واژه زیرساخت (Infrastructure) از جمله واژه هائی است که در موارد متعددی بخدمت گرفته شده و دارای معانی متفاوتی است . واژه فوق اغلب برای تشریح مراحل نصب ، آماده سازی خدمات و امکانات مربوطه در زمینه یک عملیات خاص نظیر جاده ها ، سیستمهای ارتباطی، خطوط ارتباطی برق و ... بکار گرفته می شود. در اغلب واژه نامه ها برای واژه فوق تعریفی مشابه زیر ارائه شده است :
یک بستر پایه برای ایجاد یک سازمان و یا سیستم .
با توجه به تعریف واژه فوق و از دیدگاه کامپیوتر، یک شبکه کامییوتری از عناصر اساسی تشکیل می گردد. مجموعه عناصر تشکیل دهنده زیر ساخت یک شبکه کامپیوتری را می توان به دو گروه اساسی زیر تقسیم نمود:
� عناصری که بنوعی زیرساخت فیزیکی یک شبکه را تشکیل می دهند.( نظیر کامپیوترها ، کابل ها، کارت های شبکه، هاب ها و روترها ). ماهیت عناصر فوق بصورت سخت افزاری است .
� عناصری که بنوعی زیر ساخت منطقی یک شبکه را تشکیل می دهند. ( نظیر : پروتکل های شبکه، سرویس های مربوط به DNS ، مدل های آدرس دهی IP، سرویس های مربوط به دستیابی از راه دور و پروتکل های امتیتی ) ماهیت عناصر فوق نرم افزاری بوده که می بایست نصب و پیکربندی گردنند.
در ادامه به تشریح عناصر مربوط به زیرساخت منطقی یک شبکه پرداخته می شود.
عناصر مربوط به زیرساخت منطقی
شناخت زیرساخت فیزیکی در یک شبکه بدلیل ماهیت ملموس عناصر سخت افزاری و جایگاه هر یک از آنها بسادگی انجام خواهد شد. زیر ساخت منطقی یک شبکه کامپیوتری مستلزم استفاده از عناصر متفاوتی نظیر موارد زیر خواهد بود:
� پروتکل های شبکه
� مدل آدرس دهی IP
� سرویس های مربوط به حل مشکل اسامی و آدرس ها
� دستیابی از راه دور
� روتینگ و ترجمه آدرس های شبکه
� سرویس های مربوط به ایجاد زیر ساخت های امنیتی
در ادامه به معرفی هر یک از عناصر فوق و جایگاه آنها در یک شبکه خواهیم پرداخت .
پروتکل های شبکه
پروتکل یکی از عناصر مهم در ایجاد زیر ساخت منطقی در یک شبکه کامپیوتری محسوب می گردد. کامپیوترهای موجود در شبکه بر اساس پروتکل تعریف شده قادر به ایجاد ارتباط با یکدیگر خواهند بود. پروتکل مشتمل بر مجموعه ای از قوانین و یا شامل مجموعه ای از روتین های استاندارد بوده که عناصر موجود در شبکه از آنان برای ارسال اطلاعات استفاده می کنند.
در ویندوز ۲۰۰۰ نظیر ویندوز NT و ۹۵ از پروتکل های متعدد ی نظیر : NWlink ( نسخه پیاده سازی شده از پروتکل IPX/SPX توسط مایکروسافت ) و NetBEUI ( یک پروتکل ساده سریع که در شبکه های کوچک با تاکید بر عدم قابلیت روتینگ ) استفاده می گردد) . در ویندوز۲۰۰۰ از پروتکل TCP/IP استفاده می گردد.
مدل های شبکه ای
بمنظور شناخت مناسب نحوه عملکرد پروتکل در شبکه می بایست با برخی از مدل های رایج شبکه که معماری شبکه را تشریح می نمایند، آشنا گردید. مدل OSI (Open Systems Interconnection) بعنوان یک مرجع مناسب در این زمینه مطرح است . در مدل فوق از هفت لایه برای تشریح فرآیندهای مربوط به ارتباطات استفاده می گردد. در حقیقت هریک از لایه ها مسیولیت انجام عملیات خاصی را برعهده داشته و معیار و شاخص اصلی تقسیم بندی بر اساس عملیات مربوطه ای که می بایست در هر لایه صورت پذیرد. مدل OSI بعنوان یک مرجع و راهنما برای شناخت عملیات مربوط به ارتباطات استفاده می گردد. در بعد پیاده سازی خیلی از پروتکل دقیقا از ساختار مدل OSI تبعیت نخواهند کرد. ولی برای شروع و آشنا شدن با عملکرد یک شبکه از بعد ارسال اطلاعات مطالعه مدل فوق موثر خواهد بود. شکل زیر هفت لایه معروف مدل OSI را نشان می دهد.