کانال یا آبراه سوئز نام کانالی است کشتیرو در کشور مصر.
فکر اتصال دریای مدیترانه به دریای سرخ به زمانهای قدیم و تمدنهای کهن باز میگردد. همچنانکه پیش از کانال سوئز کنونی، مصریان باستان با راهاندازی راههای قایقرو، ارتباط میان دریای سرخ به رود نیل را مهیا کرده بودند. یکی از اولین تلاشهای موثر برای ساخت یک کانال ارتباطی در زمان یکی از فرعونهای مصر بنام نخو (Necho(که در سدهی ۶ پیش از میلاد میزیسته صورت گرفته است. اما ساخت و تکمیل آبراهی میان این دو دریا بدست ایرانیان و به دستور داریوش بزرگ فاتح مصر در سال ۵۰۰ پیش از میلاد صورت گرفت.
در کتیبه داریوش بزرگ در سوئز که در کنار رود نیل یافته شده به زبان پارسی باستان چنین آمده است: شاهنشاه داریوش میگوید: من یک پارسیام. از پارس آمده و مصر را گشودم. من فرمان دادم تا این آبراه را از رودی که نیل نام دارد تا به دریایی که از پارس میآید حفر کنند. من سرزمین مصر رافتح نمودم، پس از آنکه این آبراه همچنان که من فرمان دادم حفر گردید کشتیها از مصر و از راه این کانال به پارس رفتند. همانگونه که خواسته من بود.
حدود سال ۱۸۰۰ میلادی به دستور ناپلئون مسئله پیوند دادن دریای مدیترانه به دریای سرخ به منظور کوتاهتر کردن مسیر ارتباطی با هند دوباره بررسی شد. در آن زمان محاسبات یکی از مهندسان فرانسوی نشان داد که اختلاف ارتفاع آب میان دو دریا در حدود ۱۰ متر است و راهاندازی یک آبراه معمولی میتواند باعث ویران شدن بسیاری از سرزمینهای اطراف شود. اما بعدها مشخص شد که محاسبات پیشین درست نبوده و کنسول فرانسه در قاهره که به مهارت در حفاری آبراه شهرت داشت تضمین داد که میتوان کانال بزرگی برای برقراری ارتباط میان این دو دریا درست کرد.
در سال ۱۸۵۹ میلادی کارگران مصری آغاز به کار کردند پس از گذشت ۱۸ سال کار ساخت کانال به پایان رسید. به دنبال آن در سال ۱۸۶۹ میلادی کانال، بصورت رسمی توسط خدیو اسماعیل گشایش یافت. از روسای سراسر جهان (فرانسه، انگلستان، روسیه و ...) برای گشایش کانال دعوت شد این مراسم مقارن بود با پروژه دوبارهسازی شهر قاهره.
این آبراه بزرگ ساخته شد و قاهره را به شهر جدیدی بنام اسماعیلیه متصل کرد. در آن شهر یک سالن اجرای اپرا هم ساخته شد و ژوزف وردی آهنگساز بزرگ معاصر اپرای معروف آیدا (Aida) را برای مراسم بهرهبرداری از آن تصنیف کرد.
سال ۱۹۵۶ میلادی بحران در کانال سوئز بود. در ژوئیه آن سال جمال عبدالناصر رئیس جمهور وقت مصر در میدان شهر اسکندریه اعلام کرد که این کانال بینالمللی است. قرار بر این شد تا درآمد حاصل از عبور و مرور کشتیها از این کانال صرف ساختن یکی از سدهای بزرگ و نیمه کاره در مصر شود که برای آن قبلاً مصر وامهای زیادی دریافت کرده بود. دو ماه پس از گذشت این ماجرا نیروهای اسرائیل، انگلیس و فرانسه بر علیه مصر دست به اقدام نظامی زدند که خیلی زود بر اثر فشارهای بینالمللی مجبور به عقب نشینی شدند و جمال عبدالناصر پیروز این میدان شد.