تاریخچه:
در سال ۱۹۸۴ میلادی ریچارد استالمن که رئیس بنیاد نرمافزارهای آزاد بود پروژه گنو (GNU) را آغاز کرد.
در این پروژه که یک جنبش نرمافزاری محسوب میشد برنامهنویسان با یکدیگر همکاری میکردند (این همکاری تا به حال نیز ادامه دارد).
آن زمان بیشتر ابزارهای پروژه گنو که با زبان برنامهنویسی سی و اسمبلی نوشته شده بود آماده کار بود اما تنها چیزی که کم بود وجود یک هستهٔ مناسب و آزاد بود.
حتی سیستمعامل مینیکس نیز (با وجود در دسترس بودن متن کد آن) آراد نبود و حق نشر مخصوص به خودش را داشت.
کار در پروژه گنو به سمت طراحی یک هسته مناسب متمرکز میشد اما به نظر میرسید که برای ایجاد این هسته حداقل چند سال دیگر زمان احتیاج است.
این تأخیر برای لینوس تُروالدز قابل تحمل نبود.
بنابر این خودش دست به کار شد و با الهام از کد مینیکس کار را آغاز کرد.
سرانجام در ۲۵ اوت سال ۱۹۹۱ ساعت ۲۰و۵۷ دقیقه شب به وقت گرینویچ پیامی تاریخی به گروه خبری comp.os.minix ارسال شد.
ارسال کننده این پیام کسی نبود جز «لینوس بندیک تُروالدز».
او یک دانشجوی فنلاندی بود که آن زمان در دانشگاه هلسینکی درس میخواند.
متن پیام او چنین بود:
«سلام به هر کس که آن بیرون از مینیکس استفاده میکند.
من در حال حاضر روی سیستم عاملی آزاد برای رایانههای )AT ۳۸۶(۴۸۶ کار میکنم (فقط برای سرگرمی؛ مانند پروژهٔ گنو بزرگ و حرفهای نیست).
از ماه آوریل کار را آغاز کردهام و هماکنون این سیستمعامل آمادهاست و کار میکند.
دوست دارم از عقیدهٔ دیگران در مورد سیستمعاملم با خبر شوم.
چه آنهایی که مینیکس را دوست دارند و چه آنهایی که دوست ندارند.
چرا که سیستم من تا حدی شبیه به مینیکس است.
در حال حاضر (۱٫۰۸)bash و(۱٫۴۰) gcc را بر روی آن دارم و چیزهای دیگری که به نظر میرسد همه درست کار میکنند.
این بدان معناست که طی چند ماه آینده چیز بهدردبخوری فراهم خواهم کرد، و دوست دارم بدانم مردم بیشتر چه امکاناتی لازم دارند.
به هر پیشنهاد و نظری خوش آمد میگویم اما قول نمیدهم که آن را انجام دهم!
لینوس (torvalds@kruuna.helsinki.fi).
پ.ن.
- بله این نرمافزار آزاد است.
البته قابل انتقال بر روی انواع دیگر رایانه نیست (چرا که دستورات AT۳۸۶ را به کار میبرد) و ممکن است غیر از سختدیسک AT چیز دیگری را پشتیبانی نکند.
این همه چیزی است که من دارم!»
لینوکس مانند مینیکس (یک سیستم عامل ساده نوشته شده توسط پروفسور آندرو تاننبام که برای آموزش طراحی سیستم عامل به کار میرفت) طراحی شده بود.
اولین نسخهٔ لینوکس در سپتامبر ۱۹۹۱ در اینترنت منتشر شد.
دومین نسخهٔ آن به فاصلهٔ کمی در اکتبر همان سال منتشر شد.
از آن پس هزاران برنامهنویس (هکر) در سراسر دنیا در این پروژه شرکت کردند.
مقالهٔ «کلیسای جامع و بازار» مدل توسعه هسته لینوکس و نرم افزارهای مشابه را تشریح میکند.
پنگوئن تاکس نشانه و مایه خوش شانسی هستهٔ لینوکس است.
لینوس تُروالدز مالک علامت تجاری لینوکس است که به عنوان «نرم افزار سیستم عامل رایانه برای تسهیل در استفاده و عملیات رایانه» به ثبت رسیدهاست.
مجوز
هستهٔ لیونکس و اغلب بخشهای گنو تحت اجازهنامه عمومی همگانی گنو (جیپیاِل) منتشر میشوند.
جیپیال لازم میداند که تغییرات کد منبع و کارهای مشتق شده نیز تحت مجوز جیپیال منتشر شوند.
گنو/لینوکس
از آنجایی که ابزارهای گنو که بخش عمدهٔ توزیعهای لینوکس را تشکیل میدهند از پروژه سیستم عامل آزاد گنو (که بسیار سابقهدارتر از هستهٔ لینوکس است) ریشه گرفتهاند، ریچارد استالمن و بنیاد نرمافزار آزاد درخواست کردهاند که سیستم ترکیب شده (از هستهٔ لینوکس و ابزارهای گنو) بدون توجه به نام توزیعاش، گنو/لینوکس خوانده شود.
علیرغم این که بعضی از توزیعها، گنو/لینوکس دبیان به طور خاص، از این نام استفاده میکنند بسیاری تنها به گفتن لینوکس اکتفا میکنند.
تفاوت بین هستهٔ تروالدز و سیستمی که شامل این هستهاست، همیشه باعث سردرگمی ست و نامگذاری همچنان بحثانگیز باقی ماندهاست.
علیرغم این که بعضی از توزیعها، گنو/لینوکس دبیان به طور خاص، از این نام استفاده میکنند بسیاری تنها به گفتن لینوکس اکتفا میکنند.
تفاوت بین هستهٔ تروالدز و سیستمی که شامل این هستهاست، همیشه باعث سردرگمی ست و نامگذاری همچنان بحثانگیز باقی ماندهاست.
توزیعهای لینوکس: لینوکس تقریباً همیشه یکی از اجزاء یک توزیع لینوکس (Distro) است.
توزیعهای لینوکس توسط افراد، گروههای نه چندان متشکل و سازمانهای حرفهای گوناگون ایجاد میشوند.
این توزیعها شامل تعدادی نرم افزار سیستم و برنامههای کاربردی به همراه روالی مشخص برای نصب آنها بر رایانه هستند.
توزیعها معمولاً برای منظورهای مختلفی از جمله محلی سازی، پشتیبانی از یک معماری خاص، کاربردهای بلادرنگ (real-time applications) و سامانههای توکار (embedded systems) به وجود میآیند و بعضی از آنها آگاهانه تنها از نرم افزارهای آزاد استفاده میکنند.
یک توزیع همه-منظورهٔ معمولی شامل هسته لینوکس، کتابخانهها و ابزارهای گنو، پوستههای خط فرمان و انبوه بی شماری از نرم افزارهای کاربردی از مجموعههای اداری و سیستم پنجرهای اِکس گرفته تا مفسرها، ویرایشگرهای متن و ابزارهای علمی است.
گستره: در بیش از یک میلیارد دلار: برآورد اندازه گنو/لینوکس که مقاله تحقیقی است بر روی توزیع رِدهت ۷٫۱، تعداد خطوط کد منبع (source lines of code – SLOC) را ۳۰ میلیون عنوان شدهاست.
در این تحقیق با استفاده از روش (Constructive Cost Model – COCOMO) برآورد شدهاست که بر روی این توزیع حدود هشت میلیون نفر-سال کار توسعه انجام گرفتهاست.
چنان که این نرمافزار توسط روشهای متعارف خصوصی توسعه مییافت، هزینه توسعهاش در ایالات متحده با روشهای توسعه متعارف خصوصی بالغ بر ۱/۰۸ میلیارد دلار (با قیمت دلار سال ۲۰۰۰) میشد.
بخش اعظم کد (۷۱٪) توسط زبان برنامهنویسی C نوشته شدهاست اما از بسیاری از زبانهای دیگر همچون ++C، لیسپ، اسمبلی، پرل، فرترن، پایتون و زبانهای اسکریپتنویسی مختلف استفاده شدهاست.
اندکی بیش از نیمی از خطوط کد تحت مجوز عمومی گنو (جی پی اِل) هستند.
هسته لینوکس ۲٫۴ میلیون خط برنامهاست و ۸٪ کل کد را تشکیل میدهد.
در پژوهشی که پس از آن انجام شد، به نام شمردن سیب زمینیها: اندازه دِبیین۲٫۲ همان تحلیل بر روی لینوکس دِبیین ۲٫۲ انجام گرفت.
این توزیع دارای بیش از پنجاه و پنج میلیون خط کد بود که هزینه توسعهاش با روشهای توسعه متعارف خصوصی بالغ بر ۱٫۹ میلیارد دلار (با قیمت دلار سال ۲۰۰۰) میشد.
کاربردهای سیستم عاملهای شکل گرفته بر پایه لینوکس: در گذشته یک کاربر لینوکس برای پیکربندی و نصب سیستم خود، نیازمند دانش بالایی از رایانه بود.
این دلیل به علاوه جذاب بودن دسترسی به درون سیستم، باعث شده بود که به طور سنتی کاربران لینوکس را (بر خلاف کاربران ویندوز یا مَکاواِس) کسانی شکل بدهند که با تکنولوژی بیشتر دمخور هستند.
افرادی که معمولاً با القاب «هَکِر» و «گیک» شناخته میشوند.
این نگرش در سالهای اخیر با افزایش راحتی کار در لینوکس و گسترده شدن استفاده از بسیاری از توزیعها، اعتبار خود را از دست دادهاست.
لینوکس در بازار سرورها و کاربردهای-ویژه (مانند پردازش تصویر و سرویسهای وِب) پیشرفت قابل ملاحظهای کرده و در حال ورود به بازار بزرگ رایانههای رومیزی است.
لینوکس اساس مجموعه نرمافزار سرور موسوم به لامپ (لینوکس), آپاچی, مایسیکوئل (MySQL), پرل/پیاچپی/پایتون) را تشکیل میدهد که میان توسعهدهندگان وب محبوبیت گستردهای کسب کردهاست.
از لینوکس همچنین اغلب در سیستمهای کارگذاشته استفاده میشود.
قیمت اندک آن باعث میشود انتخابی ایدهآل برای ابزارهایی مانند سیمپیوتر (رایانهای که برای جمعیت کم درآمد کشورهای در حال توسعه طراحی شده) باشد.
لینوکس با داشتن محیطهای رومیزی مانند گنوم و کی دی ای، رابط کاربری همچون اپل مکینتاش و مایکروسافت ویندوز را در کنار دیگر محیطهای گرافیکی و رابط خط فرمان یونیکس-مانند سنتیاش، عرضه میکند.
هرچند نرمافزارهای گرافیکی لینوکس برای بسیاری از مصارف وجود دارند، در بسیاری زمینهها نرمافزارهای خصوصی هنوز از گستره و میزان محبوبیت بیشتری برخوردارند.
نصب: در ابتدا، مشکل بودن نصب سیستمهای بر پایه لینوکس مانعی برای پذیرش آن بود، اما در سالهای اخیر نصب لینوکس بسیار آسان شدهاست.
بسیاری از توزیعها دارای نصبی آسان و قابل مقایسه با نسخههای ویندوز میباشند.
علاوه بر این، رایانههای شخصی که با توزیعهای لینوکس وارد بازار شدهاند و به آسانی از بسیاری از فروشندههای اصلی، همچون هیولت- پاکارد و وال- مارت قابل تهیه میباشد.
بیشتر شیوههای عمومی نصب لینوکس، توسط همه توزیعهای مهم پشتیبانی میشود، که شامل اجرا از طریق لوح فشرده، حاوی برنامههای نصب و راهاندازی نرم افزارها میباشد.
این لوح فشرده میتواند از طریق تصویر استاندارد (ISO image) بارگدازی شده باشد، به تنهایی و به قیمت بسیار پائین خریداری شود، یا میتواند در مجموعه نرم افزارهای تجاری اضافی ارائه شود.
بعضی توزیعها، همچون دبیان (Debian)، از طریق دستگاههای کوچکی مثل فلاپی دیسک، نیز قابل نصب هستند.
پس از نصب ابتدایی بیشتر نرم افزارها از طریق اینترنت و لوح فشرده قابل بار گذاری و نصب میباشند.
بعضی توزیعها، همچون [ناپیکس] (Knoppix)، میتوانند به صورت بی درنگ از طریق دیسکهای زنده بسیار سریع تر از نصب بر روی دیسک سخت اجرا شوند.
به این صورت که، یکبار از لوح فشرده راه اندازی میشود و میتوان از لینوکس بدون هیچگونه تغییری در محتویات دیسک سخت استفاده کرد.
به همین نحو بعضی توزیعهای حداقل، همچون تامزروتبوت (Tomsrtbt)، بدون نیاز به تغییر محتویات دیسک سخت از طریق فلاپی دیسک، به صورت بی درنگ قابل اجرا میباشد.
همچنین بسیاری توزیعها از راه انداری بر روی شبکه پشتیبانی میکنند، پس همه مراحل نصب و پیکربندی دستگاه میتواند بر روی شبکه انجام شود.
پیکربندی: بیشتر پیکربندیها در پوشهای با نام etc/ ذخیره شدهاست، در صورتیکه کاربر- مخصوص باشد، فایلهای پنهان در پوشه خانه کاربر قرار دارد.
تعدادی از برنامهها از پایگاه داده پیکربندی به عوض فایل استفاده میکنند.
خوب است بدانید که فولدر یا پوشهٔ /etc مربوط به فایلهای کانفیگ هستند که تمامی تنظیمات زمان اجرای آن سیستم عامل و وظایف آن را پیکر بندی میکند.
بعضی از این تغییرات نیاز به یک سوئیچ -reconfigure برای اعمال و بروز شدن پیکر بندیهای جدید دارد و نیازی به رستارت کل سرور نمیباشد و بعضی دیگر به اندازه رستارت شدن یک سرویس که با دستور کوتاه service servicename restart نیز به سرعت و دقت امکان پذیر است.
راههای بسیاری برای ایجاد تغییرات وجود دارد.
آسانترین راه، استفاده از ابزارهای آماده توزیعهایی همچون یاست (YaST) در [(رایانه)] (SuSE) یا مرکز کنترل در مندریک (Mandrake) استفاده کرد.
انواع دیگر آن، مانند لینوکسکانف (Linuxconf)، ابزارهای سیستم گنوم، و وبمین (Webmin) برای توزیعهای ویژه نیستند.
آنها شامل بسیاری از امکانات پیکربندی توسط خط فرمان میباشند.از آنجایی که به طور متداول اکثر تنظیمات در فایلهای متنی ذخیره شدهاند، آنها را میتوان با هر ویرایشگر متنی پیکر بندی نمود.
سرورهای لینوکس سرویس Server یا دایمون Daemon به وظیفهای از یک وب سرور اطلاق میشود که در توپولوژی یک شبکه برای وظیفهای خاص، نقشی را بر عهده میگیرد و بهتر بگوییم :«برای وظیفهای خاص ددیکیت Dedicated Server میشود.
مثلاً وقتی شما یک سرور HP خریداری میکنید و آن را اختصاص به وب سرور میدهید و میگوئید:»سروری برای سایتهای وب راه اندازی کردم." لیست نمونههای سرویسها و پکیجهای مختلف با اهداف مختلف به شرح زیر است: اسکوئید = پروکسی-کش Proxy-Cache سرور لینوکس میباشد SQUID بایند = دی.ان.اس DNS سرور لینوکس میباشد BIND آپاچی = وب سرور Web لینوکس میباشد APACHE Squirrel mail و بسیاری از سرویسهای دیگر مورد نیاز شما به عنوان «مدیر اجرایی شبکه و امنیت» که میتوانید از این پکیجها استفاده کنید.
در ضمن بدانید بر پایهٔ سیستم عامل لینوکس میتوان از دیگر ابزار فایروال به نام Smoothwall Firewall نیز نام برد که براحتی نصب شده و پیکربندی میشود این سیستم عامل به صورت خودکار برای این سرویس نصب شده و نیازی به نصب پکیج مجزا ندارد و شبکهٔ شما را از لحاظ دیوارهٔ آتش به بقیهٔ محصولات بی نیاز میکند.
سرویسهای دیگری نظیر vpn ftp apache php MySql sftp vsftp mail هم وجود دارند که در لینوکس سرورها نصب میشوند.
پشتیبانی به طور معمول پشتیبانی فنی توسط فروشندگان تجاری و دیگر کاربران لینوکس در اجتماعات آنلاین، گروههای خبری و فهرستهای پستی ارائه میشود.
گروه کاربران لینوکس (LUGs) در همه جهان به کاربران بسیاری یاری میرساند.
به طور کلی، مدل کسب و کار فروشندگان تجاری وابسته به پرداخت جهت پشتیبانی میباشد، مخصوصا برای کاربران تجاری.
توزیعهای لینوکس: توزیعهای گنو/لینوکس بسیار زیادند.
هر توزیعی برای کاربردی خاص ایجاد شده در زیر به برخی از آنها اشاره شدهاست: فدورا کُر لینوکس تجاری رِدهَت ناپیکس دبیان اِسلَکوِر جِنتو لینسپایر (لیندوز قدیم) مندریوا (ماندریک قدیم) توربو لینوکس سوزه کانِکتیوا لیبرانت اوبونتو کوبونتو لینوکس شریف پارسیکس گنو/لینوکس مینت شبدیکس فارلیکس قابل ذکر است که توزیعهای لینوکس شریف، پارسیکس، شبدیکس، فارلیکس، کارآمد و سرآمد از توزیعهایی هستند که در کشور ایران و توسط برنامه نویسان ایرانی ایجاد و در حال توسعه هستند.
معادل سازی نرم افزارهای تحت لینوکس به نرم افزارهای تحت ویندوز لینوکس شریف: لینوکس شریف نام توزیعی دو زبانه (فارسی/انگلیسی) از لینوکس است که بر پایهٔ گنو/لینوکس بنا شدهاست.
این توزیع که در شرکت فارسیوب شریف با توجه به نیازهای بومی کاربران ایرانی و فارسیزبان تهیه شده است پس از طی مراحل آزمون نسخههای آزمایشی، در ۷ خرداد ۱۳۸۵ به طور رسمی در دانشگاه صنعتی شریف معرفی شد.
نسخهٔ ۲ این توزیع بر پایهٔ فدورا کر ۴ بنا شده است.
در این توزیع از محیط رومیزی گنوم که ۷۶٫۴۸ درصد آن به فارسی ترجمه شده، استفاده میشود.
منظور از منبعباز چیست؟
نرمافزارهای Open Source در فارسی به کدباز یا منبعباز معروف هستند.
هر نرمافزاری در چندین خط و به یک یا چند زبان برنامهنویسی نوشته شده است.
این کدهای نوشته شده را میتوان به همراه خود برنامه منتشر کرد.
اگر صاحب نرمافزار این کار را انجام بدهد، به آن نرمافزار منبعباز میگویند.
یک نرمافزار منبعباز از این مزیت برخودار است که دیگران میتوانند به مطالعه کدهای نوشته شده بپردازند و در صورتی که میتوانند اشکالاتش را برطرف کنند و به این شکل یک نرمافزار منبعباز بسیار زود اشکالزدایی میشود و میتواند راه پیشرفت را با سرعت بیشتری طی کند.
لینوکس یک سیستمعامل منبعباز است.
لینوکس با ویندوز چه تفاوتی دارد؟
گنو/لینوکس یک سیستم عامل آزاد و بازمتن است.
کد منبع آن در اختیار همگان قرار دارد و همه میتوانند در کدهای آن تغییر ایجاد کرده و بنا به نیازشان استفاده کنند.
آزاد و در دسترس بودن کدهای منبع سبب میشود تا بتوانید از طرز کارکرد دقیق سیستمعامل مطلع شوید.
شما بسیاری از توزیعهای گنو/لینوکس را میتوانید به هر تعداد کپی کرده و بین دوستانتان پخش کنید.
در سمت مقابل، ویندوز یک سیستمعامل اختصاصی است که کد منبع آن سری نگهداشته شده و برای همگان در دسترس نیست.
شما نمیتوانید بفهمید که واقعا در زیر سیستمعامل ویندوزتان چه میگذرد؟
آیا یک برنامه جاسوسی در آن پنهان نشده است؟
بعید نیست.
سیستم عامل ویندوز رایگان نبوده و شما نمیتوانید آنرا کپی کرده و پخش کنید.
در صورت این کار شما خلافکار هستید و جریمه و مجازات خواهید شد.
(فعلا نه در ایران ولی در ۴-۶ سال آینده بله) گنو/لینوکس را به هواپیمایی تشبیه کردهاند که هر قسمت از انرا در جایی ساختهاند.
گنو/لینوکس واقعا محصول کشور خاصی نیست.
تعداد زیادی از مردم در سرتاسر جهان در حال کار بر روی بخشهای مختلف آن و توسعه آن هستند.
تعداد برنامه نویسانی که روی بخشهای مختلف سیستمعامل گنو/لینوکس کار میکنند، به حدود ۴۰۰ هزار نفر میرسد، تفاوت کیفیت کار را مشخص میکند.
شما با سیستمعامل گنو/لینوکس آزاد هستید.
لازم ندارید تا از نرمافزارهای اختصاصی استفاده کنید و تحت انقیاد آنها در آیید بنابراین ساختار کلی این سیستمعامل کاملا با ویندوز متفاوت است.
این به این معنی است که مثلا شما نخواهید توانست برنامههایی که در ویندوز دارید، روی گنو/لینوکس اجرا نمایید (البته راههایی وجود دارد – شبیه سازها - ولی در حالت عادی خیر).
یکی از خواص اصلی سیستمعاملهای خانواده یونیکس، پایداری و استقامت بسیار بالای آنهاست.
این سیستمعاملها به این راحتیها خراب نشده و به ندرت نیاز به بوت مجدد پیدا میکنند.
گنو/لینوکسهایی وجود دارند که شما میتوانید سالها بدون نیاز به بوت، از آنها استفاده نمایید.
در سمت مقابل، حتی جدیدترین و پایدارترین سیستمهای ویندوز نیز اندازه گنو/لینوکس پایدار نیستند.
برای بکارگیری سیستمهای ویندوز به عنوان سرویس دهنده به حافظه و پردازندههای قویتری نیاز دارید و مطمئن باشید اگر هر چند روز آنرا بوت نکنید، از کار خواهد افتاد!
معمولا سیستمعامل گنو/لینوکس به راحتی خراب نمیشود و برعکس ویندوز مجبور نیستید تا آنرا هر چندماه یکبار مجددا نصب کنید.
حتی برخی از انواع گنو/لینوکس به نصب «یکبار برای تمامی عمر» مشهور هستند.
این گونه سیستمها را میتوانید حین کار و حتی بدون بوت، به نسخههای جدیدتر ارتقا دهید.
امروزه در دنیایی متکی بر فناوری اطلاعات زندگی میکنیم که هر لحظه به خطر افتادن جریان اطلاعات منجر به بروز خسارتهای تجاری جبران ناپذیری خواهد شد.
امروزه همه به دنبال یک سکوی (Platform) امنتر برای اجرای برنامههای کاربردی و سرویدهندهها هستند.
با اینکه مبحث امنیت یک مقوله نسبی است، گنو/لینوکس حرفهای زیادی برای گفتن در سمت امنیت دارد.
بسیاری از قابلیتهای امنیتی که در ویندوز وجود ندارند و یا فقط با اضافه کردن نرمافزارهای اضافی قابل دسترسی میباشند، بطور درونی و پیشگزیده در گنو/لینوکس پیاده سازی شدهاند.
گنو/لینوکس از ابتدا برای محیطهای شبکهای و چند کاربره طراحی شده است و همین باعث رعایت مسائل امنیتی از ابتدا در ان شده است، درحالی که ویندوز اینگونه نبوده و درحال حاضر نیز از نظر امنیتی دارای نقاط ضعف فراوانی است.
مثلا یک برنامه مخرب با استفاده از همین ضعفهای امنیتی میتواند کل سیستمعامل را نابود کند، ولی در صورتی که مورد مشابهی در گنو/لینوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دایرکتوری خانگی کاربر اجرا کننده آسیب خواهد رسید، نه کل سیستمعامل.
اینطور نیست که گنو/لینوکس فاقد هر گونه اشکال امنیتی باشد، خیر، ولی باز بودن کد منبع آن باعث میشود تا بسیاری از اشکالات امنیتی پیش از ایجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نویسی برنامه بر ملا شده و رفع شوند.
در صورتی که اشکالی نیز در برنامههای منتشر شده یافت شود، بدلیل موجود بودن کد منبع سریعا برطرف میگردد.
در صورتی که در سیستم عامل ویندوز شما باید منتظر مایکروسافت بمانید و بمانید و بمانید (مثلا هم اکنون ۲۱ اشکال امنیتی در مرورگر IE وجود دارد که مایکروسافت هنوز هیچ وصلهای برای آن ارائه نداده است).
سیستمعامل ویندوز دارای اشکالات امنیتی بسیاری است که به راحتی هم کشف نمیشوند و هنگامی کشف میشوند که خسارات جبران ناپذیری در اثر حمله از طریق آن ضعفهای امنیتی رخ دهد که امثال آنرا شاهد هستیم.
در دنیای امنیت ضرب المثلی وجود دارد که امنیت با مخفی کاری حاصل نمیشود.
میتوان ادعا کرد که تقریبا هیچ ویروسی برای گنو/لینوکس وجود ندارد و این درحالی است که سالیانه بیش از ۱۰۰۰ ویروس و کرم مختلف برای سیستمعامل ویندوز ایجاد میشود.
این بخاطر عدم گسترده بودن گنو/لینوکس نیست (حدود ۷۰ درصد از سایتهای وب در جهان بر روی سیستمعاملهای خانواده یونیکس و گنو/لینوکس و سرویسدهنده وب آپاچی درحال اجرا هستند) بلکه بدلیل وجود حفرههای امنیتی متعدد ویندوز و سیاست انحصار گرایی مایکروسافت است.
یعنی چه؟
مایکروسافت طوری رفتار و سیاست گذاری کرده است که مشتریان خود را تنها به محصولات خودش عادت دهد.
بسیاری از کاربران ویندوز از اینترنت اکسپلورر و آتلوک برای مرور وب و پست الکترونیک استفاده میکنند.
من به عنوان یک ویروس نویس، میدانم که اگر ویروسی را برای کاربران ویندوز بنویسم، بر روی کامپیوترهای ۹۰ درصد آنها اثر خواهد کرد.
چون اکثرا از IE و Outlook استفاده میکنند.
ولی در گنو/لینوکس چطور؟
در گنو/لینوکس شما طیف وسیعی از انتخاب و عدم اجبار دارید.
من از مرورگر موزیلا استفاده میکنم.
دوستی دارم که Konqueror را ترجیح میدهد.
دیگری از Opera استفاده میکند.
من از Kmail استفاده میکنم.
دوستم از Evolution، دیگری از Pine و بعدی از Mutt و برادرم هم از Mozilla Mail.
من فقط میتوانم برای یکی از اینها ویروس بنویسم چون روی بقیه کار نخواهد کرد و عملا میزان اثر آن انداک خواهد بود.
ضمنا هیچیک از ویروسهایی که برای ویندوز نوشته شدهاند، بر روی گنو/لینوکس کار نمیکنند.
گنو/لینوکس برخلاف ویندوز بر روی تعداد زیادی از سکوهای مختلف سختافزاری اجرا میشود و شما حتی قادرید آنرا برای کار بر روی سکوی مورد نظرتان تغییر دهید.
این قابلیت، گنو/لینوکس را برای بکارگیری در سختافزارهای درونهای (Embedded) بسیار مناسب میسازد.
هسته 2.6 گنو/لینوکس این امکان را فراهم میسازد تا گنو/لینوکس را بر روی دستگاههای بسیار کوچک و یا ابر رایانههای بسیار بزرگ اجرا نمایید.
گنو/لینوکس را میتوانید برای انجام وظایف بسیار متعددی بکار بگیرید.
از دستگاه چک کردن اتصالات شبکه، دیوار آتش، مسیریاب (Router) شبکه، سرویسدهندههای مختلف مانند وب، بانک اطلاعاتی، فایل، چاپ و...، میزهای کار (Desktop)، ایستگاههای کاری (Workstations) و...
سیستمعامل گنو/لینوکس حتی این امکان را دارد که از آن بتوان به صورت یک سیستم زنده و پرتابل استفاده کرد.
به این معنی که کل سیستمعامل از روی یک دیسک CD اجرا شود و شما آنرا با خودتان جابجا کنید و میزکار و تنظیماتتان را همراه خودتان منتقل کنید.
علاوه بر این، این قابلیت برای رفع اشکال و نمایش آن نیز بسیار مفید است.
بدلیل آزاد بودن سیستمعامل گنو/لینوکس، هر گروه یا موسسه تجاری، یک نسخه خاص از آن که به توزیع یا پخش (Distribution) معروف هستند، منتشر ساخته است.
این توزیعهای مختلف همگی گنو/لینوکس هستند، ولی هریک معمولا برای یک یا چند امر خاص مانند سرویسدهنده، دیوار آتش، میزکار و...
طراحی شدهاند و هریک قابلیتها و بهینه سازیها خاص خودشان را به کاربران ارائه میکنند.
کاربران در این میان آزادی انتخاب زیادی داشته و میتوانند چیزی که کاملا نیازشان را برطرف میکند، انتخاب کنند.
چیزی که در ویندوز نمیتوان مفهومی برای آن پیدا کرد.
برخلاف ویندوز، در گنو/لینوکس راحتتر هستید تا بسیاری از کارهای پیکربندی و سیستمی را از خط فرمان بسیار قدرتمند و عالی آن انجام دهید.
با اینکه برای بسیاری از امور مانند ویندوز ابزارهای گرافیکی طراحی شده است، یک کاربر حرفهای واقعا از خط فرمان گنو/لینوکس لذت خواهد برد.
خط فرمان ویندوز را اصلا میتوان خط فرمان نامید؟
گنو/لینوکس را بهشت برنامه نویسان نامیدهاند.
برخلاف ویندوز که اکثر ابزارهای برنامه نویسی روی آنرا باید جداگانه نصب و حتی خریداری نمایید، گنو/لینوکس به همراه تمامی ابزارهای برنامه نویسی مورد نیازتان و با هر زبانی که فکر کنید ارائه میشود.
کافی است آنرا نصب کنید و کار برنامه نویسیتان را با ابزارهای دلخواهتان شروع کنید.
گنو/لینوکس برای کاربران حرفهای، یک جعبه ابزار کامل به شما میرود که در آن تمامی ابزارهای مورد نیاز مانند برنامههای اینترنتی، ابزارهای امنیتی مانند ابزارهای آزمایش شبکه، ابزارهای برنامه نویسی، هزاران صفحه کتاب و راهنما در آن پیدا خواهید کرد.
ابزارهایی که در اختیارتان قرار دارد چنان متنوع هستند که میتوانید ۹۰ درصد اطمینان داشته باشید که پس از نصب آن به چیز دیگری نیاز نخواهید داشت.
گنو/لینوکس در سایه همکاری و تبادلات علمی هزاران نفر در سرتاسر جهان ایجاد شده و توسعه یافته است.
این همکاری چنان گسترده و زیبا بوده و هست، که به سیستمعامل گنو/لینوکس لقب «یکی از زیباترین دستاوردهای همکاری جمعی بشر» داده شده است.
فرهنگ حاکم در جامعه گنو/لینوکس و بازمتن، فرهنگ کمک، اشتراک اطلاعات و تلاش برای بهبود هرچه بیشتر محصولات و «انجام هرکاری که از دستت برمیآید» است.
هرکس که میخواهد با این سیستمعامل کار کند، باید تمامی دیدگاهها و عقاید قبلی خود را درباره نرمافزارها و سیستمعامل کنار گذاشته و با یک دیدگاه جدید و طرز فکر متحول شده وارد دنیای گنو/لینوکس شود، زیرا با فرهنگ حاکم متفاوتی روبرو خواهد بود.
گنو/لینوکس نوید دهنده آزادی است....
فصل دوم تأسیس اوبونتو: لینوکس Ubuntu ( اوبونتو) در اکتبر 2004 توسط کمپانی Ganonical در آفریقای جنوبی و همانند اکثر توزیع های لینوکس تحت گواهی GPL عرضه گردید .
اوبونتو که مبتنی بر Debian بوده و آخرین نسخه پایدار آن 5.04 می باشد که Cd های Live آن نیز در بازار موجود می باشد .
سیستم فایل پیش فرض آن همانند Mandarke هم ext3 بوده و در سیستم های X86، Power pc و X86-84 قابل نصب و پشتیبانی می باشند .
هسته اوبونتو 2.6.10 می باشد و توسط ( ubuntu update Manager) UuM قابل بروز رسانی است .
Gnome محیط محیط گرافیکی پیش فرض این توزیع است و از Natilus به عنوان مرورگر فایل پیش فرض خود استفاده می کند.
از دیگر مسائلی که در زمان انتخاب این توزیع باید درنظرگرفت عدم وجود واسط گرافیکی در زمان نصب آن می باشد!
ویژگیهای برجسته (اوبونتو نسخه ۴٫۱۰) یکی از نکات مورد توجه در پروژه اوبونتو، تأکید بر دسترسی و جهانیسازی است.
به همین منظور این نرمافزار برای تمام ملیتها موجود است.
کار کردن با آن بسیار راحت است و حتی کاربران نا آشنا با آن هم به راحتی به محیط آن عادت میکنند.
همهٔ نسخههای اوبونتو رایگان هستند.
دیسکهای فشردهٔ اوبونتو به رایگان برای کسانی که آن را از طریق پست الکترونیکی درخواست کردهاند، فرستاده میشود.
به تازگی، پروژهٔ جدیدی با نام ادوبونتو (Edubuntu) شروع شدهاست که این سیستم عامل همانطور که از نامش هم مشخص است، برای استفاده در کلاسهای درس و محیطهای آموزشی بسیار مناسب است.
پروژه ی دیگری نیز از این سیستم عامل با نام کوبونتو (Kubuntu) طراحی شده است که از KDE Desktop استفاده می نماید محیط اوبونتو اوبونتو به طور پیش فرض از گنوم استفاده میکند.
البته طرفداران کیدیای نسخهای از این توزیع را با نام کوبونتو ارائه کردند که محیط پیشفرض آن کیدیای است.
همچنین تعداد نرمافزارهای موجود در نسخه سیدی بسیار کم است، و برای نصب بقیه نرمافزارهای ارائه شده توسط اوبونتو باید از اینترنت استفاده نمایید یا نسخه دیویدی آن را تهیه کنید.
نصب اوبونتو: لوح فشرده اوبونتو دارای قابلیت Live CD میباشد، یعنی میتوانید رایانه را از روی CD بوت کنید و پس از چند دقیقه اوبونتو بالا میآید بدون اینکه تغییری در سیستم ایجاد شود.
اکنون میتوانید نحوه کار سیستم عامل را تست کنید و اگر از آن خوشتان آمد، روی هارد نصبش کنید.
برنامه نصب Ubuntu همان Debian installer است که همراه با Debian Sarge ارائه میشود، البته با کمی دستکاری.
نصب آن بسیار شبیه به نصب Debian Sarge است و کل عملیات نصب در عرض چند دقیقه و بدون مشکل یا دشواری خاصی انجام میشود.
کاربران تازهکار هم به راحتی خواهند توانست آن را نصب کنند.
در Ubuntu کلمه عبوری که برای نخستین کاربر تنظیم میکنید، همان کلمه عبور ریشه شما خواهد بود.
ضمنا شما نخواهید توانست به عنوان کاربر ریشه وارد سیستم شوید و یا از دستور su استفاده کنید.
بجای su باید از دستور sudo به همراه دستوری که مایل به اجرای آن هستید، استفاده نمایید.
البته پس از نصب میتوانید در صورت تمایل و با چند تغییر کوچک با root وارد سیستم شوید.
اتصال به اینترنت: شما با یک دبیان سر و کار دارید!
به راحتی میتوانید با استفاده از دستور pppconfig اتصالهای اینترنتی تلفنی را تعریف و با استفاده از دستورهای pon و poff اتصال خود را برقرار و قطع کنید.
مجموعه ابزارهای کاملی برای ارتباطات اینترنتی در اختیار شماست.
مرورگر فایرفاکس، برنامه پیام رسان pidgin، برنامه پست الکترونیکی Evolution، ابزار Gnomeeting برنامه چت Xirc و حتی یک Terminal Server Client توزیع برگزیدهٔ کاربران این توزیع از سوی کاربران لینوکس در انگلستان به عنوان بهترین توزیع این سیستم عامل در سال ۲۰۰۵ انتخاب شد.
پیش از این، لینوکس اوبونتو از سوی مجله معتبر TUX نیز به عنوان بهترین توزیع لینوکس در سال ۲۰۰۵ انتخاب شده بود.
اوبونتو و دبیان تعدادی از افراد اوبونتو را یک توزیع بر مبنای دبیان میدانند در حالی که اوبونتو تنها از سیستم نصب نرمافزار APT (کوتاه شده: Advance Package Tool) دبیان و تعدادی از بستههای نرمافزاری دبیان استفاده میکند.
همچنین تعدادی زیادی از بستههای اوبونتو با دبیان سازگار نیست.
بستههای نرمافزاری اوبونتو عموماً جدیدتر از بستههای نرمافزاری دبیان هستند، و بسیاری از افراد بدین دلیل اوبونتو را برای استفاده روزمره انتخاب میکنند.
اگرچه دبیان بدلیل مشخصههای بخصوص خود هنوز محبوبیت خود را پیش تعداد بسیار زیادی از کاربران حفظ کرده و خواهد کرد.
نگاهی به اوبونتو 8.04: دوستداران لینوکس از انتشار آخرین نسخه اوبونتو در ماه گذشته اطلاع دارند.
این نسخه با پشتیبانی طولانی مدت آماده دریافت عمومی است.
این نسخه نیز در ادامه راه اوبونتو ترکیبی از بهترین و کاملترین تکنولوژیهای متنباز است که به صورت یک توزیع لینوکس با کاربری آسان عرضه میشود.
Ubuntu سیستم عاملی کاملاً رایگان است که در سالهای اخیر گوی سبقت را از توزیعهای تجاری Red Hat و نیز Suse کمپانی Novell ربوده است.
شما میتوانید از این سیستم عامل بر روی کامپیوتر خانگی خود، در مدرسه، لپ تاب و هر سیستم رایانه ای دیگری استفاده نمایید.
اوبونتو 8.04 التیاس دارای سه سال پشتیبانی برای میزکار و پنج سال پشتیبانی برای سرور خواهد بود.
اوبونتو 8.04 التیاس همچنین پایه اصلی نسخه 8.04 کوبونتو است.
انتشار 8.04 ادوبونتو را با ساختاری جدید معرفی میکند.
در نسخه جدید ادوبونتو به صورت نسخه مدرسه اوبونتو عرضه میشود.
میزکار مدرسه و مجموعه بستههای نرمافزاری آن به صورت یک دیسک اضافی روی اوبونتو نصب میگردند.
سایر اعضای خانواده اوبونتو یعنی زوبونتو، اوبونتو استودیو و میثبونتو نیز همزمان منتشر شدند دریافت اوبونتو 8.04 جهت دریافت اوبونتو 8.04 از طریق اینترنت صفحه زیر را ببینید: http://www.ubuntu.com/getubuntu کاربران اوبونتو 8.04 امکان بروزآوری اتوماتیک را از طریق مدیر بروزآوری خواهند داشت.
مانند همیشه بروزآوری و ارتقا به نسخه جدید اوبونتو رایگان است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر دستورالعمل بروزآوری را در صفحه زیر ببینید.
دستورالعمل فارسی: http://wiki.ubuntu.ir/hardyupgrades دستورالعمل فارسی بروزآوری کوبونتو: http://wiki.ubuntu.ir/hardyupgrades/kubuntu کاربران اوبونتو 8.04التیاس نیز میتوانند بروزآوری نموده و یا تا اولین انتشار رفع ایراد آن تا ماه جولای 2008 منتشر مانده و سپس اقدام به بروزآوری نمایند.
توصیه ما به همه کاربران این است که پیش از نصب یا بروزآوری یادداشت انتشار نسخه جدید را در صفحه زیر مرور نمایند.
نکات انتشار انگلیسی: http://www.ubuntu.com/getubuntu/releasenotes/804 نکات انتشار فارسی: http://wiki.ubuntu.ir/hardyheron/releasenotes مقایسه اوبونتو با سیستم عامل های دیگر: نصب جدول بررسی حداقل ملزومات سیستم جست وجوی فایل ها جدول بررسی مقایسه رابط کاربری نرم افزارهای همراه جدول مقایسه نرم افزارهای همراه سازگاری جدول مقایسه سازگاری سیستم عامل ها منابع وماخذ: اینترنت وسایت های: WWW.Ubuntu.com www.linuxfarsi.org www.hamkelasy.com www.developercenter.ir www.
wikipedia.org مجلات و مقالات: دانش وکامپیوتر بزرگراه رایانه FireFox,Konqueror Internet Explorer ( IE ) OpenOffice Writer Microsoft word OpenOffice Calc Microsoft Excel OpenOffice Impress Microsoft PowerPoint OpenOffice Writer Microsoft Frontpage OpenOffice Draw Corel Draw Gimp Adobe Photoshop Kformla Microsoft Equation Gaim messenger MSN& Yahoo Messenger Kontact Microsoft Outlook Totam, Kaffeine Media player Kppp Internet Dial-up Connection خانوادهUnix-likeنوع منبعمنبع باز (Open Source)آخرین نسخه پایدار۲٫۶.۲۲٫۳ (Linux kernel) / August ۱۵, ۲۰۰۷پروانهKernel: GNU General Public License/variousوضعیترایج سیستم عاملحداقل سرعت پردازندهحداقل میزان RAMحداقل فضای هاردقیمتویندوز XP233 Mhz128 MB1.5 GB199 دلارویندوز ویستا800 Mhz512 MB15 GB239 دلارUbuntu 7.4100 Mhz64 MB1 GBرایگانMac OS X 10.4 Tiger233 Mhz256 MB3 GB129 دلار سیستم عاملاستفاده از منوی برنامه هاسوئیچ بین پنجره هانمایش چند دسکتابجست وجوی فایل هاویندوز XPضعیفمتوسط ازطریق آیکنخیرضعیفویندوز ویستاعالیخوب ازطریق تصاویرخیرعالیUbuntu 7.4ضعیفمتوسط ازطریق آیکنبلیمتوسطMac OS X 10.4 Tigerمتوسطخوب ازطریق تصاویرخیرعالی سیستم عاملامنیتنرم افزارهای اینترنتینرم افزارهای مالتی مدیانرم افزارهای Officeویندوز XPضعیفمتوسطمتوسطخیرویندوز ویستاخوبخوبخوبخیرUbuntu 7.4خوبمتوسطخوبمتوسطMac OS X 10.4 Tigerخوبخوبمتوسطخیر سیستم عاملسازگاری با نرم افزارهاسازگاری با سخت افزارویندوز XPخوبخوبویندوز ویستاضعیفخوبUbuntu 7.4متوسطمتوسطMac OS X 10.4 Tigerضعیفضعیف