جهانگردى بینالمللى و گردشگرى داخل کشور بینالمللى و داخلى از دیدگاه سازمان جهانى جهانگردی، جهانگردى بینالمللى با گردشگرى داخلى (Internation tourism) متفاوت است و به محدودهٔ مرزى کشور مربوط مىشود. ولى این بدان معنى نیست که هر مسافر بینالمللی، یک بازدیدکننده تلقى شود. مسافر کسى است که براى خارج شدن از محل سکونت خود، سفر مىکند؛ براى مثال کارگرى که براى کار از مرز خارج مىشود بازدیدکننده محسوب نمىشود. جهانگردى بینالمللى همیشه، در وهله اول، از نظر اقتصادى مدنظر قرار مىگیرد، زیرا این شکل گردشگرى نقش مهمى در بازرگان و جریان ارزى ملتها بازى مىکند.
گردشگرى داخلى نیز تحتالشعاع جهانگردى بینالمللى است، با وجود این تصور بر این بود که اینگونه مسافرتها اثر بینالمللى ندارند و آمارهاى تجارى همان کشور مربوط بوده و اهمیت دارند. بدیهى است که این دو گردشگرى رابطه تنگاتنگى با هم دارند. مسافران تحت تأثیر شرایط محیطى قرار مىگیرند، و با توجه به عوامل خارجى مانند رشد نسبى درآمد واقعی، تفاوت قیمت بین کشورها و سیاست بینالملل، مسافرتهاى داخلى جاى خود را به جهانگردى بینالمللى مىدهند و یا برعکس. در چند دههٔ گذشته، در بسیارى از کشورهاى غربى روزهاى تعطیل تبدیل به سفرهاى بیرون شهرى شدهاند و این به علت بالا رفتن استاندارد زندگى و کسب درآمدهاى اضافى است؛ در حالى که در کشورهاى در حال توسعه گردشگرى داخلى افزایش یافته است.
مسافرتهاى منطقهاى
منطقه به بخش کوچک جغرافیائى از یک ناحیه گفته مىشود که با شاخصى معین یا با چارچوب مرجعى موثق مشخص مىشود. در حقیقت جهانگردى منطقه را به سه دسته تقسیم مىکنند. نخست، موقعیت جغرافیائى منطقه که براى مثال مىتوان به مناطق ”شمال“ یا ”شرق“ اشاره کرد. دوم، نواحى (مناطق) اداری، مانند ”استان X“. سوم منطقهاى که از نظر فیزیکى دربرگیرندهٔ طبیعت بیشترى است، براى مثال ”حوزه دریاچه“ یا ”حوزه اقیانوس آرام“. از نظر در دسترس بودن و قابل استفاده بودن مىتوان به چند دستهبندى دیگر اشاره کرد، براى نمونه ”منطقه روستائی“ یا ”منطقه ساحلی“. مقصود از مسافرتهاى بین منطقهای، مسافرتهائى است که بین مناطق مختلف صورت مىگیرد، حال این مناطق در یک استان یا ایالت، یک کشور و یا در مناطق مختلف دنیا باشد. از طرفی، مسافرتهاى درون منطقهاى به مسافرتهائى که در داخل یک منطقهٔ مشخص صورت مىگیرد، اطلاق مىشود (حال این منطقه بومى باشد یا در سطح بینالمللی). براى مثال، مىتوان به مسافرتهاى بین کشورهاى آسیاى شرقى اشاره کرد.
گردشگرى درونمرزى یا برونمرزى
در هر حوزهاى متناسب با منطقهٔ موردنظر (منطقهٔ بومی، کشوری، یا گروهى از کشورها) سه نوع جهانگردى دستهبندى مىشود:
- گردشگرى داخلی، به ساکنان منطقهاى خاص اطلاق مىشود که فقط در منطقهٔ مربوطه سفر مىکنند (مانند بازدیدکنندگان
- گردشگرى درونمرزی، به افرادى غیر از ساکنان منطقهاى خاص گفته مىشود که مانند بازدیدکنندگان از محل دیدن مىکنند.
- گردشگرى برونمرزی، افراد ساکن یک منطقه که به منطقهاى غیر از منطقهٔ سکونت خود سفر مىکنند.
اگر معیار سنجش را کشور قرار دهیم مىتوان عبارتهاى جهانگردى ”بومى (داخلی)“، ”درون مرزی“ و ”برونمرزی“ را به روشهاى مختلفى ترکیب کرد و سه دستهبندى زیر را ارائه داد:
- گردشگرى داخلی، که شامل گردشگرى داخلى و درونمرزى مىشود.
- گردشگرى ملی، که شامل گردشگرى داخلى و گردشگرى برونمرزى مىشود.
- جهانگردى بینالمللی، که شامل گردشگرى درونمرزى و برونمرزى مىشود.
باید توجه داشت که این عبارتها (درونمرزی، برونمرزی، داخلی، ملى و جهانگردى بینالمللی) بر مبناء معیار قرار دادن کشور بهعنوان مرجع سنجش، ارائه شدهاند. در ضمن، بعضى مناطق از نظر سیاسی، که از کشور کوچکتر هستند و با ایالت فرق مىکنند، نیز بدینگونه دستهبندى مىشوند. مانند جامعه مشترکالمنافع پوارتوریکو و جامعه مشترکالمنافع جزایر شمالى مارىیانا که هر دو بخشى از ایالاتمتحده آمریکا مىباشند. (سازمان جهانى جهانگردى
انواع جهانگردى با توجه به انگیزه
براساس تعاریف سازمان جهانى جهانگردی، جهانگرد کسى است که به سرزمین یا کشورى غیر از محل اقامت دائمى خود مسافرت مىکند و دستکم یک شب و حداکثر یک سال در آنجا مىماند و دلیل عمدهٔ مسافرت او تفریح، استراحت، دیدار بستگان، درمان، زیارت اماکن مقدس، بازدید از آثار تاریخى و مراکز هنرى و فرهنگی، شرکت در مسابقات ورزشى یا تماشاى آن، دیدن نمایشگاههاى بازرگانى یا مراکز فعالیتهاى اقتصادى و شرکت در همایشها و نشستها است.
همایشها
به برکت ارتباط و دوستى میان ملل و از سوى دیگر، بروز مشکلات گوناگون اقتصادی، سیاسی، نظامی، فرهنگى و ... در سطح ملى و بینالمللى هر ساله نشستها و گردهمائىهاى بسیارى در گوشه و کنار جهان، براى یافتن راه حل مسائل و بستن پیمانها، برگزار مىشود و هزاران تَن از نمایندگان دولتها و ... در این گردهمائىها شرکت مىکنند.
اقتصادى و بازرگانى
به گواهى تاریخ، انسان از بَدو پیدایش، همواره در پى معاش و تأمین نیازهاى زندگی، مسکن و محل اقامت دائمى خود را ترک مىکرده و براى مبادلهٔ کالا و دست ساختههاى خویش با سایر نیازمندىهاى زندگى راهى شهرها و کشورهاى دیگر مىشده است.
هر سال و هر ماه، در سراسر گیتی، در شهرها و کشورهاى گوناگون، نمایشگاههائى براى معرفى کالاهاى تولید شده برگزار مىشود و گروه کثیرى از بازرگانان یا مردم عادى براى آشنائى با آخرین دستاوردهاى صنایع و کشاورزى و بازاریابى براى این کالاها به نمایشگاهها مراجعه مىکنند. هماکنون و بهویژه بهسبب رونق روابط بازرگانى میان کشورهاى مختلف، برپائى نمایشگاههاى محلی، منطقهای، ملى و بینالمللى بسیار رایج است و میلیونها تَن از این نمایشگاهها دیدن مىکنند.