دانلود مقاله آلودگی هوا

اولین آلاینده‌های هوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بوده‌اند.

دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مه‌های رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسانها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار می‌رفته‌اند.

به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان .

آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولا ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسانها نمی‌کنند.

این در حالی است که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می‌نمایند که بیم آن می‌رود، بخشهایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسانها گردد.



تاریخچه آلودگی
دود یکی از قدیمیترین آلاینده‌های هوا است که برای سلامت بشر مضر است.

زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره‌های زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد.

در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم بعنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد.

در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان می‌گوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.
علی‌رغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند.

تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظه‌ای در آلودگی هوا بوجود نیامد.

چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانه‌های دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد.


مشکلات آلودگی هوا
شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها می‌توان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیگاگو سینسنیاتی به سال ۱۸۸۱ نام برد.

ولی اجرای این قوانین و قوانی مشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن تقریبا کاری انجام نشد.

در سال ۱۹۳۰ در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی مه دود در یک فضای معین محبوس گردید.

در نتیجه ۶۳ تن جان خود را از دست داده و چندین هزار تن دیگر بیمار شوند.

حدود ۱۸ سال بعد در شرایط مشابهی در ایلات متحده آمریکا یکی از اولین و بزرگترین فاجعه‌های زائیده آلودگیها رخ داد، یعنی ۱۷ نفر جان خود را باختند و ۴۳ درصد جمعیت نورا، پنسلوانیا بیمار شدند.
درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال ۱۹۵۲، که نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید.

در روز سه شنبه ۴ دسامبر سال ۱۹۵۲ حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد و این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب رسانده بود و بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشمها، سوزش گلو و سرفه‌های زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در ۹ دسامبر از سطح شهر دور شوند ۴۰۰ مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند.

این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیاییها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال ۱۹۵۶ کافی بود.

قانون کنترل آلودگی هوا
این قانون در ایالات متحده امریکا قانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی ۱۵۹_۸۴) به تصویب رسید.

اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرتر گردید.

این قانون یکبار در سال ۱۹۶۰ و بار دیگر در سال ۱۹۶۲ بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال ۱۹۶۳ (قانون عمومی ۲۰۶_۸۸) که برنامه‌های ناحیه‌ای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق می‌کرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه می‌داشت، الحاق گردید.

این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه ۱۹۶۰ میلادی پی ریزی شد.
اجرای قانون هوای تمیز
اجرای قانون هوای تمیز در سال ۱۹۷۰ به آژانس نو بنیاد حفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید.

قانون به وضع استانداردهای درجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت.

استانداردهای اولیه متکی بر معیارهای کیفیت هوا، برای حفظ سلامت عموم مردم، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر می‌گیرد.

در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند برای حفظ رفاه عموم انسانها، به علاوه گیاهان، جانوران، اموال و دارائی هستند.
اصطلاحات قانون هوای تمیز به سال ۱۹۷۷ به تقویت باز هم بیشتر قوانین موجود پرداخته است و ملتها را به تمیز نگهداشتن مورد ارزیابی و اصلاح دوباره قرار گرفتند.

اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود، کاملا متحمل است که کنترل آلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر و سالمتر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود.
بحران آلودگی هوا، ریشه‌ها، عواقب و راه‌حل‌ها
آلودگی هوا ناشی از سوخت فسیلی خودروها در ایران، به خصوص در شهرهای بزرگ و بویژه در کلان شهر تهران در وضعیت بحرانی و خطرناکی به سر می‌برد.

آلودگی هوا در تهران در موارد متعددی به حدی رسیده است که مقامات محیط زیست و مقامات بهداشتی کشور وضعیت آلودگی هوا را خطرناک اعلام کرده و خروج از منزل را برای مردم خطرناک اعلام کرده اند.

آخرین مورد آن روز12 دی 1383 بود که به دلیل آلودگی هوا در 13 دی مهدهای کودک و مدارس ابتدایی و راهنمایی تهران تعطیل گردید.

آلودگی‌های شهری تا یکصد کیلومتر را تحت‌الشعاع قرار داده سوانح رانندگی را افزایش می‌دهد و با کاهش دما آلودگی هوا تشدید می‌شود و در فصل تابستان نیز مه دود شیمیایی در سطح زمین شکل می‌گیرد که نوعی از آلودگی هوا است.

گاز سمی ازن در اثر شدت گرمای زیاد، تابش شدید نور خورشید و خشکی هوا تولید می‌شود و در مجاورت با NOXهایی که از اگزوز خودروها منتشر می‌شود تشکیل مه دود شیمیایی در سطح زمین می‌دهد.
بررسی‌های اولیه حاکی از آن است که این شرایط در برخی روزهای گرم سال در شهر تهران رخ می‌نماید و موجب دشواری‌های تنفسی و آسیب دستگاه تنفسی شهروندان می‌شود.

سرفه، سوزش چشم و تنگی نفس در سالمندان و کودکان از آثار سوء این گاز خطرناک است.

همچنین گاز ازن در طبیعت باعث تخریب برگ گیاهان شده و به علت نفوذ در اشیای پلاستیکی آنها را دچار آسیب می‌کند.

خشکی درختان و خزان زود رس گیاهان از عوامل این گاز خطرناک است
۶۵ درصد درصد آلودگی هوای تهران ناشی از خودروها است.

روزانه ۲۰۱ میلیون کیلو دی اکسید کربن وارد هوای ایران می‌شود.

به نحوی که بنزن هوای تهران ۱۰۰ برابر توکیو است.

عمده آلاینده‌هایی که باعث آلودگی هوای شهر تهران شده‌اند عبارتند از: مونوکسید کربن - دی اکسید گوگرد - دی اکسید نیتروژن،‌ هیدروکربورها و ذرات معلق.

مناطق ۱۲ با ۹۹/۱۷ درصد و ۱۱ با ۴۳/۱۶ درصد بیشترین آلودگی مونوکسید کربن را دارند.

طبق آخرین گزارشات بخش حمل و نقل بیشترین سهم را در آلودگی هوا دارد.

مونوکسید کربن یکی از آلاینده‌های گازی خطرناک می‌باشد.

آلودگی هوا تهدید دائم و جدی بر سلامت و بهداشت جامعه و نیز محیط زیست دارد.

بررسی خطرات زیست محیطی حاصل از سوخت بنزین نشان می‌دهد عمده‌ترین آلاینده‌های این سوخت، اکسیدهای نیتروژن، مونواکسید کربن و هیدروکربورهای نسوخته در محیط زیست است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد مونواکسید کربن با هموگلوبین خون ترکیب پایداری را تشکیل می‌دهد که این ترکیب از رسیدن اکسیژن مطلوب به سلول‌ها جلوگیری کرده و سوخت و ساز سلول را مختل می‌کند.

سرعت ترکیب اکسیدهای نیتروژن با هموگلوبین خون هزار مرتبه سریعتر از سرعت ترکیب مونواکسید کربن با هموگلوبین است که موجب تشکیل مواد سرطان زا در خون می‌شود و ۲۰۰ برابر بیش از جذب اکسیژن است.

تمایل جذب هموگلوبین خون با مونوکسید کربن و اثرات سوء آن بر سلامتی بصورت اختلال در بینایی، تار دیدن، خستگی، سردرد و خواب آلودگی بروز می کند و باعث ایجاد تغییر در عملکرد قلب و شش می‌شود.

آلودگی هوا باعث کاهش وزن نوزاد می‌شود و بر میزان مرگ و میر کودکان تأثیر می‌گذاردزیرا حساسیت‎‎ نوزادان‎ به‎ آلودگی‎ هوا بیشتر است.

ابتلای کودکان به سرطان خون اولین پیامد زندگی در خیابان‌های پر ترافیک است.

منواکسید کربن ابتلا به بیماری‌های قفسه سینه در کودکان را افزایش و انجام فعالیت‌های مغزی را در افراد کاهش می‌دهد.

آلودگی هوا باعث عفونت‌های شدید تنفسی (ARI) در کودکان و اطفال، بیماری‌های مزمن تنفسی نظیر تنگی نفس و برونشیت، سرطان ریه و ابتلا به سرطان معده شده و اختلالات ژنتیکی و ابتلا به بیماری‌های موروثی و اختلال در حافظه را افزایش داده، حملات آسم را تشدید نموده و به DNA آسیب می‌رساند.

مطالعات‎ دانشمندان‎ کانادایی‎ نشان‎ می‎‎‎ دهد آلودگی هوا نـاشـی از خودروها جهش‎ و آسیب‎ ژنتـیکـی‎ در حیوانات‎ و انسان‎ را سبب‎ می‎ شود.

آلودگی هوا همچنین حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و آنرا از املاح تهی می‌کند.

آلودگی هوا در جهان آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر است.

آمار بین‌المللی خسارات ناشی از آلودگی هوا نشان می‌دهد که بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا چهارمین رتبه مرگ و میر را به خود اختصاص داده اند.

به گزارش سازمان ملل متحد هر ساله 3 میلیون نفر از مردم جهان به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

فقط در فرانسه سالانه ۶ هزار نفر به علت آلودگی هوا می‌میرند.

مطالعات اپیدمیولوژی در کشور هلند نشان می‌دهد سالیانه ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر به دلیل قرارگرفتن در معرض ذرات معلق دچار مرگ ناگهانی می‌شوند.

این نوع مرگ و میر بیش از ۴ برابر نرخ مرگ ناشی از ایدز، ۶/۲ برابر نرخ مرگ ناشی از سرطان خون و ۵/۱ برابر تلفات ناشی از تصادفات رانندگی برآورد شده است.

بر اساس مطالعات جدید محققان در آمریکا، در شیکاگو به‎ ازای‎ افزایش‎ ۱۰ میکروب‎ گـرم‎ آلاینده‎‎ در هر متر مکعـب‎ هـوا ۸ درصـد بـه تعداد مبتلایان‎‎ به‎‎‎‎ سرطان ریه اضـافـه شـده است." آلودگی هوای تهران ۸/۲ برابر استاندارد جهانی است.

تحقیقات انجام شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوا و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران حاکی است میزان این آلاینده‌ها در شهر تهران 2/8 برابر استاندارد جهانی است.

ذرات آلاینده‌های فلزی از قبیل کادمیوم، نیکل، ارسنیک، یون‌های سولفات و نیترات و هیدروکربن‌های چند حلقه‌ای از طریق انتشار در هوا عوارض سوء متعددی از قبیل کاهش بهره هوشی، کند ذهنی، ضایعات کبدی، ‌تنگی نفس و آمفیزم به وجود می‌آورد.

مرگ و میر آلودگی هوا در تهران خطر مرگ و میر شهروندان تهرانی با افزایش ذرات معلق افزایش می‌یابد.

نتایج حاصل از یک مطالعه منطقه‌ای در تهران نشان داد که در مدت 140 روز، 1160بیمار تهرانی به دلیل مشکلات تنفسی و قلبی ناشی از آلودگی هوا در 5 بیمارستان تحت معالجه قرار گرفتند.

بر پایه این گزارش سالانه 4000 مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در تهران رخ می‌دهد که علاوه بر این تعداد مشابهی نیز که به بیماری سرطان ریه مبتلا شده‌اند و در معرض اکسیدهای نیتروژن بوده‌اند گزارش شده است.

روزانه ۱۲۰۰ تن آلاینده در هوای تهران پخش می‌شود.

این در حالی است که رشد سالانه انتشار Co2 در کشور ۲۵ درصد است.

مجموعه عوامل فوق نشان می‌دهد که وضعیت آلودگی هوا در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و همواره رو به وخامت می‌گذارد.

لذا باید برای اصلاح وضعیت موجود چاره‌ای اندیشیده شود.

براساس تحقیقات انجام شده می‌توان با حذف حداقل 4 سفر کوتاه درون شهری و غیرضروری با اتومبیل شخصی در طول یک سال از انتشار 100 کیلوگرم منوکسید کربن جلوگیری کرد.

بر اساس مطالعات انجام شده در یکی از دانشگاه‌های آمریکا، انتشار هر تن از مواد آلاینده هوا معادل 5300 دلار هزینه‌های جنبی ( بیماری، تخریب ابنیه تاریخی، کثیف نمودن پوشاک و اثاثیه منازل و ...) بر جوامع تحمیل می‌کند که تنها برای سال 1380 در ایران این برآورد بالغ بر 1/1 میلیارد دلار می‌شود.

مبلغ 1/1 میلیارد دلار هزینه‌های جنبی آلودگی هوا بر اساس محاسبه فوق‌الذکر و با احتساب هر دلار 865 تومان معادل 5/951 میلیارد تومان می‌شود.

این رقم دو برابر کل فصل خدمات درمانی در بودجه سال 1383 است که معادل 415 میلیارد تومان است.

مقایسه رقم فوق با بودجه‌های درمانی سال 1383 کشور اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد.

به گزارش بانک جهانی ضرر و زیان مالی ناشی از آلودگی هوا در ایران در سال 2001 میلادی(1379) حدود 7 میلیارد دلار ارزیابی و برآورد شد که اگر سیاستهای تولید و مصرف انرژی در ایران اصلاح نشود، ضرر و زیان ناشی از آلودگی هوا توسط بخش حمل و نقل به 4/8 میلیارد دلار خواهد رسید مطالعات مربوط به کاهش آلودگی هوا در تهران به یک شرکت ژاپنی محول گردیده است.

این شرکت نتیجه مطالعات خود را در اختیار شهرداری و سازمان محیط زیست قرار داده است.

راههای مختلفی برای اصلاح وضعیت موجود وجود دارد.

مدیریت سفر، استفاده از وسایل نقلیه عمومی به جای وسیله نقلیه شخصی،‌ توسعه مترو، توسعه مخابرات و استفاده از این امکانات به جای تردد از جمله این موارد است.

یکی از راه های مهم در کاهش ترددها کاهش تقاضای سفر است،‌بدین معنی که با اتخاذ تدابیری نیاز مردم به تردد کاهش یابد.

بخشی از ترددها را مراجعه به ادارات تشکیل می دهد.

با اتخاذ تدابیر اداری از جمله با مدیریت اطلاع رسانی به ارباب رجوع در امور اداری،‌ بویژه اطلاع رسانی غیر حضوری می توان بخشی از این ترددها را کاهش داد.

ایجاد و تقویت پایگاه های اینترنتی و برقراری دولت الکترونیک می تواند نقش موثری در آینده ایفا نماید.

یارانه بنزین و ارزانی فوق العاده قیمت آن نیز از عوامل یاست که موجب مصرف بی رویه بنزین و تقویت میل یه استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی شده است، ضمن اینکه اختصاص یارانه به بنزین دولت را از بامکان اختصاص بودجه بیشتر برای تقویت حمل و نقل عمومی محروم کرده است.

متأسفانه شرکت ژاپنی مورد اشاره در مطالعات خود موضوع کاهش تقاضای سفر را مورد توجّه قرار نداده است.

اطـّلاع رسانی در امور اداری ارباب‌رجوع مزایای مختلفی دارد که یکی از این مزایا تأثیر مثبتی است که در حد خود در کاهش آلودگی هوا و در نتیجه کاهش عواقب آلودگی هوا، از جمله کاهش مرگ و میر ناشی از آن بر جای می‌گذارد و به رفع یا جلو گیری از بحران آلودگی هوا که بخشی از آلودگی محیط زیست را تشکیل می‌دهد منجر می‌گردد.

مراجعه به ادارات تهران حدود 244 هزار مورد در روز است که 100 هزار مورد مراجعه روزانه به ادارات تهران که از طریق اطلاع رسانی قابل اجتناب است که حدود 41 درصد از مراجعات را تشکیل می دهد.

با احتساب یک سفر رفت و یک سفر برگشت برای هر مراجعه اداری می توان گفت که با اطلاع رسانی در امور اداری می توان جلوی روزانه 200 هزار سفر شهری و بین شهری را گرفت که 7/96 درصد آن یعنی 193400 سفر را سفر سواره تشکیل می دهد.

این مقدار سفر سواره 43/1 درصد از 5/13 میلیون سفر سواره (ساکنین تهران و ورودی و خروجی به تهران) را تشکیل می دهد که با اطلاع رسانی در امور اداری قابل حذف است.

با اطلاع رسانی در امور اداری می توان مردم را از روزانه 100 هزار مورد مراجعه به ادارات در تهران بی نیاز کرد.

به عبارتی دیگر با اطلاع رسانی در امور اداری می توان حدود 41 درصد از کل مراجعات به ادارات تهران و حدود 43/1 درصد از کل سفرهای سواره تهران (شامل سفرهای درون شهری ساکنین و سفرهای ورودی و خروجی به تهران) را کاهش داد.

در تهران روزانه حدود 13 میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود، در کل کشور مصرف روزانه بنزین در سال 1383 به طور متوسّط روزانه 62 میلیون لیتر است.

بنابراین اگر فرض شود که در صورت اطـّلاع‌رسانی غیر حضوری امور اداری به ارباب‌رجوع 43/1 از ترددها و 43/1 درصد از مصرف سوخت در کل کشور کاهش پیدا کند، می‌توان گفت که روزانه حدود 887 هزار لیتر بنزین در سراسر کشور صرفه جویی خواهد شد.

صرفه جویی دولت در یارانه بنزین از محل کاهش تردد در کل کشور، حاصل از اطـّلاع‌رسانی غیر حضوری به ارباب‌رجوع، سالانه معادل 77 میلیارد و 700 میلیون تومان می‌شود.

مصرف بنزین به طور طبیعی موجب آلودگی هوا می‌شود.

۶۵ درصد آلودگی هوای تهران ناشی از خودروهاست.

اگر 50 درصد آلودگی‌های شهر تهران ناشی از خودروهای سواری در نظر گرفته شود، در نتیجه 600 تن آلاینده در تهران مربوط به سفرهای سواره در تهران است.

اگر اطـّلاع‌رسانی امور اداری بتواند 43/1 درصد ترددهای شهری و به همین نسبت مصرف بنزین و آلودگی هوا را کاهش دهد، در نتیجه از روزانه معادل 58/8 تن و سالانه معادل31310 تن از آلایندگی هوای تهران کاسته خواهد شد.

بر اثر اطـّلاع‌رسانی غیر حضوری به ارباب‌رجوع در امور اداری می‌توان سالانه از 4 میلیارد و 812 میلیون تومان زیان ناشی از آلودگی هوای تهران جلوگیری کرد.

با اطـّلاع‌رسانی غیر حضوری امور اداری روزانه بیش 5/8 تن و سالانه معادل 3131 تن از آلایندگی هوای تهران کاسته خواهد شد.

همانطوربر اساس مطالعات انجام شده در یکی از دانشگاه‌های آمریکا، انتشار هر تن از مواد آلاینده هوا معادل 5300 دلار هزینه‌های جنبی ( بیماری، تخریب ابنیه تاریخی، کثیف نمودن پوشاک و اثاثیه منازل و ...) بر جوامع تحمیل می‌کند اگر در ایران هزینه هر تن آلاینده یک سوم رقمی فرض شود که دانشگاه آمریکایی فوق الذکر محاسبه کرده است در نتیجه با توجّه به رقم 3131 تن آلاینده کمتر در تهران ناشی از اطـّلاع‌رسانی، می‌توان گفت که سالانه از زیان مالی معادل 5 میلیون و 531 هزار دلار، معادل بیش از 4 میلیارد و 812 میلیون تومان جلوگیری خواهد شد.

اگر 62 میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین در کشور با 13 میلیون لیتر مصرف روزانه در تهران مقایسه گردد، می‌توان نتیجه گرفت که می‌توان با اطـّلاع‌رسانی در امور اداری سالانه حدود 23میلیارد تومان از زیان‌های ناشی از آلودگی هوا در کشور کاست.

با اطـّلاع‌رسانی در امور اداری می‌توان سالانه حدود 23 میلیارد تومان از زیان‌های ناشی از آلودگی هوا در کشور کاست.

جدول زیر هزینه های خسارت به محیط زیست در طی سالهای 1384 تا 1400 را تا نشان می دهد.

پیش بینی مصرف بنزین در این سالها با ادامه روند کنونی ملاک محاسبات قرارگرفته است.

هوای آلوده چیست؟

هر ماده‌ای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی و زیستی آن را تغییر می‌دهد و به چنین هوای تغییر یافته ، هوای آلوده گویند.

عوامل آلوده کننده هوا عوامل طبیعی: فوران‌های شدید آتشفشان ، وزش توفان ، بادهای شدید و … ، گازها و ذراتی را وارد هوا می‌کنند و سبب آلودگی آن می‌شوند.

فعالیت انسان: کارخانجات صنعتی ، کشاورزی ، شهرسازی ، وسایل گرمازا ، نیروگاهها ، وسایل نقلیه و ...

، از عوامل آلوده کننده هوا هستند.

مواد آلوده کننده هوا منوکسید کربن: گاز سمی منوکسید کربن ، بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنها بنزین می‌باشد.

این خودروها مقدار زیادی گاز CO را از طریق لوله اگزوز وارد هوا می‌کنند.

دی‌اکسید گوگرد: عمدتا مربوط به نفت کوره (نفت سیاه) است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اکسیدهای نیتروژن دار: بطور عمده مربوط به نفت کوره ، گازوئیل و مقدار کمتری مربوط به مصرف بنزین و نفت سفید است.

هیدروکربن‌های سوخته نشده: عمدتا مربوط به خودروهایی است که بنزین مصرف می‌کنند.

نفت کوره و گازوئیل در این مورد سهم کمتری دارند.

ذرات ریز معلق: بطور عمده ، از سوختن نفت کوره حاصل می‌شود.

برمید سرب: در نتیجه مصرف بنزین در موتور اتومبیل‌ها حاصل می‌شود.

سایر ترکیبات سربی: بنزین خودروها اغلب دارای ماده‌ای به نام تترا اتیل سرب است که به منظور روان کردن کار سوپاپ‌ها و به‌سوزی بنزین به آن اضافه می‌شود.

این ماده هنگام سوختن بنزین ، باعث پراکنده شدن ذره‌های جامد و معلق ترکیبات سرب در هوا می‌شود که هم سمی‌اند و هم به صورت رسوب‌های جامد وارد دستگاه تنفسی می‌شوند.

بالا ، بالا ، بالاتر در جایی دور ، بالای سر ما ، لایه نامرئی و ظریفی از اوزون وجود دارد که ما را از تشعشعات خطرناک ماورای بنفش خورشیدی محافظت می‌کنند.

لایه ازن قرنهاست که آنجا بوده است.

...

و دورتر ولی اکنون انسان این سپر محافظ را از بین می‌برد.

کلرو فلوئورو کربنها (CFCS) ، هالونها (halons) ) و سایر مواد شیمیایی مصنوعی ، در 10 تا 50 کیلومتری بالای سر ما شناورند.

آنها تجزیه شده ، مولکولهایی آزاد می‌کنند که اوزون را از بین می‌برد.

CFC ها چه موادی هستند؟

CFC ها موادی هستند که صدها مصرف گوناگون دارند.

زیرا آنها تقریبا غیر سمی و مقاوم در برابر شعله بوده ، براحتی تجزیه نمی‌شوند.

به خاطر چنین پایداری ، آنها تا 150 سال باقی خواهند ماند.

گازهای CFC به آرامی تا ارتفاعات 40 کیلومتری صعود کرده و در آنجا تحت نیروی عظیم تشعشعات ماورای بنفش خورشید شکسته شده ، عنصر شیمیایی کلر را آزاد می‌کنند.

بعد از آزادی هر اتم کلر قبل از برگشت به زمین که سالها طول می‌کشد، حدود صد هزار مولکول اوزون را از بین می‌برد.

سه و شاید پنج درصد لایه ازن در سطح جهان تاکنون توسط گازهای CFC تخریب شده است.

بعدش چی؟

با تخریب ازن در لایه‌های بالای اتمسفر ، کره زمین اشعه ماورای بنفش دریافت می‌کند که موجب بروز سرطان پوست ، بیماری آب مروارید چشم و تضعیف سیستم دفاعی بدن می‌شود.

با نفوذ بیشتر اشعه ماورای بنفش از لایه‌های اتمسفر ، اثرات آن روی سلامتی بدتر شده ، بهره‌دهی محصولات کشاورزی و جمعیت ماهی‌ها کاهش خواهد یافت و آسایش هر فرد روی این سیاره تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

نگرانی روز افزون اثرات زیست محیطی مقادیر عظیمی از مواد زاید خطرناک که هر ساله تولید می‌شود، موجب نگرانی بیش از پیش شده است.

در سال 1983 ، 266 میلیون تن مواد زاید خطرناک تولید شده است.

تهدید اکوسیستم‌ها کشورهای پیشرفته بیش از هفتاد هزار ماده شیمیایی مختلف تولید می‌کنند که بیشتر آنها بطور کامل از نظر ایمنی آزمایش نشده‌اند.

استفاده نامحتاطانه از این مواد ، مواد غذایی و آب و هوای ما را آلوده کرده ، اکوسیستمهایی را که ما به آنها متکی هستیم، شدیدا" تهدید می‌کند.

راهیابی مواد شیمیایی به محیط زیست مواد شیمیایی به بخش جدا نشدنی از زندگی روزانه ما تبدیل گشته‌اند.

ما از وسایل رفاهی مانند پلاستیکها ، پودرهای رختشویی و آروزولها که از مواد شیمیایی ساخته شده‌اند، استفاده می‌کنیم.

ولی اغلب از هزینه پنهانی که ناشی از آنهاست بی‌خبریم.

نهایتا آنها از طریق محلهای دفن زباله ، زهکشیها و فاضلابها به آب و یا زمین راه پیدا می‌کنند.

مواد سمی در پلاستیک‌ها اگر چه مصرف کنندگان به ندرت محصولات پلاستیکی را که روزانه ساخته می‌شود و بسته بندی‌ که در آن خرید می‌کنند، به مساله آلودگی سمی ربط می‌دهند، باید دانست که اکثر مواد شیمیایی که در تولید و ساخت پلاستیکها مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار سمی هستند.

برحسب درجه بندی EPA باید دانست که از 20 ماده شیمیایی که تهیه آنها موجب تولید بیشترین مقدار کل مواد زاید خطرناک می‌شود، پنج ماده شیمیایی از شش مورد اولی ، موادی هستند که بطور مستمر در صنایع پلاستیک‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آلودگی هوا و باران اسیدی باران اسیدی چیست؟

یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است.

در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌های کارخانه‌ها میزان دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید ازت در هوا افزایش یافته است.

این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند و به صورت اسید نیتریک و اسید سولفوریک در می‌آید.

این ذرات اسیدی مسافت‌های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند.

چنین بارش‌هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید.

پیامدهای باران اسیدی باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی بخصوص در ساختمان‌هایی که از سنگ مرمر یا آهک ساخته شده باشند، می‌شود.

باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و حتی ممکن است مواد سمی را وارد خاک‌ها کند .

باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آنها بخصوص در برابر سرما می‌شود.

اوزون چیست؟

اوزون که جزء اصلی مه دود است، گازی است که از ترکیب اکسید نیتروژن و هیدروکربنها در حضور نور آفتاب بوجود می‌آید.

در اتمسفر ، ازن بطور طبیعی به صورت لایه‌ای که ما را از اشعه ماورای بنفش محافظت می‌کند، وجود دارد.

ولی زمانی که در سطح زمین تولید شود، کشنده است.

اوزون از کجا می‌آید؟

اتومبیلها ، کامیونها و ...

، یکی از اصلی ترین منابع اوزون هستند.

در سال 1986 ، مقدار حیرت انگیز 6.5 میلیون تن هیدروکربنهای مختلف و 8.5 میلیون تن اکسیدهای نیتروژن توسط خودروهای موتوری وارد هوا شدند.

نیروگاهها ، کارخانه‌های شیمیایی و پالایشگاههای نفت نیز سهم بزرگی در همین مساله دارند و نیمی از انتشار هیدروکربنها و نیتروژن در کشور آمریکا مربوط به آنهاست.

خطر مه دود صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون ، خطری است که هر 3 نفر از 5 نفر با آن روبرو هستند.

اکثر مردم نمی‌دانند که مه دود به غیر از انسان به سایر موجودات زنده هم آسیب می‌رساند.

مه دود ازنی ، مسئول صدمات زیاد به درختان کاج و نابودی محصولات کشاورزی در بسیاری از مناطق کشاورزی است.

منابع : 1- - خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، 12/10/1383.

2- - قلم سبز ایران، به نقل از آسمان آبی، 31/3/1383، http://irangreenpen.org/00news/002145.shtml 3 - به نقل از پایگاه اینترنتی صدا و سیما 5/9/1383، http://www.irib.ir/health/html/Airpolution-in-Tehran-830904.htm http://irangreenpen.org/00news/002952.shtml 4 - گزیده‌ای از تحقیق تیمور اشتری - سازمان بهینه سازی مصرف سوخت.

5 - خبرگزاری فارس‌، 21/9/1383،‌به نقل از گزارش بانک جهانی،: http://www.farsnews.com/NewsVm.asp?ID=114584 6 - رساله دکتری محمد حسن قدیری ابیانه تحت عنوان استراتژی مدیریت اطلاع رسانی دولت از نگاه امنیت ملی،‌ صص 279-298.

7 - تیمور اشتری، 1382.

سالمیلیارد تومان138485/24138545/2713861383013873313883/3613894013901/4413915/4813924/5313936/5813945/6413952/7113962/7813978613985/9413992/10414006/114