پارسیان در مهاجرت خود از ایران‌ویج نخست در غرب و جنوب دریاچه ارومیه ساکن شدند ولی پس از آن به مهاجرت خود ادامه دادند و تا سرزمین پارس (استان فارس) پیش رفتند.[۴]
جلگه ارومیه در دوران باستان در قلمرو مادها، آشوریان، و دیگر اقوام نیز قرار داشته‌است.
شاه عباس بزرگ پس از بیرون راندن عثمانی‌ها از خاک ایران در صدد برآمد طوایفی را برای مرزداری قدرتمند در بخش غربی کشور مستقر سازد. شاه عباس برای این منظور ایل افشار ساکن ابیورد خراسان و دیگر نقاط را در نظر گرفت.[۵] او کلبعلی سلطان ایمانلوی افشار را احضار نموده به لقب خانی و ریاست کل ایل افشار منصوب نمود. سپس دستور داد که ایل افشار که شمار زیادی داشتند و در ولایات عراق، فارس، کرمان و خراسان سکنی داشتند، با تمام امکانات خود حرکت کرده در جلگه ارومیه ساکن شوند.[۶][۷]
در این جابجایی هشت هزار خانوار از شش ایل بزرگ این طایفه در جلگهٔ ارومیه استقرار یافتند و حکومت این ناحیه در اختیار کلب علی خان قرار گرفت.[۸] متن فرمان شاه عباس یکم خطاب به کلبعلی خان که سبب این جابجایی ایلی شد در دست است.[۹]
همین پیشینه سبب شد تا شماری از سران این طایفه به‌ویژه پس از تأسیس ارتش جدید در ایران، در مناصب فرماندهی حضور داشته باشند.[۱۰]
ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی و همچنین مرکز شهرستان ارومیه است. در دوره رضاشاه پهلوی نام رضائیه بر آن گذاشتند که تا پایان حکومت پهلوی به این نام خوانده می‌شد. پس از انقلاب اسلامی ایران دوباره به نام پیشین، یعنی ارومیه تغییر نام داد. این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ با ۵۷۷٬۳۰۷ نفر جمعیت، دهمین شهر پرجمعیت ایران محسوب می گردد.
شهر ارومیه، امروزه دارای فرودگاه فعال بین المللی است.
نام ارومیه
ارومیه در ترکی به صورت اورمو، اورومیه و اورمیه تلفظ می شود. کلمه اوروم نیز اکنون به صورت پیشوند بعضی کلمات و یا به صورت جداگانه کاربرد دارد. این کلمه در اسم شهر مشهور ترکهای چین به نام اورومچو و یا اورومچی به کار رفته است و همچنین نام طایفه ای از ترکهای مسیحی مذهب است که در کشور اکراین زندگی می کنند.[۱] برخی این کلمه را از مصدر اؤرمک یا هؤرمک به معنای ساختن و چیدن می دانند. در کردی اسامی از قبیل اورامی و اورامانات در استان کردستان و کرمانشاه و کردستان عراق برای نام‌گذاری مناطقی که طوایف اورام در آن‌ها سکنی داشته‌اند به کار رفته است. در این میان با آمدن حکومت پهلوی و سلطنت رضاخان این محل به رضائیه تغییر نام داده و بعد از انقلاب اسلامی دوباره به نام ارومیه برگشته است. همچنین طبق گفته آشوریان واژهٔ ارومیه از ترکیب دو واژه اور + میه که اور در این‌جا به معنی شهر و میه در زبان آشوری به معنی آب آورده شده است. یکی از روایات دیگر نام ارومیه را از واژه رومیه به معنی روم کوچک می دانند که به دلیل نیامدن حرف ر در اول کلمات ترکی به صورت ارومیه تلفظ شده است. (مانند روس که اوروس تلفظ می شود.
جایگاه
ارومیه در جلگهٔ گسترده و سرسبزی به درازای ۷۰ کیلومتر و به پهنای ۳۰ کیلومتر واقع شده که اطراف آن تا کیلومترها پوشیده از باغات انگور و سیب و کشتزار است. دریاچه ارومیه در شرق و دریاچه مارمیشو در غرب این شهر قرار دارد. این شهر به علت آب و هوای معتدل و داشتن مناظر زیبا، یکی از شهرهای گردشگری ایران محسوب می‌شود. جمعیت این شهر ۵۷۷٬۳۰۷ نفر می‌باشد و نیز جمعیت شهر در سال ۲۰۰۵ میلادی، ۷۸۷٬۲۵۴ نفر پیش‌بینی شده‌است[2]. بلندی ارومیه از سطح دریا ۱۳۳۲ متر است.
آداب و رسوم مردم
اکثر ساکنان شهر ارومیه و استان آذربایجان غربی را ترکهای آذربایجانی و کردها تشکیل می‌دهند. ولی آشوریها و ارمنی ها نیز در این شهر حضوری دیرینه داشته اند. در زمان رضاشاه پهلوی، نام این استان را آذربایجان غربی گذاشتند.اکثر ترکهای ارومیه شیعه مذهب می باشند ولی تعداد زیادی ترکهای سنی حنفی و شافعی مذهب نیز در داخل شهر و در بیش از ۲۵ روستا از جمله، بالو، قولنجی، کهریز، گل‌تپه، گجین و ولنده زندگی می کنند. در ارومیه تعدادی ترکهای اهل حق نیز زندگی می کنند. [۲] مذهب کردهای ساکن ارومیه سنی می‌باشد[۳].
جاذبه های تاریخی و آثار باستانی
نام جاذبه : قلعه اسماعیل آقا (اسماعیل آقا قلعه سی)
موقعیت : بخش نازلو چای بالاتر از دانشگاه سراسری (بالاتر از کارخانه ماسه)
نام جاذبه : قلعه بردوک
موقعیت : جاده سرو 6 کیلومتری غرب روستای بردوک
نام جاذبه :بخشی قلعه
موقعیت : بخش نازلو اطراف روستای صفرقلی‌خان کندی