1- بررسی ویژگیهای جغرافیایی استان کرمانشاه با وسعت 25038 کیلومتر مربع در محدوده طول شرقی حداقل 45 درجه و 24 دقیقه و حداکثر 48 درجه و07 دقیقه و عرض شمالی حداقل 33 درجه و 40 دقیقه و حداکثر 35 درجه و 18 دقیقه واقع شده است.
این استان از لحاظ تقسیمات کشوری به 14 شهرستان و 29 بخش، 28 شهر و 85 دهستان تقسیم شده است.
ارتفاع متوسط آن از سطح دریا آزاد در حدود 1200 متر است.
1-2- ناهمواری های استان کرمانشاه رشته کوه های ایران جزئی از جبال آلپ- هیمالیا است یک سلسله از این کوهها که زاگرس نامیده می شود از غرب و جنوب ایران عبور کرده و بالاخره به طرف شمال پاکستان ادامه می یابد.
استان کرمانشاه در مسیر شمالی- جنوبی زاگرس و بر روی یال غربی آن قرار گرفته است سلسله جبال زاگرس در این منطقه نه به شکل دیواره ای ممتد بین دشت تاریخی بین النهرین و اراضی داخلی فلات ایران، بلکه به صورت مرتفع کوهستانی در بینابین آنها شکل گرفته است و به همین علت عمده ترین گذرگاه های زاگرس در این استان قرار دارند.
استان کرمانشاه از لحاظ شکل ظاهری زمین از دو قسمت تشکیل می شود قسمت اول منطقه ای است کوهستانی و مرتفع با ارتفاعات طاقدیسی و دشتهای ناودیسی که عمده ارتفاعات استان را شامل می گردد و قسمت دوم فضایی است مرکب از کوه های فرسایش یافته و اراضی نسبتا مسطح واقع بین این کوه ها که قصر شیرین، نفت شهر و سومار را شامل می گردد.
سلسله ارتفاعات مهم و معروف استان عبارتند از: ارتفاعات پاوه: اهم از ارتفاعات شهرستان پاوه که در واقع کوهستانی ترین منطقه استان قلمداد می شود مشتمل است بر : سلسله کوه های شاهو: که از جنوب شرقی روانسر آغاز و به صورت دیواره ای به هم پیوسته تا پاوه و از آنجا تا نوسود در جهت شمال غربی امتداد یافته و در واقع مرز طبیعی استان کرمانشاه با استان کردستان را تشکیل می دهد بلندترین قله این کوهستان 3245 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
کوه های بمو: که در منطقه از گله به موازات خط مرزی ایران و عراق امتداد یافته و بلندترین ارتفاع آن در داخل ایران به 1700 متر از سطح دریا بالغ می گردد.
1-2-1- ارتفاعات حوالی شهر کرمانشاه: کوه سفید: از جنوب شهر کرمانشاه در جهت جنوب غربی ادامه یافته و مرز دهستان های قره سو و سرفیروزه آباد را تشکیل می دهد این کوه ها پس از رسیدن به رودخانه سیمره در استان لرستان امتداد می یابد، بلندترین قله این کوهستان در استان کرمانشاه 2805 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
کوههای پرو، بیستون و ورمنجه: این مجموعه کوهستانی در جهت شرق و شمال شهر کرمانشاه گسترش یافته است.
در جهت شرق ابتدا ارتفاعات پرو که بلندترین قله آن 3385 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
بعد از آن به کوه تاریخی بیستون می رسیم که از معروفیت فراوانی در ادبیات فارسی برخوردار است بلندترین قله آن دیواره ای عظیم است که آثار تاریخی مهمی را نیز در خود جای داده است و 2800 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
کوههای تاق بستان در شمال شهر کرمانشاه با ارتفاع 2440 متر از سطح دریا در زمره این مجموعه محسوب می شوند شاخه شمالی این ارتفاعات تا فاصله 50 کیلومتری شهر کرمانشاه در مسیر جاده کرمانشاه- سنندج ادامه می یابد.
پناهگاه حیات وحش ورمنجه در این کوهستان قرار دارد.
1-2-2- ارتفاعات حد فاصل مناطق گرمسیری و سردسیری: کوه نوا: این کوه از اطراف کرند به موازات راه اصلی کرمانشاه – قصر شیرین امتداد داشته و درگردنه پاتاق به ارتفاعات دالاهو می پیوندد، مرتفع ترین قله این کوه 2442 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
1-2-3- کوههای دالاهو: از منطقه پاطاق در جهت شمال به طرف ریجاب امتداد یافته و بلندترین قله آن 2250 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
ارتفاع قله دالاهو که به علت جاذبه های طبیعی آن مشهور است به 1658 متر از سطح دریا می رسد.
کوههای قلاجه: این رشته کوهها که گردنه قلاجه را به وجود آورده است در حد فاصل استان کرمانشاه با استان ایلام می باشد، بلندترین قله این کوه بالغ بر2355 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
1-2-4- ارتفاعات کوتاه و فرسایش یافته مناطق گرمسیری: کوههای بازی دراز: به ارتفاع 1152 متر از سطح دریا در جنوب غربی شهر سرپل ذهاب قرار دارد.
کوه چرمیان: به ارتفاع 1030 متر از سطح دریا در جنوب شهر گیلانغرب واقع شده است.
ارتفاعات حد فاصل صحنه، کنگاور و سنقر: کوه امروله و کوه نخودچال: در شمال گردنه بید سرخ واقع شده اند که ارتفاع از سطح دریای آنها به ترتیب 2987 و 3322 متر می باشد.
کوه دالاخانی: در شمال دهستان خدا بنده لو و جنوب شرقی شهرستان سنقر واقع است و 3328 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
کوه هجر: در شرق صحنه و شمال جاده کرمانشاه- صحنه واقع شده است که ارتفاع بلندترین آن به 2553 متر از سطح دریا می رسد.
نقشه 1-1- نقشه ناهمواریهای استان 1-3- دشت های استان کرمانشاه ج) دشتها: مهمترین دشتهای استان و ارتفاع آنها از سطح دریا به شرح زیر می باشد: نام دشت وسعت (کیلومتر مربع) ارتفاع از سطح دریا (متر) کنگاور 363 1500 صحنه و بیستون 460 1400 کرمانشاه 1100 1350 ماهیدشت، سنجابی و روانسر 1650 1400 حسن آباد 250 1450 اسلام آباد 460 460 کرند 170 1500 دینور 200 1350 سنقر 260 1750 در مورد سایر دشتهای کوچکتر می توان از تلاندشت، در 50 کیلومتری جنوب غربی شهر کرمانشاه، دشت بیونیج در شمال کرند، دشت دیره در جنوب سرپل ذهاب، دشت گیلانغرب، دشت سرقلعه در شمال غربی سرپل ذهاب، دشت هرسین، دشت سومار و دشت حر در غرب جوانرود نام برد.
دشتهای کنگاورف صحنه، بیستون، کرمانشاه، ماهیدشت، سنجابی و اسلام آباد غرب از اراضی آبرفتی در وسط و اراضی دامنه ای در اطراف تشکیل شده اند.
سایر دشتها را می توان در زمره دشتهای دامنه ای محسوب نمود.
1-4- اقلیم و ویژگی های اقلیمی استان کرمانشاه اقلیم : ( آب و هوا) استان کرمانشاه در معرض جبهه های مرطوب مدیترانه ای قرار داشته، برخورد این جبهه ها با ارتفاعات زاگرس موجب ریزش برف و باران می گردد.
متوسط بارندگی در مناطق مختلف استان بین 300 تا 800 میلی متر در نوسان است و به طور کلی متوسط میزان بارندگی در سطح استان را حدود 500 میلی متر می توان در نظر گرفت.
بر اساس طبقه بندی اقلیمی، استان کرمانشاه دارای چهار اقلیم متفاوت به شرح ذیل است: نوع اقلیم نام شهرستان زمستان ملایم و تابستان گرم و خشک قصر شیرین، سرپل ذهاب و ثلاث باباجانی زمستان سرد و تابستان خنک پاوه، جوانرود و بخش کرند اسلام آباد غرب نیمه خشک و استپی خنک سنقر و دهستان پشت دربند از شهرستان کرمانشاه.
نیمه خشک و استپی گرم کنگاور، صحنه و هرسین به طور کلی استان کرمانشاه را به دو منطقه گرمسیر و سردسیر (قشلاق و ییلاق) می توان تقسیم نمود و بر اساس این تقسیم بندی مناطقی از قبیل قصر شیرین ، سرپل ذهاب، گیلانغرب،سومار، نفت شهر و دهستانهای ازگله و سرقلعه در شهرستان ثلالث باباجانی و قسمت جنوب شهر کرمانشاه قشلاق و سایر مناطق استان ییلاق تلقی می گردد.
نقشه 1-2-اقلیم استان کرمانشاه 1-5- منابع تامین آب استان کرمانشاه آب های سطح الارضی: مجموع میزان بارندگی سطح استان سالیانه به حدود 11 میلیارد متر مکعب بالغ می گردد.
قسمتی از این آبها به لایه های زیرزمینی نفوذ کرده یا تبخیر می شود و قسمتی دیگر به صورت آبهای جاری، رودخانه های متعددی را در این استان تشکیل می دهند.
حوزه آبریز داخلی: حوزه آبریز داخلی شامل حوزه علیای کرخه است که آن را حوزه سیمره نیز می نامند.
این حوزه شامل شهرستان های کرمانشاه، اسلام آباد غرب، کنگاور و بخش روانسر است.
حوزه آبریز خارجی: روخانه های جاری در این حوزه تماما وارد خاک کشور عراق می شوند این حوزه شامل شهرستان های قصر شیرین، سرپل ذهاب، گیلانغرب، پاوه و جوانرود و قسمتی از شهرستان اسلام آباد غرب می گردد.
رودخانه کنگیر: این رودخانه از استان ایلام سرچشمه گرفته، پس از عبور از بخش سومار وارد خاک عراق می شود، با احداث بند انحرافی سومار از آب این رودخانه برای آبیاری دشت سومار استفاده می شود.
سراب ها: در موارد متعددی در محل ظهور چشمه سارها دریاچه های کوچکی تشکیل می شود که در اصطلاح محلی سراب نامیده می شوند.
مهم ترین این سراب ها سراب هشیلان است که حدود 1100 هکتار وسعت داشته و در منطقه بالادربند در 50 کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه قرار گرفته است.
علاوه بر این از سراب نیلوفر و سراب یاوری در همین منطقه و سراب خضرزنده و سراب خضر الیاس در میان دربند واقع در 20 کیلومتری شهر کرمانشاه و سراب روانسر، هرسین، صحنه، تاق بستان، هولی، قنبر، شمشیر و...
می توان نام برد.
¬استان کرمانشاه با متوسط بارندگی 500 میلیمتر در سال از مناطق نسبتاًَََََََ پر آب کشور محسوب می شود .
استان کرمانشاه شامل دو حوزه بزرگ آبخیز کرخه علیا و سیروان می باشد ، حوزه آبخیز کرخه علیا (حوزه آبریز داخلی ) شامل 15 زیر حوزه اصلی می باشد که در مرکز و شرق استان شامل شهرستانهای کرمانشاه ، اسلام آباد غرب ، کنگاور ، جوانرود (بخش روانسر ) ، صحنه و هرسین قرار دارد و آب رودخانه های آن نهایتا به رودخانه سیمره تخلیه می شود .
¬حوزه آبریز سیروان (حوزه آبریز خارجی ) با 19 زیر حوزه اصلی در شمال غرب استان شامل شهرستانهای قصرشیرین ، پاوه ، سرپل ذهاب ، گیلانغرب ، بخشی از سنقر ، جوانرود (غیر از بخش روانسر ) و بخشی از شهرستان اسلام آباد غرب بوده وآب رودخانه های آن از کشور خارج شده و وارد کشور عراق می گردد .
این ¬استان دارای 13 رودخانه مهم ، 74 پارچه سراب ، 699 دهنه چشمه ، 1120حلقه چاه عمیق و 4304 حلقه چاه نیمه عمیق می باشد .
¬در حال حاضر بخش عظیمی از آبهای سطحی استان ( 2/46 درصد ) از کشور خارج می شود و همچنین از بخش قابل توجهی از پتانسیل آبهای زیرزمینی استان بهره برداری نمی گردد .
¬حجم نهائی آبهای سطحی استان در سال 1378 به میزان 9/2423 میلیون مترمکعب بوده که 1120 میلیون متر مکعب آن از کشور خارج و 6/598 میلیون مترمکعب از طریق رودخانه سیمره به کرخه تخلیه و مابقی جهت امور کشاورزی و صنعت استحصال می گردد حجم نهائی آبهای سطحی استان در سال 1378 به میزان 9/2423 میلیون مترمکعب بوده که 1120 میلیون متر مکعب آن از کشور خارج و 6/598 میلیون مترمکعب از طریق رودخانه سیمره به کرخه تخلیه و مابقی جهت امور کشاورزی و صنعت استحصال می گردد .
نقشه 1-3- منابع تامین آب استان 1-6- رودخانه ها روخانه های این حوزه عبارتند از: رودخانه مرگ: این رودخانه از ارتفاعات کوه سفید در جنوب شرقی شهر کرمانشاه سرچشمه گرفته و در جهت شرقی- غربی اراضی فیزوز آباد را مشروب می نماید.
سپس به صورت قوسی به طرف شمال منحرف شده پس از عبور از رباط ماهیدشت سرانجام به قره سو می پیوندد.
رودخانه راز آور: این روخانه از ارتفاعات کامیاران کردستان سرچشمه گرفته در جهت شمالی- جنوبی وارد استان کرمانشاه می گردد و پس از پیوستن چند رود کوچک تر به ان و مشروب نمودن اراضی میان دربند در دو راهی کرمانشاه- پاوه به قره سو می پیوندد روخانه قره سو: سرمنشا این رودخانه سراب روانسر است و در جهت شمال غربی به جنوب شرقی جریان دارد.
علاوه بر رودخانه های مرگ و راز آور، آب رودها و سراب های متعدد دیگری وارد آن شده، پس از عبور از کرمانشاه در شهرستان هرسین به گاماسیاب پیوسته و مشترکا رودخانه سیمره را به وجود می آوردند.
1-7- بادهای استان کرمانشاه اقلیم ( بادها): بادهای محلی استان: با توجه به ناهمواری ها و وجود دره های عمیق، دشت ها ...
بادهایی در این منطقه در طول سال به طور نامرتب می وزند که اهم آنها عبارتند از: باد شمال: که از قسمت کردستان به طرف کرمانشاه یعنی زا جهت شمال به جنوب می وزد باد سیاه ( سیه وا): که از زمان شروع فصل پاییز و با سرما می آید و چون برای بعضی از محصولات کشاورزی از جمله صیفی جات زیان آور است آن را باد سیاه می نامند باد زلان ( باد غرب یا چپه وا): که از غرب به شرق می وزد، منشا آن دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس است این باد وقتی به منطقه می رسد، رطوبت همراه خود را به جای می گذارد و در منطقه کرمانشاه به نام باد زلان و یا چپه وا معروف است.
1-8- دما نقشه خطوط هم دمای سالانه توسط وزارت نیرو تهیه شده است .
بنابر تعریف خطوط هم دما عبارت است از خطوطی که مقدار درجه حرارات در امتداد آن خطوط یکسان می باشد که با استفاده از آمار دراز مدت ایستگاههای دماسنجی وزارت نیرو و سازمان هواشناسی و گرادیان های منطقه ای بین ارتفاع و دما و نیز نظرات کارشناسی تهیه شده است در نقشه استان درجه حرارت در قسمت غرب استان و نوار مرزی از مقدار بیشتری نسبت به سایر مناطق استان برخوردار می باشد ،که این حاصل ارتفاع پست منطقه ( کمتر از 500 متر )و تاثیر آب و هوای صحراهای خشک عربستان و عراق می باشد .
با عبور به سمت شرق استان و افزایش ارتقاع مقدار دمای متوسط سالانه کاهش می یابد که حدود آنرا می توان از منطقه کرند غرب ، ارتفاعات دالاهو و قلاجه را نام برد .
به دنبال آن با ورود به مناطق کوهستانی استان اقلیم آن از گرمسیری به معتدل کوهستانی تغییر یافته و شهرهائی از استان در این اقلیم قرار می گیرد که می تواند کرمانشاه ، اسلام آباد ، کرند ، روانسر ، جوانرود ، صحنه ، هرسین و مناطق کمتراز آنها را نام برد .
خطوط همدمای سالانه که این مناطق را تحت تاثیر دارند منحنی های 5/12 تا 15 درجه سانتیگراد می باشد .
در قسمت شمالشرق و شرق که مناطق سنقر و کلیائی و ارتفاعات منطقه را شامل می شود ، همچنین گوشه ای از شمالغرب استان در منطقه پاوه و اورامانات به سبب بالا بودن ارتفاع متوسط منطقه خطوط همدمای سالانه نیز کمتر از 5/12 درجه سانتیگراد می باشد .
منحنی های 10 تا 5/12 درجه سانتیگراد این مناطق را پوشش میدهد ، البته در ارتفاعات بالاتر از 2000 متر متوسط دمای سالانه کمتر از 10 درجه سانتیگراد می باشد.
نقشه 1-4- نقشه هم دمای استان 3-1- درجه حرارت طی دوره سی ساله 1385 (دنباله) 1-9- هم تبخیر استان نقشه خطوط هم تبخیر سالانه استان توسط وزارت نیرو تهیه شده است و بنابر تعریف خطوط هم تبخیر عبارت است از خطوطی که مقدار تبخیر در امتداد آنها یکسان می باشد .
این نقشه با استفاده از آمار تبخیر سالانه از سطح تشتک تبخیر در ایستگاههای وزارت نیرو و سازمان هواشناسی در یک دوره شاخص آماری چند ساله تهیه شده است .
با مشاهده نقشه ملاحظه می گردد که خطوط هم تبخیر سالانه در مناطق غرب و نوار مرزی که از ارتفاع پستی برخوردار می باشد ، رقم بیشتری نسبت به خطوط هم تبخیر مناطق میانی و شرق استان دارند .
در منطقه غرب بالاترین خط هم تبخیر در سومار و کمترین آن در مناطق سردسیر در شرق شهرستان سنقر مشاهده می گردد .
از دلایل بالا بودن مقدار تبخیر در منطقه غرب استان می توان به ارتفاع پست آن و افزایش قابل ملاحظه درجه حرارت خورشید و همچنین تاثیر آب و هوای گرم صحاری عربستان و عراق نام برد که در فصل تابستان مقدار تبخیر را به حداکثر ممکن می رساند با عبور از سمت غرب به شرق استان و بالا رفتن ارتفاع متوسط منطقه مقدار تبخیر به طبع کاهش درجه حرارت کاهش می یابد ، که می توان به خطوط هم تبخیر 1800 تا 2200 میلی متر اشاره نمود که بیشترین سطح استان را پوشش می دهد ،در این میان مناطق شمال کنگاور و شرق سنقر کمترین مقدار تبخیر را با منحنی 1800 میلی متر دارا می باشد .
بطورکلی با افزایش ارتفاع و کاهش درجه حرارت مقدار تبخیر نیز کاهش می یابد .
نقشه 1-5- نقشه هم تبخیر استان 1-10- بارندگی نقشه خطوط هم باران سالانه استان توسط وزارت نیرو تهیه شده است و بنا بر تعریف خطوط هم باران عبارت است از خطوطی که مقدار بارندگی در تمام نقاط آن یکسان می باشد که بر اساس آمار بارش ایستگاههای بارانسنجی وزارت نیرو و سازمان هواشناسی در یک دوره شاخص آماری تهیه شده است .
در نقشه هم باران حداقل خطوط هم باران با 300 میلی متردر جنوب غرب استان در منطقه سومار و حداکثر آن 900 میلی متر در گوشه شمالغرب استان در شمال نوسود مشاهده می گردد .
بطور کلی اگر نقشه همباران استان را از وسط در نظر بگیریم نیمه غربی آن مقدار بیشتری از ریزشهای جوی استان را دریافت می کند .
که دلیل آنرا می توان وجود ارتفاعات بلند منطقه در مسیر ورود جریانات غربی را نام برد که با برخورد با آنها حداکثر ریزشها را به دنبال دارد بررسی نقشه هم باران نیز این موضوع را نشان می دهد با مشاهده آن در میابیم که در نیمه غربی ارقام 500 میلی متر و بالاتر از آن مشاهده می گردد ، غیر از دو خط همباران با مقادیر 300 و 400 میلی متر که اولی از منطقه سومار و دومی از بالاتر آن تا منطقه قصرشیرین ادامه می یابد و دلیل آنرا ارتفاع پائین منطقه نام برد .
بطور کلی مقدار ریزش از سمت غرب به شرق استان به طبعیت از روند کلی کشور کاهش می یابد مگر در مناطق مرتفع که طبق قانون گرادیان بارش با ارتفاع مقدار بیشتری ریزش دریافت میکند بطوریکه منحنی های 500 تا 800 میلی متر نقشه در سمت شرق آن سطوح کمتری را پوشش میدهند و دیگر اینکه مناطق کنگاور و سنقر که از ارتفاع بیشتری برخورد دار می باشند به دلیل دور بودن از مناطق غربی استان ریزشهای جوی را دیرتر و نیز کمتر دریافت می کنند .
نکته قابل ذکر در این خصوص باید به دریافت کم ریزش در دشتهای استان نسبت به ارتفاعات نام برد ، بطوریکه این دشتها تقریبا نقش حالت پشت به کوه را داشته و مقدار بیشتر ریزشها در وهله اول سهم ارتفاعات شده و در مرحله دوم بارندگی ها را دریافت می کنند .
در مجموع استان کرمانشاه بین دو خط همباران 300 میلی متر و 900 میلی متر قرار گرفته است نقشه 1-6- نقشه هم باران استان 1-11- وضعیت پتانسیل لغزشی استان زمین لغزش به عنوان یک بلای طبیعی انسانی در دهه های اخیر خساراتی بیشتر از سایر بلایا بر جای گذاشته است خسارات ناشی از زمین لغزش به منابع محیطی به حدی است که اگر در صدد پیشگیری از آن بر نیائیم به صورت روزافزون گسترش یافته و جبران ناپذیر خواهد بود .
بر اساس همین شواهد کمیته ای تحت عنوان کاهش بلایای ناشی از زلزله و لغزش لایه زمین در کشور تشکیل گردید و اساس کار آن به چگونگی مطالعه و راههای مقابله با این بلیه استوار گردید همچنین در معاونت آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی گروهی تحت عنوان بررسی زمین لغزشها به منظور بررسی و نقش حرکتهای دامنه ای در حوزه های آبخیز و تاثیر آن در تعادل فرسایشی حوزه تشکیل گردید که با توجه به گستردگی زمین لغزشها در کشور و استعداد بسیار بالای مناطق کوهستانی این امر به استانها محول گردید .
بخش بررسی زمین لغزشهای اداره ارزیابی مدیریت آبخیزداری از سال 1374 فعال و با بکار گیری نیروهای متخصص و امکانات موجود درصدد مطالعه و تهیه نقشه استعداد زمین لغزش استان برآمد و از آن تاریخ تا کنون موفق به شناسائی صحرائی114 لغزش بزرگ و بالغ بر 11000 لغزش از طریق تفسیر عکس های هوائی گردیده ، همچنین یک مورد مطالعه به منظور تثبیت و پایداری توده لغزشی در روستای سرتخت از توابع شهرستان صحنه صورت پذیرفته است .
آنچه مشخص است وضعیت استان کرمانشاه بخصوص در مناطق کوهستانی و تشکیل شده از سازندهای سست و تکتونیزه به طوری است که امکان حرکتهای بزرگ دامنه ای دور از انتظار نیست به همین لحاظ بایستی از اکنون سعی در بررسی دقیق سطح استان و شناسائی لغزشهای موجود و پتانسیلهای لغزشی نمود تا بتوان شاهرگهای حیاتی را از مناطقی با کمترین خطر لغزش عبور داد تا از خساراتی که در آینده ممکن است حاصل شود و جبران ناپذیر هم باشند جلوگیری به عمل آورد .
1-11-1- وضعیت لرزه خیزی استان کرمانشاه استان کرمانشاه در برگیرنده بخشی از زونهای زمین ساختی زاگرس ، سنندج – سیرجان و خرد شده می باشد که تمامی این زونها هم روند با کوههای زاگرس می باشد .
بخش عمده استان شامل ارتفاعات و چین خوردگیهای زون زاگرس می باشد که از نظر تکتونیکی و ساختاری از این زون تبعیت می نماید که بنابر فعالیت گسل اصلی زاگرس شاهد بروز زمین لرزه هائی در محدوده اطراف آن می باشیم ، آنچه مشخص است کانون اصلی زلزله های زاگرس منطبق با گسل اصلی زاگرس بوده که با افزایش شعاع از کانون زلزله اثرات آن نیز کاهش می یابد .
در استان کرمانشاه و در حاشیه شرقی آن (حوالی کنگاور ) کانون اصلی زلزله های استان واقع گردیده که هر چه از آن به سمت غرب حرکت کنیم انرژی زلزله ها کاهش یافته بطوریکه در حاشیه غربی (سرپل ذهاب – قصرشیرین – گیلانغرب )هیچ گونه اثر مخربی از زلزله دیده نمی شود .
نقشه هم لرزه استان نیز بر اساس اطلاعات زمین لرزه های تاریخی و آمار زمین لرزه دستـــگاهی ثبت شده تهیه گردیده که موقعیت کلی وضعیت لرزه خیزی استان را نمایش می دهد نقشه 1-7- نقشه خطوط هم لرزه استان 2- پوشش گیاهی حوزه بندی استان از نظر سیمای عمومی پوشش گیاهی کرمانشاه به عنوان قسمتی از منطقه پهناور زاگرس که در قسمت میانی آن قرار گرفته و به طور کلی در ضلع غربی کشور مساحتی در حدود 24361 کیلومتر مربع را به خود اختصاص داده است.
این استان از شمال به کردستان، از شرق به همدان و از جنوب به لرستان و ایلام و از غرب به کشور عراق محدود می شود.
اکثر اراضی استان از مناطق کوهستانی و مرتفع و تپه ماهورهای متعدد تشکیل شده است که بلندترین آن کوه هزارخانی در شهرستان سنقر با ارتفاع 3328 متر و کمترین ارتفاع آن اراضی نفت شهر با ارتفاع 180 متر از سطح دریا می باشد.
استان کرمانشاه با توجه به وضعیت توپوگرافی خاص آن دارای اقلیم های متفاوت و در نتیجه تنوع گونه های گیاهی است.
استان کرمانشاه را از نظر سیمای عمومی پوشش گیاهی می توان به چهار منطقه یا ناحیه تقسیم نمود.
ناحیه شرق و شمال شرقی 3- ناحیه غرب و جنوب غربی ناحیه شمال غربی 4- ناحیه جنوب و جنوب غربی 2-2-حوزه بندی استان از نظر سیمای عمومی پوشش گیاهی 2-2-1- ناحیه شرق و شمال شرقی این ناحیه که شامل شهرستان های سنقر، کنگاور، صحنه و قسمت هایی از شهرستان هرسین است.
عمدتاً تحت تاثیر آب و هوای سرد و استپی قرار دارد.
پوشش گیاهی در ارتفاعات این نواحی عمدتاً از خانواده های گرامینه، لگومینوز و روزاسه بوده که می توان به گونه های چون شبدر(Trifolium)، علف پشمکی (Bromus.Spp)، فستوکا (Festuca)،یولاف (Avena Sativa)،گون (Astragalus (Spp) و ...
اشاره نمود.
در نقاط کم ارتفاعتر این نواحی به علت فشار چرای دام بهره برداری غیر اصولی از کثرت گونه های خوشخوراک و مهاجم از جمله فرفیون (Euphorbia Sp) جو وحشی (Hordeumob)، بله گوش(Salvia Sp) قابل مشاهده می باشند.
در این مناطق به جز در قسمت های محدودی پوشش جنگلی وجود نداشته و یا در گذشته های دور از بین رفته است.
از جمله نقاطی که دارای پوشش درختی و درختچه ای است می توان به بلوطستان سنقر، کله هو شیرازی هرسین اشاره نمود که دارای درختچه های آلبالوی وحشی و بادامک بوده و پایه های بلوط نیز اکثراً به علت قطع بی رویه به صورت درختچه و پاجوش دیده می شود.
از دیگر گونه هایی که به صورت پراکنده در این نواحی قابل مشاهده می باشد گونه زالزالک است.
ناحیه شمال غربی این ناحیه شامل شهرستان های پاوه، جوانرود و قسمتی از شهرستان سرپل ذهاب بود و بخش های پشت تنگ و جگیران سرپل ذهاب، روانسر، باینگان، ثلاث باباجانی، خانه شور، ازگله، نودشه و نوسود را شامل می گردد.
پوشش گیاهی این نواحی عمدتاً به صورت مشجر بوده و در واقع قسمت اعظم جنگل های انبوه استان را شامل می گردد.
از نظر پوشش مرتعی به ترتیب پاوه و جوانرود کمترین سطح مرتع را در بین شهرستان های تابعه استان دارا بوده و به علت فشار حاصله از چرای دام و بهره برداری بی رویه، گونه های گیاهی خوشخوراک و قابل تعلیف آن بشدت کاهش یافته و گونه های غیر خوشخوراک و مهاجم جایگزین آن شده اند.
البته در این ناحیه در ارتفاعات شاهو هنوز هم بقایای مراتع خوب و درجه یک با درصد پوشش بالا و گونه های خوشخوراک قابل مشاهده می باشد.
از نباتات علوفه ای موجود در سطح مراتع تخریب شده این ناحیه می توان به گونه هایی چون Bromus Teerorus، Euphorbia، Gundelia، Carthamus، .....
و در ارتفاعات شاهو به گونه های خوشخوراکی چون Agropyron، Festuca، Ferula، MedicagoT، ...
گونه های غالب اشکوب فوقانی در این نواحی را گونه های بلوط ایرانی (Guercus Persica) و مازو (Guercas infectoria) تشکیل می دهند.
در این نواحی در ارتفاعات 1600 متر به بالا گونه های بند، کیکم، ارژن به صورت پراکنده با بلوط همراه شده و در ارتفاعات پایین تر گونه های زالزالک به همراه بلوط قابل مشاهده می باشد.
اشکوب میانی جنگل های این نواحی را عمدتاً گونه های درختچه ای از جمله بادامک، آلبالوی وحشی، گلابی وحشی و غیره تشکیل می دهند.
2-2-3- ناحیه غرب و جنوب غربی این ناحیه شامل شهرستان های اسلام آباد غرب ، گیلان غرب، قصر شیرین و قسمت هایی از سرپل ذهاب است.
قسمت هایی از سرپل ذهاب، گیلان غرب و همچنین شهرستان های قصر شیرین و بخش های تابعه (جگرلو، نصر آباد، سومار، نفت شهر) به علت شرایط خاص اقلیمی و نفوذ آب و هوای گرم وخشک مدیترانه ای فاقد هر گونه پوشش درختی بوده و تنها گونه های مرتعی مخصوص این نوع آب و هوا قابل مشاهده است از جمله این گونه ها می توان به گونه های درختچه هایی نظیر خرزهره، گز، طویلک و گونه های علفی مانند: جغجغه (Prosopis Sp)، علف مار(Caparis Sp)، پنیرک (Malva)، درمنه (Artemisia)، خارشتر(Alhati)، شور (Salsola) و ....
در سایر قسمت های این ناحیه از جمله ارتفاعات چله، قلاجه، ویژه نان و دار بلوط گیلان غرب و همچنین بخش های گواور، بیونیج کرند، گهواره، منصوری و هرسم اسلام آباد غرب پوشش جنگلی قابل مشاهده است.
جنگل های این ناحیه که عمدتاً جنگل های نیمه انبوه استان را شامل است، در واقع امتداد نوار جنگلی از سمت شمال غربی استان به سمت جنوب شرقی امتداد یافته است.
گونه غالب اشکوب فوقانی این ناحیه برخلاف ناحیه شمال غربی استان (که بلوط و مازو است) تنها گونه بلوط ایرانی می باشد و گونه های مهم همراه با بلوط در این نواحی با توجه به شرایط توپوگرافی عمدتاً گونه هایی نظیر زالزالک، بنه، ارژن بادامک، طویلک و ...
است .
پوشش گیاهی در عرصه های مرتعی این نواحی قسمت عمده ای از مراتع درجه 2 و 3 استان را شامل می شود.
به علت فشار چرای دام از کیفیت بالایی برخوردار نیست، به طوری که اغلب نباتات موجود در این نواحی از گیاهان درجه 3 محسوب می گردند که از آن جمله به انواع بوته های چند ساله گون، فرفیون، برموس (B 0 Tectorum)، جو وحشی، کنگر و ...
اشاره نمود ضمن آنکه در نقاط مرتفع و دور از دسترس این نواحی هنوز هم می توان آثار گونه های مرغوب مرتعی از جمله قمام (Agropyron)، علف پشمکی (Bromus.Spp)، کما و ...
انواع یونجه های یک ساله را مشاهد کرد.
2-2-4- ناحیه جنوب و جنوب شرقی این ناحیه شامل حومه شهرستان کرمانشاه و بخش های تابعه و همچنین خود شهرستان است.
بخش های ماهیدشت غربی، عثمانوند، جلالوند، زردلان، تالاندشت، سرفیروزآباد و قسمتی از درود فرامان و چمچمال دارای پوشش جنگلی و مرتعی بوده و مابقی قسمت های این ناحیه فاقد پوشش جنگلی است و تنها گونه های مرتعی در آن قابل مشاهده است.
گونه غالب اشکوب فوقانی در نواحی جنگلی این مناطق را گونه بلوطی ایرانی تشکیل می دهد.
قطع درختان جهت تامین سوخت، ذغال گیری و سایر مصارف روستایی در طول زمان باعث گردیده تا قسمت وسیعی از جنگل های این نواحی از حالت کلیماکس خود خارج شده و زاد آوری در آنها بسیار محدود گردد و به همین علت است که اکثر پایه ها به صورت جوش به حیات خود ادامه می دهند.
در بخشی از این ناحیه (منطقه زردلان) با توجه به اجرای طرح جنگلداری و محصور نمودن آن زادآوری طبیعی گونه بلوط افزایش یافته و درختان از وضعیت رشد نسبتاً مطلوبی برخوردار شده اند.
گونه های عمده همراه بلوط در این نواحی عموماً بادام کوهی، آلبالوی وحشی، بنه، کیکم و زالزالک می باشد.
پوشش گیاهی در اراضی پست و کم ارتفاع این نواحی عموماً گونه های نامرغوب مرتعی می باشد که نشان دهنده سیر قهقرایی مراتع این ناحیه است که از آن جمله می توان به Bromus Tectorum، Hordeum، Qandelia، Ephorbia، Cousenia، Salvia و ...
در قسمت های مرتفع تر این ناحیه که فشار چرای دام کمتری را تحمل می نمایند گونه های مرغوب و خوشخوراک مرتعی از جمله Agropyron، Festuca، Avena، Medicago، Dnobrychis، Ferula و .....
قابل مشاهده می باشد.
طبقات و اشکوب های جوامع نباتی استان با توجه به بررسی های به عمل آمده و نظرات کارشناسی، چون در گذشته بهره برداری بی رویه منابع طبیعی، چرای شدید دام در عرصه های جنگلی و قطع سرشاخه های درختان جهت تغذیه دام ها، جنگل های استان اشکوب بندی طبیعی و کلیماکس خود را از دست داده و غالباً به صورت (جست)گروه های نامنظم درآمده اند و اختلاف معنی داری بین اشکوب های درختی و درختچه ای وجود ندارد لیکن با این وجود در پوشش های گیاهی مناطق مرتفع و کوهستانی شمال غربی استان سه اشکوب و در قسمت های کم ارتفاعتر جنوب شرقی استان دو اشکوب قابل تشخیص است.
اشکوب های مناطق مرتفع شمال غربی استان بدین صورت است که گونه غالب اشکوب بالایی را بلوط ایرانی (Quercus Persica) و مازو (Quercus infectoria) تشکیل می دهند در این نقاط افزایش ارتفاع (1550 تا 1600 متر به بالا) گونه هایی نظیر بنه، کیکم، ارژن به صورت پراکنده با بلوط همراه می شوند و در نقاط پست تر این نواحی نیز گونه ای زالزالک به همراه بلوط قابل مشاهده است.
اشکوب میانی نیز گونه هایی نظیر بادامک Amigdalus0 s و آلبالوی وحشی قابل مشاهده است که به علت تراکم کم و محدودی که دارند از اهمیت قابل توجهی برخوردار نیستند.
اشکوب های تحتانی یا زیرین در این جنگل ها عموماً شامل انوع گرامینه ها، فرفیون، گل رنگ و ...
بوده و در نقاطی که پوشش جنگلی قطع گردیده و تنک شده اند، گونه های دافته، نوار جنگلی به سمت جنوب شرقی حرکت کنیم از انبوهی گونه مازو کاسته شده و تدریجاً حذف می شود به طوری که گونه غالب، تنها بلوط ایرانی است.
در قسمت های نسبتاً کم ارتفاعتر جنوب شرقی استان نیز جنگل های دو اشکوبه قابل مشاهده اند به طوری که اشکوب بالایی را گونه بلوط به همراه زالزالک، ارژن و ....
تشکیل می دهد و اشکوب زیرین نیز شامل گونه های علفی نظیر انواع گراسمها، فورب های یک ساله و .....
است.