امروزه با رشد اینترنت و دسترسی ساده‌تر به آن و از طرف دیگر، فهم اینکه با استفاده از این محیط ارتباطی، می‌توان انجام امو را سریع‌تر کرد، بحث IT و مواردی چون تجارت الکترونیکی، دولت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی و ده‌ها مورد دیگر داغ شد.
این مقاله سعی دارد تا بر اساس مفاهیم مورد تاکید بر IT، به یکی از اهداف اصلی در این مقوله که همانا Customer- Based بودن محصول است، برسد.
از مواردی که باعث می‌شود تا سازمان‌ها و ارگان‌ها با دید بهتری در مورد تکنولوژی اطلاعات دپارتمان خود که بعضاً بدان احساس نیاز فراوان می‌شود، بنگرند، مبحث پرتال است که با بهره‌گیری از نکات دقیق و اساسی در سرویس‌دهی بهتر به ذینفع‌ها، امروزه توجه بسیاری از تولیدکنندگانی چون اوراکل، Redhat و ... را به خو جلب کرده است. در واقع پرتال، راهی است در جهت دادن اختیارات و راحتی بیشتر به کاربران.
تعریف
در محیط رقابتی اقتصادی امروز، سازمان‌ها تحت فشار شدیدی از طرف ذینفع‌ها برای کم کردن هزینه‌های عملکردی هستند. با وجود این، مشتریان، شرکا و کارمندان این سازمان‌ها، دسترسی سنگین به سرویس‌ها و اطلاعات دارند. در نهایت، سازمان‌ها در حال پیاده‌سازی پرتال‌های وب به عنوان یک درگاه هستند که از طریق آن کاربران می‌توانند به سادگی به برنامه‌های کاربردی چندگانه، سرویس‌ها و منابع اطلاعاتی دسترسی پیدا کنند. پرتال‌ها مجالی را برای تاسیس و توسعه ارتباطات و درآمدزایی فراهم می‌کند.
کابران باید مطمئن باشند که با یک سازمان مشروع روبرو هستند و اطلاعاتشان محافظت خواهد شد. از طرف دیگر، سازمان‌ها هم باید مطمئن باشند که می‌توانند برنامه‌های کاربردی و سرویس‌های با ارزشی از طریق پرتال را ارائه دهند، در حالی که اطلاعات و تعاملاتشان محافظت خواهد شد. شکل زیر شاید تا حدودی بتواند مفهوم پرتال را در ذهن تداعی کند.
شکل
+++
تاریخچه پرتال
وب به عنوان یک فضای گسترده اطللاعاتی است که از منابع اطلاعاتی مختلف، با شکل و ساختارهای متفاوت تشکیل شده است. این فضای اطلاعاتی بسیار دینامیک و در عین حال توزیع شده است که اطلاعات به صورت لینک‌هایی به هم متصل شده‌اند و این توزیع فیزیکی و اتصال منطقی از قدرت‌های اصلی وب محسوب می‌شود، ولی همین ویژگی بروز پیچیدگی‌هایی در امر جستجوی اطلاعات شده است.
راه حل‌های زیادی در این رابطه ارائه شده که در حال حاضر در موتورها (مثل google, altavista) و در دایرکتورها (مثل yahoo) مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین ترتیب که کلمات کلیدی استخراج شده از متن‌ها را همراه با تعداد دفعات تکرار آنها در یک پایگاه داده بزرگ ذخیره می‌شود و در هنگام جستجو به این پایگاه داده مراجعه می‌شود. اما در این روی، ممکن است آنچه که کاربر نیاز دارد، با آنچه که از جستجو به دست می‌آید، بسیار فاصله داشته باشد، حتی استفاده از متدهای پیشرفته‌تر در ایندکس‌گذاری نیز این مشکل را حل نکرده است.
در نوامبر سال 1998، Merrill Lynch پرتال را با شرح زیر ارائه داد:
«Enterprise Information Portal، برنامه‌های کاربردی هستند که به کمپانی‌ها امکان ارائه اطلاعات داخلی و خارجی را می‌دهد و یک دروازه تک (Single gateway) همراه با امکان Personalization، اطلاعات مورد نیاز کاربر را برای او فراهم کرده و منجر به تصمیم‌گیری‌های بهتر می‌شود.
بدین ترتیب پرتال‌ها همراه با موتورهای جستجو پا به عرصه گذاشتند. پرتال به عنوان یک دایرکتوری بزرگی بود که لینک‌هایی به منابع اطلاعات داشت و کلیه منابع اطلاعاتی را در یکجا جمع می‌کرد (منطقاً). کم‌کم پرتال‌ها پیشرفت کردند و توانمندی‌های زیادی پیدا کردند. از جمله، گروه‌بندی اطلاعات به منظور بهبود عملیات جستجو و سرویس‌های برقراری ارتباط مثل E-Mail، تا اینکه امروزه حتی به کاربر اجازه می‌دهد تا Homepage خود را بر اساس نیازها و تمایلات شخصی‌اش بسازد و او می‌تواند مشخص کند که چه المان‌های اطلاعاتی را نیاز دارد.
بدین ترتیب سایت‌های جستجویی مثل Altavista, Yahoo, Google، پرتال را پایه‌ریزی کردند.
جمع‌آوری اطلاعات پراکنده و دسته‌بندی آنها اساس کار پرتال گردید. پرتال، کانال‌هایی را برای ورود به این دریای عظیم اطلاعاتی، فراهم نمود و کلیه داده‌ها، چه ساختاریافته (Database) و چه داده‌های بدون ساختار (E-Mail و فایل آرشیو) را تحت پوشش خود قرار داد.
شکل زیر یک مدل کامل از پرتال است.
+++
معرفی پرتال
پرتال یک برنامه کاربردی است که اطلاعات و سرویس‌های متنوعی را که در کل اینترنت پراکنده هستند، را جمع‌آوری کرده و در نهایت از طریق یک واسط، دسترسی به این منابع را برای کاربر امکان‌پذیر می‌کند (Single Point).
- پرتال در فارسی به معنای دروازه است و همانگونه که از تعریف بالا مشخص است، این دروازه تنها نقطه ورود و دسترسی به همه منابع اطلاعاتی است.
دو نکته اساسی زیر استنتاج می‌شود:
1. در یک سو، منابع مختلف اطلاعاتی قرار دارند که با پرتال به متمرکز کردن آنها پرداخته‌ایم.
2. در طرف دیگر، کاربری است که از طریق یک صفحه، چندین منبع اطلاعاتی دسترسی دارد.
- پرتال‌های ترکیبی از برنامه‌های کاربردی هستند که یکپارچگی (Integration) و مدیریت و تحلیل اطلاعات توزیع شده را تضمین می‌کند.
یکسری المان‌های کلیدی وجود دارد که وقتی قرار است یک Portal Framework را برای پشتیبانی اطلاعاتی Enterprise خود انتخاب کنید، لازم است که پرتال به آنها توجه کند. از جمله:
• سایز پروژه‌ای که الان روی آن کار می‌کنید و سایزی که بعداً به آن اضافه خواهد شد.
1. پرتال باید قابلیت رفع نیازهای سایزهای مختلف پروژه را داشته باشد.
2. پرتال باید بتواند به راحتی با افزودن ماژول‌هایی برای رفع نیازهای پروژه‌های اضافی و تعداد زیاد کاربران، قابل گسترش باشد.
3. باید بتوان با استفاده از پیاده‌سازی منفرد، پرتال‌های چندگانه قدرتمند طراحی کرد.
• تعداد و انواع سایت‌هایی که پیاده‌سازی خواهد شد:
1. پرتال‌های باید توانایی راه‌اندازی و مدیریت پرتال‌های چندگانه را با یک نصب داشته باشد.
2. پرتال باید بتواند توانایی صادر / وارد کردن Templateهای پرتال، Workflowها، Intergrationها و منطق Application را داشته باشد.