حضور در بازار های جهانی با توسل به شیوه های موفق وکار امد که خود نمای از توانمندی اقتصادی کشور ها را به تصویر می کشد، از جمله ضرورتهای تطبیق با نظام
بین المللی کنونی به لحاظ پیشرفتهای حاصله در عرصه های اقتصادی وصنعتی آن است.
بی شک بهره گیری از فن اوری اطلاعات یکی از حلقه های لازم برای افزایش کارایی تجاری در اقتصاد ملی است.
نیل بههدف افزایش کارایی، مستلزم اقدام در دو محور اساسی اطلاع رسانی بازرگانی وتسهیل تجاری است.
اطلاع رسانی بازرگانی، با شکستن انحصار اطلاعات، زمینهء رقابت و در نتیجه، ارتقاء بهره وری را افزایش داده وگام بلندی در تامین عدالت اجتماعی بشمار می رود.
درمحورتسهیل تجاری باید از شیوه های نوین بازرگانی بهره جست که شامل بکارگیری از خط نماد(بار کد)، استاندارد های مبادله الکترونیکی داده ها و انجام معاملات بصورت تجارت الکترونیکی وبدون کاغذ می شود.
یکی از ویژگی های مهم تجارت الکترونیک، روان سازی روشهای فعالیت ودر نتیجه کاهش هزینهء عملیات بازرگانی است.
در حدود 2000 سال قبل از میلاد فینیقیان تکنیک ساخت کشتی را به کار بردند.
تا نخستین گروهی باشند که از دریای مدیترانه گذشته و به سر زمین های دور دست راه پیدا کنند.
با این پیشرفت برای اولین بار در تاریخ جهان مرزهای جغرافیایی برای انجام تجارت گشوده شد وتجارت مردمی با قوم های دیگر آغاز شد.
اکنون شبکه جهانی اینترنت مشابه همان کشتی است که نه تنها فواصل جغرافیایی بلکه اختلاف زمانی را نیز تا حدودی محدود کرده وصحنه تاریخ را برای نمایش دیگری آماده کرده.
تجارت الکترونیک:
این واژه تعاریف مختلفی داردکه به شرح زیر می با شد.
1- تجارت الکترونیک را می توان،انجام هر گونه امور تجاری و با زرگانی از طریق خط شبکه جهانی اینترنت بیان کرد.
این امور می تواند شامل عمده فروشی وخرده فروشی در کالاهای فیزیکی و غیر فیزیکی ارائه سرویس های مختلف به مشتریان و دیگر موارد تجاری می باشد.
2- تجارت الکترونیک نامی عمومی برای گستره ای از نرم افزار ها وسیستم هاست که خدماتی نظیر جستجوی اطلاعات، مدیریت، تبادلات، بررسی وضعیت اعتبار، اعطلای اعتبار پرداخت بصورت بر خط، گزارش گیری، مدیریت حسابها را در اینترنت بعهده می گیرند.
این سیستمها زیربنای اساسی فعالیتهای مبتنی بر اینترنت را فراهم می آورند.
3- تجارت الکترونیک عبارت از مبادله تجاری بدون استفاده از کاغذ است که در آن نوآوریهایی مانند مبادله الکترونیکی دادها، پست الکترونیک ، تابلو اعلانات الکترونیک انتقال الکترونیک وجه و سایر فن آوریهای مبتنی بر شبکه بکار برده می شود.
تجارت الکترونیک نه تنها عملیاتی را در انجام معاملات بطور دستی وبا استفاده ازکاغذ صورت
می گیرد.
به حالت خودکار در می آورد بلکه سازمانها را یاری می کند که به یک محیط کاملا الکترونیک قدم بگذارند و شیوه های کاری خود را تغییر دهند.
سرویس دهنده های پست الکترونیک به دو دسته تقسیم می شود:
1- گروهی که سرویس دهنده اینترنت در داخل کشور هستند وما با مراجعه به آنها علاوه بر اینکه اجازه دسترسی به اینترنت را خواهیم داشت می توانیم یک آدرس پست الکترونیکی نیز در یافت کنیم.
اشکال این روش در این است که اگر سرویس دهنده بنا به دلایلی وجود خارجی خود را از دست بدهد، آدرس پست الکترونیکی، از بین خواهد رفت.
2- استفاده سرویسها ی ارائه دهنده پست الکترونیکی بین المللی بصورت رایگان می باشد.
2-1از مزایای این روش این است که تا وقتی اینترنت وجود دارد.
این سایتها هم وجود خواهد داشت.
2-2 بابت سرویسی که آنها در اختیار شما قرار می دهند، پولی را دریافت نخواهند نمود.
مزایای تجارت الکترونیک:
1- هزینه های توزیع فروش را کاهش می دهد.
2- واسطه ها حذف می شود.
3- خریدار وفروشنده می تواند مستقیما با هم در تماس بوده و برخی هزینه ها نظیر تلفن، نامه حذف می شود.
4- خریدار می تواند بااینترنت سفارش بدهد.
5- شرکتها می توانند با خریداران مذاکره کنند.
5- شرکتها می توانند با خریداران مذاکره کنند.
6- با تکنولوژی وب، اولویتهای جستجو و خرید انتخاب می شود.
{موانع محیطی و ارائه الگوی مناسب جهت استفاده از تجارت الکترونیک.
در ایران فصل نامه اطلاع رسانی دوره 18، شماره 1و2 دکتر سید محمد اعرابی وسهیل سرمد سعیدی } 7-افزایش درآمد.
8-افزایش سطح رفاه زندگی مردم.
9-ایجاد فرصتهای تجاری جدد بای صنایع و بنگاه های بازرگانی.
10-افزایش فروش.
11-دسترسی سریع به اطلاعات.
12-افزایش فرصتهای شغلی.
معایب تجارت الکترونیک: 1-تاثیر نا شناخته آن بر روی روابط اجتماعی انسان.
2-کاهش میزان تولید.
3-کاهش تولید شرکتهای ور شکسته.
نیاز های تجارت الکترونیک: 1- یک سیستم بانکی روان ودقیق 2- قوانین گمرکی ومالیاتی 3- بانکداراری الکترونیکی 4- کد تجاری محصول 5- امنیت اطلاعات 6- محرمانه بودن اطلاعات شخصی 7- تامین خطوط ارتباطی پر سرعت ومطمئن وایجاد بستر مخابراتی به شکل بی سیم تفاوت تجارت الکترونیک با مبا دله ی الکترونیکی داده ها: مبادله الکترونیکی داده ها عبارت از تولید، پردازش، کاربرد وتبادل اطلاعات واسناد تجاری به شیوه های الکترونیکی است.
تجارت الکترونیک حیطه ای به مراتب گسترده تر داشته و نه تنها مبادله الکترونیکی داده ها را شامل می شود بلکه سایر شیوه های ارتباطی مانند پست الکترونیک، تابلو اعلانات الکترونیک را در بر می گیرد.
در ایران فصل نامه اطلاع رسانی دوره 18، شماره 1و2 دکتر سید محمد اعرابی وسهیل سرمد سعیدی } انواع تجارت الکترونیک: 1-تجارتB2B 1: این نوع تجارت، تجارت بین دو بنگاه می باشد.
نمونه ای از این نوع تجارت، شرکتی که از یک شبکه برای انجام سفارش به تولید کنندگان، دریافت پیش فاکتور و فاکتور خرید و همچنین پرداخت هزینه ها استفاده می کند.
علیرغم آنکه این نوع تجارت الکترونیکی سالهاست که با استفاده از EDI انجام می گیرد ولی در واقع ازپنج یا شش سال پیش به شکل امروزی خود در آمد.
شرکت CISCO یکی از اولین شرکتها ی بود که در جولای سال 1996 سایت تجارت الکترونیکی خود را راه اندازی کرد.
2-تجارتC2C 2: این نوع تجارت، تجارت بین بنگاه و مصرف کننده می باشد تجارت الکترونیکی بین بنگاه مشتری بسیار متداول است B2C یا همان خرده فروشی از حدود هشت سال پیش با راه اندازی سایتهایی چون AMAZON وCDNOW آغاز شد.
پیشگام تجارت از نوع B2C جنفبزوس بود که در سال 1994شرکت AMOZON را بنا نهاد.
وی که یک تاجر کم تجربه در امر خرده فروشی بود سایت خود را فقط با هدف فروش کتاب از طریق اینترنت راه اندازی کرد.
در حال حاضر زمینه فروش کالاوخدمات که از طریق اینترنت و بر اساس B2C انجام می پذیرد عبارت اند: از سخت افزار ونرم افزار، ارسال هدیه.
3- تجارت C2C3: در این نوع تجارت C2C یا تجارت بین مصرف کننده ومصرف کننده.
انواع مزایده و مناقصه کالاها از طریق اینترنت قرار می گیرد.
نمونه ای از این نوع تجارت اکترونیک را می توان در سایت EBAY مشاهده نمود.
4- تجارت B2A4 : این نوع تجارت شامل کلیه تراکنش های مالی و تجاری بین شرکت ها و سازمان های دولتی می باشد.
تامین نیاز ها ی دولت توسط شرکت ها و پرداخت عوارض از جمله مواردی است که می توان در این گروه گنجاند.
5- تجارت C2A5 این گروه هنوز پدیدار نشده است ولی تعاملات مربوط به پرداخت مالیات بر آمد اشخاص وهر گونه گروه کسب وکار که بین دولت آحاد مردم متصور است در این گروه قرار می گیرد.
{موانع محیطی و ارائه الگوی مناسب جهت استفادهاز تجارت الکترونیک.
در ایران فصل نامه اطلاع رسانی دوره 18، شماره 1و2 دکتر سید محمد اعرابی وسهیل سرمد سعیدی } ابزار اصلی تجارت الکترونیک: 1)کد میله ای: با پذیرش عضویت در مرکز ملی شماره گذاری کالا به هر شرکت پیش شماره ای اختصاص می یابد که این پیش شماره،همیشه برای تعیین شماره محصولات شرکت شما مورد استفاده قرار می گیرد.
این موضوع شما را مطمئن میکند که شناسایی محصولات شرکت عضو در سر تا سر جهان منحصرا امکان پذیر میباشد.
شمارهء کالا به نمادی که توسط دستگاه قابل خواندن بوده و با بهترین کیفیت چاپ شده باشد ، تبدیل می شود.
خط نماد به شکل مستطیل بوده و شامل یکسری خطوط تاریک وروشن موازی می باشد.
شماره ها را می توان بوسیلهء نمادهای کد میله ای که توسط دستگاههای نور خوان یا اسکنر خوانده می شود .
در تمام حلقهء عرضهء کالا به منظور استخراج دقیق اطلاعات.
برای مدیریت پیشرفته ، همچنین بعنوان اصول وپایهء ارتباطات بکار گرفته می شوند.
بوسیلهء اوراق کاغذی یا استفاده از مبادلهء الکترونیکی داده ارائه نمود.
هر محصول یا خدمت قابل فروش به شرکتهای تجاری از این طریق قابل عرضه می باشد.
2)پست الکترونیکی: ارسال نامه به صورت الکترونیکی در چند سال اخیر بسیار پر رونق وجذاب شده استو نه تنها مشکلات ارسال نامه به صورت سنتی را ندارد بلکه ویژگی های قابل توجهی بدین شرح دارد: اول اینکه رسیدن نامه به مقصد مورد نظر با توجه به شرایط موجود کاملا تضمین شده و شما نیز هیچ گونه نگرانی از این بابت نخواهید داشت.
دوم زمان ارسال نامه کمتر از چند ثانیه طول می کشد و در واقع زمان در یافت واقعی، بستگی به زمان مراجعه طرف مقابل به صندوق پستی خود دارد.
سوم اینکه با توجه به امکانات بالقوه کامپیوتری، ارسال نامه های متعدد ولی با یک مضمون به اشخاص وشرکت های مختلف بسیار آسان می باشد.
3)بانکداری الکترونیکی: شامل انجام تمام فرایند مالی بانک هااز طریق مبادله الکترونیکی داده هاست که ارائه خدمات به مشتر یان را سرعت بخشیده و انجام عملیات بانکی با دقت بیشتری انجام می پذیرد.
در ایران فصل نامه اطلاع رسانی دوره 18، شماره 1و2 دکتر سید محمد اعرابی وسهیل سرمد سعیدی } رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران: با عنایت گسترش سریع و شتابان تجارت الکترونیکی در جهان، تاثیر این امر بر افزایش کارایی تجاری و حفظ تقویت موقعیت رقابتی کشورها، نا گریز بودن استفاده از این شیوه مبادلات از این شیوه مبادلات در آینده وتوجیه قوی اقتصادی این امر، ضرورت دارد دولت جمهوری اسلامی ایران از هم اکنون وبه روشنی رویکرد خود در ارتباط با این موضوع را اعلام و سیاستها و اقدامات خاصی را برای تحقق این امر اتخاذ نماید.
البته در مواد قانونی راه کارها ی اجرایی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، اقدامات و سیاستهایی در راستای این مطلب وجود دارد.
به عنوان مثال، در ماده(94) قانون برنامه سوم توسعه انجام داد و ستد الکترونیکی اوراق بهادار در سطح ملی،در ماده(116) راه اندازی شبکه جامع اطلاع رسانی بازرگانی کشور، و در راه کارهای بخش بازرگانی اموری نظیر تنظیم وپیشنهاد لایحه تجارت الکترونیکی، برگزاری دوره فنی-کاربردی درزمینه تجارت الکترونیکی و بالاخره الزام شرکتها، موسسات و سازمانهای دولتی دخیل در صادرات به انجام حداقل 50درصد از مبادلات خارجی خود از طریق بهره گیری از فن آوری تجارت الکترونیکی تصریح شده اند لکن، به دلایلی نظیر محدود شدن این اقدامات و سیاستها به بخش دولتی، فراگیر نمودن آنها، نبود انگیزه ها ومشوق های لازم برای حضور جدی بخش غیر دولتی در این امر واز همه مهمتر عدم اعلام صریح و روشن رویکر دولت جمهوری اسلامی ایران دراین ارتباط،به نظر نمی رسد که گسترش تجارت الکترونیکی در کشور احتمال توفیق چندانی داشته باشد.
{دبیر خانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری وصنعتی} روش تطبیقی: از این روش برای مقایسهء موانع محیطی در کشور های مورد بررسی استفاده گردیده است.
بدین ترتیب که ابتدا، اطلاعات مربوط به کشور ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سپس نقاط قوت وضعف هر کدام مشخص گردید و بعد کشور های در حال توسعه وتوسعه یافته با هم مقایسه شد ودرنهایت براساس اطلاعات بدست آمده از کشور ایران مقایسه وتجزیه وتحلیل گردید.
روش پیمایشی: از این روش جهت جمع آوری اطلاعات از شرکتها،سازمانها و افراد صاحب نظر در داخل وخارج از کشور استفاده گردید.ابتدا 100 نمونه انتخاب گردید.
قدم بعدی تعیین موانع محیطی بود.
در مرحلهء بعدی بر اساس موانع محیطی تعیین شده پرسشنامهء اصلی تهیه و جهت اخذ اطلاعات به افراد و شرکتهای صاحب نظر در داخل وخارج از کشور ارسال شد روش جمع آوری اطلاعات، مراجعهء مستقیم توسط پست الکترونیک بود نوع پرسشنامه بسته بود و علت انتخاب این نوع،زیاد بودن سوالات و نیز عدم دسترسی مستقیم به بعضی از افراد یا سازمانها بود.
برای بررسی اعتبار روایی پرسشنامه از روشهای بارآزمایی وتست استفاده گردید.
بعد از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات مندرج در آنها تجزیه وتحلیل شد و بر مبنای آنها الگوهای مورد نظر طراحی گردید.
پیمایش الکترونیکی: امروزه از طریق پست الکترونیک می توان فرمها ی اطلاعاتی وپرسشنامه را طراحی وارسال نمود یا جهت پاسخگویی به سوالات پرسشنامه، از افراد دعوت به عمل آورد.
در این تحقیق از این روش به نحوه احسن استفاده گردیده است.
در این تحقیق پرسشنامه از طریق پست الکترونیک، بدست صاحبنظران رسیده و جواب از آنها دریافت شده است.
نظر به اینکه افراد مورد نظر در نقاط حوزهء جغرافیایی جهان قرارداشتند، این این روش را می توان یک روش موثر و بسیار کم هزینه دانست.
جامعه آماری:شامل تعداد 120 شرکت و سازمان داخلی وخارجی و نیز افرا متخصص و دست اندرکارتجارت الکترونیک بوده است که از این تعداد، 100 نفر یا شرکت به پرسشنامه پااسخ داده اند که مورد استفاده قرار گرفته است.
روش تجزیه وتحلیل آماری برای تجزیه وتحلیل داده ها از روشها ی پارامتریک و ناپارامتریک استفاده شده است و از آزمون های مختلف آماری مانند کالماگروف اسمیرنوف، آزمون مقایسه میانگین، آزمون فرضیه،آزمون آنلیز کروکسیکال-والیس وآزمون مقایسه چند گانه میانگینها به روش شفه بهره گرفته شده است.در این تحقیق ابتدا به مطالعهء متغییر هااز نظر نرمال بودن توزیع آنها پرداخته که مطابق جدول صفحه بعد می باشد (جدول 1).{موانع محیطی و ارائه الگوی مناسب جهت استفاده از تجارت الکترونیک.
در ایران فصل نامه اطلاع رسانی دوره 18، شماره 1و2 دکتر سید محمد اعرابی وسهیل سرمد سعیدی } جدول1: نتایج آزمون (K-S) سپس از آزمون میانه و میانگین برای تایید یا رد پرسشها استفاده شده که به اتفاق تمام پرسشها مورد تایید قرار گرفته است.
از آزمون مقایسه میانگین جهت قضاوت در خصوص اندازهگیری شدت اثر پرسشها استفاده شده که تمام پرسشها در ناحیه مناسب و قوی قرار داشته و همه تایید می گردند.
آزمون فریدمن وکروکسیکال-والیسن وجود اختلاف بین پرسشها فرعی هر دو پرسش اصلی را بررسی می نمودند که نتیجه آزمون ها نشاندهندهء وجود اختلاف در پرسشهای فرعی دو پرسش اصلی بود.
جدول2و3)اولویت بندی موانع محیطی مستقیم واولویت بندی موانع محیطی غیر مستقیم هدف: آشنای با نحوه کارکرد وچگونگی دستیابی به تجارت الکترونیک، کشف موانع ومشکلات جهت استفاده بجا وصحیح ازتجارت الکترونیک ودرآخر علاقه شخصی خود به تجارت اهداف اصلی من در تهیه این پروژه است.
واژه نامه: 1)BUSINESS TO ADMINISTATIONبنگاه وسازمان 2)BUSINESS TO BUSINESSبنگاه در بنگاه 3)BUSINESS TO CONSUMERبنگاه ومصرف کننده 4)CONSUMER TO ADMINISTATIONبنگاه وسازمان 5)CONSUMER TO CONSUMERمصرف کننده ومصرف کننده 6)EDI کامپیوتربه کامپیوتر دیگر روشی است برای تبادل اطلاعات تجاری متداول با قالبی مشخص از منبع: 1) موانع محیطی و ارائه الگوی مناسب جهت استفاده از تجارت الکترونیک 2) دکتر فرید.
تجارت الکترونیک 3)دبیر خانه شورای مناطق آزاد تجاری وصنعتی