اروندرود (شط العرب) رودخانه پهناوری است در جنوب شرقی ایران و در مرز
ایران و عراق. اروندرود از همریزش رودهای دجله، فرات و سپس کارون پدید
آمده است. دجله و فرات پیش از پیوستن به کارون در شهر قرنه در 375
کیلومتری جنوب بغداد به هم میپیوندند. درازای اروندرود از قرنه تا ریزشگاه آن
در خلیج فارس 190 کیلومتر است. ریزشگاه اروندرود در محل شهر ایرانی
اروندکنارالقصبه و شهر عراقی فاو است. اروند رود در شاهنامه چند بار بکار
رفته و در کتب جغرافیایی بعد از اسلام نیز توصیف شده است اما در بعضی
منابع گاهی اوقات توصیف اروند بر رود کارون دلالت دارد و در مواردی بر شط
العرب یا اروند رود. در کتاب اوستا اگرچه از نام خلیج فارس بطور صریح نام برده
نشده اما در مهر یشت در مبحث مهر یا میترا اشاره ای نیز به اروند رود شده
است که در آن دوره ارونگ گفته می شده است و چنین آمده: «دارنده دشت
های فراخ» و «اسب های تیزرو» که از سخن راستین آگاه است و پهلوانی
است خوش اندام و نبرد آزما، دارای هزار گوش و هزار چشم و هزار چستی و
چالاکی یاد شده، کسی است که جنگ و پیروزی با اوست، هرگز نمی خسبد،
هرگز فریب نمی خورد، اگر کسی با او پیمان شکند خواه در خاور هندوستان
باشد یا بر دهنه شط ارنگ، از ناوک او گریز ندارد، او نخستین ایزد معنوی است
که پیش از طلوع خورشید فنا ناپذیر تیز اسب بر بالای کوه هرا بر می آید و از آن
جایگاه بلند سراسر منزلگاه های آریایی را می نگرد.
اروند واژهای پارسی میانه است به معنی تیز و تندرو و در دوره باستان به همه
طول رود دجله و اروندرود امروزی گفته میشد. اگر اروند را با تلفظ اوروند
بخوانیم معنی آب رونده یا رودخانه معنی می دهد. نام دجله نیز عربیشده
تیگره پارسی باستان است که تیگره نیز صورت کهن همان واژه تیز است
.[نیاز به ذکر منبع]ونام رسمی این رودخانه در کلیه اطلسهای بین المللی شط العرب
است کما اینکه نام رسمی خلیج خلیج فارس می باشد که قدیمی تر خلیج
فارس نیز قبلا در دوره تمدن بین النهرین نامی بابلی داشته بمعنای دریای تلخ .
کرخه
کَرخه نام رودخانهای است در جنوب غربی ایران در استان خوزستان.
رودخانه کرخه از شمال به سوی جنوب جریان دارد و پس از گذر از کنار آثار
شوش باستان به سوی باختر تغییر مسیر میدهد. در چهل کیلومتری شمال
اهواز مسیر آن دوباره تغییر کرده و وارد عراق میشود. کرخه در عراق به
رودخانهای که از پیوستن دجله و فرات پدید آمده میپیوندد. کرخه 900 کیلومتر
طول دارد.
بزرگترین سد ایران بر روی رود کرخه ساخته شده و سد کرخه نام دارد. نام
کرخه نامی بسیار باستانی است و نام منطقه و حکومتی کهن در جنوب
خوزستان بوده است.
کارون
.
گذر رود کارون از میان شهر اهواز
رود کارون پرآب ترین، بزرگترین و تنها رود قابل کشتیرانی درایران است. این رود
با طول آن 960 کیلومتر طولانیترین رود ایران نیز هست.
در حاشیه این رود تمدنهای بزرگی از ایران شکل گرفته است. سرچشمه این
رود زردکوه بختیاری و پایان آن اروندرود و درنهایت به خلیج پارس میریزد. این
رود از میان شهرهای شوشتر و اهواز میگذرد. پیچ و خمهای موجود در سر راه
این رود، خوزستان را با جلگهای بینظیر تبدیل کرده است. ابتدای ورود رودخانه
به جلگه خوزستان در بالای شهر شوشتر میباشد. بر روی آن سدهای
کارون 1 تا 4، سد مسجد سلیمان، سد شهید عباسپور و در پایین تر، سدهای
شوشتر-عقیلی و گتوند قرار دارند.