تغییر مواد محلول و یا معلق و یا تغییر درجه حرارت و دیگر خواص فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژیکی آب درحدی که آن را برای مصارفی که برای آن مقرر شده است مضر یا غیر مفید سازد آلودگی آب گفته می شود.
برهمین اساس , آلودگی آب در زیر گروه های ذیل طبقه بندی می گردد :
· آلودگی بیولوژیکی
· آلودگی شیمیایی
· آلودگی حرارتی
· آلودگی فیزیکی
آلودگی بیولوژیکی:
به دلیل تخلیه مواد آلی و بالا رفتن میزان BOD در فاضلاب اکسیژن منابع آبی مصرف شده و میکروارگانسیم های بی هوازی در چنین محیطی رشد می نمایند بنابراین پس از مدتی بوی نامطبوع سولفید هیدروژن، متان و آمونیاک از آن به مشام رسیده و رنگ آب به مرور تیره می گردد .شاخص اندازه گیری آلودگی بیولوژیکی گروهی از باکتریهای کالیفرمی که اصطلاحاً Ecoli نامیده می شوند میباشد
آلودگی شیمیایی :
بالا رفتن میزران COD به دلیل مصرف بعضی از مواد شیمیایی باعث مصرف اکسیژن محلول در آب و از بین رفتن شرایط متعارف زیستی آبزیان میگردد .
همچنین تغییرات PH موجب برهم خوردن تعادل اکولوژیک محیط آبی شده و فعل و انفعلات شیمیایی را تسریع مینماید .
افزوده شدن فلزات سنگینی مانند کروم ، نیکل ، سرب و همچنین محصولات فرعی صنایع پلاستیک سازی مانند PCB-Pvc و ضایعات رادیواکتیو و...
در دور تسلسل زنجیره غذایی و در ارگانیزمهای بالای هرم غذایی تجمع یافته و اثرات این مواد به صورت بارز در موجودات راس هرم غذایی مانند انسان قابل مشاهد است.
(تجمع بیولوژیک)
آلودگی حرارتی:
به میزان هر 10 درجه سانتیگراد افزایش دما ،متابولیسم آبزیان دو برابر میشود و بنابر این مصرف اکسیژن نیز افزایش مییابد .
از طرف دیگر افزایش دمای اب باعث خروج گازهای محلول در آب از جمله اکسیژن میگردد.این دومسئله در کنارهم میتوانند باعث کاهش میزان اکسیژن محلول در آب وازبین رفتن شرایط زیستی برای آبزیان گردند.
آلودگی فیزیکی:
ازدیاد مواد معلق باعث افزایش کدورت منابع آبی ودر نتیجه کاهش عبور نور خورشید به اکوسیستم آبی ودر نهایت منتج به کاهش فعالیتهای هوازی در سطوح پایینی اب میگردد.از طرف دگر موادی ازقبیل مواد نفتی ،چربی،روغن ومواد رنگی علاوه بر افزایش COD که موجب بالارفتن بار آلودگی ورشد میکروارگانیسمهای بیماریزا در محیطهای آبی میگردد با ایجاد لایه نازکی بر سطح آب علاوه بر ایجاد چشم انداز نامطلوب ،مانع انجام عملیات فتوسنتز یا همان اکسیژن گیری آبها میشود.
آلودگی آبها: به وسیله سموم دافع آفات گیاهی و یا ریختن کودهای شیمیایی ، آبها آلوده میشوند.
آیا فکر جدیدی دارید که از هدر رفتن آب در کشاورزی جلوگیری کند.
تامین آب آشامیدنی شهر و روستا مردم به آب سالم برای آشامیدن و پرداختن به امور بهداشتی نیاز دارند.
تامین آب با صرف هزینه و سرمایه گذاری زیاد انجام میشود.
در تامین آب سالم و مناسب ، به مراحل زیرین پرداخته می شود: کشف منابعی که برای آشامیدن و سایر مصارف مردم مناسب باشد.
جمع آوری آبهای سطحی یا بهره برداری از آبهای زیرزمینی تصفیه آب برای از بین بردن آلودگیهای احتمالی انتقال آب از محل تصویه به محل های مصرف (شهر و روستا) مراقبت از تاسیسات ، کانالها و لوله های انتقال آب همه موارد اخیر به تخصص ، هزینه و زمان نیازمند است.
بنابراین ، در مناطق شهری و روستایی آبهای آشامیدنی لوله کشی شده یا تصفیه شده با صرف مخارج زیادی فراهم می شود و باید در استفاده از آنها دقت کافی به عمل آید.
زندگی شهرنشینی و تراکم جمعیت در شهرها و توجه به امور بهداشتی آنها سبب شده که نیاز بیشتری به آب آشامیدنی سالم احساس شود.
تامین آب مناطق شهری و روستایی گاهی سبب کاهش مورد نیاز کشاورزی و باغداری می شود.
بهره برداری از اب در صنایع در اوایل قرن بیستم ، از کل مصارف آب در جهان ، حدود 6% در بخش صنایع مصرف می شد.
هم اکنون این رقم 4.5 برابر شده است.
در ایران فقط 5% از کل مصرف آب مربوط به صنایع می باشد.
آبی که به صنایع می رسد، معمولاخیلی زود کیفیت خود را از دست می دهد.
یا گرمای آن زیاد می شود و یا آلودگی شیمیایی و میکروبی پیدا می کند.
گرمای آب مورد نیاز صنایع را می توان با برجک های خنک کننده گرفت و آب را دوباره یا چندباره مورد استفاده قرار داد.
اما رفع آلودگی شیمیایی یا میکروبی به تخصص و هزینه زیادی نیاز دارد.
البته آبهای آلوده صنعتی به مدت زیادی در طبیعت باقی می مانند.
بحران آب روند افزایش جمعیت و گسترش منابع و نیاز به آب برای تامین غذای بشری سبب شده است که آب به عنوان یک عامل حیاتی و بوجود آورنده بحران تلقی شود.
کافی است برای پی بردن به ارزش آب و نقش آن در ایجاد تنش های سیاسی به جدالهای سران کشورها بر سر تقسیم آبها و مرزهای آبی توجه شود.
برای حل این بحران استفاده از آب رودخانه ها تا یک سقف معینی مجاز است.
آبهای مرزی حتی جنگهایی را بین کشورها به وجود آورده و اختلافات اساسی ایجاد کرده که با مصرف مناسب و برنامه ریزی دقیق در مصرف می شود از این بحرانها خلاصی یافت.
مصرف بهینه آب بر اساس بررسی های به عمل آمده میانگین آب مصرفی سرانه جهان (صنعتی ، کشاورزی و آشامیدنی) در حدود 580 مترمکعب برای هر نفر در سال است.
متاسفانه این رقم در ایران با کمبود منابع آب ، 1300 متر مکعب در سال است.
این امر بیانگر اتلاف منابع آب و اسراف بیش از حد منابع حیاتی است.
مقدار مصرف سرانه آب لوله کشی آشامیدنی در شهرهای ایران در حدود 142 متر مکعب در سال است که از مصرف سرانه برخی کشورهای اروپایی پرآب ، مانند اتریش (108 مترمکعب درسال) و بلژیک (105 مترمکعب درسال) بیشتر است.
یکی از دلایلش این است که در ایران از آب آشامیدنی تصفیه شده برای شستشوی اتومبیل ، حیاط ، آبیاری باغچه ها ، استحمام ، لباسشویی و ظرفشویی استفاده می شود.
در حالی که در اکثر کشورها آب آشامیدنی از آبی که به سایر مصارف می رسد ، جداست.
برای بهره برداری درست از آبهای آشامیدنی بهداشتی ، شاید بهترین راه جدا کردن آب آشامیدنی از آبهای مصرفی دیگر است.
در کشاورزی بایستی روشهای آبیاری متناسب با محیط باشد و یا از روشهای جدید آبیاری استفاده شود که اتلاف آنها کم است.
مثلا آبیاری بارانی یکی از راه های بهره برداری از آبها در کشاورزی است.
تهیه آبهای آشامیدنی بهداشتی شهر و روستا به علت اینکه تصویه می_ شوند، بسیار پرهزینه از آبهای کشاورزی و صنعتی است.
بنابراین ، باید در مصرف این آبها دقت کافی به عمل آید.
آلودگی آبها مسائل بهره برداری از منابع آب جهان فقط به مصرف نادرست بر نمیگردد.
گاهی انسان با کارهای نادرستش ماهیت آب را تغییر می دهد که به آن آلودگی آب گویند.
آلودگی آب تغییرات فیزیکی ، شیمیایی و زیستی (میکروبی) را شامل می شود.
که عمده ترین این آلودگیها را در زیر لیست می کنیم.
وارد کردن زباله های صنعتی یا خانگی در آب ریختن فاضلاب صنعتی ، خانگی و بیمارستانی در آب آلودگی حرارتی آب که از طریق عملیات صنعتی در آب رودخانه ها ایجاد می شود.
مثلا نیروگاه های تولید برق ، تولید فلزات و برخی کالاهای دیگر سبب آلودگی حرارتی آب می شوند.
گرم شدن آب ارگانیسم موجودات زنده جهان را به هم می زند.
زیرا برخی از گیاهان ، ماهیها و موجودات زنده آبزی در آب رودخانه ها و دریاچه ها تا دمای خاصی می توانند تحمل کنند و دمای بیشتر یا کمتر از آنها حیات آنها را به خطر می اندازد.
بنابراین ، آلودگی حرارتی نیز در نوع خود مهم است.
وارد کردن سموم دافع آفات گیاهی و کودهای شیمیایی آب را آلوده می کند.
ورود مواد شیمیایی و عناصر نامطلوب در آب ، سبب آلودگی شیمیایی آن شده و چون آب در طبیعت در گردش است ، آلودگی آب سریعا گسترش می یابد.
جیوه ، سرب ، مواد شیمیایی سمی ، از خطرناکترین آلوده کننده های آب هستند و برخی از این مواد ، سالها در محیط باقی می مانند و حیات جانداران و گیاهان را به خطر می اندازند.
چکیده: میزان مصرف آب در بخش کشاورزی ایران بیش از سایر بخش هاست.
تامین مصرف آب آشامیدنی شهر و روستاها با صرف هزینه ها و بحران آب منجر به بروز اختلافات و تنش ها بین کشورها می شود.
یکی از راه های مصرف بهینه آب جدا نمودن آب آشامیدنی از سایر آبهای مصرفی است.
انسان با فعالیت های خود سبب آلودگی آب به طرق مختلف می گردد.