دانلود مقاله مکزیک

ایالات متحده مکزیک در آمریکاى مرکزى واقع و از شمال به ایالات متحده آمریکا، جنوب به گواتمالا و بلیز و از شرق به خلیج مکزیک و دریاى کارائیب و از طرف غرب به اقیانوس کبیر و خلیج کالیفرنیا محدود مى‌شود.

مکزیک در شمال قاره آمریکا واقع، با ایالات متحده آمریکا، آمریکاى مرکزی، خلیج مکزیک، دریاى کارائیب و اقیانوس آرام هم مرز مى‌باشد که این موقعیت جغرافیایى به این کشور اهمیت سوق‌الجیشى و استراتژیک ویژه‌اى بخشیده است.

ثبات این کشور با توجه به حد فاصل بودن بین منطقه پرآشوب آمریکاى مرکزى و ایالات متحده آمریکا بر اهمیت استراتژیک مکزیک افزوده است.

مکزیک در قرن ۱۶ میلادى توسط هران کورتس (Heran Cortes) کشف و تا جنگ‌هاى استقلال ۲۱-۱۸۱۰ تحت تسلط اسپانیا اداره مى‌شد.

جمعیت مکزیک را اکثرا نژادهاى سرخ ۳۰%، سفید ۹%، و دورگه سرخ و سفید ۶۰% تشکیل داده‌اند.

مکزیک با حدود ۲،۰۰۰،۰۰۰ کیلومتر مربع، سیزدهمین کشور جهان از لحاظ وسعت، یازدهمین از لحاظ جمعیت، و سیزدهمین کشور از نقطه نظر G.D.P به حساب مى‌آید.

این کشور داراى منابع مختلف شامل مناطق حاصل‌خیز، مناطق تورپیکال، مناطق جنگل و بیابان مى‌باشد.

اگر چه موقعیت خوب کشاورزى تنها در بخش کوچکى از کشور وجود دارد، اما با افزایش و توسعه سیستم آبیاری، مکزیک در حال حاضر در شمار ۱۰ کشور بزرگ تولید کننده غلات به حساب مى‌آید.

سیاست
 قانون اساسی، تحولات و ویژگی‌های آن
o تشکیلات حکومتی
o تقسیمات کشوری و اداری
o ساختار سیاسی
 چگونگی شکل گیری اراده سیاسی
o احزاب غیرقانونی
o احزاب قانونی
گروه‌های ذینفع سندیکاها
o صاحبان صنایع و شرکت‌های بزرگ
o سیستم انتخاباتی
o اطلاعات فردی و اجتماعی مقامات مملکتی
 سیستم دفاعی
o جنگ‌های کشور

قانون اساسی، تحولات و ویژگى‌هاى آن
تشکیلات حکومتی
قوه مجره
قوه مقننه
قوه قضائیه
تقسیمات کشوری و اداری
ساختار سیاسی
قانون اساسى جدیدى که قانون اساسى ۱۸۵۸ را اصلاح مى‌کرد در ۵ فوریه ۱۹۱۷ تصویب و از ۱۹۲۹ تا ۱۹۵۳ اصلاحات دیگرى در آن، به عمل آمد.

طبق این قانون اساسی، مکزیک، یک جمهورى فدرال است که از ۲۹ ایالت که هر کدام حق اداره امور محلى خود را دارند و یک منطقه فدرال که شامل شهر مکزیکو و دوازده بخش اطراف آن مى‌باشد و دو سرزمین کوئینستانارو (Quinstana Roo) و باجا کالیفرنیا (Baja California) تشکیل مى‌شود.

در مکزیک، حکام، قانون‌گذاران و قضات از طرف مردم انتخاب مى‌شوند.

بین ایالات، گمرک وجود ندارد.

رئیس جمهور، رؤساى سرزمین‌ها و رئیس بخش فدرال مکزیکو سیتى را انتخاب مى‌کند.

حقوق افراد از جمله شامل حق راى دادن تمام اتباع بیش از ۱۸ سال که به کار شرافتمندانه‌اى مشغولند، مى‌باشد.

به زنان حق تساوى با مردان و حق راى دادن در سال‌هاى ۱۹۵۲ و ۱۹۵۳ داده شده است.

طبق قانون اساسی، قدرت در دست دولت فدرال مى‌باشد و قواى مقننه، مجریه وقضائیه از یکدیگر تفکیک شده است.

حکومت‌هاى ایالتى توسط فرماندارانى که به مدت ۶ سال انتخاب مى‌شوند، اداره مى‌گردد و در بعضى موارد از جمله در تدوین قوانین مالیاتى اختیار تام دارند.

قانون اساسى با تائید ۳/۲ اعضاى هر یک از مجلسین امکان‌پذیر است.

لازم به ذکر است در حال حاضر، دو سرزمین کوئینستانارو و باجا کالیفرنیا به ایالت فدرال تبدیل شده و رؤساى آنها توسط مردم و با انتخابات آزاد انتخاب مى‌گردند.
تشکیلات حکومتى
قوه مجریه
رئیس جمهور در راس قوه مجریه قرار دارد.

وى از طریق آراى عمومى براى مدت ۶ سال انتخاب مى‌شود.

رئیس جمهور، اعضاى کابینه، دادستان کل و فرمانده ناحیه فدرال را تعیین مى‌نماید.

همچنین رئیس جمهور با تصویب سنا مقامات رسمى سیاسی، افسران ارشد و رؤساى دادگاه‌هاى عالى را منصوب مى‌کند.

ضمنا حکومت‌هاى ایالتی، توسط فرماندارانى که به مدت ۶ سال انتخاب مى‌شوند اداره مى‌گردد و در بعضى موارد از جمله تدوین قوانین مالیاتى اختیار تام دراند.

قوه مقننه
کنگره مکزیک، مرکب از مجلس نمایندگان و سنا مى‌باشد.

اعضاى هر دو مجلس بر اساس آراى عمومى در ایالات و مناطق فدرال انتخاب مى‌شوند.

اعضاى مجلس نمایندگان براى مدت سه سال انتخاب شده و به تعداد آنها بر اساس افزایش جمعیت، اضافه مى‌گردد.

اعضاى سنا براى مدت شش سال انتخاب مى‌شوند و تعداد آنها دو نفر براى هر ایالت و بخش فدرال تعیین شده است که مجموعا ۶۴ کرسى مى‌باشد.

تصویب قوانین، برقرارى مالیات، اعلام جنگ، قبول یا رد بودجه، انتخاب قضات، قبول یا رد قراردادها و معاهداتى که با کشورهاى خارجى امضا مى‌شود و تصویب انتصابات در کادر دیپلماتیک از جمله اختیارات کنگره مى‌باشد.

مجلس نمایندگان مکزیک نیز جمعا داراى ۴۰۰ کرسى مى‌باشد.

حزب پرى (Pri) از ۱۹۲۹ تاکنون همچنان اکثریت مطلق را در کنگره حفظ کرده و در تمامى انتخابات ریاست جمهورى به پیروزى رسیده است.

قوه قضائیه سیستم قضایى مکزیک به دو بخش تقسیم شده است: یکى فدرال جهت رسیدگى به قوانین فدرال و دیگرى ایالات که به قوانین هر یک از ایالات رسیدگى مى‌کند.

قضات براى مدت شش سال به وسیله کنگره انتخاب مى‌شوند.

دادگاه‌ها شامل یک دادگاه عالى با ۲۱ قاضی، ۶ دادگاه استیناف هر کدام با عضویت ۳ قاضى و ۴۷ دادگاه بخش هر کدام با عضویت یک قاضى تشکیل مى‌گردند.

به موجب قانون جزاى اول ژانویه ۱۹۳۰، مجازات اعدام براى غیرنظامیان حذف گردید.

تقسیمات کشورى و ادارى مکزیک، یک جمهورى فدرال است که از ۳۱ ایالت و یک منطقه فدرال شامل شهر مکزیکو و دوازده بخش اطراف تشکیل مى‌گردد.

پایتخت این کشور، مکزیکو سیتى نام دارد.

هر ایالت، داراى حکمران ایالتى و مجلس ایالتى است که توسط مردم انتخاب مى‌شوند و تمام تشکیلات ایالتى تابع دولت هر ایالت مى‌باشد.

بودجه هر ایالت، توسط بودجه کل کشور تعیین مى‌شود ولى نحوه اختصاص این بودجه و چگونگى بهره‌بردارى از آن در بخش‌هاى مختلف توسط فرماندار ایالتى و مجلس ایالتى تعیین مى‌گردد.

فرماندار به منظور اداره ایالت، تشکیلات سیاسی، امنیتى تحت عنوان کابیته ایالتی تشکیل داده و هر یک از اعضاى کابینه که از سوى فرماندار انتخاب مى‌شوند، در محدوده وظایف و مسئولیت‌هاى محول شده، انجام وظیفه مى‌نمایند.

ساختار سیاسى با توجه به اینکه بیش از ۷۰ سال قدرت سیاسى بدون هیچ گونه تغییرى در اختیار حزب پرى است، باید محورهاى سیاسى قدرت را عمدتا در رابطه با تشکیلات این حزب مورد بحث و بررسى قرار دهد.

این حزب داراى ریشه‌هاى قوى و پیچیده اجتماعى در جامعه مکزیک بوده و به دلیل اینکه در اوایل سال‌‌هاى انقلاب به نام تنها حزب حامى دموکراسى در مکزیک فعالیت نموده، توانسته است یکه تاز صحنه سیاسى کشور باشد.

از طرفى ملت مکزیک که پس از سال‌ها کشتار و استعمار توسط خارجیان از انقلاب و مبارزات سخت و پیگیر خود نتیجه لازم را بدست نیاورده، به پذیرش وضعیت موجود عادت نموده است.

همین امر کمک شایانى به حاکمیت طولانى حزب مذکور نموده است.

بعلاوه، رئیس جمهور که معمولا نماینده حزب حاکم است.

در راس اهرم سیاسى قدرت قرار دارد و مجلسین سنا و نمایندگان عملا قدرت‌هاى خود را در اختیار وى قرار داده‌اند.

افزون بر اینها، تشکیلات پیچیده و گسترده کنفدراسیون کارگرى که از سوى دولت در مراکز اقتصادى و کارخانه‌ها بنیان‌گذارى گردیده است، توانسته است فعالیت‌هاى دولت را در بین کارگران که بخش عظیم و تعیین کننده جامعه مکزیک را تشکیل مى‌دهند، مشروع جلوه داده و اهداف حزب را تامین نماید.

چگونگى شکل گیرى اراده سیاسى ارنستو زدیلو پنس دى لین، رئیس جمهور1994 احزاب قانونى حزب انقلابى ادارى (Partido Revolucinario Institucional) حزب پرى (حاکم بر مکزیک) یکى از قوى‌ترین و مهم‌ترین تشکیلات سیاسى در آمریکاى لاتین محسوب مى‌شود.

این حزب به دلیل حاکمیت بیش از هفتاد ساله خود بر مکزیک، توانسته است علاوه بر تقویت تشکیلاتی، بر همه شئونات و امور جامعه مکزیک تسلط یابد و به دلیل اینکه در اوایل سال‌هاى انقلاب، تنها حزب دموکراتیک در مکزیک بوده و طى دهه‌هاى اخیر به عنوان تنها حزب میانه‌رو که از راستگرایى و چپگرایى در مواقع لزوم دورى جسته، توانسته است یکه‌تاز صحنه سیاسى کشور باقى بماند.

حزب اتحاد سوسیالیست مکزیک (Partido Socialista Unificado de Mexico) این حزب از ائتلاف احزاب چپگرا در سال ۱۹۸۱ تاسى گردید و مهمترین حزب چپگراى مکزیک محسوب مى‌شود.

اعضاى این ائتلاف عبارت‌اند از: جنبش ملى MAP، جنبش اتحاد سوسیالیست MAUS، حزب کمونیست مکزیک PCM، حزب پوئبلو مکزیک PPM، حزب انقلابى سوسیالیست PSR.

حزب اقدام ملى (Partido Accion National) حزب اقدام ملی، حزب راستگراى دموکراتیک مکزیک بوده که در سال ۱۹۳۹ بنیانگذارى گردید.

بر اساس آخرین آمار، این حزب داراى ۶۰۰،۰۰۰ نفر عضو مى‌باشد و یکى از احزاب مهم راستگراى مکزیک محسوب مى‌گردد.

حزب دموکرات مکزیک (Partido Democrata Mexicano) حزب دموکرات مسیحى PPM در سال ۱۹۷۵ تاسیس و در حال حاضر بالغ بر ۴۵۰،۰۰۰ نفر عضو دارد.

حزب سوسیالیست مکزیک (Partido Mexicano Socialista) حزب فوق از احزاب چپگراى مکزیک محسوب شده که در سال ۱۹۸۷ تاسیس و بالغ بر ۹۰۰،۰۰۰ عضو دارد.

جبهه دموکراتیک ملى (Forent Democratico Nacional) در انتخابات ریاست جمهورى و مجلس مکزیک در سال ۱۹۸۸، جبهه دموکراتیک ملى با ائتلاف احزاب PMS,PARM,MAS و PPS تشکیل شده و توانست ۱۰۱ نماینده از ۵۰۰۰ نماینده مجلس نمایندگان مکزیک را از این ائتلاف به مجلس بفرستد.

احزاب غیرقانونى حزب سوسیال دموکرات (Partido Social Democrata) این حزب پس از انتخابات سال ۱۹۸۲، رسمیت خویش را از دست داد و چندان نیز فعال نمى‌باشد.

ارتش فقرا (Ejercito de los pores) گروه چریکى چپگراى ارتش فقرا، شاخه نظامى جهت فقرا محسوب مى‌شود که به طور غیرقانونى در مکزیک فعالیت دارد.

جبهه دموکراتیک شرقى مکزیک امیلیانو زاپاتا (Frente Democratico Oriental de Mexico Emiliano Zapata) جبهه فوق، یک سازمان چریکى غیرقانونى مکزیک محسوب مى‌شود.

لوس تکوس (Los Tecos) پایگاه اصلى این گروه در دانشگاه گوادالاجارا (Goadalajara) مى‌باشد.

گروه فوق به عنوان گروه افراطى راست تروریست شناخته شده است.

گروه‌هاى ذینفع سندیکاها کنفدراسیون کارگرى کنفدراسیون کارگرى مکزیک یکى از ارگان‌هاى مهم جامعه مکزیک مى‌باشد.

این سازمان کارگرى کلیه سندیکاهاى کارگران را در نقاط مختلف کشور (بجز تعداى سندیکاهاى مستقل از جمله سندیکاى کارگران نفت، مخابرات، دانشگاه ملى مکزیک) تحت پوشش داده و در هر زمان مى‌تواند از کارگران به نفع یا بر علیه دولت استفاده نماید.

اما همواره از این اتحادیه کارگرى به نفع دولت بهره‌بردارى گردیده است و حرکت‌هاى کارگرى مخالف دولت به طرق مختلف مهار شده است.

آقاى فیدل کلاسکز که بیش از ۵۰ سال ریاست این سندیکا را بر عهده داشته یکى از عناصر قوى حزب حاکم پرى محسوب شده و از مهمترین افرادى بود که آقاى سالیناس دگورتارى را در رسیدن به مقام ریاست جمهورى کمک نمود.

صاحبان صنایع و شرکت‌هاى بزرگ در مکزیک، سرمایه‌داران بزرگ و صاحبان صنایع از جمله محورهاى مهم قدرت سیاسى در جامعه به حساب مى‌آیند.

زیرا این افراد، علاوه بر آنکه قدرت اقتصادى کشور را در اختیار دارند، روابط بسیار نزدیکى با مقامات مهم مملکتى داشته و به این ترتیب از دو بعد سیاسى و اقتصادى سیاست‌هاى کشور صاحب نفوذ مى‌باشند.

در سال ۱۹۸۷ اتحاد دولت به رهبرى رئیس جمهور، و کنفدراسیون کارگرى به رهبرى فیدل کلاسکزو نمایندگان صاحبان صنایع و شرکت‌هاى بزرگ با برنامه‌ریزى حزب حاکم سبب شد تا در ظرف کمتر از ۹ ماه تورم ۱۵۰ الى ۱۷۵ درصدى مکزیک ابتدا به ۵۲ درصد و سپس با روى کار آمدن دولت جدید به رهبرى سالیناس دگورتارى میزان تورم مجددا کاهش و به ۱۷% برسد و به این ترتیب احزاب مخالف از این بابت جهت بهره‌بردارى علیه حزب حاکم، خلع سالح گردیدند.

نزدیکى آقاى سالیناس با این محکورهاى قدرت سیاسى و اقتصادی، علل اصلى را براى احراز پست مقام ریاست جمهورى وى فراهم آورد.

زیرا وى که وزیر برنامه و بودجه کابینه دلامادرید بود، پدرش از اعضاى مهم حزب حاکم و نیز سناتور مجلس بوده و از سوى دیگر با رئیس حزب حاکم و شرکت‌هاى بزرگ روابط بسیار نزدیکى داشت که این امر از جمله علل اعلام سالیناس به عنوان کاندیداى نهایى حزب و سپس پیروزى وى در انتخابات محوسب مى‌گردد.

سیستم انتخاباتى بر اساس قانون اساسی، راى دادن حق وظیفه هر شهروند مکزیکى زن یا مرد بیش از ۱۸ سال به حساب مى‌آید.

هر حزب که بیش از ۳۰۰۰ عضو در حداقل ۱۶ ایالت از ایالات مکزیک داشته و یا کل اعضاى آن بیش از ۶۵ هزار نفر باشد، رسمیت مى‌یابد.

حزبى به صورت مشروط رسمیت مى‌یابد که حداقل ۴ سال فعالیت داشته باشد.

رسمیت مشروط به رسمیت واقعى هنگامى تبدیل مى‌یابد که حزب ۵/۱% از آراى عمومى را در انتخابات کسب نماید.

تمامى احزاب مى‌توانند به طور آزادانه به مطبوعات و رسانه‌هاى گروهى دسترسى داشته باشند.

بر اساس سیستم انتخاباتى مکزیک، رئیس جمهور با راى اکثریت و به مدت ۶ سال، اعضاى مجلس نمایندگان با راى اکثریت به مدت ۳ سال، اعضاى مجلس سنا با راى اکثریت به مدت ۶ سال انتخاب مى‌شوند.

انتخابات عادى ریاست جمهورى در اولین، یکشنبه ماه جولاى سال انتخاباتى برگزار مى‌شود.

اطلاعات فردى و اجتماعى مقامات مملکتى با توجه به نقش، نفوذ و حاکمیت حزب پری، بسیارى از مقامات مملکتى مکزیک، اعضاى این حزب به حساب مى‌آیند.

و گرایش‌هاى حزبى نسبتا شدیدى داشته و تلاش دارند تا با عملکرد خود، علاوه بر دست یافتن به محبوبیت‌هاى اجتماعى فدری، اعتبار و حیثیت حزب در میان اقشار مختلف جامعه را تحکیم بخشند.

این امر در حفظ و تداوم قدرت حزب پرى بر مکزیک بسیار مؤثر بوده است.

براى مثال، رئیس جمهور کنونى مکزیک آقاى کارلوس سالیناس دگورتاری، از حزب پرى بوده و از محبوبیت خاصى در میان مردم برخوردار است.

به طورى که به عنوان محبوب‌ترین رئیس جمهور مکزیک شناخته شده است.

نامبرده در بسیارى از مراسم ملى و مردمى مشارکت فعال داشته و با حضور در میان اقشار مختلف مردم، محبوبیت قابل توجهى براى خود و همچنین حزب حاکم پرى کسب نموده است.

رئیس جمهور مکزیک نسبت به گسترش روابط این کشور با جمهورى اسلامى ایران بسیار خوشبین بوده و دولت وى این مهم را باعلاقه‌مندى دنبال مى‌نماید.

نامبرده در اظهارات رسمى خود، ضمن تاکید بر اهیمت نقش جمهورى اسلامى ایران در منطقه به عنوان یکى از مهمترین کشورهاى خاورمیانه، اظهار علاقه نموده است تا روابط بین دو کشور در زمینه‌هاى مختلف سیاسی، اقتصادى و فرهنگى گسترش یابد سیستم دفاعى ارتش مکزیک تحت کنترل رئیس جمهور مى‌باشد که این کنترل از طریق وزیر دفاع اعمال مى‌گردد.

ارتش نقش مهمى در زندگى سیاسى کشور ندارد و از دهه ۱۹۲۰ به بعد، اقداماتى به منظور کنترل ارتش به وسیله غیرنظامیان توسط حزب حاکم پرى و اعمال قدرت ریاست جمهورى در انتخابات افسران عالیرتبه به عمل آمده است.

قدرت دفاعى مکزیک از حیث نظامى چندان قابل توجه نمى‌باشد و این کشور در چند سال اخیر اقدامات متعددى در راستاى مدرنیزه ساختن ارتش و قدرت دفاعى به عمل آورده است.

وسایل و تجهیزات ارتش مکزیک، به طور اعم، آمریکایى است و اکثر نیازهاى تسلیحاتى این کشور از سوى ایالات متحده تامین مى‌گردد.

مکزیک در هیچ پیمان نظامى عضویت ندارد.

جنگ‌هاى کشور جنگ مکزیک با ایالات متحده آمریکا در سال ۱۸۴۶، سبب شد این کشور بالغ بر نیمى از خاک خود را از دست دهد.

به این ترتیب هنگامى که در سال ۱۸۳۶ مستعمره نشین‌هاى مکزیک براى تضمین حقوق اساسى خود مبارزه مى‌کردند، مکزیک تگزاس را از دست داد.

این کشور قویا با شناختن تگزاس به عنوان یک کشور مستقل مخالفت کرد و وقتى در سال ۱۸۴۵، آمریکا تگزاس را به کشور خود ملحق نمود با این کشور قطع رابطه کرد.

پرزیدنت پولک (Polk) به ژنرال تیایلور دستور داد که از طرف جنوب به طرف ریوگرانده (Rio Grande) پیش برود.

مکزیکى‌ها این عمل را به عنوان تجاوز به خاک خود تلقى کردند و جنگ آغاز شد.

مکزیک در جنگ با شکست مواجه شد.

نیروهاى آمریکا، مکزیکوسیتى را اشغال کردند و بقیه کشور گرفتار هرج و مرج شد.

سرانجام به موجب معاهده گوادولوپ (Guadalope) در دوم فوریه ۱۸۴۸، صلح برقرار شد و مکزیک نه تنها تگزاس، بلکه کالیفرنیا و نواحى وسیع فى‌مابین را به آمریکا واگذار کرد.

روابط خارجى مبانی و اصول سیاست خارجی نقش کشور در سیاست خارجی عوامل داخلی موثر در سیاست خارجی نقش عوامل خارجی موثر در سیاست خارجی روابط با بلوک‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی روابط مکزیک با آمریکا عضویت در مجامع و سازمان‌های بین‌المللی روابط با کشورهای جهان سوم روابط با سازمان‌های آزادیبخش صف آرایى سیاسى PRI مبانى و اصول سیاست خارجى نقش کشور در سیاست خارجی عوامل داخلی موثر در سیاست خارجی نقش عوامل خارجی موثر در سیاست خارجی اصول سیاست خارجى مکزیک به طور اختصار از این قرار مى‌باشند: - محکوم کردن استعمال قهوه قهریه و طرفدارى از حل مسالمت‌آمیز اختلافات - عدم مداخله در امور داخلى سایر کشورها - تساوى حقوق بین تمام ملل - حق تعیین سرنوشت براى کلیه ملل - منع استعمال سلاح‌هاى هسته‌اى مکزیک با استناد به اصول فوق، تلاش نموده است روابط دوستانه و مسالمت‌آمیزى با کلیه کشورهاى جهان بویژه کشورهاى منطقه آمریکاى لاتین برقرار نماید.

نزدیکى و هم‌مرزى با ابرقدرت قاره (ایالات متحده) سبب شده است سیاست خارجى این کشور همواره تحت‌الشعاع روابط مکزیک با آمریکا قرار گیرد.

به طورى که در تحلیل و بررسى سیاست خارجى مکزیک، شناخت روابط این کشور با ایالات متحده عامل اصلى در این خصوص به شمار مى‌رود.

سیاستمداران مکزیکى از حزب قدرتمند پرى همواره از روش معتدل و محافظه‌کارانه‌اى در سیاست خارجى خود پیروى کرده‌اند و به رغم وابستگى اقتصادى و روابط نزدیک با آمریکا، سعى کرده‌اند در سیاست خارجى و داخلى خود مستقل عمل نمایند و به این دلیل مکزیک در تحریم اقتصادى کوبا و جمهورى اسلامى ایران از سوى شرکا شرکت نکرد و از طریق داشتن رابطه گسترده سیاسى و اقتصادى با کوبا و نیکاراگوئه و نیز حمایت از جنبش‌هاى آزادى‌خواه، وجهه خوبى را در میان کشورهاى جهان سوم براى خود حفظ کرده است.

نقش کشور در سیاست جهانى با توجه به موقعیت خاس مکزیک در منطقه آمریکاى لاتین، هم مرزى این کشور با آمریکا، نقش و جایگاه آن در اوضاع آمرکیاى مرکزی، برخوردار از تکنولوژى و صنعت پیشرفته، دموکراسى پرسابقه و دیرینه، روابط حسنه با کشورهاى جهان، تلاش و عضویت در سازمان‌ها و ارگان‌هاى بین‌المللى و ...

مکزیک از نقش خاصى در سیاست جهانى برخوردار بوده و تلاش نموده است تا با حفظ استقلال خود، روابط مبتنى بر همکارى و درک متقابل با کشورهاى جهان برقرار نماید.

با توجه به اینکه سیاست خارجى این کشور بر اساس عدم مداخله در امور داخلى کشورها و احترام به حاکمیت ملى در تعیین سرنوشت خود استوار مى‌باشد، مکزیک هنگامى که بعضى از کشورهاى عضو O.A.S (سازمان کشورهاى آمریکایی)، روابط خود با کوبا را قطع کردند، روابط خود با این کشور را همچنان حفظ نمود.

نقش سیاست خارجى مکزیک در بحران آمریکاى مرکزى همواره به عنوان یک میانجى میانه‌رو معرفى شده است.

این کشور در سال ۱۹۸۲، طرح صلح لوپس پورتیلوس (Lopez Portitios) را در رابطه با میانجیگرى بین کوبا، آمریکا و نیکاراگوئه ارائه نمود که از سوى ایالات متحده این طرح، رد شد.

مکزیک همچنین حمله آمریکا به پاناما را محکوم کرد و طى بیانیه‌اى که در این رابطه از سوى دولت انتشار یافت، تاکید گردید اقدامات و روش‌هاى ژنرال نوریگا در ارتباط با مواد مخدر و یا موارد دیگر، دلیل موجهى براى حمله و تجاوز نظامى به یک کشور مستقل نیست و مکزیک با توجه به توافق‌هاى بین‌الملى از جمله کنوانسیون وین و همچنین بر اساس اصول سیاست خارجى خویش همواره جهت حل مشکلات، خواستار حل بحران‌ها از طریق مذاکره و راه‌هاى مسالمت‌آمیز مى‌باشد.

مکزیک در میان بسیارى از کشورهاى جهان، بخصوص کشورهاى آمریکاى لاتین از وجهه بسیار بالایى برخوردار است، در جنبش عدم تعهد نیز به عنوان ناظر شرکت و همکارى نزدیک دارد.

این کشور هر چند عضو اوپک نمى‌باشد؛ اما جهت افزایش قیمت نفت در بازارهاى جهانى بسیار تلاش نموده و سیاست‌هاى نفتى خود را با تصمیمات متخذه از سوى این سازمان هماهنگ نموده است.

عوامل داخلى مؤثر در سیاست خارجى یکى از عوامل حائز اهمیت در گسترش روابط مکزیک با کشورها، نفت مى‌باشد.

مکزیک یکى از مهمترین تولیدکنندگان نفت است.

این کشور با توجه به اوضاع اقتصادى داخلی، همواره از افزایش قیمت نفت حمایت نموده و با توجه به برخوردارى مکزیک از صنایع پیشرفته پتروشیمى و استخراج و اکتشاف نفت، این امر، عامل مهمى در گسترش روابط مکزیک با کشورهاى جهان از طریق تامین نیازهاى نفتى و همچنین همکارى در خصوص سرمایه‌گذارى‌هاى مشترک، به حساب مى‌آید.

ثبات سیاسى داخلى و استمرار قدرت حزب حاکم پرى به مدت بیش از ۷۰ سال، از یک طرف و دموکراسى و آزادى موجود در مکزیک، عامل مهم دیگر در جهت تحکیم و تقویت روابط این کشور در صحنه جهانى محسوب مى‌شود.

وفادارى و طرفدارى مردم از حزب حاکم و محبوبیت رئیس جمهور و مقامات در بین مردم، سبب تقویت قدرت حزب حاکم از نقطه نظر داخلى گردیده و این امر کمک بسیار زیادى در تعمیق و گسترش روابط مکزیک با کشورهاى جهان نموده است.

فعالیت احزاب و سندیکاهاى کارگرى که عمدتا از جانب حاکم پیروى مى‌نمایند، نیز عامل مهم دیگر داخلى و مؤثر در سیاست‌گذارى‌هاى دولت بشمار مى‌رود.

احزاب با بهره‌بردارى از مطبوعات و رسانه‌هاى گروهى و تریبون‌هاى کنگره، دیدگاه‌هاى خویش در خصوص روابط خارجى مکزیک را اعلام داشته و تلاش مى‌نمایند از این طریق و یا اعمال فشار بر دولت، نسبت به تغییر سیاست‌هاى اتخاذ شده اقدام نمایند.

وضعیت اقتصادى داخلى مکزیک و بهبود شرایط با توجه به سیاست‌ها و رفورم‌هاى دولت و دستیابى به موافقتنامه‌اى در خصوص حل مسئله بدهى‌هاى خارجی، عامل مهم دیگر و مؤثر در سیاست خارجى مکزیک محسوب مى‌گردد.

این امر، تقویت و گسترش روابط تجارى و اقتصادى مکزیک با کشورها بویژه همکارى در زمینه‌هاى صنعت و انعقاد موافقت‌نامه‌هاى همکارى مشترک را به همراه داشته است.

نقش عوامل خارجى موثر در سیاست خارجى داشتن سه هزار کیلومتر مرز مشترک با آمریکا و تاثیر و اثرات ناشى از این همجواری، عامل بسیار مهم خارجى موثر در سیاست خارجى مکزیک به شمار مى‌رود.

به طورى که بررسى سیاست خارجى این کشور بدون در نظر گرفتن عامل فوق تقریبا غیرممکن مى‌باشد.

موقعیت جغرافیایى مکزیک و نزدیکى و مجاورت با کشورهاى آمریکاى مرکزی، عامل مهم دیگر در بررسى سیاست خارجى مکزیک محسوب مى‌شود که در این رابطه باید به مسئله پناهندگان این کشورهاى اعم از قانونى و غیرقانونى اشاره کرد.

پناهندگانى که بیشتر از کشورهاى السالوادور، هندوراس و گواتمالا به دلیل شرایط اوضاع داخلى این کشور به سمت مکزیک سرازیر مى‌شوند.

مکزیک به منظور بررسى و رسیدگى به امور پناهندگان و اسکان آنها در سال ۱۹۸۰، کمیسیون پناهندگان (Mexican Commision for Refugee) را تاسیس و امور مربوط به آنها را به این کمیسیون واگذار کرد.

بر اساس آمار منتشره، شمار پناهندگان السالوادورى به مکزیک از ۷۰،۰۰۰ نفر در سال ۱۹۸۲ به بیش از ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار نفر در سال ۱۹۸۶ افزایش یافته است.

در سال ۱۹۸۲ حدود ۴۰،۰۰۰ پناهنده از گواتمالا به مکزیک سرازیر شده‌اند و این کشور وادار گردید در سال ۱۹۸۴ جهت مقابله به تنش و تشنج مرزی، اردوگاه‌هایى در ایالت کامپچه (Campeche) ایجاد و پناهندگان را اسکان دهد.

بحران‌هاى آمریکاى مرکزى و درگیرى‌ها و نزاع‌هاى موجود در منطقه، عامل دیگر موثر در سیاست خارجى مکزیک محسوب مى‌گردد.

این کشور تلاش نموده است تا به عنوان یک میانجى معتدل در منطقه عمل نماید.

مکزیک به عنوان عضو گروه کنتادورا (همراه با کلمبیا، پاناما، ونزوئلا) از مذاکرات جهت برقرارى صلح و پایان بخشیدن به درگیرى‌ها در آمریکاى مرکزى و خروج کلیه نیروهاى خارجى از منطقه حمایت نموده است.

روابط با بلوک‌هاى سیاسی، اقتصادى و نظامى روابط مکزیک با آمریکا عضویت در مجامع و سازمان‌های بین‌المللی روابط با کشورهای جهان سوم روابط با سازمان‌های آزادیبخش عضویت مکزیک در موافقتنامه نافتا (Nafta) موافقتنامه منطقه آزاد تجارى آمریکاى شمالی مهمترین گام این کشور در جهت تقویت و تحکیم پیمان‌هاى منطقه‌اى و حل مسائل و مشکلات اقتصادی، جلب سرمایه‌گذارى‌هاى خارجی، خصوصى کردن بانک‌ها و در راستاى اصلاحات اقتصادى این کشور محسوب مى‌گردد.

این موافقتنامه که در ۷ اکتبر ۱۹۹۲ توسط مایکل ویلسون وزیر تجارت خارجى کانادا، کارلا هیلز نماینده تجارى کاخ سفید و خیم سراپوچه وزیر بازرگانى مکزیک به امضا رسید، بزرگترین بلوک اقتصادى جهان با حدود ۳۶۰ میلیون نفر مصرف کننده و ۶ هزار میلیارد دلار تولید ناخالص ملى را تشکیل مى‌دهد.

در مورد پیشنهاد و سابقه تشکیل چنین بلوکی، اضافه مى‌گردد که در مارس ۱۹۸۵ ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا و برایان مالدونى نخست وزیر کانادا در ملاقات خود موافقت نمودند تا راه‌هاى امکان تقلیل یا حذف موانع تجارى را مورد بررسى قرار دهند.

این تلاش‌ها در ژانویه ۱۹۸۹ به اجراى موافقتنامه منطقه آزاد تجارى بین دو کشور منتهى گردید.

آغاز روند پیوستن مکزیک به این موافقتنامه، متعاقب انتخاب کارلوس سالیناس دگورتارى از حزب حاکم پرى به ریاست جمهورى مکزیک در ۱۹۸۹ بود.

در آوریل ۱۹۹۰، سناى مکزیک گروهى را براى مشورت در خصوص پیوستن این کشور به موافقتنامه مزبور تعیین نمود.

مذاکرات مربوط به شرایط و مقررات موافقتنامه بین نمایندگان دوستى ۳ کشور در ۱۲ اوت ۱۹۹۲ پایان یافت و در ۷ اکتبر ۱۹۹۲ رؤساى سه کشور کانادا، آمریکا و مکزیک در شهر سن آنتونیوى تگزاس شاهد امضاى موافقتنامه ایجاد منطقه آزاد تجارى آمریکاى شمالى توسط نمایندگان سه کشور بودند.

طبق مفاد موافقتنامه، سه کشور در زمینه‌هاى بهداشت و محیط زیست استقلال عمل خود را حفظ خواهند کرد.

این موافقتنامه مشتمل است بر: ۱.

حذف حقوق گمرکى کالاها میان سه کشور، در مورد برخى کالاها این اقدام فورا صورت خواهد گرفت؛ ولى در مورد برخى از اقلام بتدریج انجام خواهد شد.

به عنوان مثال قرار است حقوق گمرکى محصولات کشاورزى ظرف ۱۵ سال حذف شود.

۲.

دسترسى بهتر به بازار مکزیک براى صاحبان صنایع و سرمایه‌گذاران کانادایى و آمریکایی.

۳.

حذف موانع سرمایه‌گذارى آمریکایى در مکزیک و کانادا ظرف ۱۵ سال.

۴.

توسعه تجارت در بخش خدمات مالی، بیمه و مخابرات راه دور.

۵.

حمایت از مالکیت‌هاى معنوی، پروانه‌ها و نام‌هاى تجاری.

روابط با کشورهاى جهان سوم مکزیک تلاش نموده است ضمن حفظ روند رو به توسعه و گسترش روابط خود با کشورهاى صنعتى بویژه آمریکا، روابط خویش با کشورهاى جهان سوم را نیز تحکیم بخشیده و محورهاى همکارى با این کشورها را تقویت کند.

برخوردارى مکزیک از تکنولوژى پیشرفته و توانایى‌هاى صنعتى این کشور تحقق این امر را تسهیل کرده است.

آقاى سالیناس دگورتارى در اول نوامبر ۱۹۹۲ در چهارمین گزارش سالانه دولت خود به کنگره، محورهاى اساسى روابط خارجى خود را به شرح ذیل اعلام داشت: - تصمیم جدى دولت به ایجاد تحول در روابط با کلیه کشورها - اظهار نگرانى از یک قطبى شدن قدرت نظامى در جهان - عدم تحقق خوشبینى از بین رفتن ناامنى و تشنج‌هاى بین‌المللى پس از فروپاشى شوروى سابق - انعقاد قرارداد اخیر تجارت آزاد با شیلى و تصمیم به ادامه این نوع قراردادها با کشورهاى دیگر منطقه از قبیل کلمبیا، ونزوئلا، بولیوى و کشورهاى آمریکاى مرکزى و پیشنهاد مشابه اخیر به کشورهاى مذکور - افزایش رابطه با شرق اروپا و ایجاد تحرک در روابط با کشورهاى اروپاى غربى و مرکزی - ایجاد رابطه با واتیکان پس از اعلامیه قانون اساسى مکزیک در سال ۱۹۹۲ - توسعه روابط با کشورهاى حوزه کارائیب بویژه جمهورى دومنیکن و نیز ایجاد رابطه با کشورهاى انگلیسى زبان منطقه و تاکید بر تداوم رابطه با کوبا توام با ذکر احترام‌آمیز ملت آن کشور روابط با سازمان‌هاى آزادیبخش دولت مکزیک بر اساس اصول سیاست خارجى خود، ضمن محکوم نمودن تبعیض نژادى و استعمار طلبی، به بسیارى از سازمان‌هاى آزادى‌بخش جهان اجازه گشایش دفتر و فعالیت داده است.

با تحولات اخیر در آفریقاى جنوبی، دولت مکزیک در ۲۴ مارس سال ۱۹۹۲ طى بیانیه‌اى اعلام نمود که خواستار برقرارى مجدد روابط سیاسى با آفریقاى جنوبى مى‌باشد.

بیانیه مزبور شامل موارد ذیل مى‌باشد: - لغو تحریم صادرات و واردات کالا و خدمات به استثناى جنگ افزار، مهمات یا قطعاتى که جهت ساخت تسلیحات مورد استفاده قرار مى‌گیرد.

- به دارندگان گذرنامه آفریقاى جنوبى (جهانگرد، بازرگان و دانشجو) اجازه مسافرت به مکزیک داده مى‌شود.

- شروع مبادلات در سطح وسیع و مذاکره جهت برقرارى روابط دوجانبه.

- این بیانیه مى‌افزاید که در طول دو سال اخیر، دولت آفریقاى جنوبی، قوانین نژادپرستانه را منسوخ نموده است و ما با دیدى مثبت به این قضیه مى‌نگریم.

عضویت در مجامع و سازمان‌هاى بین‌المللى مکزیک همواره در سازمان‌هاى بین‌المللى حضور فعال داشته و تلاش نموده است در خصوص مسائل جهانى و منطقه‌اى موضعى مبتنى بر شرایط و با در نظر گرفتن اصول و مبانى سیاست خارجى خویش اتخاذ نماید.

عضویت این کشور در مجامع و سازمان‌هاى بین‌المللى به شرح ذیل است: - مکزیک از ۷ نوامبر ۱۹۴۵ به عضویت سازمان ملل متحد درآمده است.

این بدین معنى است که مکزیک از بنیان‌گذاران سازمان ملل متحد مى‌باشد که در کنفرانس سانفرانسیسکو شرکت داشته است.

این کشور علاوه بر سال ۱۹۴۶، از سال ۱۹۸۰ لغایت ۱۹۸۱ عضو غیردائم شوراى امنیت بوده است.

- مکزیک طى چند دوره عضو شوراى اقتصادى و اجتماعى ملل متحد (اکوسوک) بوده است: ۵۲-۱۹۵۰ ۵۹-۱۹۵۷ ۶۹-۱۹۶۷ ۸۵-۱۹۷۴ علاوه بر موارد فوق، عضویت این کشور در آژانس‌هاى تخصصى سازمان ملل متحد نیز به شرح ذیل است: - سازمان بین‌المللى کار (ILO) - سازمان خوار و بار کشاورزى (FAO) - سازمان تربیتی، علمى و فرهنگى ملل متحد (یونسکو) - سازمان بهداشت جهانى (WHO) - سازمان بین‌المللى هواپیمایى کشورى (ICAO) - اتحادیه پست جهانى (OPU) - اتحادیه ارتباطات دور (ITU) - سازمان جهانى هواشناسى (WMO) - سازمان بین‌المللى دریانوردى (IMO) - سازمان بین‌المللى انرژى اتمى (IAEA) - سازمان جهانى توریسم - سازمان جهانی عضو ارکان فرعى بانک جهانى ۱.

بانک بین‌المللى ترمیم و توسعه (IBRD) ۲.

انجمن بین‌المللى توسعه (IPA) ۳.

همکارى‌هاى مالى بین‌المللى (IFC) نیز مى‌باشد.

عضویت در سازمان‌هاى منطقه‌اى الف.

اتحادیه تجارت آزاد آمریکاى لاتین ب.

هیات دفاعى کشورهاى دریایى لاتین (Inter American Devence Board) ج.

سازمان کشورهاى آمریکایى (Organization of American States) د.

عضو ناظر در جنبش غیرمتعهدها روابط مکزیک با آمریکا سیاست خارجى مکزیک به دلیل هم مرزى با ایالات متحده، تحت‌الشعاع این امر قرار گرفته است.

پس از جنگ مکزیک بین دو کشور و انعقاد موافقتنامه صلح گوادالویه هیدالکو در سال ۱۹۴۸، آمریکا، مالک تگزاس شناخته شد و نواحى دیگر در شمال غربى مکزیک و شمال رود ریوگرانده از جمله نیومکزیکو و آریزونا به آمریکا واگذار گردید.

همچنین آمریکا متعهد شد ۱۵ میلیون دلار به مکزیک بپردازد.

با پیدا شدن نفت در مکزیک در اوایل قرن بیستم و نیاز فراوان آمریکا به این ماده حیاتی، ایالات متحده توجه بیشترى به روابط خود با مکزیک نشان داد و روابط دو کشور توسعه قابل توجهى یافت و متعاقب آن در سال ۱۹۴۲ یک قرارداد تجارى مهم با آمریکا منعقد شد که در تحکیم هر چه بیشتر روابط اقتصادى موثر بود.

در سال ۱۹۷۷، رئیس جمهور وقت مکزیک پورتیلو از آمریکا دیدن کرد و اولین قرارداد تجارى میان دو کشور پس از ۱۹۴۲ و بعد از بحران نسبى بر سر مسئله کوبا، منعقد شد و در همین رابطه روابط با آمریکا توسعه فراوان یافت.

در فوریه ۱۹۸۵، روابط مکزیک با آمریکا به دلیل قتل یکى از مسئولین اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا در مکزیک توسط قاچاقچیان مکزیک به سردى گرائید.

در سال ۱۹۸۶، روابط دو کشور همچنان متشنج باقى ماند و بویژه دلیل عدم موفقیت در حل مسئله مهاجران غیرقانونى مکزیک به آمریکا و ناتوانى مکزیک به کنترل قاچاق مواد مخدر.

در فوریه ۱۹۸۹، آمریکا و مکزیک یک موافقتنامه همکارى جهت مبارزه با قاچاق مواد مخدر و دستگیرى قاچاقچیان امضا نمودند و از آوریل این سال به بعد، روابط دو کشور رو به بهبود نهاد.

مکزیک در میان کشورهاى آمریکاى لاتین، اهمیت بالایى را در طرح و برنامه‌هاى اقتصادى و سیاسى آمریکا دارا بوده است.

علت آن را مى‌توان به شرح ذیل خلاصه کرد: