کابل به عنوان بخشی از سیستم ارتباطی با وظیفه انتقال پیام‌ها و اطلاعات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بخش اعظم هزینه‌های مخابراتی به تامین کابل و نصب و تهیه ملزومات و نگهداری آن اختصاص دارد و بدیهی است شناخت کابل و استفاده صحیح از آن می‌تواند در کاهش هزینه‌های مخابراتی نقش عمده‌ای داشته باشد.
در این جزوه انواع کابلهای مخابراتی (با تاکید بر کابلهای مورد استفاده در شرکت مخابرات ایران) و چگونگی آرایش هادی‌ها و نحوه یافتن زوج‌ها در کابل مورد بحث و بررسی قرا رخواهد گرفت.
همزمان با به‌کارگیری تلفن به عنوان وسیله‌ای مطمئن برای انتقال پیام‌ها، مساله ارتباط مشترک با مرز تلفن مطرح شد. در ابتدا با توجه به محدودیت مشترکین و با توجه به محدود بودن مرز خدماتی مراکز تلفن از زوج سیم برای ارتباط مشترکین با مرکز استفاده می‌شد. این زوج‌ها بر روی پایه‌های چوبی نصب می‌شد. آسیب‌پذیری این سیم‌ها در مقابل عوامل جوی نظیر باد، طوفان و باران از یک سو و برهم‌زدن زیبایی شهرها از سوی دیگر موجب محدودیت استفاده از زوج سیم می‌شد. علاوه بر اینها با توسعه مراکز تلفنی و با گسترش شهرها و محدوده خدماتی مراکز تلفنی زوج سیم به عنوان وسیله ارتباطی مشترک با مرکز، دیگر نمی‌توانست پاسخگویی نیازها باشد و ضرورت استفاده از کابل تلفنی بیشتر احساس می‌شد.
اولین کابل تلفنی که ساخته شد، کابل خاکی بود که برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، هادی‌های آن توسط ابریشم آغشته به روغن محافظت می‌شد. پس از مدتی کابل سربی ساخته شد که هادی‌های آن به وسیله نوارهای نازک کاغذ از یکدیگر جدا می‌شدند.
پس از جنگ جهانی دوم و با توجه به استفاده گسترده از سرب در صنایع نظامی و با پیشرفتی که در صنایع پتروشیمی نصیب بشر شد، مواد پلاستیکی به عنوان پوششی برای سیم‌ها و پوششی برای کابل مورد توجه و استفاده قرار گرفت. به طوری که امروزه بخش عمده کابلهای مورد استفاده در شبکه‌های مخابراتی کابلهای پلاستیکی است.
صنایع کابل‌سازی نیز همگام با پیشرفت تکنولوژی مخابراتی پیشرفت داشته و امروزه استفاده از کابلهای کواکسیال و فیبر نوری، استفاده از سیستم‌های پرظرفیت مخابراتی را میسر ساخته است.
سیستم عمدۀ کابل در هزینه‌های مخابراتی و نقش مهم آن در ارسال پیام‌ها و اطلاعات ضرورت توجه دقیق به طراحی و ساخت کامل را به خوبی توجیه می‌کند.
اولین مساله در به کار گیری کابل به عنوان وسیله انتقال، میزان افت رامدۀ ولتاژ ارسالی است که به مقدار مقاومت زوج کابل بستگی دارد. برای جلوگیری از افت زیاد، دو عامل جنس سیم و سطح مقطع آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نقره با ضریب مقاومت مخصوص و پس از آن مس با ضریب مقاومت مخصوص می‌توانند به عنوان هادی داخل کابل مورد استفاده قرار گیرند که به علت گرانی نقره، از مس به عنوان هادی در کابل استفاده می‌شود. سطح مقطع یا قطر سیم مورد استفاده در کابل عاملی است که در طراحی شبکه کابل بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و تا حدی که به کیفیت انتقال لطمه‌ای نزند به منظور کاهش هزینه‌ها کوچک انتخاب می‌شود. به عبارت دیگر، برای استفاده از کابل در فواصل نزدیک از قطرهای کمتر هادی و برای فواصل دور از سیم‌های قطور استفاده می‌شود.
در کابلهای تلفنی معمولا از سیم‌های مس با قطرهای 32/0 – 40/0 – 50/0 – 60/0 – 7/0 – 8/0 و 9/0 میلیمتر استفاده می‌شود. در حال حاضر در شبکه‌های شهرهای ایران از قطرهای 4/0 – 6/0 – 8/0 و 9/0 میلیمتر بیشتر استفاده می‌شود. در شبکه هوایی نیز بیشتر از قطرهای 6/0 و 8/0 میلیمتر استفاده می‌شود.
در کابلهای فرکانس بالا، کاریر (هوت فرکانس) معمولا سیم‌های مس با قطر 2/1 میلیمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در خطوط بین‌شهری سیم‌های مسی مغز فولادی تا قطر 3 میلیمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در کارخانجات کابل‌سازی، مفتول‌های مسی با قطر یا اینچ به صورت مرحله‌ای از ماشین‌های کشش عبور کرده و در هر مرحله تحت تاثیر نیروی کششی وارد بر آن قطر سیم کوچک شده تا به قطر مورد استفاده در کابل برسد. در این مرحله سیم کاملا سخت می‌شود که برای استفاده در کابل مناسب نیست. برای نرم کردن سیم، آن را حرارت داده و کاملا نرم میکنند.
همان طور که ذکر شد در کابلهای تلفنی از سیم مسی با قطرهای مشخص استفاده می‌شود که علاوه بر واحد میلیمتر برای مشخص کردن قطر سیم، واحد AWG نیز در سیستم آمریکایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جدول زیر مقادیر متداول این واحد و مقادیر معادل آن را بر حسب میلیمتر نشان میدهد.