دانلود مقاله فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات
واژه‌نامه آکسفورد در برابر واژه انقلاب می‌نویسد: یک دگرگونی کامل، واژگونی اوضاع (مانند نمونه) انقلاب صنعتی، تردیدی نیست که انقلاب صنعتی اثرات عمیقی روی انسان، خانواده‌ او، و محیط کار، لباس، غذا، و حتی نحوه تولد و مرگ او به جای گذاشته است.

اثرات اجتماعی کامپیوترها کمتر از اثرات انقلاب صنعتی نبوده است.
اگر «مارشال مک لوهان»‌ امروز زنده بود، حتماً‌ می‌گفت: بله، این همان دهکده‌ای است که می‌گفتیم، دهکده ‌جهانی.

کامپیوتر، ‌اینترنت ، ماهواره، شبکه‌های کامپیوتری، و تلفن همراه و فناوریهای مانند آنها دهکده‌ جهانی را عملاً ‌به وجود آورده‌اند.

ساکنان هر خانه‌ای که این فناوریها را در اختیار داشته باشند که در حال حاضر بسیاری از خانه‌ها (همین خانه‌های خودمان در ایران) آنها را در اختیار دارند ‌در این دهکده زندگی می‌کنند و از کوچکترین خبر در دوردست‌ترین نقاط دنیا بلافاصله آگاه می‌شوند اگر خبر را یک رویداد شگفت‌انگیز بدانیم.

بسیاری از شرکتها و مؤسسات کشور عزیزمان ایران هم وارد این دهکده شده‌اند.

به عنوان نمونه، به نحوه ابلاغ دعوتنامه‌ یکی از کارخانجات خودروسازی کشور به یک مشتری ‌ که خودرویی را پیش خرید کرده است توجه کنید:
مشتری از طریق پایگاه وب و شماره‌ای که به او داده‌اند می‌تواند دریابد که قرارداد او در چه مرحله‌ای است.

هر وضعیت جدیدی در قرارداد، مثلاً‌ خبر ارسال دعوتنامه،‌ در شبکه کامپیوتری شرکت ثبت می‌شود.

خودروساز بلافاصله پس از ارسال دعوتنامه، خبر ارسال آن را در پایگاه وب خود قرار می‌دهد.

مشتری همواره می‌تواند با مراجعه به پایگاه وب خودروساز از وضعیت قرارداد خود آگاه شود.
خودروساز دو بار از طریق SMS به مشتری خود ارسال دعوتنامه به نمایندگی را ابلاغ می‌کند.
نمایندگی از طریق تلفن رسیدن دعوتنامه را به مشتری اطلاع می‌دهد.
گویی مشتری در کارخانه حضور دارد و متوجه اتفاقاتی که در مورد قرارداد او رخ می‌دهد می‌شود.

بله آنها در یک دهکده زندگی می‌کنند.
بدیهی است که این شرکت خودروسازی کار فوق‌العاده‌ای انجام نداده است و صرفاً ‌از فناوریهای اطلاعات ‌که در حال حاضر بهره‌گیری از آنها کم هزینه است ‌برای مشتری مداری (یکی از شعارهای همان شرکت)‌ استفاده کرده است.
شبکه‌های کامپیوتری و اداره‌ مالیاتی
سه سال از بررسی یک اعتراض در «اداره‌ امور مالیاتی شمال تهران گذشته است.

مالیات‌دهنده به طور اتفاقی برای پیگیری پرونده به اداره ‌امور مالیاتی شمال تهران تلفن می‌زند و متوجه می‌شود که برگه‌ رأی صادر شده است و ادعا می‌شود که دوبار (به فاصله ‌15 روز) ‌برای ابلاغ مراجعه شده است و کسی در محل ابلاغ حضور نداشته است.

(در صورت عدم حضور مؤدی، این برگه باید الصاق می‌شد) ‌مهلت 30 روزه‌ اعتراض بعدی رو به پایان است.
مالیات‌دهنده که سالها انواع قبضهای آب و برق و گاز و تلفن را دریافت کرده است و به ندرت با گم شدن آنها برخورد کرده است به اداره ‌مالیاتی مراجعه می‌کند و مسئله را با رئیس اداره در میان می‌گذارد؛ پاسخ او این بود «بروید شکایت کنید» این پاسخ شاید ده سال قبل یا صد سال قبل پاسخ درستی بود، ول در عصر اطلاعات و در دهکده ‌جهانی پذیرفتنی نیست.

اتفاقاً‌ یک هدف فناوریهای اطلاعات آن است که دیگر مردم به دلیل چنین موضوعاتی به دادگاه مراجعه نکنند.
حق اعتراض این مؤدی و بسیاری از مؤدیان دیگر همواره می‌تواند به دلیل قوانین ابلاغ کاملاً ‌قدیمی و حتی باستانی نقض شود.

آیا مأمور ابلاغ نمی‌تواند نامه را دور انداخته باشد؟
امروزه فناوریهای فراوانی برای ابلاغ و اطلاع‌رسانی درباره‌آنها به کسانی که ذینفع هستند وجود دارد؛ تلفن ثابت، تلفن همراه، SMS،‌ ایمیل، وب، ماهواره، شبکه‌ کامپیوتر و فکس نمونه‌هایی از آنهاست.
رسیدگی به اعتراض مؤدی در کمیسیون بدوی 3 سال به درازا کشیده است.

اگر اداره ‌امور مالیاتی شمال تهران از شبکه‌ کامپیوتری بهره می‌گرفت، می‌توانست در کمتر از یک ماه به پرونده رسیدگی کند.

اگر سازمان مالیاتی در ادارات خود از شبکه‌ کامپیوتری بهره می‌گرفت، استعلام از یک حوزه‌ دیگر مالیاتی و یک اداره‌دیگر مالیاتی به سه سال وقت نیاز نداشت.

کافی بود که رسیدگی‌کننده با موش خود یک یا چند کلیک کند.

نظر به این که هزینه‌ برپایی یک شبکه‌ کامپیوتری چندان زیاد نیست، ‌این پرسش به صورتی جدی مطرح می‌شود که آیا اداره مالیاتی شمال تهران و سازمان مالیاتی به عمد از مزایای کامپیوتر و فناوریهای نوین اطلاعاتی استفاده نمی‌کنند و دلیل خاصی برای آن دارند؟
(کمیسیون بدوی 3 سال طول کشیده است، ‌اگر مسئله در کمیسیون تجدید نظر نیز سه سال و در شورای عالی مالیاتی نیز سه سال طول بکشد، احتمال انصراف مالیات‌دهنده از اعتراض خود چقدر می‌شود؟)
شبکه‌ کامپیوتری وارد خانه‌ها می‌شود
ماهیت شبکه‌ها
طبق یک بررسی، تا چهار سال دیگر در سراسر جهان بیش از 162 میلیون خانه مجهز به یک شبکه‌ کامپیوتری خواهند شد.

اگر نگاهی به اطراف خود بیندازید متوجه خواهید شد که بسیاری از کاربران در حال حاضر از مزایای شبکه‌های کامپیوتری بهره می‌گیرند.

آنها از شبکه برای استفاده ‌اشتراکی از اینترنت سریع، معاوضه فایلهای موسیقی و عکسهای دیجیتال، آرشیو داده‌ها و مانند آن استفاده می‌کنند.

به اجمال، آنها با شبکه ‌خود بیشترین بهره را از سیستمهای خود می‌گیرند.

اگر تا به حال یک شبکه‌ کامپیوتر در خانه ‌خود بر پا نکرده‌اید،‌ امروز مطمئناً زمان خوبی برای اجرای این کار است.

انقلاب شبکه
شبکه ‌خانگی مفهوم تازه‌ای نیست.

در میان نوآوریهای ارائه شده در ویندوز 95 که بیش از یک دهه پیش انتشار یافت چندین برنامه ‌شبکه‌سازی آسان وجود داشت که عمل وصل کردن چند کامپیوتر را در داخل یک خانه یا یک موسسه اداری کوچک بسیار ساده می‌کرد.

متأسفانه، تعداد نسبتاً‌ کمی از کاربران از مزایای این برنامه‌ها بهره گرفتند.

زیرا آنها دلیل قانع‌کننده‌ای برای برپایی شبکه نداشتند.

در اواسط دهه‌1990، اینترنت آهسته بود، ارتقاهای سخت‌افزاری پردردسر بودند، و کمتر کسی در خانه بیش از یک کامپیوتر داشت.
اما اکنون اوضاع عوض شده است.

دنیا با رشد اقتصادی خوبی جلو آمده است، و قیمت کارتهای حافظه، دیسکهای سخت، کارتهای الکترونیکی، و سایر قطعات سخت‌افزاری کاهش چشمگیری داشته است.

ناگهان همه دیدند که می‌توانند با کمتر از 400 هزار تومان یک کامپیوتر رومیزی تقریباً‌ کامل بخرند.

تعداد کامپیوترها در بسیاری از خانه‌ها به دو یا چند کامپیوتر رسید.
افزون بر این،‌ کامپیوترهای ارزانتر نسبت به کامپیوترهای نسل قبل‌تر خود سریع‌تر و قدرتمندتر بودند.

پردازنده‌ها می‌توانستند پردازش ویدئو و اجرای بازیهای پیچیده را انجام دهند.

دیسکهای سخت، ظرفیت ذخیره ‌هزاران آهنگ و عکس دیجیتال را داشتند.

درگاههای سرعت بالای USB و Firewire امکان وصل کردن بسیاری از وسایل جانبی را برای کاربران فراهم کردند.

اینترنت باند عریض با سرعتهایی چون 1.5 مگابیت در ثانیه یا بهتر نیز پدیدار شدند.
امروزه، شبکه‌های خانگی از یک رؤیا به یک صورت تبدیل شده‌اند.

شبکه‌ کامپیوتر علاوه بر آن که پی‌سی‌های به هم متصل را به یک پیکربندی سودمند همتا به همتا تبدیل می‌کند، به کاربران مختلف شبکه امکان می‌دهد که از یک ارتباط باند عریض اینترنت به طور اشتراکی بهره بگیرند.

شبکه‌ کامپیوتر می‌تواند امکانات خوبی برای حفاظت از داده‌ها فراهم کند.

می‌توانید فایلهای مهم خود را در دیسکهای سخت چند کامپیوتر مختلف شبکه ذخیره کنید.
امروزه تعداد زیادی از کاربران کامپیوتر در خانه ‌خود بیش از یک کامپیوتر دارند.

اما تعداد کمی از آنها در خانه یک شبکه‌ کامپیوتر برپا کرده‌اند.

بسیاری از آنها فکر می‌کنند که شبکه‌سازی پرهزینه و پیچیده است.

ده سال پیش این دو بهانه کاملاً‌ قابل قبول بود، اما امروزه چنین نیست.
امروزه تعداد زیادی از کاربران کامپیوتر در خانه ‌خود بیش از یک کامپیوتر دارند.

ده سال پیش این دو بهانه کاملاً‌ قابل قبول بود، اما امروزه چنین نیست.

هزینه ‌برپایی شبکه امروزه بسیار پایین آمده است.

کاربران می‌توانند یک مسیریاب (router) یا دروازه (gateway) برای مصارف خانگی را به قیمتی کمتر از 40 هزار تومان بخرند.

در بعضی از پیکربندیها حتی نیازی به مسیریاب نیست.

آخرین نگارش ویندوز اکس پی حاوی کل نزم‌افزار شبکه‌سازی مورد نیاز برای برپاسازی یک شبکه‌ کوچک شخصی است، و اکثر کامپیوترهایی که امروزه به فروش می‌رسند حاوی آداپتور شبکه هستند، در نتیجه کاربران نیازی به خرید کارت شبکه ندارند.

نشانی پایگاه وب چهار سازنده خوشنام تجهیزات شبکه در زیر آمده است: www.belkin.com www.dlink.com www.linksys.com www.netgear.com wireless-N Broadband Router from linksys ($149.99;www.linksys.com) برپاسازی یک شبکه بسیار آسانتر از هر زمان دیگری شده است.

برنامه Network setup wizard ویندوز اکس پی شما را گام به گام در برپاسازی شبکه هدایت می‌کند.

ساخت یک شبکه‌ همتا به همتا می‌تواند در کمتر از یک ساعت انجام بگیرد.

گزینه‌ها کاربرانی که تصمیم به برپاسازی شبکه بگیرند چند گزینه پیش روی خواهند داشت، مهمترین تصمیم‌گیری در این راه، انتخاب بین یک شبکه بی‌سیم و یک شبکه‌ سیمی است.

این دو نوع شبکه هر کدام مزایا و معایبی دارند.

با این حال، شبکه‌های بی‌سیم در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

شبکه ‌بی‌سیم (wireless network) دستیابی آسان در هر نقطه‌ای از خانه مهمترین مزیت شبکه ‌بی‌سیم است.

دومین مزیت مهم شبکه ‌بی‌سیم عدم نیاز آن به سیم‌کشی بر روی دیوارهای خانه است.

اگر دوستان و آشنایان شما نیز نوت‌ بوک خود را به همراه خود به خانه ‌شما بیاورند به راحتی می‌توانند عضو شبکه شما شوند.

خانواده ‌استاندارد 802.11 (که به wi-Fi نیز مشهور است)‌ در حال حاضر استاندارد مطرح بی‌سیم در خانه‌هاست.

802.11g متداولترین استاندارد این خانواده است، که حداکثر کارایی تئوری 54 مگابیت در ثانیه را دارد و برد آن بیش از 10 متر می‌رسد.

استاندارد بعدی 802.11n وعده داده است که دست کم سرعت عمل را دو برابر کند.

بعضی از سازندگان تجهیزات شبکه از هم اکنون وسایلی به بازار عرضه کرده‌اند که با خصوصیات فعلی 802.11n سازگار است؛ اما خصوصیات نهایی 802.11n در اواخر سال 2006 یا سال 2007 تصویب خواهد شد.

شبکه سیمی برپایی یک شبکه بی‌سیم نسبتاً کم هزینه است، پیاده‌سازی و پیکربندی آن آسان است، و از هر نقطه‌ای در برد شبکه قابل دستیابی است، و به طور گسترده‌ای به کار می‌رود.

پس چرا کاربر باید گزینه‌ای دیگر را نیز مورد بررسی قرار بدهد؟

امنیت اولین پاسخ به این پرسش است هر کاربری اگر در برد موثر یک شبکه بی‌سیم ناامن وارد شود می‌تواند به آن شبکه نفوذ کند.

هکرها به ویژه اگر در همسایگی شما زندگی کنند می‌توانند با تکنیکهای مختلف وارد یک شبکه بی‌سیم شوند و اطلاعات آن را بدزدند.

کاربرانی که روی امنیت داده‌های خود به شدت حساس هستند بهتر است از یک شبکه‌ سیمی بهره بگیرند که به نرم‌افزار ضد ویروس، نرم‌افزار ضد جاسوسی و یک دیواره آتش (firewall) مجهز است.

یک مزیت دیگر شبکه سیمی سرعت است آخرین فنارویهای اترنت (Ethemet) می‌توانند داده‌ها را با سرعت 1 گیگابیت در ثانیه نقل و انتقال بدهند.

شبکه سیمی بر خلاف شبکه بی‌سیم در معرض تداخلهای ناشی از اجاقهای میکروویو، گوشی‌های تلفن بی‌سیم و سایر وسایل الکترونیکی قرار نمی‌گیرد.

متداولترین شبکه‌سازی سیمی شبکه‌ای است که از کابل CATSیا CAT6 و پروتوکل اترنت بهره می‌گیرد.

اترنت متداولترین پروتوکل شبکه‌سازی سیمی است.

اما تنها پروتوکل موجود شبکه سیمی نیست.

سایر گزینه‌های ممکن عبارتند از شبکه‌های تلفنی که از خطوط تلفن موجود خانه بهره می‌گیرند (Home PNA) و شبکه‌های برقی که در آنها سیگنالهای داده‌ای شبکه از طریق سیم‌کشی برق موجود خانه‌ها از یک پریز به پریز دیگر نقل و انتقال می‌یابد (استاندارد Home plug ).

این راه‌حلها برای کسانی ارزشمند هستند که میخواهند به جای سیم‌کشی جدید از سیم‌کشی موجود بهره بگیرند.

اما هزینه برپاسازی آنها بیشتر از روشهای بی‌سیم و سیمی مرسوم است.

Home PNA در حال خروج از دنیای شبکه کامپیوتر است و توجه خود را به پیوند دادن دستگاههای چند رسانه‌ای خانگی معطوف کرده است.

فراتر از کامپیوتر شخصی بیست سال پیش، تحلیلگران آینده‌ای را پیش‌بینی می‌کردند که در آن هر خانه‌ای یک کامپیوتر داشت.

این آینده تقریباً‌ محقق شده است حال موقع یک پیش‌بینی جدید فرا رسیده است، آینده‌ای که در آن هر خانه‌ای یک شبکه کامپیوتری دارد.

البته مجبور نیستم که 20 سال منتظر بمانیم تا این پیش‌بینی تحقق یابد.

مقایسه شبکه‌ها کدام نوع شبکه مناسب شماست؟‌ ضعفها و قوتهای هر نوع شبکه را بررسی کنید و بر اساس آن نوع شبکه مناسب خود را انتخاب کنید.

بی‌سیم 802.11g/n مزایا دستیابی از هر نقطه‌ای در برد موثر عدم نیاز به سیم‌کشی توسعه ‌آسان شبکه بسیار متداول ضعف‌ها دستیابی فقط در نقطه‌های خاص نیاز به سیم‌کشی دارد سیمی: خط تلفن (Home PNA) مزایا سریع قابل اعتماد از سیم‌کشی موجود خانه استفاده می‌کند ضعفها دستیابی فقط در نقطه‌های خاص (کنار پریز تلفن) از رده خارج شده است سیمی: برقی مزایا دستیابی کنار هر پریز برق توسعه آسان ضعفها مستعد پذیرش تداخل الکتریکی سخت‌افزار گران قیمت ساختمان شبکه کامپیوتر با طرز کار شبکه آشنا شویم قطعات شبکه شبکه (network) اصطلاحی است که همواره در بحثهای فناوری کامپیوتر شنیده می‌شود.

یک شبکه می‌تواند به سادگی دو وسیله‌ای باشد که با یکدیگر صحبت می‌کنند یا می‌تواند به پیچیدگی اینترنت باشد.

انواع مختلفی از شبکه‌ها و روشهای فراوانی برای طبقه‌بندی این شبکه‌ها وجود دارد ما خواهیم گفت که دقیقاً ‌شبکه به چیزی گفته می‌شود، چه نرم‌افزارها و سخت‌افزارهایی شبکه را تشکیل می‌دهند، و در خانه از خارج از خانه با چه نوع شبکه‌هایی برخورد می‌کنید.

یک شبکه اساساً ارتباط دو یا چند کامپیوتر (یا وسیله‌ای دیگر) برای استفاده ‌اشتراکی از داده‌ها است.

این وسایل می‌توانند چند متر یا چندین هزار کیلومتر فاصله داشته باشند.

شبکه‌ها را بر اساس ناحیه جغرافیایی (بخش [x]AN را بخوانید)، بر اساس رابطه‌های بین وسایل شبکه‌ای شده، یا بر اساس ماهیت سازمانی یا فیزیکی شبکه نیز تعریف می‌کنند.

بهترین راه درک طرز کار شبکه، آشنایی با قطعاتی است که یک شبکه را تشکیل می‌دهند.

در یک شبکه‌ مرسوم، دست کم دو کامپیوتر شخصی وجود دارد، اما معمولاً تعداد کامپیوترها بسیار بیشتر است همچنین می‌توانید وسایل دیگری داشته باشید که به یک شبکه وصل می‌شوند، مانند PDA‌ها، کنسولهای بازی ویدئویی، یا گوشیهای تلفن همراه هر وسیله‌ای که به یک شبکه وصل می‌شود یک گره (node) نامیده می‌شود.

هر گره معمولاً‌ اتصال شبکه مخصوص به خود را دارد، و به آن یک نشانی MAC اختصاص داده می‌شود.

MAC شماره‌ای است که یک گره را از گره‌های دیگر روی شبکه متمایز می‌کند.

نشانی MAC، روشی را روی کامپیوتر شما فراهم می‌سازد که پایگاههای وب به هنگامی که شما صفحات آنها را تماشا می‌کنید بتوانند کامپیوتر شما را شناسایی کنند.

اتصال شبکه بر روی کامپیوتر از طریق رابط (interface) شبکه انجام می‌گیرد.

رابط شبکه می‌تواند به صورت توکار در مادربورد تعبیه شده باشد یا می‌تواند به صورت یک کارت شبکه باشد که در یک شکاف خالی توسعه بر روی مادربورد فرو می‌رود رابط شبکه درگاهی است که شبیه به محل اتصال یک پریز تلفن جدید است، اما حفره‌ای بزرگتر دارد.

کابلهای شبکه به این درگاه وصل می‌شوند.

کابل شبکه از استانداردی مشهور به کابل CAT5 بهره می‌گیرد شبیه به یک سیم تلفن جدید است، اما ضخیم‌تر است و فیشهای اتصال آن در هر سر بزرگتر است.

شبکه‌ها می‌توانند با سرعتهای مختلفی ارتباط برقرار کنند، اما معمولاً ‌سه سرعت برای آداپتورهای شبکه در کامپیوترهای خانگی خواهید یافت.

10 مگابیت در ثانیه.

100 مگابیت در ثانیه، و 1 گیگابیت در ثانیه، هر بایت از 8 بیت تشکیل می‌شود، در نتیجه هر 8 مگابیتی که انتقال می‌دهد، به معنی آن است که یک مگابیت را انتقال می‌دهد.

اکثر آداپتورهای شبکه روی پی سی‌ها از نوع 100/10 هستند، یعنی آنها می‌توانند به شبکه‌های 10 مگابیت در ثانیه‌ای یا 100 مگابیت در ثانیه‌ای وصل شوند.

این گره‌ها می‌توانند به طور مستقیم به یکدیگر وصل شوند، اما آنها معمولاً‌ از طریق یک‌هاب (hub) یا سوئیچ (که به یک پل یا bridge نیز مشهور است) مرکزی به یکدیگر وصل می‌شوند؛ اینها جعبه‌هایی حاوی چند درگاه برای سرهای دیگر آن کابلهای شبکه هستند ‌هاب، ساده‌تر از سوئیچ است.

سووئیچ کنترل بیشتری روی اطلاعات عبوری از خود در اختیار شما می‌گذارد.

برای شبکه‌های بزرگتر، جعبه‌های پیچیده‌تری، مانند مسیریاب‌ها (router) را در مرکز خواهید یافت که بسیاری از خطاهای انتقال را حذف می‌کنند ترافیک داده‌ها را بر روی شبکه کنترل می‌کنند.

برای اطلاعات بیشتر درباره‌ مسیریاب‌ها بخش مسیردهی مجدد را بخوانید.

انواع شبکه‌ها علاوه بر LANهای (شبکه‌های محلی) استاندارد، انواع دیگری از شبکه‌های خانگی به بازار راه یافته است، مانند Home PNA که به شما امکان می‌دهد که یک شبکه سریع را از طریق پریزهای تلفن خانه بسازید، و Home plug یا PLC،‌ که از سیم‌کشی برق خانه برای شبکه‌ای کردن دو یا چند کامپیوتر به هم بهره می‌گیرد.

برای استفاده از این نوع شبکه‌های خانگی به سخت‌افزار مخصوص نیاز دارید، و بسیاری از سازندگان مطرح تجهیزات شبکه، کیتهایی برای ساخت این نوع شبکه‌ها به بازار عرضه کرده‌اند.

البته، شبکه‌ بی‌سیم بسیار پرطرفدار نیز وجود دارد که بعداً ‌بیشتر درباره ‌آن صحبت خواهیم کرد.

اگر شبکه‌ها را بر اساس چگونگی ارتباط قطعات با یکدیگر تعریف کنید، دو گره اصلی شبکه مطرح می‌شود: شبکه‌های خدمات گیرنده/ خدمات‌دهنده و شبکه‌های همتا به همتا.

شبکه‌های خدمات گیرنده/ خدمات‌دهنده مرسومتر هستند، اما در چند سال اخیر تعداد شبکه‌های همتا به همتا نیز رشد فزاینده‌ای داشته است.

همچنان که ممکن است حدس زده باشید، در یک شبکه ‌خدمات گیرنده/ خدمات‌دهنده، کامپیوتر خدمات گیرنده کامپیوتری است که کاربر پشت آن نشسته است.

کاربر از طریق این کامپیوتر درخواستهایی برای کاربر از طریق این کامپیوتر درخواستهایی برای دریافت اطلاعات موجود در کامپیوتر(های)‌ خدمات‌دهنده ارائه می‌کند؛ کامپیوترهای خدمات‌دهنده الزامی از داده‌ها را در خود ذخیره دارند که کامپیوترهای خدمات گیرنده می‌توانند از طریق ارتباط شبکه به آنها دسترسی پیدا کنند.

کامپیوتر خدمات‌دهنده همواره گوش به زنگ، است تا درخواستها را پاسخ بدهد و نیازهای خدمات گیرنده را برطرف کند.

یک مثال خوب از رابطه خدمات گیرنده/ خدمات‌دهنده را می‌توان به هنگام مرور وب مشاهده کرد.

کامپیوتر شما سخت‌افزار خدمات گیرنده و برنامه ‌مرورگر وب شما نرم‌افزار خدمات گیرنده است (در حقیقت، برنامه‌های مرورگر در گذشته بیشتر به عنوان برنامه‌های خدمات‌گیرنده مشهور بودند).

وقتی شما نشانی‌ای مانند www.rizpardazandeh.com را در کادر نشانی برنامه ‌مرورگر تایپ می‌کنید، از سخت‌افزار و نرم‌افزار خدمات‌گیرنده درخواست می‌کنید که محتویات آن پایگاه وب را به برنامه مرورگر شما انتقال دهد تا شما بتوانید آن را ببینید.

شبکه‌های همتا به همتا (p2p) این شبکه‌ها دارای خدمات گیرنده‌ها و خدمات‌دهنده‌های مجزا نیستند.

هر گره در یک شبکه p2p می‌تواند هم به عنوان خدمات گیرنده و هم به عنوان خدمات‌دهنده عمل کند (هر چند بعضی از شبکه‌های p2p از مبادله اطلاعات خدمات گیرنده/ خدمات‌دهنده برای بعضی از کارها مانند جستجوی فایلها بهره می‌گیرند)‌ این شبکه‌ها از نرم‌افزار ویژه‌ای بهره می‌گیرند و معمولاً ‌بر پشت یک شبکه‌موجود مانند اینترنت سوار می‌شوند.

شبکه‌های p2p کاربردهای ویژه بیشتری نسبت به شبکه‌های خدمات گیرنده/ خدمات‌دهنده دارند مانند استفاده ‌اشتراکی از فایل napster یکی از مشهورترین نمونه‌های شبکه p2p بود که برای استفاده ‌اشتراکی از فایلهای صوتی مانند فایلهای Mp3 به کار می‌رفت.

شبکه‌های فعلی p2p امکان استفاده اشتراکی از فایلهای ویدیویی را نیز فراهم می‌سازند، و در نتیجه مورد توجه (و گاهی هراس)‌ صنایع فیلمسازی و تلویزیون قرار گرفته‌اند.

شبکه‌ها گاهی بر اساس توپولوژی (topology) خود نیز طبقه‌بندی می‌شوند.

توپولوژی روشی است که آنها آرایش می‌یابند و داده‌ها را در خود جریان می‌دهند.

توپولوژیهای متداول با نوعی شکل تعریف می‌شوند، مانند یک حلقه (ring) یا یک ستاره (star) در اولی همه‌ گره‌ها به دو گره دیگر وصل می‌شوند و کل شبکه به شک یک دایره است.

یک توپولوژی ستاره یک وسیله مرکزی، مانند یک ‌هاب یا یک سوئیچ، به عنوان یک مرکز اتصال عمومی برای همه گره‌های روی شبکه دارد.

باس(bus) یکی دیگر از توپولوژیهای شبکه است، که در آن یک کابل به عنوان ستون فقرات کامل شبکه عمل می‌کند.

توپولوژی درختی (tree) یک توپولوژی دیگر است که در آن چندین شبکه ‌ستاره‌ای به یک شبکه‌ یاسی وصل می‌شود.

یک توپولوژی پیچیده‌تر، به نام mesh، شامل چندین اتصال بین گره‌ها برای مسیردهی اطلاعات است و همچون بقیه توپولوژیها یک شکل عمومی ندارد (اما یک توپولوژی متداول برای شبکه‌های بزرگی چون اینترنت است).

شبکه‌ها یا سیمی هستند یا بی‌سیم شبکه‌های بی‌سیم بسیار پرطرفدار هستند و منطقه‌های نفوذی (hotspot) دارند که در هر جایی مانند رستوران‌ها و کافی‌شاپها می‌تواند باشد (hotspot مکانهایی است که در آنها می‌توانید به صورت بی‌سیم به اینترنت وصل شوید) انواع مختلفی از شبکه‌های بی‌سیم وجود دارد، مانند بلوتوث (Bluetooth) که به شما امکان می‌دهد دو وسیله ‌نزدیک به هم را به یکدیگر به طور بی‌سیم وصل کنید، ‌یا LAN‌های بی‌سیم که پی‌سی‌های خانگی شما را به یک مسیریاب بی‌سیم وصل می‌کنند.

شبکه‌های بی‌سیم خانگی به دلیل پایین آمدن قیمت تجهیزات بی‌سیم و پیشرفت فناوری بی‌سیم به اندازه‌ای که هر کاربر متوسطی بتواند آنها را با کمترین زحمتی برپا کند به شدت متداول شده‌اند.

با وجود این، هنوز مسائلی در شبکه‌های بی‌سیم وجود دارد، مانند تداخل با وسایل دیگر و مشکلات امنیتی.

NetBEUI به عنوان زبان مشترک خود بهره می‌گرفتند اترنت (Ethemet) یکی از متداولترین پروتوکلهای LAN مورد استفاده ‌امروز است.

حتی شبکه‌های بی‌سیم انواعی از پروتوکلها، مانند 802.11bیا 802.11g را دارند.

برای این که وسیله شما در یک شبکه‌ بی‌سیم ارتباط برقرار کند، باید پروتوکل آن شبکه را پشتیبانی کند به عنوان مثال، ممکن است 802.11a/b/g را در مشخصات یک پی سی ببینید، که بدین معنی است که می‌تواند هر سه نوع پروتوکل بی‌سیم را پشتیبانی کند.

درک شبکه‌ها و طرز کار آنها نباید دشوار باشد وقتی با بعضی از اصطلاحاتی که آنها را توصیف می‌کند آشنا باشید، آنها می‌توانند به آسانی کاربرد و برپاسازی بسیاری دیگر از وسایل کامپیوتری باشند.

[x]AN توجه اصلی این مقاله بیشتر روی LANها بوده است، اما انواع دیگری از شبکه‌ها نیز وجود دارد.

WAN Wide Area Network در اصل نقطه مقابل LAN است WANها برای وصل کردن کامپیوترها در یک منطقه فیزیکی گسترده به کار می‌روند.

اینترنت یک مثال کامل از یک WAN است، زیرا کامپیوترهای سراسر جهان را به هم وصل می‌کند.

MAN Metropolitan Area Network یک WAN کوچک، یا یک LAN بزرگ است که یک شهر یا یک دانشگاه را پوشش می‌دهد.

یک MAN معمولاً‌ چندین LAN را به هم وصل می‌کند و ممکن است به یک WAN متصل باشد که چندین شهر یا چندین دانشگاه را پوشش می‌دهد.

PAN Personal Area Nework یک LAN کوچک است که یک شخص را پوشش می‌دهد.

PAN برای وصل کردن وسایل کوچکی چون گوشی‌های تلفن همراه به کار می‌رود.

یک شبکه‌بی سیم پلوتوث نمونه‌ای از یک PAN است.

به شما امکان می‌دهد که یک هدست بی‌سیم را به گوشی تلفن همراه یا گوشی تلفن همراه را به یک چاپگر وصل کنید.

لباسهایی نیز برای PAN ساخته شده است.

W[x]AN Wireless WAN, MAN, PAN, LAN فنارویهای بی‌سیم به طور فزاینده‌ای قدرتمندتر می‌شوند و قیمت آنها پایین می‌آید؛‌ برای گونه‌های مختلف شبکه، گونه بی‌سیم نیز وجود دارد، از شبکه بلوتوثی برای W PANها گرفته تا شبکه‌های WMAN پوشش‌دهنده ‌یک شهر.

اترنت Ethernet اترنت در واقع نام مشهورتر استاندارد شبکه‌سازی IEEE 802.3 است.

استاندارد طلایی برای شبکه‌های محلی است و تقریباً‌ در همه شرکتهایی که یک شبکه دارند به کار برده شده است.

آداپتور شبکه یا کارت شبکه‌ موجود در کامپیوتر شما اغلب به آداپتور اترنت یا کارت اترنت مشهور است.

اترنت را ابتدا شرکت زیراکس (به کمک اندک اینتل و یک شرکت به نام DEC)‌ در سال 1976 ساخت.

سالها در گونه‌های مختلف حضور داشت، و هنوز حضوری قدرتمند دارد.

اولین استاندارد اترنت در دهه‌1980 به کار گرفته شد و سرعتهای تئوری تا 10 مگابیت در ثانیه را فراهم کرد.

بعد از این استاندارد، 100BaseT یا Fastethemet آمد که سرعتهای تا 100 مگابیت در ثانیه را فراهم می‌ساخت.

در حال حاضر، Gigabit Ethemet به گره‌های شبکه امکان می‌دهد با سرعتهایی تا 1000 مگابیت در ثانیه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

استاندارد بعدی 10 Gigabit Ethemet است، بنابراین، اترنت به این زودیها از رده خارج نخواهد شد.

جای مسیریاب (ROUTER) در شبکه مسیریاب شبیه به یک‌ هاب یا یک سوئیچ است: ‌یک جعبه با تعدادی درگاه (پورت) ‌برای وصل کردن کابلهای شبکه مسیریابها برای وصل کردن شبکه‌ها به یکدیگر به کار می‌روند، و آنها را با خواندن اطلاعات نشانی مسیر جریان را به بسته‌های (PACKET) داده‌ای می‌گویند.

از یک مسیریاب برای وصل کردن شبکه خود به اینترنت از طریق یک ISP (فراهم کنند خدمات اینترنت) می‌توانید بهره بگیرید.

به این مسیریابها اغلب مسیریابی باند عریض (broadband) گفته می‌شود، چون تقریباً به طور قطع شما مسیریاب خود را به یک مودم DSL وصل می‌کنید.

مسیریابهای باند عریض می‌توانند حاوی دیواره ‌آتش(firewall) سخت‌افزاری تو کار باشند که LAN خانگی شما را در برابر دستیابی غیر مجاز خارجی محافظت می‌کند.

یک دیواره‌آتش سخت‌افزاری بهتر از یک دیواره آتش نرم‌افزاری می‌تواند حفاظت به وجود بیاورد و می‌تواند نشانی‌های وسایل داخل LAN را از دید چشمان نامحرم خارجی پنهان کند.

همچون وسایل دیگر شبکه، می‌توانید مسیریابهای سیمی یا بی‌سیم را برای شبکه خانگی خود بخرید.

مسیریابهای سیمی معمولاً‌ چهار درگاه برای وصل کردن چهار وسیله از طریق کابل شبکه دارند، ر چند، مسیریابهای هشت درگاهی (و بیشتر) باند عریض نیز در بازار عرضه می‌شود.

انتخاب یک شبکه سیمی سقوط قیمت‌ها در سخت‌افزار شبکه بی‌سیم باعث شده است که بسیاری از کاربران خودشان را از شر سیمها و کابلهای شبکه‌های سیمی نجات دهند و به سوی برپاسازی شبکه‌های بی‌سیم بروند.

اما در عمل، شبکه‌های سیمی برتریهای قابل ملاحظه‌ای نسبت به شبکه‌های بی‌سیم دارند، مانند برتری در سرعت و امنیت.

انواعی شبکه‌های سیمی نیز وجود دارد که به سیم‌کشی جدید نیاز ندارند، و از سیم‌کشی موجود داخل خانه بهره می‌گیرند.

اگر قصد برپاسازی یک شبکه سیمی دارید، این مقاله گزینه‌های اصلی را شرح داده است.

شبکه‌های کابلی اترنت (Ethemet) تا به حال متداولترین گزینه ‌شبکه‌سازی سیمی بوده است.

کابل اترنت شبیه به کابل تلفن، البته ضخیم‌تر و دارای فیشهای اتصال بزرگتر، به نام رابطهای RJ-45 است.

کابل اترنت به کابل UTP (جفت سیم به هم پیچیده شده بی‌حفاظ) نیز مشهور است، زیرا سیمهای مسی عایق‌دار بی‌حفاظ کابل به هم پیچیده شده‌اند تا تداخل الکترومغناطیسی را کاهش بدهند.

عدم وجود حفاظ باعث می‌شود که سیمها انعطاف‌پذیرتر شوند و هزینه تولید آنها کمتر شود.

یک کابل معمولی اترنت دارای هشت سیم با کد رنگی به هم پیچیده شده است و آرایش آنها در فیش اتصال RJ-45 بر اساس استانداردهای TLA/EIA است.

ترتیب و آرایش سیمهای به هم پیچیده در فیشهای اتصال RJ-45 در کابل تقاطعی (crossover cable) و کابل سر هم‌بندی (patch cable) فرق می‌کند.

دو فیش اتصال RJ-45 در یک کابل سر هم‌بندی اترنت یکسان هستند، در حالی که فیشهای اتصال RJ-45 در یک کابل تقاطعی اترنت، یک جفت سیم بر عکس شده دارند.

(کابل کراس اور یا تقاطعی برای وصل کردن دو کامپیوتر به هم ـ‌ بدون حضور یک‌ هاب ـ مناسب است.

کابل سر هم‌بندی برای وصل کردن دو یا چند کامپیوتر به یک‌ هاب (hub)، مسیریاب (router) یا سوئیچ ضروری است.

کابلهای اترنت همچنین در انواع یا گروههای مختلف عرضه شده‌اند.

در میان گروههایی که احتمالاً‌ برخورد خواهید کرد category یا CAT5 متداولتر از بقیه است.

از کابل CAT5 می‌توانید برای شبکه‌های 10BASE-T (شبکه‌ 10 مگابیت در ثانیه‌ای)، و شبکه‌های 100 مگابیت در ثانیه‌ای 100 FastEthemet بهره بگیرید.

Category 5e یا CAT5e عایق‌کاری بهتری دارد و مناسب شبکه‌های پرسرعت 1000 یا Gigabit Ethemet است.

کابل CAT5e با تجهیزات 10 مگابیت در ثانیه‌ای نیز سازگاری (با گذشته) ‌دارد.

Category 6 یا CAT6 نیز مناسب شبکه‌های Gigabit Ethemet طراحی شده است کابل CAT6 نسبت به کابلهای CAT5 و CAT5e کمتر در معرض تداخل قرار می‌گیرد.

نصب یک شبکه‌ کابلی با دو یا چند کامپیوتر شامل وصل کردن کابل سر هم‌بندی اترنت بین درگاههای آداپتور شبکه‌ کامپیوترهای شما و یک وسیله‌شبکه‌سازی مرکزی، مانند یک ‌هاب، مسیریاب، یا سوئیچ است.

این وسیله‌مرکزی ورود و خروج داده‌ها را در رسیدن به مقصد درست مدیریت می‌کند.

اگر فقط دو کامپیوتر را به هم وصل می‌کنید می‌توانید وسیله شبکه‌سازی مرکزی را فراموش کنید و فقط از یک کابل کراوس اور (تقاطعی)‌ بهره بگیرید.

شبکه‌سازی با استفاده از خطوط تلفن سیم‌کشی تلفن خانه می‌تواند برای ساخت شبکه‌ کامپیوتری به کار رود.

یک فناوری به نام FDM،‌ شبکه‌های خط تلفنی را ممکن ساخته است.

این فناوری به سیم‌کشی تلفن خانه امکان می‌دهد که چند کانال داده‌ای و صدا را به طور همزمان به صورت یک رشته فرکانسهای متناوب حمل کند.

کنسرسیومی متشکل از بیش از 150 شرکت، ائتلاف Home PNA را چند سال پیش به وجود آوردند تا استانداردهای شبکه‌سازی خط تلفنی را تدوین کند.

این موسسه در سال 1998 اولین استاندارد HPNA 1.0 را منتشر کرد که می‌توانست داده‌ها را با سرعتهایی تا 1 مگا بیت در ثانیه انتقال بدهد.

با ورود HPNA2.0 سرعت شبکه‌های خط تلفنی به 10 مگابیت در ثانیه و برد موثر به 300 متر رسید.

در سال 2002، این ائتلاف، HPNA 3.0 را منتشر کرد، که سرعتهای تا 128 مگابیت در ثانیه را پشتیبانی می‌کند.

با وجود تلاشهای Home PNA، تعداد مصرف‌کنندگان این فناوری روز به روز کاهش یافته است و امروزه مردم شبکه‌های بی‌سیم را به شبکه‌های خط تلفنی ترجیح می‌دهند.

در نتیجه Home PNA در حال خروج از صحنه‌ شبکه‌های کامپیوتر است.

فکر نکنید که درگاه RJ-11 (محل اتصال خط تلفن) در فکس / مودم کامپیوتر به شما امکان می‌دهد که از آن به عنوان آداپتور شبکه خط تلفنی بهره بگیرید.

برای ساخت یک شبکه خط تلفنی، به هر کامپیوتر یک آداپتور شبکه خط تلفنی اکسترنال (USB) یا کارت شبکه خط تلفنی اینترنال (PCI) وصل کنید.

یک دروازه یا مسیریاب خط تلفنی نیز برای وصل کردن هر کامپیوتر به اینترنت لازم است.

شبکه‌سازی با سیم‌کشی برق منزل شبکه ‌خط برق، یک راه حل بدون سیم‌کشی جدید است.

انتقال داده‌ها از طریق سیم‌کشی برق موجود در خانه انجام می‌گیرد.

یعنی می‌توانید هر اتاقی را که در آن یک پریز برق دارد به شبکه وصل کنید.

شبکه‌سازی با سیم‌کشی برق توجه بیشتری را نسبت به شبکه‌سازی با سیم‌کشی خط تلفن به خود جلب کرده است و تنوع محصولات آن در بازار بیشتر است.

شبکه‌های برقی از شکلی از FDM، شبیه به همانها که در شبکه‌های خط تلفنی به کار می‌رود بهره می‌گیرند.

به تازگی، موسسه ‌Home plug powerline Aliance (با اعضایی چون اینتل، لینک سیس/ سیسکو، سامسونگ و سونی) استانداردهای Homeplug و Homeplug AV را برای شبکه‌سازی دو یا چند کامپیوتر انتشار داده‌اند.

‌Home plug powerline Aliance، استاندارد شبکه‌سازی Homeplug1.0 را در سال 2001 معرفی کرد.

این استاندارد اولیه می‌تواند داده‌ها را با سرعتی تا 14 مگابیت در ثانیه نقل و انتقال بدهد، که برای استفاده ‌اشتراکی از ارتباط اینترنت و انتقال فایلهای کوچک و متوسط بین کامپیوترهای شبکه عالی است.

تولیدکنندگان وسایل الکترونیکی مصرفی ‌Home plug powerline Aliance در سال 2005 استاندارد Homeplug AV را به تصویب رساندند، که برای اداره ‌نیازهای VoIp , HDTV و تئاتر خانگی طراحی شده است.

Homeplug AV سرعتهایی بین 100 و 200 مگابیت در ثانیه را پشتیبانی می‌کند.

سازندگان اصلی تجهیزات Homeplug AV عبارتند از Arkados , Gigafast, Aztech systems و ST&T محصولات Homeplug AV احتمالاً ‌تا پایان سال جاری به را به بازار عرضه خواهد شد.

BPL یک فناوری خط برقی مورد توجه دیگر است که برای فراهم ساختن دسترسی اینترنت از طریق خطوط برق طراحی شده است.

در چند سال گذشته، استفاده از BPL محدود به اروپا و چند شهر آمریکا بود.

‌Home plug Aliance در حال حاضر روی استاندارد ‌Home plug Access BPL کار می‌کند و امیدوار است که پذیرش BPL را گسترده‌تر کند.

اگر موفقیت‌آمیز باشد، LSPها با یک رقیب جدید به شکل شرکت برق منطقه‌ای مواجه خواهند شد.

اتصالات سیمی اگر یک تازه کار در شبکه‌سازی سیمی باشید باید با انواع گوناگون کابل، فیشهای اتصال و درگاهها آشنا شوید.

کابلهای اترنت CAT6, CAT5e, CAT5همگی از فیش اتصال RJ-45 بهره می‌گیرند.

برای این که بدانید از چه نوع کابلی استفاده می‌کنید بخش چاپ شده بر روی کابل را بخوانید.

یک شبکه دو کامپیوتری بسازید اگر دو کامپیوتر داشته باشید می‌توانید آنها را برای استفاده ‌اشتراکی از فایلها و وسایل جانبی (مانند چاپگر)‌ به یک شبکه تبدیل کنید.

شبکه ‌دو کامپیوتری برای استفاده ‌اشتراکی از فایلها، شبکه‌ چنان متداول است که روشهای مختلفی برای پیاده‌سازی آن به وجود آمده است.

توجه این مقاله به شبکه‌سازی دو کامپیوتر با استفاده از کابل کراس اور یا تقاطعی 10/100 Ethenet است.

شرح انواع دیگر شبکه‌های با ارتباط کابلی مستقیم شامل Etherlink موازی، serial null modem,USB, Fire wire در اینجا نیامده است.