مفهوم GIS
GIS مخفف Geographic Information System به معنی سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد.
سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بستری برای ذخیره ، نگهداری ، مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی می باشد و جهت کار همزمان با داده هایی که وابستگی مکانی (جغرافیایی) و توصیفی دارند، طراحی شده است.
امروزه در اختیار داشتن داده های بهنگام و استخراج اطلاعات مورد نیاز از این دادهها دارای اهمیت وافری می باشد.
در این رابطه سیستم های اطلاعات جغرافیایی به عنوان ابزاری مهم در مدیریت داده های زمین مطرح می باشند که با فراهم ساختن امکان یکپارچه سازی داده های حاصل از منابع مختلف، امکان استخراج اطلاعات مورد نیاز و کشف ارتباطات پیچیده و نا پیدای ما بین پدیده های مختلف را فراهم می نمایند.
داده های زمینی، دربسیاری از کاربردها مورد نیاز می باشند لذا سیستم های اطلاعات جغرافیایی پاسخگوی نیازهای طیف وسیعی از کاربران می باشند.
از دیدگاه فنی این سیستم ها با دو جنبه مختلف از داده ها سروکار دارند، مکان و توصیفات مربوطه.
در نتیجه در اختیار داشتن داده های جغرافیایی رقومی به عنوان پایه ای برای ورود به سیستم اطلاعات جغرافیایی دارای اهمیت بسزایی می باشد.
برای بهره گیری صحیح از قابلیتهای یک GIS، در درجه اول نیاز به درک صحیح از سیستم GIS و سپس ساختار اطلاعات در آن میباشد.جهت پیاده سازی یک سیستم GIS ، توجه به ماهیت و ساختار اطلاعات جغرافیایی متشکله آن که رکن اساسی هر سیستمGIS را تشکیل داده و توانمندیها و پتانسیلهای آن را تعیین میکند، اجتناب ناپذیر است.
از قابلیتهای یک پایگاه اطلاعاتی، مدیریت اطلاعات و قابلیت دستیابی به داده های مختلف آن بر حسب نیاز می باشد.
در طراحی پایگاه اطلاعات سیستم GIS بر اساس تحلیل نیازهای انجام شده، ساختار داده ها به گونه ای باید طراحی گردد که ارتباط های منطقی بین داده ها حفظ شده و براساس آن بتوان سیستم مدیریت داده های موجود را پیاده سازی نمود.
با توجه به استفاده از منابع متفاوت اطلاعاتی در تکمیل داده های بانک اطلاعاتی باید الگوریتم مدیریت داده ها با قابلیت بازیابی و دسترسی به رکوردها و لایه های اطلاعاتی سایر منابع اطلاعاتی بر حسب موقعیت جغرافیایی و در شرایط مورد نیاز کاربر ، طراحی و در محیط نرم افزاری بستر GIS انتخاب و پیاده سازی گردد.
سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) یک سیستم کامپیوتر مبنا می باشد که به عنوان یک مجموعه متشکل از سخت افزار، نرم افزار، اطلاعات جغرافیایی، نیروی انسانی و مدلهای پردازش داده، به منظور تولید، ذخیره سازی، نمایش، بازاریابی، پردازش، بهنگام رسانی و...
اطلاعات جغرافیایی مربوط به عوارض و پدیده های مختلف، مورد استفاده قرارمی گیرد.
به عبارت دیگر، GIS یک سیستم حامی تصمیم گیری است که به صورت وسیع در زمینه بهینه سازی فعالیتها و فرآیندهای مختلف، مورد استفاده قرار می گیرد.
وظایف اصلی یک سیستم اطلاعات جغرافیایی
یک سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS)، اصولاً شش فعالیت اصلی زیر را شامل میشود:
· ورود اطلاعات
· دستکاری و ویرایش اطلاعات
· مدیریت اطلاعات
· پرسش و پاسخ و تجربه و تحلیل اطلاعات
· نمایش اطلاعات
1 ورود اطلاعات
قبل از آنکه اطلاعات جغرافیایی بتوانند وارد محیط GIS شده و مورد استفاده قرار گیرند، می بایست این اطلاعات به فرمت و ساختار رقومی قابل قبول سیستم GIS، تعدیل شوند.
منابع تولید کننده اطلاعات مورد نیاز یک سیستم GIS :
· تصاویر ماهواره ای و تکنیکهای سنجش از دور
· عکسهای هوایی و تکنیکهای فتوگرامتری
· نقشه برداری کلاسیک
· سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS)
· اسناد، مدارک و نقشه های موجود
منابع تولید کننده اطلاعات مورد نیاز یک سیستم GIS
2 دستکاری اطلاعات
استفاده از انواع داده و اطلاعات مورد نیاز یک پروژه خاص GIS ، نیازمند تبدیل و دستکاری آن اطلاعات به منظور قابل استفاده نمودن آنهادر سیستم می باشد.
به عنوان مثال، اطلاعات جغرافیایی در استانداردهای مختلف وجود دارند و به منظور استفاده از آنها درGIS می بایست اطلاعات فوق قبل از یکپارچه سازی در محیط نرم افزار GIS، به یک استاندارد واحد، تبدیل شوند.
3 مدیریت اطلاعات
برای پروژه های کوچک GIS، امکان ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات جغرافیایی در قالب فایلها و اطلاعات ساده وجود دارد.
ولیکن هنگامیکه حجم اطلاعات زیاد باشد و همچنین تعداد کاربران سیستم از یک تعداد محدود فراتر میرود، بهترین روش برای مدیریت اطلاعات، استفاده از سیستم مدیریت پایگاه داده (Database Management System) می باشد.
DBMS به منظور ذخیره سازی، سازماندهی و مدیریت اطلاعات جغرافیایی در GIS مورد استفاده قرار می گیرد.
مدلهای پایگاه داده مختلفی از قبیل؛ سسله مراتبی، شبکه ای، رابطه ای، شئگرا و ...، وجود دارد که از این میان، مدلهای داده رابطه ای (Relational) و شئ گرا (Object Oriented) به صورت وسیع در نرم افزارهای GIS مورد استفادع قرار می گیرند.
4 پرسش و پاسخ و تجزیه و تحلیل اطلاعات
· نمایش اطلاعات 1ـ ورود اطلاعات قبل از آنکه اطلاعات جغرافیایی بتوانند وارد محیط GIS شده و مورد استفاده قرار گیرند، می بایست این اطلاعات به فرمت و ساختار رقومی قابل قبول سیستم GIS، تعدیل شوند.
منابع تولید کننده اطلاعات مورد نیاز یک سیستم GIS : · تصاویر ماهواره ای و تکنیکهای سنجش از دور · عکسهای هوایی و تکنیکهای فتوگرامتری · نقشه برداری کلاسیک · سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS) · اسناد، مدارک و نقشه های موجود منابع تولید کننده اطلاعات مورد نیاز یک سیستم GIS 2ـ دستکاری اطلاعات استفاده از انواع داده و اطلاعات مورد نیاز یک پروژه خاص GIS ، نیازمند تبدیل و دستکاری آن اطلاعات به منظور قابل استفاده نمودن آنهادر سیستم می باشد.
به عنوان مثال، اطلاعات جغرافیایی در استانداردهای مختلف وجود دارند و به منظور استفاده از آنها درGIS می بایست اطلاعات فوق قبل از یکپارچه سازی در محیط نرم افزار GIS، به یک استاندارد واحد، تبدیل شوند.
3ـ مدیریت اطلاعات برای پروژه های کوچک GIS، امکان ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات جغرافیایی در قالب فایلها و اطلاعات ساده وجود دارد.
مدلهای پایگاه داده مختلفی از قبیل؛ سسله مراتبی، شبکه ای، رابطه ای، شئگرا و ...، وجود دارد که از این میان، مدلهای داده رابطه ای (Relational) و شئ گرا (Object Oriented) به صورت وسیع در نرم افزارهای GIS مورد استفادع قرار می گیرند.
4ـ پرسش و پاسخ و تجزیه و تحلیل اطلاعات 1-4- پرسش و پاسخ سیستم های اطلاعات جغرافیایی این قابلیت را در اختیار کاربر قرار می دهند تا براساس اطلاعات مکانی و توصیفی ذخیره سازی شده در سیستم، اقدام به انجام پرسش و پاسخهای مورد نظر خود نماید.
انواع این پرسش و پاسخهای، به شرح زیر می باشد: پرسشهای مکانی این پرسشها براساس اطلاعات مکانی و عوارض موجود در پایگاه داده GIS صورت می پذیرد.
به عنوان نمونه، می توان به جست و جوی پست های برق واقع در محدوه یک استان یا رودخانه های واقع در یک حوزه آبریز اشاره نمود.
پرسشهای توصیفی این پرسشها بر اساس اطلاعات توصیفی ذخیره شده در پایگاه داده برای هرعارضه، صورت می پذیرد.
به عنوان نمونه، میتوان به یافتن یک رودخانه و یا یک حوزه آبریز، با نام مشخص، اشاره نمود.
پرسشهای تابعی/ شرطی این پرسش براساس معرفی یک شرط به عنوان معیار پرسش، صورت می پذیرد.
به عنوان نمونه می توان به جستجوی حوزه های آبریز که حجم بارندگی در آنها در طول سال بیش از یک مقدار مشخص میباشد، اشاره نمود.
پرسشهای روند تغییرات این پرسشها بر اساس پارامترها و اطلاعات متغییر که با یک پریود زمانی در سیستم ذخیره می شوند، انجام میشود.
به عنوان نمونه، می توان به انجام پرسش به منظور بررسی روند تغییرات میزان بارش یک حوزه آبریز در طی چندین سال گذشته، اشاره نمود.
پرسشهای ترکیبی این پرسشها به صورت ترکیبی از پرسشهای مکانی، توصیفی و شرطی، انجام می شوند.
2-4- تجزیه و تحلیل عموماً سیستمهای اطلاعات جغرافیایی ، اداری ابزارهای متنوع جهت تجزیه و تعلیل اطلاعات می باشند.
به طور خلاصه این ابزار شامل موارد زیر می گردد: تجزیه وتحلیل همپوشانی اطلاعات (Overlay) ترکیب لایه های اطلاعاتی مختلف درGIS، تحت عنوان Overlay شناخته می شود.
در حالت بسیار ساده، این مفهوم به امکان نمایش چندلایه اطلاعاتی بر روی همدیگر اشاره می کند ولیکن در مفهوم وسیعتر، این مفهوم به ترکیب چند لایه اطلاعاتی بر اساس معیارهای تعریف شده توسط کاربر و تولید یک لایه اطلاعاتی جدید، اشاره دارد.
به عنوان نمونه می توان اطلاعات مربوط به نوع خاک، نوع پوشش گیاهی، شیب زمین و ...
را به منظور بررسی امکان وقوع سیل در یک منطقه، با یکدیگر ترکیب کرده و مناطق دارای پتانسیل در این خصوص را تحت یک لایه اطلاعاتی جداگانه، مشخص نمود.
ترکیب لایههای اطلاعاتی مختلف منطقه حائل (Buffering) در این آنالیز، با تعریف یک منطقه حائل در اطراف عوارض نقطه ای، خطی و سطحی، به تجزیه و تحلیل اطلاعات می پردازیم.
به عنوان نمونه، می توان به کاربردهای زیر اشاره نمود: · یافتن مناطق شهری و یا تأسیساتی که در فاصله 1 کیلومتری از یک رودخانه، قرار دارند.
· یافتن تعداد مصرف کنندگانی که در فاصله 500 متری از یک مخزن آب قرار دارند.
ایجاد منطقه حائل چندگانه، در اطراف رودخانهها پردازش تصاویر (Image Processing) تعدادی از سیستمهای GIS، دارای ابزار و قابلیتهای آنالیز و پردازش تصاویر سنجش از راه دور می باشند.
این ابزار با دریافت تصاویر ماهواره ای خام و تبدیل آن به نقشه مکان مرجع، از طریق قابلیتهای مختلف موجود در سیستم از قبیل کلاسهبندی (Classification) و ...
، نسبت به تولید اطلاعات پایه مورد نیاز سیستم GIS، اقدام می نمایند.
تجزیه وتحلیلهای آماری این ابزار به منظور انجام پردازشهای آماری بر روی عوارض مکانی و همچنین اطلاعات توصیفی منتسب شده به عوارض مختلف، مورد استفاده قرار می گیرد.
به عنوان نمونه، می توان به تهیه، تولید و ارائه یک گزارش آماری از میزان بارندگی صورت گرفته طی ماههای مختلف در حوزه های آبریز، اشاره نمود.
ابزار نمایش کارتوگرافی اطلاعات (Visualization) در بسیاری از پردازشها جغرافیایی، نمایش نتایج پردازشها به صورت گویا و خوانا، دارای اهمیت می باشد.
GIS ابزار متنوعی را به منظور نمایش توام اطلاعات مکانی و توصیفیذخیره سازی شده در پایگاه اطلاعات GIS، فراهم می نماید.
در GIS نمایش نقشه می تواند با قابلیتهایی از قبیل؛ ارائه گزارشات متنوع، نمایش سهبعدی، نمایش تصاویر و سایر خروجی ها و گرافها، ترکیب گردد.
نمایش کارتوگرافی اطلاعات تکنولوژیهای مرتبط با GIS 1ـ سیستمهای تولید نقشه رقومی (CAD) سیستمهای CAD عموماً به منظور تولید و سازماندهی اطلاعات مکانی در قالب نقشه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
این سیستمها نوعاً از نظر مدیریت پایگاههای اطلاعات جغرافیایی گسترده و حجیم همچنین انجام پردازشها و تجزیه وتحلیل بر روی اطلاعات، ضعیف بوده و درخصوص مدیریت اطلاعاتی توصیفی دارای محدودیتهای می باشند.
تکنولوژیهای مرتبط با GIS 2- سنجش از راه دور (Remote Sensing) سنجش از دور به عنوان علوم ، هنر وتکنولوژی کسب اطلاعات درخصوص پدیده های مختلف سطح زمین از طریق سنجنده هایی که هیچگونه ارتباط مستقیمی با خود پدیده ندارند، شناخته می شود.
سنجنده های ماهواره ای نسبت به ثبت و جمع آوری اطلاعات در قالب تصاویر ماهواره ای اقدام نموده و با استفاده از نرم افزارها و سیستمهای پردازش تصاویر ، امکان استخراج اطلاعات و تولید نقشه های مختلف فراهم می گرددد: به علت فقدان ابزار مدیریت و پردازش قومی جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات جغرافیایی، سیستمهای فوق قابل مقایسه با GIS، نمی باشند.
3- سیستمهای مدیریت پایگاه داده (DBMS) سیستمهای مدیریت پایگاه داده، به صورت خاص جهت ذخیره سازی و مدیریت انواع مختلف اطلاعات از جمله اطلاعات جغرافیایی، مورد استفاده قرار می گیرند.
امروزه DBMS به منظور ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات، بهینه سازی و توسعه یافته اند و GIS نیز از این ابزار، برای اهداف ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات جغرافیایی استفاده می کند.
DBMS اصولاً فاقد ابزار تجزیه و تحلیل و نمایش گرافیکی اطلاعات، که در سیستمهای GIS مرسوم وجود دارد، می باشد.
ایجاد و پیاده سازی موفق GIS بدیهی است که پیادهسازی سیستم اطلاعات جغرافیایی در هر سازمان، دارای پیچیدگیها خاص خود میباشد.
ولیکن به طور کلی، برای اجرای و پیادهسازی موفق یک سیستم GIS ، میبایست فعالیتهای زیر انجام شود: 1.
آنالیز نیازمندیها 2.
اجرای یک پروژه نمونه ( Pilot) برای شناخت دقیق تر نیازمندیها و مشکلات موجود 3.
طراحی مفهومی، منطقی و فیزیکی پایگاه داده 4.
تدوین دستورالعملهای تولید نقشه و مشخصات نقشه های مورد نیاز 5.
تولید و جمع آوری اطلاعات نقشهای و توصیفی مورد نیاز 6.
طراحی و پیاده سازی سازمان GIS 7.
تهیه سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز و آموزش پرسنل 8.
توسعه پایگاه داده طراحی شده به منظور پوشش کاربردهای خاص تعریف شده برای سیستم 9.
توسعه کاربردها و توابع تجزیه و تحلیل اطلاعات 10.
تدوین استانداردها و فرآیند تبادل اطلاعات 11.
توسعه و تدوین مراحل و نحوه حفاظت و نگهداری از اطلاعات 12.
اجراو پیاده سازی کامل سیستم به صورت یکپارچه، درواحدها و سازمانهای وابسته مهمترین و اولین گام در اجرای GIS، عبارت از آنالیز نیازمندیهای سیستم می باشد.
آنالیز نیازمندیهای سیستم مشخص خواهد که سیستم GIS پس از استقرار توسط چه کاربرانی مورد استفاده قرار می گیرد، چه کاربردهایی می بایست در سیستم GIS پیاده سازی شوند و چه اطلاعات مکانی و توصیفی موردنیاز سیستم به منظور پوشش کاربرد های تعریف شده برای سیستم می باشد.
همچنین نتایج این مرحله مشخص خواهد کرد که چه نقاط قوت و یا ضعفی برای ایجاد GIS در سازمان مورد مطالعه، وجود دارد و چه مسیر و چه گامهایی را برای ایجاد GIS در سازمان می بایست پیمود.
پس از انجام مرحله آنالیز نیازمندیها، امکان تعیین نقشه و اطلاعات پایه مورد نیاز، انتخاب نرم افزار و سخت افزار بهینه مورد نیاز، طراحی پایگاه داده تهیه و پیاده سازی توابع کاربردی در محیط نرم افزار، تبدیل و انتقال اطلاعات به محیط نرم افزار GIS و...
قابل اجرا خواهد بود.
تعریف دقیق کاربردهای مورد انتظار از سیستم GIS، امکان انجام تجزیه و تحلیلهای دقیق و جامع در خصوص اطلاعات مورد نیاز سیستم، مشخصات سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز، مشخصات و معماری شبکه ارتباطی مورد نیاز و ...
را فراهم می نماید.
بسیاری از ارگانها بدون توجه به نیازهای مطرح در خصوص استفاده و کاربرد GIS در سازمان خود، اقدام به خرید تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری می نمایند.
این امر باعث میشود تا در نهایت سازمانهای فوق هزینه زیادی را در جهت خرید تجهیزات متقبل شوند، در حالیکه ممکن است تجهیزات تهیه شده، قابل استفاده جهت پوشش کاربردهای در نظر گرفته برای سیستم GIS، نباشند.
مراحل مختلف مورد نیاز جهت پیادهسازی یک سیستم اطلاعات جغرافیایی را میتوان به دو مرحله اصلی آنالیز نیازمندیهای سیستم و اجرا و پیادهسازی سیستم، تقسیم بندی نمود.
آنالیز نیازمندیهای سیستم، شامل فعالیتهای زیر میگردد : · اهداف و وظایف سازمان · تجزیه وتحلیل فعالیت های جاری و مسائل و مشکلات موجود · کاربردها · نقشه ها و اطلاعات پایه مورد نیاز · بحث های سازمانی از قبیل نحوه گردش و تبادل اطلاعات، منابع اطلاعاتی موجود و...
· طراحی مفهومی پایگاه داده · نیازمندیهای سخت افزاری و نرم افزاری · برآورد هزینه اجرا و پیاده سازی GIS، شامل: توسعه کاربردها، تولید و جمع آوری اطلاعات، هزینه خرید نرمافزار و سخت افزار، آموزش، بهنگام رسانی اطلاعات و پشتیبانی و نگهداری سیستم · تهیه طرح اجرایی و مشخصات فنی پیاده سازی GIS در یک دوره زمانی مشخص اجرا و پیادهسازی سیستم، شامل فعالیتهای زیر میگردد : · انتخاب و تهیه نرم افزار و سخت افزار · طراحی مفهومی پایگاه داده · تهیه استانداردها و دستورالعملهای مورد نیاز · تهیه و تولید نقشه و اطلاعات توصیفی مورد نیاز · پیاده سازی سازمان GIS و پرسنل آن · آموزش کارشناسان و مدیران · طراحی پایگاه داده و سیستم · توسعه و پیاده سازی کاربردها · پشتیبانی اطلاعات، نقشه، سخت افزار و نرم افزار · تهیه و تولید استانداردهای Metadata · استقرار و پیاده سازی سیستم در محیط سازمان نگاه به آینده، به منظور بررسی امکان توسعه اطلاعات و کاربردهای سیستم GIS سیستم GIS یک روزه ایجاد نمی گردد.
طراحی، توسعه و اجرای یک GIS کامل، نیازمند یک دوره زمانی نسبتاً طولانی می باشد که این زمان، بستگی به وسعت سازمان و کاربردهای مورد انتظار از سیستم GIS، دارد.
لذا لازم است تا با دستهبندی نیازها و کاربردهای مورد انتظار از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، و همچنین شناخت نقاط قوت و ضعف سازمان در خصوص پارامترهای مختلفی از قبیل تأمین هزینه، تأمین و یا آموزش پرسنل، وضعیت اطلاعات مکانی و توصیفی مورد نیاز و سایر زیر ساختارهای مورد نیاز جهت پیاده سازی GIS، کاربردهای مختلف را اولویتبندی نموده و اجرای GIS در سازمان مورد نظر را در فازهای اجرایی مختلف برنامهریزی نمود.
بطوریکه پس از ارائه نتایج یک فاز و عملیاتی نمودن آن در واحدهای مورد نظر، اقدام به توسعه سیستم از نقطهنظر اطلاعاتی، کاربردی و ...، نمود.
کاربردهای GIS از جمله کاربردهای این سیستمها میتوان به موارد زیر اشاره نمود: تهیه نقشه های حوادث و بلایای طبیعی: نقشه های مکان یابی (Siteselection) که انتخاب محل های مناسب جهت اجرای پروژه های مهندسی نظیر دفن مواد زائد، خط لوله، جاده ومسیر راه آهن، سدها و گسترش و توسعه ساختمان سازی میباشد.
فراوری های متنوع زمین شناسی جهت ارزیابی منابعی مانند آب، ماسه وگراول، سنگ ساختمانی، نفت خام، گاز طبیعی، زغال سنگ، انرژی زمین گرمایی در کنار کانیهای فلزی.
تحقیقات اکتشافی در زمینه شناسایی روابط متقابل مکانی میان مجموعه داده ها در طول دوره تحقیق زمین شناسی، مانند درک علائم ژئوشیمیایی وژئوفیزیکی منطقه ای گرانیت های نوع S وI ویا ارزیابی علائم حاصل از تصاویر ماهواره ای در ارتباط با لیتولوژی و پوشش گیاهی.
منابع آب و آبخیزداری: کشف منابع آبی زیر زمینی و بررسی آبهای سطحی کشاورزی و برنامه ریزی برای کاربری اراضی: بسیاری از سازمانهای مربوط به کشاورزی و کاربری اراضی، هم اکنون از تکنیک های GIS بهره می گیرند.
به عنوان نمونه، داده های مربوط به کاربری اراضی و هواشناسی حاصل از ماهواره ها، اندازه گیری های زمینی و اطلاعات مربوط به محصول سال قبل، همه با هم برای پیش بینی میزان یک یا چند نوع محصول دریک منطقه می توانند تجزیه و تحلیل شوند.
جنگلداری و مدیریت حیات وحش: به وسیله یک سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشه جنگل ها می توانند دائماً وبطور جنگل از قبیل محاسبه مقدار چوب قابل برداشت از یک منطقه، بررسی چگونگی توزیع آتش سوزی در جنگل و یا ارزیابی برنامه های مختلف برداشت چوب، بکار رود، در حالی که انجام بسیاری از این تجزیه و تحلیل ها بدون بکار گیری GIS امکان پذیر نمی باشند.
تجارت: محلها و سیستم های تحویل مناسب درامورتجاری.
صنعت حمل و نقل، ارتباطات و ...: کاربرد GISدر صنعت می تواند به عنوان نمونه،تعیین مسیر ترانزیت کالا، تعیین موقعیت مناسب برای احداث جاده ها، خطوط نیرو،سیستم های مخابراتی و....
باشد.
سازمانها: استفاده در کلیه اموراستانها به صورت محلی و استانی سرویسهای اضطراری: مثل آتشنشانی و پلیس نظامی: استفاده دربرنامه ریزی های نظامی.
تعلیم و تربیت: (تحقیق، آموزش ابزار و نظارت( نمونه هایی از جنبه های کاربردی GIS در زمینه منابع آب و انرژی مدیریت سیستمها و منابع آبی .
مدیریت حوضه های آبریز .
تخصیص منابع آبی، برنامه ریزی و مدلسازی توزیع آب .
مدلسازی هیدرولوژیکی و هیدرولیک .
بهبود کیفیت آب .
تعیین مکان بهینه جهت احداث سد .
مدیریت و هدایت سیلابها .
مدیریت آبهای زیرزمینی و جلوگیری از آلودگی آنها .
طراحی بهینه شبکه های توزیع آب و تعیین مسیر بهینه خطوط انتقال آب .
مدیریت شبکه های فاضلاب .
تحلیل شبکه های آب و فاضلاب و خطوط انتقال نیرو .
تهیه نقشه های شیب، جهت شیب، پروفیلها و انجام محاسبات مربوط به حجم، مساحت و طول .
تعیین مکان بهینه استقرار توربینهای بادی، برای استفاده از انرژی باد و ارزیابی پتانسیل انرژی باد در مناطق مختلف .
تهیه نقشه از منابع انرژی .
ارزیابی اثرات زیست محیطی استفاده از انرژی .
تعیین مکانهای مناسب جهت احداث نیروگاههای خورشیدی .
مدلسازی تابش خورشید .