهای ارائه دهنده چنین خدماتی به ارمغان آورد.
لازمه دسترسی به سرویس e-ticketing طراحی یک سیستم فروش الکترونیکی بلیط است.
به طور کلی یک سیستم فروش الکترونیکی بلیط ساختاری چند قسمتی دارد.این بخشها عبارتند از: دسته بندی ، فروش ، ارسال و تجدید بلیطهای الکترونیکی( کارتهای مسافرتی و روادید ، تامین اعتبار بلیطهای تهیه شده و ...) کنترل و بررسی اعتبار بلیطها جمع آوری و تایید اعتبار به کمک بانکهای اطلاعاتی مبتنی بر سیستمهای بی سیم مدیریت و کنترل( مستقیم یا غیر مستقیم ) محلهای فروش به منظور انتقال اطلاعات ساختار یافته( بلیطها و کرایه دریافتی ) و دریافت اطلاعات مرتبط با بلیطهای فروخته شده مدیریت داده های ساختار یافته به کمک سیستمهای بلیطهای الکترونیکی و یکپارچه شدن با دیگر سیستمهای اطلاعاتی مرتبط( برنامه ریزی سرویسها ، مدیریت تعمیرات و نگهداری ، محاسبات تحلیلی) آمارها ، گزارشات و تقسیم منابع بین اپراتورهای سیستم حمل و نقل که در ساختار طراحی شده جای می گیرند.
در این سیستم ابتدا کاربر به یک آژانس تخصصی فروش الکترونیکی بلیط تقاضای ثبت رزرو بلیط خود را می دهد.بعد از طی مراحل پرداخت از طرف پایگاه فروش بلیط پیامی مبنی بر تائید فرآیند خرید بلیط برای شما ارسال می شود و بلیط به نام شما ثبت می شود.سپس شماره تاییدیه(confirmation number) ، برنامه سفر و اوراق مربوط به بلیط خریداری شده از طریق پست الکترونیکی ارسال می گردد.در خروجی نهایی بررسی بلیط مسئول پذیرش شماره تاییدی را دریافت می کند و با تایید ID مربوطه مجوز عبور را صادر می کند.
با توسعه امکانات مخابراتی و گسترش سیستم WAP تکنولوژی Mobile E-ticketing آینده سیستمهای فروش الکترونیکی بلیط را رقم می زند.این سرویس هم اکنون به صورت محلی ارائه می شود اما دارای قابلیت عمومی سازی آن در سطح بین المللی می باشد به طوری که خدماتی مانند: - فروش الکترونیکی و رزرو بلیطها - توزیع بلیط - تایید اعتبار و شناسایی بلیطها در هنگام پذیرش مسافرین - سیستم هوشمند توزیع صندلی در بین خریداران بلیط ...
را شامل خواهد شد.
تعداد زیادی از سایتهای اینترنتی به ارائه سرویس e-ticketing و رزرو الکترونیکی و نیز اطلاع رسانی آن می پردازند برای آشنایی بیشتر با چنین سرویسهایی به پایگاههای اینترنتی زیر مراجعه کنید: http://www.alitalia.co.uk/eticketing.html http://yourcountry.swiss.com/local/index-uk/id-tp-ai-e-ticketing-uk.htm http://calenje.china-airlines.com/res/html/ci/home_en.htm http://www.orbitz.com/ http://www.anytickets.com/ http://www.TicketsNow.Com