واژه مودم از ترکیب کلمات modulator-demodulator اقتباس شده است .از مودم برای ارسال داده های دیجیتال از طریق خطوط تلفن استفاده بعمل می آید. مودم ارسال کننده اطلاعات، عملیات مدوله نمودن داده را به سیگنال هائی که با خطوط تلفن سازگار می باشند، انجام خواهد داد. مودم دریافت کننده اطلاعات، عملیات دی مدوله نمودن سیگنال را بمنظور برگشت به حالت دیجیتال انجام می دهد. مودم های بدون کابل داده های دیجیتال را به امواج رادیوئی تبدیل می نمایند.
تاریخچه مودم:
مودم ازسال 1960 در کامپیوتر و بمنظور ارسال و دریافت اطلاعات توسط ترمینال ها و اتصال به سیستم های مرکزی، مورد استفاده قرار گرفته است . البته قبل از آن، سال 1950 اولین مودم برای انتقال اطلاعات در پدافند هوایی آمریکای شمالی ساخته شد.
سال 1964 اولین نمونه تجاری مودم با نام Bell103 وارد بازار شد. سرعت آن 300 bit/s بود.در هر ثانیه حدود 30 حرف می توانست ارسال گردد. در آن زمان یک ترمینال ( یک صفحه کلید و صفحه نمایشگر) قادر به تماس تلفنی با کامپیوتر مرکزی بود. فراموش نکنیم که در آن زمان وقت کامپیوتر بصورت اشتراکی مورد استفاده قرار می گرفت و سازمانها و موسسات با خریداری نمودن زمان مورد نظر خود، امکان استفاده از کامپیوتر اصلی را بدست می آورند. مودم ها در آن زمان این امکان را بوجود می آورند که موسسات یاد شده قادر به ارتباط با سیستم مرکزی با سرعتی معادل 300 بیت در ثانیه باشند.در چنین حالتی زمانیکه کاربری از طریق ترمینال کاراکتری را تایپ می کرد، مودم کد معادل کاراکتر تایپ شده را بر اساس استاندارد اسکی، برای کامپیوتر مرکزی ارسال می نمود. در مواردیکه کامپیوتر مرکزی اطلاعاتی را بمنظور نمایش برای ترمینال ارسال می کردد نیز از مودم استفاده می گردید.
همزمان با عرضه کامپیوترهای شخصی در سال 1970 استفاده از سیستم های بولتنی
(board system BBS(Bulletin مطرح گردید. اشخاص و یا موسسات با استفاده ازیک و یا چند مودم و برخی نرم افزارهای مربوط به BBS ، سیستم را پیکربندی نموده و کاربران دیگر با استفاده از مودم قادر به تماس با سیستم بولتنی، بودند. در چنین مواردی کاربران برنامه شبیه ساز کننده ترمینال، را بر روی کامپیوتر خود اجراء می نمودند و بدین ترتیب سیستم آنان مشابه یک ترمینال رفتار می نمود. از سیستم های بولتنی اغلب برای اطلاع رسانی استفاده می گردید. سرعت مودم ها در آن زمان حدود 300 بیت در ثانیه بود. در این حالت در هر ثانیه حدود 30 حرف می توانست ارسال گردد. تا زمانیکه کاربران حجم بالائی از اطلاعات را ارسال نمی کردند مشکلات ارتباطی از بعد سرعت چندان مشهود نبود ولی بمحض ارسال داده های با حجم بالا نظیر برنامه ها و تصاویر به سیستم های بولتنی و یا دریافت اطلاعا ت از طریق آنان سرعت 300 بیت در ثانیه پاسخگو نبود . تلاش های فراوانی در جهت افزایش سرعت مودم ها صورت گرفت . ماحصل تلاش های فوق افزایش نرخ انتقال اطلاعات در مودم ها بود که در زیر مشاهده می نمایید.
• سال 1965 دومین نسخه مودمها با نام Bel212 با سرعت 1200 bit/s وارد بازار شد.
• بین 1980- 1965 تمام تلاشها فقط بر روی ساخت مودم سریعتر بود.
• سال 1980 به دلیلی مشکلات سیستمهای تلفن دیگر امکان افزایش سرعت مودمها وجود نداشت. تحولی عظیم در صنعت تلفن و خطوط ارتباطی مورد نیاز بود. این تحول باعث شد تا امکان انتقال همزمان و متقابل داده ها فراهم شود. سرعت مودمها به 14.4 Kb/s افزایش یافت. این سرعت تا سال 1991 ثابت باقی ماند.
• سال 1994 سرعت مودمها به 28.8 Kb/s افزایش یافت.
• سال 1995 سرعت مودمها به 33.6 Kb/s افزایش یافت.اکنون برای بار دوم مشکلات ناشی از خطوط تلفن سد افزایش سرعت مودمها شد . تکنولوژی سیستمهای مخابراتی برای بار دیگر باید متحول میشد.
• سال 1995 با وجود همه تحولات صورت گرفته سرعت مودمها از 56 Kb/s بیشتر نشد. بنابراین با توافق همه سازندگان این سرعت به عنوان سرعت استاندارد مودمها برگزیده شد.
• سال 1996 به بعد : مودمهای سریعتر برای خطوط تلفن مدرنتر ساخته شد اما چون این خطوط تلفنهنوز همگانی نشده بنابراین سرعت استاندارد مودمها روی همان 56 کیلو بیت بر ثانیه باقی ماند.
• از سال 1999 خطوط ADSL با حداکثر سرعت 8 مگابیت در ثانیه متداول شد.
تکنولوژی های انتقالی :
در آغاز از مودم های با سرعت 300 بیت در ثانیه استفاده می گردید . طرز کار مودم های فوق بسیار ساده بود. مودم های فوق از یک Frequency shift keying FSK برای ارسال اطلاعات دیجیتال از طریق خطوط تلفن استفاده می کردند. در FSK از یک فرکانس ( tone) متفاوت برای بیت های متفاوت استفاده می گردید. زمانیکه یک مودم متصل به ترمینال با مودم متصل به کامپیوتر تماس می گرفت، مودم متصل به ترمینال مودم، originate نامیده می شود. مودم فوق برای مقدار صفر ، فرکانس 1070 هرتز و برای مقدار یک، فرکانس 1270 هرتز را ارسال می نماید. مودم متصل به کامپیوتر را مودم Answer می نامند. مودم فوق برای ارسال مقدار صفر ، فرکانس 2025 هرتز و برای مقدار یک ، فرکانس 2225 هرتز را ارسال می کرد.با توجه به اینکه مودم های فرستنده و گیرنده از فرکانس های متفاوت برای ارسال اطلاعات استفاده می کردند، امکان استفاده از خط بصورت همزمان فراهم می گردید. عملیات فوق Full-duplex نامیده می شود. مودم هائی که صرفا قادر به ارسال اطلاعات در یک جهت در هر لحظه می باشند half-duplex نامیده می شوند.