: با گسترش روزافزون فناوری RFID و استفاده از آن در کاربردهای مختلف، نیاز به وجود یک استاندارد جهانی که تولیدکنندگان سخت‌افزارها و نرم¬افزارهای RFID بتوانند از آن برای سازگار کردن محصولات خود استفاده نمایند، بیش از پیش احساس می¬شود. در همین راستا سازمان جهانی کد الکترونیکی محصول (Electronic Product Code) در حال توسعه مجموعه¬ای از استانداردها است. علاوه بر این، کد الکترونیکی محصول می¬تواند به عنوان یک شناسه منحصر به فرد با ساختار مناسب برای شناسایی اشیاء و کالاها در زنجیره تولید به کار رود. شبکه جهانی کد الکترونیکی محصول در روشی مشابه با شبکه جهانی وب، می¬کوشد تا از راهی ایمن، به اشتراک داده¬های مربوط به محصولات پرداخته و بستری مناسب برای دریافت اطلاعات فراهم نماید.
در این مقاله در ابتدا به تاریخچه مختصری از کد الکترونیکی محصول و سپس به معرفی ساختار آن پرداخته می¬شود. پس از آن اجزاء اصلی و فرعی شبکه جهانی EPC معرفی و نحوه عملکرد و ارتباط آن¬ها با هم شرح داده می¬شود. در قسمتی از مقاله هم مقایسه¬ای بین شبکه جهانی کد الکترونیکی محصول و شبکه جهانی وب ارائه می¬شود. فواید استفاده از این شبکه و کد الکترونیکی کالا هم در بخش دیگری مورد بررسی قرار می¬گیرد.
1. مقدمه
شناسایی خودکار از طریق فرکانس رادیویی [1] به دنبال ایجاد تغییرات کلی در زمینه مدیریت زنجیره تولید است و می¬کوشد تا به صرفه¬جویی اقتصادی در کلیه خطوط از بالا تا پایین بپردازد.
RFID در ابتدای استفاده از آن، در بهبود مدیریت زنجیره تولید صنایع مختلف و مکان¬هایی که مدیریت پیگیری کالاها از اهمیت ویژه¬ای برخوردار بود، مورداستفاده قرار می¬گرفت. اما کم کم با ظهور شبکه جهانی کدهای الکترونیکی، ارزش RFID بیش از پیش برای صاحبان صنایع مشخص شد. با استفاده از این شبکه، چالش¬های دنیای واقعی از طریق انتشار خودکار اطلاعات، ارزیابی لحظه¬ای و با دقت اطلاعات برای همه بخش¬های موجود در زنجیره تولید برطرف شد [1].
کد الکترونیکی محصول [2] به عنوان تکنولوژی استفاده از سیستم¬های حسی پیشرفته [3] نظیر RFID، به منظور بالابردن کارایی و دقت در فرایندهای مختلف موجود در زنجیره تولید ظاهر شد. با به اشتراک گذاشتن داده¬ها، سازمان¬های مختلف می¬توانند تغییرات موجود در چرخه تولید را به صورت بلادرنگ مشاهده نمایند [2].
کدهای الکترونیکی محصول چیزی جز یک شناسه منحصر به فرد برای کنترل اشیاء و محصولات در زنجیره تولید نیستند. این کدها جزء عمده¬ای از شبکه جهانی کد الکترونیکی محصول هستند. این شبکه به همراه بخش¬های دیگری که در زیر به توضیح آن¬ها پرداخته می¬شود، در جهتی مشابه با شبکه جهانی وب برای دریافت اطلاعات مربوط به هر کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. هم¬اکنون شبکه¬ جهانی کد الکترونیکی محصول در تلاش است که برای هر کالا یا محصول در زنجیره تولید یک صفحه وب اختصاص دهد که مشخصات کالا و مکان فعلی آن در زنجیره را مشخص کند [6].
2. خلاصه¬ای از تاریخچه استفاده از کد الکترونیکی محصول
اگر چه جنبه¬های مختلف تکنولوژی شناسایی از طریق فرکانس رادیویی مسأله تازه¬ای نیست اما این فناوری تنها دو دهه است که با عنوان RFID مورد استفاده قرار می¬گیرد. در سال¬های 1980 و 1990 یعنی مدت زمان طولانی پس از به کارگیری RFID در جنگ جهانی دوم، نوآوری¬های صورت گرفته در زمینه تکنولوژی¬های مبتنی بر فرکانس¬های رادیویی سبب شد تا برچسب¬های غیرفعال به عنوان جزئی از این فناوری و برای دستیابی به برد خوانایی کافی و عملی برای کاربردهای متنوع وارد بازار کار شوند [3]. امروزه برچسب¬های RFID در هر جایی مورد استفاده قرار می¬گیرند، در حالی که تا چندی پیش پتانسیل واقعی این فناوری برای عموم مردم و حتی صاحبان صنایع مشخص نبود.
با ظهور کد الکترونیکی محصول همه چیز متحول شد. EPC به عنوان مجموعه¬ای از استانداردها و تکنولوژی¬ها برای تبدیل RFID به یک طرح استاندارد شده، برای پیگیری مواد در زنجیره تولید معرفی شد.
EPC، در ابتدا توسط جمعی از محققان پروژه سیستم¬های توزیع¬شده هوشمند [4] در MIT خلق شد. پس از آن این تحقیقات در جهت رفع مسائل و سایر نیازمندی¬های زنجیره تولید ادامه یافت و به تدریج مرکز شناسایی خودکار [5] شکل گرفت.
مرکز شناسایی خودکار در دانشگاه MIT، هم¬اکنون در حال تحقیق و بررسی به منظور متحد کردن صاحبان صنایع و مؤسسات آکادمیک در سرتاسر دنیاست. هدف از این تحقیقات، طراحی یک سیستم مناسب برای استفاده از منافع و ویژگی¬های فناوری شناسایی از طریق فرکانس رادیویی در زنجیره تولید عمومی(global) است. این گونه سیستم¬ها با خصوصیات کدهای الکترونیکی محصول، تکنولوژی RFID و نرم‌افزارهای پشتیبان آن براساس استانداردهای EPCglobal مقایسه می¬شوند. این مجموعه، شبکه جهانی EPC نامیده می¬شود [4].
توسعه تکنولوژی EPC، سرآغاز حرکتی برای عرضه نسخه تجاری آن و ایجاد یک بدنه استاندارد برای آن شد. EAN International و UCC [6] به عنوان مسئولین پیاده¬سازی این طرح انتخاب شدند و این انتخاب با توجه به سابقه طولانی این دو سازمان در توسعه و مدیریت استانداردهای جهانی صورت گرفت. EAN International و UCC، تشکیلات EPCglobal را به عنوان یک کنسرسیوم آزاد و جهانی تشکیل دادند.
قبل از ایجاد تشکیلات EPCglobal یک چهارچوب محکم برای توسعه استانداردهای شناخته شده جهانی و یا روش¬هایی برای جمع‌آوری و اتصال به چنین اطلاعاتی وجود نداشت. علاوه بر این هیچ ابزاری برای به اشتراک گذاشتن داده¬ها و برقراری ارتباط بین داده¬ها موجود نبود. با ایجاد شبکه جهانی EPC ابزار واسطی به وجود آمده است که مشخص می¬کند کدام اطلاعات می¬توانند جمع¬آوری و به کار برده شوند و یا در زنجیره¬های تولیدی صنایع مختلف در سرتاسر دنیا انتقال یابند.
به طور کلی، شبکه جهانی EPC به عنوان یک واسط، منافع تجاری و امنیت زیادی را برای کاربران خود به ارمغان آورده است [4].