* معرفی آموزش الکترونیکی E-learning
با ورود کامپیوتر به زندگی انسانها و به موازات آن گسترش شبکه اینترنت، بسیاری از تعاریف و خدمات اجتماعی تغییر یافته و یا به سمت تحول بنیادی در حرکت است، و هر روزه تاثیرات این دگرگونی ها در زندگی روزمره ما بیشتر نمایان می گردد.
این جهان مجازی،که پدیده هزاره سوم تمدن بشری است ، در ابتدای راه خود دستاوردهای کم نظیری برای جوامع امروزی به ارمغان آورده است.
شبکه ای عظیم اطلاع رسانی، فروشگاه و بنگاه های بزرگ اقتصادی، موتور های قوی جستجوی اطلاعات، موسسات و انجمن های مجازی و.....
به جرات می توان گفت یکی از بزرگترین دستاوردهای آن آموزش الکترونیکی (E-learning ) است
رویکرد گسترده به سوی آموزش اکترونیکی خود گواه این است که سیستم نوین آموزش الکترونیکی فوائد و مزایای منحصر به فردی را برای افراد، سازمانها ومراکز آموزشی به همراه دارد .
شیوه نوین آموزش الکترونیکی با بکار گیری آخرین دستاوردهای عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات پارادایم های جدیدی را خلق کرده است و افق های روشنی را در عرصه آموزش ارائه می دهد.
امروزه هر سازمانی که بتواند سریعتر با نیروی کار، مشتریان، عرضه کنندگان و نمایندگیهایش .
.
ارتباط برقرار نماید و آنها را از آخرین تغییرات و دستاوردهای علمی آگاه کند برنده میدان رقابت است واز امتیاز بیشتری برای بدست آوردن فرصتهای موجود جهت پیشی گرفتن از رقبا برخوردار خواهد شد.
شرکت ها با به خدمت گرفتن سیستم آموزش الکترونیکی بهمراه طرحی جامع ، کلی و استرتژیک برای پیاده سازی آن قادر خواهند بود تا از مزایای فراوان آن از قبیل تنوع در آموزش، انعطاف پذیری و سرعت بهره لازم را ببرند.
در این تحقیق سعی شده است با استفاده از آخرین مقالات و تحقیقات علمی، مفهوم آموزش الکترونیکی و نقش آن در توسعه جوامع امروز برسی گردد.
تعریف آموزش مجازی E-learning
آموزش الکترونیکی یا E-Learning به طور خلاصه عبارت است از استفاده از IT فناوری اطلاعات) در امر آموزش.
این کار عمدتاً از طریق نرمافزارها، یا اینترنت، یا تلفیقی از این دو صورت میپذیرد.
آموزش الکترونیکی یا E-Learning به طور خلاصه عبارت است از استفاده از IT فناوری اطلاعات) در امر آموزش.
این کار عمدتاً از طریق نرمافزارها، یا اینترنت، یا تلفیقی از این دو صورت میپذیرد.
به طور کلی منظور از E-Learning یا آموزش الکترونیکی بهرهگیری از سیستمهای الکترونیکی مثل کامپیوتر، اینترنت، دیسکهای چندرسانهای، نشریههای الکترونیکی و خبرنامههای مجازی نظایر اینهاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفهجویی در وقت و هزینه و در ضمن یادگیری بهتر و آسانتر صورت میگیرد.
البته سیستمهایی که تحت E-learning قرار میگیرند و امکان یادگیری از راه دور را فراهم میکنند بسیار متنوع هستند، ولی در وهله اول آنچه که مهم است آگاهی علاقهمندان از نوع این سیستمها و انتخاب صحیح و نحوه استفاده درست از آنهاست.
این سیستمها گاهی میتوانند جایگزین کلاسهای حضوری هم باشند.
در عین حال برای افراد سختکوش و علاقهمند میتواند مکمل کتاب و کلاس باشد.
در یک جمله میتوان گفت E-Learning آوردن یادگیری برای مردم است بهجای آوردن مردم برای یادگیری.
*تاریخچه آموزش مجازی E-learning
آموزش از راه دور برای اولین بار در قرن 19 بهعنوان تحصیلات مکاتبهای(Correspondence Study) شناخته شد.
پس از چندی تحصیلات مکاتبهای با استفاده از سیستم پستی فراگیر شد و مدارس و دیگر موسسههای دارای صلاحیت به ارایه آموزش از راه دور با استفاده از پست پرداختند و ارتباط نوشتاری معلمان و دانشآموزان را برقرار کردند.
ایالات متحده تنها کشور ارایهدهنده تحصیلات مکاتبهای نبود، بلکه کشورهای اروپایی نیز از اوایل دهه 1840 دورههایی برای آموزش خلاصهنویسی و زبان ارایه کردند.
در سال 1837 بهخاطر هزینههای پستی, یک آوانگار انگلیسی به نام ایزاک پیتمن(Isaac Pitman) از تندنویسی(Shorthand) برای تدریس دورههای مکاتبهای در بریتانیا استفاده کرد.
وی روش خود را که مبتنی بر اصول آوایی بهجای اصول املایی بود، در سال 1837 در کتابی به نام الگوی صحیح تندنویسی توضیح داد.
روش خلاصهنویسی پیتمن در سال 1852 توسط برادرش بن پیتمن(Benn Pitman) در آمریکا معرفی شد.
بن یک موسسه صدانگاری در ایالت اوهایو آمریکا برای تدریس خلاصهنویسی و نیز انتشار آثار مرتبط با آن بنیاد نهاد.
روش خلاصهنویسی پیتمن با 15 زبان تطبیق داده شده و امروزه یکی از پرکاربردترین روشهای خلاصهنویسی در جهان است.
در سال 1844 ساموئل مورس(Samuel Morse) تلگراف الکتریکی را اختراع کرد.
نخستین خط تلگراف بین شهرهای بالتیمور و واشنگتن در آمریکا کشیده شد و اولین پیامی که مورس ارسال کرد، چنین بود: خدا چه ساخته است؟
مورس بهدلیل ادعاهای حقوقی مخترعان رقیب و همکارانش نتوانست تا سال 1854 اختراع خود را ثبت کند.
اولین دوره آموزشی از راه دور دانشگاهی که در سال 1892 تأسیس شد، متکی بر اداره پست اداره می شد.
روشهای بهره گیری از آموزش غیرحضوری مبتنی بر فناوری به اوایل دهه 1900 میلادی باز می گردد.
در اواسط قرن بیستم برنامه های آموزشی متنوعی نیز وجود داشت و مجوزاولین رادیوی آموزشی دانشگاهی در سال 1921 صادر شد، که اولین پایه شکل گیری آموزش الکترونیکی محسوب می گردد.
در سال 1960با تکامل و پیشرفت رسانه ها، تکنولوژی آموزش از راه دور نیز دچار تغییرشد و به جای تکیه بر سیستم پستی ، دانشگاه ها با استفاده ترکیبی از ابزار چند رسانه ای مالتی مدیا، جهت پشتیبانی آموزشی از دانشجویان ثبت نام می نمودند به نحوی که علاوه بر انگلستان و آمریکا در سایر کشور های اروپایی و آسیایی مؤسسات آموزش الکترونیکی توسعه یافت.
امروزه آموزش (یادگیری) الکترونیکی مبتنی بر استفاده ازتکنولوژیهای جدید، ابزاری است برای انتقال دانش روز که می تواند انواع تخصص و مهارت در رشته های متفاوت را در اختیار دانش پژوهان قرار دهد.
در واقع" آموزش الکترونیکی ثابت کرده است که 20 تا 25 درصد یادگیری را نسبت به کلاسهای درس سنتی افزایش میدهد".
تاریخچه آموزش الکترونیکی در ایران تاریخچه آموزش الکترونیکی در ایران به زمان بهره گیری از ابزارهای کمک آموزشی سمعی - بصری شامل نمایش اسلاید و فیلم های آموزشی در کلاس درس باز می گردد.
پس از آن تلویزیون به عنوان یک رسانه آموزشی مورد توجه قرار گرفته است و تلویزیون آموزشی ملی ایران رسماً به امر آموزش همگانی از طریق این رسانه در سراسر کشور پرداخت.
آموزش از راه دور در کشورمان به جز تجربه کوتاه دانشگاه آزاد قبل از انقلاب و دانشگاه پیام نور مبتنی بر استفاده از شیوه ارتباط از راه دور، دارای سابقه طولانی ای نیست.
در پایان دهه هفتاد آموزش مجازی در دستور کار دانشگاه تهران قرار گرفت و پروژه های تحت این عنوان آغاز شد.
در سال 1380 سایت آموزش مجازی دانشگاه تهران با ارائه نه درس برای دانشجویان روزانه دانشگاه راه اندازی شد و از نیم سال اول تحصیلی همان سال، آن بهره برداری شد.
در همان سال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تأسیس دانشگاه اینترنتی خبر داد که تحت نظر آن وزارت، ولی به صورت مؤسسه غیر انتفاعی نوع اول در سراسر کشور خدمات آموزشی ارائه خواهد داد به دنبال آن تعدادی از دانشگاه ها اعلام کردند که راه اندازی آموزش الکترونیکی را جزو برنامه های خود قرار داده اند و در حال حاضر تعدادی از آنها دروسی را به صورت تک درس برای دانشجویان حضوری خود ارائه کرده اند.
اندکی بعد از اقدام دانشگاه ها در استفاده از روش آموزش الکترونیکی ، آموزش وپرورش که بزرگترین بخش آموزشی کشور است، فعالیت هایی را در این زمینه شروع کرد و در حال حاضر تعدادی مؤسسه خصوصی نیز از روش آموزش الکترونیکی بهره مند هستند.
*روش آموزش الکترونیکی آموزش الکترونیکی روشهای آموزشی کنونی را تکمیل میکند و در بعضی از موارد جایگزین آن میشود.
یکی از رویکردهای اصلی آموزش الکترونیکی، آموزش ترکیبی به معنی بهکارگیری بیش از یک رسانه در امر آموزش است که از این موارد میتوان به ترکیب آموزش توسط معلم و ابزارهای بر پایه وب اشاره کرد که البته با این روش، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش کنونی نمیشود، بلکه آن را تکمیل میکند.
هرچند که در موارد بسیاری آموزش الکترونیکی بهتنهایی میتواند پاسخگوی نیازهای آموزشی باشد.
در قرن جدید تنها چیزی که شما را میتواند از بقیه رقبا جلوتر بیندازد، یادگیری سریعتر است.
همزمان و همراه با تحولات و تغییرات وسیعی که در جهان بهوجود آمده است، رویکردها و دیدگاههای اندیشمندان نسبت به آموزش و یادگیری نیز تحولاتی داشته است.
در گذشته جهت آموزش Training را بهکار میبردند که بهمعنای آموزش دادن همراه است و اکنون واژه Learning بهکار برده میشود که به معنی آموزش گرفتن است.
در آموزش سنتی چون مبنای کار در آموزش دادن همراه بوده است، در نتیجه آموزش بهصورت اجبار، تنبیه و با زور همراه بوده و در نتیجه افت تحصیلی چه در کلاس درس و چه در خارج از کلاس را به همراه داشته است، اما در Learning چون خود فرد خواسته است که یاد بگیرد، همراه با بازدهی بالایی است.
در سال 1995 شرکت IBM در ژاپن بخش آموزش منابع انسانی خود را از نام Training به نام Education تبدیل کرد.
بهتر است مقایسه ای بین آموزش سنتی و آموزش الکترونیکی داشته باشیم: 1) در مقایسه با آموزش سنتی، آموزش الکترونیکی دارای جذابیت بیشتری است و رغبت و انگیزه بیشتری را در دانشآموز ایجاد میکند.
برای یادگیری.
2) در آموزش سنتی، معمولاً تمام شاگردان باید در یک زمان معین حجم مشخصی از مطالب درسی را یاد بگیرند در حالیکه در آموزش الکترونیکی هر شاگرد مجاز به پیشروی با سرعت خاص خود است.
3) در آموزش الکترونیکی، نقطه مرکزی و محوری چگونگی ارائه درس شاگرد است نه معلم و دروس براساس سطح توانایی شاگرد ارائه میشود.
4) مواد آموزش الکترونیک میتوانید اثربخشی آموزش را افزایش بخشد، زیرا آنها موادی هستند که به خوبی مورد ارزشیابی، بازنگری، اصلاح و تولید مجدد و انبوه قرار میگیرند.
*اهداف عمده پروژه بر خلاف تمامی روشهای سنتی آموزش ،E-Learning یا سیستم آموزش الکترونیکی با بکارگیری تمامی ابزارهای دیداری ، شنیداری و انیمیشن در غالب یک تجربه واحد، محتوای آموزشی ،کاملا گویا وزنده را به فراگیران هدیه میکند.ازدیگر فرصتهای منحصر به فرد این سیستم برداشتن مرزهای جغرافیائی و رفع تبعیضهای آموزشی و ارائه سیستم آموزشی موثر و منصفانه برای تمامی مخاطبان این دوره در اقصی نقاط جهان و همچنین کاهش هزینه های نشر و توزیع محتویات آموزشی میباشد .
بعلاوه سیستم آموزش الکترونیکی ،آموزش همزمان و هماهنگ با سرعت یادگیری فراگیر را ارائه می نماید.آن دسته از فراگیران که از توان و آمادگی ذهنی بهتری برخوردار میباشند میتوانند سریعتر دوره ها و مراحل آموزش ارائه شده را بگذرانند و نیز آنهایی که توان و آمادگی کمتری دارند میتوانند متناسب با سرعت یادگیری خود و بدور از هرگونه اضطراب مطالب آموزشی را فرا گیرند.
اهداف کلی سیستم E-Learning:: کاهش هزینه های ایاب و ذهاب کاهش زمانی که برای آموزش در خارج از سازمان صرف میشود.
بهبودی و سرعت در انجام وظایف شغلی رسیدن به عملکرد بهتر در دسترس بودن آموزش در هر زمان و هر مکان آموزشی مرتبط، موثر و جذاب *مزایای مهم آموزش الکترونیکی: امروزه با پیدایش آموزش الکترونیکی دیگر تصورات قبلی نسبت به تهیه جا ومکان برای تحصیل وآموزش مجازی از بین رفته است اکنون با به صحنه آمدن دانشگاهها و مراکز آموزش مجازی دیگر نیازی به ترک منزل و صرف هزینه گزاف برای مسافرت و اسکان نیست و هر فردی در هر زمان و مکانی می تواند از این امکانات استفاده نماید افزون بر آن ، ساعات شروع وخاتمه کلاسها ثابت نیست و دانشجویان در هر زمان می توانند در سر کلاس حضور پیدا کنند یکی از نکات مهمی که در این نوع آموزش مطرح است آزادی عمل در انتخاب موضوع وسر فصلهای مورد علافه افراد است به طور کلی می توان این مزایا را به صورت زیر بر شمرد : 1) عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد در کلاس درس: از آنجا که در این نوع آموزش کلیه ارتباطات از طریق اینترنت انجام می شود لزومی به حضور فیزیکی مدرس و فراگیر در کلاس نیست .
تنها کافی است مدرس یا فراگیر از طریق یک دستگاه کامپیوتر ا زمنزل یا نزدیک ترین مرکز متصل به اینترنت به دانشگاه مجازی متصل شوند این امر خود سر منشأ مزایا دیگری است چرا که با این اوصاف دیگر نیازی به صرف هزینه برای ساختمان سازی آموزشی نخواهد بود .
از سوی دیگر در شهرهای بزذگ منجر به کاهش رفت و آمد درشهر وکمتر شدن ترافیک شهری وآلودگی هوا می شود .
2) عدم کلاس درس به زمان خاص : هر چند که این سیستم آموزشی از تکنولوژی های کنفرانس از راه دور و مانند آن که نیاز به حضور در پشت کامپیوتر در زمان خاص دارد پشتیبانی می کند ولی قسمت اعظم این سیستم مبتنی بر دروسی است که هر زمان فراگیر اراده کند می تواند به سایت آموزش متصل شود و دروس را در یافت کند این سیستم برای افراد شاغل که وقت آزاد محدودی برای تحصیل دارند کاملا مناسب است .
3) کیفیت بالای ارائه دروس : در آموزش واقعی درس توسط یک مدرس ارائه می شود که این امر مطلوب نیست ، چرا که کیفیت مطالب ارائه شده در کلاس به پارامترهای زیادی مانند وضعیت روحی مدرس ، گرما و سرمای محیط کلاس و ...
که می تواند تاثیر منفی داشته باشند بستگی دارد ولی در آموزش مجازی این مشکلات وجود ندارد .
در این نوع آموزش دروس توسط تیم های مجرب آمده می شوند وبا استفاده از تکنولوژی های مدرن و متنوع چند رسانه ای به نحو مطلوبی ارائه می شوند در ضمن فراگیر می تواند به کرات مطالب ارائه شده در جلسه خاصی را مشاهده کند و این لحاظ کیفیت آموزش بهبود می یابد.
4) پشتیبانی از تعداد زیادی فراگیر در یک درس : در آموزش واقعی معمولا به خاطر محدویت های کلاسها و همچنین به خاطر بازدهی این مشکل وجود دارد که فراگیران ممکن است به خاطر تکمیل ظرفیت نتوانند در دروس ثبت نام کنند این مشکل طبعا در آموزش مجازی وجود ندارد و فراگیران ثبت نام شده در یک کلاس یا در یک درس می توانند هزاران نفر باشند.
5) بالا بردن سطح علمی جامعه د رآموزش های واقعی معمولا به خاطر محدودیت امکانات از لحاظ مکان ، اساتید وغیره هر ساله تعداد محدودی دانشجو از طریق آزمون هایی که برگزار می شود موفق به ورود به دانشگاه می شوند در صورتی که در دانشگاه مجازی این محدودیت ها وجود ندارد بنابر این تمامی افراد علاقه مند به تحصیل شانس ادامه تحصیل در دانشگاه را پیدا می کنند که این امر مطمئنا در بالا بردن سطح علمی وفرهنگی جامعه موثر است .
هم چنین می توان از موارد زیر نام برد: انتخاب سرعت و روال آموزش با توجه به نیازهای فردی باا Interactive به صورت دو طرفه می باشد.
نتیجه آموزش و یادگیری سریعتر مشخص می شود.
با استفاده از امکانات Multimedia مطالب بیشتر در ذهن می ماند.
توسعه و افزایش ابتکارات و خلاقیتها در امر آموزش و نیز یادگیری * راههای بهبود آموزش الکترونیکی e-learning راههای بهبود این طرح میتواند چنین باشد : ▪ سازماندهی، یکپارچه سازی، و هدفمند کردن مطالب ارائه شده ( با هدف یکنواخت کردن جو آموزشی بین قشر وسیع و گوناگون دانشجویان) ▪ بهرهگیری از تکنولوژی برای ایجاد روشهای جدید آموزش ▪ بهرهگیری ازروانشناسی آموزش * سخن آخر: استفاده از آموزش الکترونیکی در کشوری که با افزایش بی رویه جمعیت روبرو بوده است و این جمعیت در نقاط مختلف شهری و روستایی پراکنده اند و ساختن کلاس درس برای آنها بسیار هزینه بر و زمان گیر است می تواند خیلی مفید باشد.
اما باید بدانیم که برای انجام هر کار نو باید پیش نیاز های آن را فراهم کرد که موارد زیر نمونه هایی از این پیش نیاز ها می باشند: - ایجاد نگرش مثبت به استفاده از رایانه در میان تمام اقشار جامعه به ویژه دبیران, دانش آموزان و اولیا آنها - تجهیز مدارس به رایانه و ایجاد تسهیلات برای دبیران و دانش آموزان جهت خرید رایانه - ایجاد زیر ساخت اینترنتی لازم برای انتقال داده های دیجیتالی و فرآورده های چند رسانه ای صوتی و تصویری منابع: http://www.azad.ac.ir/site tecnologey multimedialearning.com http://yazdit.mihanblog.com http://www.developercenter.ir