دانلود تحقیق هدف از نقشه کشی

به طور کلی نقشه های مورد نیاز اجزای کی ساختمان را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
1 – طراحی ساختمان : این نقشه ها را مهندسین آرشیتکت تهیه می نمایند.
2 – نقشه های اجرایی : مانند پلانهای مختلف ، برشها ،‌دتایلاه ، نماها و غیره.
3 – نقشه های تاسیسات : مانند نقشه های برق، آبرسانی،‌ فاضلاب ،‌تهویه .

اهمیت نقشه کشی در ساختمان :‌
نقشه کشی در ساختمان یکی از مهمترین دروس فنی است.

نقشه ، زبان افراد فنی است.

برای یک فرد فنی بسیار مهم است که این زبان را بشناسد و رموز آن را بداند.

بدین معنی که بتواند نقشه ای را درست و خوب ترسیم کند و قادر به درک و خواندن آن باشد.

نقشه کشی در رشته ساختمان هم کاری است فنی و هم هنری، یعنی یک نقشه را هم باید از نظر رعایت نکات فنی درست کشید و هم باید خوب و زیبا کشید.
آنچه به قسمت فنی مربوط است تسوط هنر آموز در کلاس بیان خواهد شد و شما فرا خواهید گرفت ولی قسمت دوم یعنی زیبا کشیدن را باید با تمرین و کوشش مداوم به دست آورد تا هم درست و هم زیبا ترسیم کنید.

وسایل نقشه کشی :
1 – تخته رسم و میز نقشه کشی.

2 – خط کشی T .

3 – خط کش اشل (مقیاس).

4- گونیاهای نقشه کی 30 ، 45 و 60 درجه.

5 – مداد پاک کن.

6 – برس نقشه کشی .

7- مدادهای نقشه کشی.

8 – مداد تراش.

9 – نوارچسب کاغذی.

10 – دستگاه نقشه کشی (درافتینک).

11 – چراغ میز نقشه کشی.

12- صندلی های نقشه کشی.

13- جعبه پرگار.

14- پرگار کشویی.

15- گونیای متحرک.

16- کاغذهای نقشه کشی.

17- کاتر یا برش دهنده.

18- خط کش فلزی.

19- نقاله.

20- شابلونها (اشکال هندسی، مبلمان ،‌تاسیسات، حروف و اعداد، شابلن خطط منحنی (پیستوله).

21- راپید شابلن نویسی.

22- راودیس 23- گرافوس.

24- راپید وگراف.

25- مرکب.

26- خط کش معمولی.

27- لتراست و زیباتون.

28- نوار دور نقشه.

29- دستگاه نوگیر یا نوارزن.

1 – تخته رسم (میز نقشه کشی):
تخته رسم را معمولا” از چوب درخت کاج و یا گردو می سازند تا در مقال عوامل جوی مثل گرما، سرما،‌ رطوبت مقاومت داشته باشند.

معمولا” در طرفین تخته رسمها باریکه ای از چوب سخت تعبیه می کنند.

تخته رسمها یا روی دو پایه شیب دار ثابت قرار می گیرند و یا اینکه روی دو پایه بلند که تخته رسم قابل بالا و پائین رفتن است نصب می شود.

در این حالت میتوان شیب تخته رسم را به دلخواه تنظیم کرد.

تخته رسمهایی که روی پایه های متحرک نصب می شوند، میز نقشه کشی نامیده می شوند و اندازه تخته رسم ها استاندارد شده است و در مقابل جدول زیر می باشد،‌ اما در بازار تخته رسمهایی غیر از اندازه های استاندارد شده نیز یافت می شود.

2 – خط کش T :‌
در انواع گوناگون چوبی، کائوچویی و فلزی و پلاستیکی وجود دارد از دو تیغه کوتاه و بلند تشکیل شده است که تیغه بلند آن بین 45 تا 150 سانتیمتر طول دارد و تیغه کوتاه آن از 10 الی 30 سانتیمتر است .

زاویه بین تیغه بلند و کوتاه 90 درجه است که با تکیه دادن تیغه کوتاه به کناره چپ میز تیغه بلند خط کشی به حالت افقی در جهت طول میز قرار می گیرد و با بالا و پائین بردن خط کش میتوان خطوط موازی افقی را رسم کرد و برای رسم خطوط عمودی گونیا را روی خط کش T قرار می دهند و خطوط عمودی را رسم می کنند.

در بعضی از دفاتر معماری و نقشه کشی معمولا” از خط کش قرقره ای استفاده میکنند این خط کش ها از دو طرف بوسیله دو نخ که از قرقره های روی آن زده شده اند به میز ثابت میشود و خط کش روی نخ ها حرکت می کند این خط کش ها دقیقتر از نوع اول هستند و با نصب آنها میتوان شیب میز را به اندازه دلخواه تنظیم نمود و بدون آنکه خط کش از روی میز بیفتد.

3 – خط کش اشل (مقیاس)‌:
این خظ کش وسیله ای است، برای تغییر نسبت اندازه های نقشه به اندازه واقع جسم اندازه ای که مناسب ترسیم و کاغذ نقشه کشی باشد.

اشل یک خط کش پلاستیکی با مقطع مثلثی است، که سه وجه و شش کناره دارد.

روی هر وجه آن دو نوع تقسیم بندی با دو مقیاس یکی از راست به چپ و دیگری از چپ به راست وجود دارد.

اندازه خط کش اشل 30 سانتیمتر است و با استفاده از آن میتوان اندازه ها را در مقیاس های مختلف مشخص کرد.

4 – گونیاهای نقشه کشی:
دو نوع گونیا در نقشه کشی مورد نیاز از 45 درجه و 30 و 60 درجه شکل آنها به صورت مثلث قائم الزاویه بوده و با استفاده از این دو گونیا میتوان زوایای 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105، 120، 135 و 150 درجه را رسم کرد و برای کشیدن سایر زوایا در صورت لزوم میتوان از نقاله استفاده کرد.

گونیا را معمولا” از چوپ درخت گلابی و یا مواد پلاستیکی شفاف و یا فلزی درست می کنند که معولترین و بهترین آنها نوع پلاستیکی است.

برای رسم مرکبی از گونیای لبه دار استفاده می شود.

گونیاهای بسیار بزرگ عمل نقشه کشی را کند می کند با گونیاهای کوچک نیز قادر نخواهیم بود در خطوط طویل را بکشیم و بنابراین از گونیاهای متوسط بهتر میتوان استفاده کرد وتر کونیای متوسط بین 25 تا 35 سانتیمتر است با دو گونیا میتوان تمام اندازه های داده شده بالا را رسم نمود.

5 – مداد پاک کن:
برای پاک کردن خطوط مدادی از پاک کن سفید نرم استفاده میشودو.

پاک کن سفید نرم به خاطر نرم بودن از انعطاف بیشتری برخوردار است و شیار مدادی را بهتر تمیز میکند، مواد پاک کننده آن اثری روی کاغذ باقی نمی گذارد اما پاک کن های رنگی اثر رنگ آن روی کاغذ می ماند.

6 – برس نقشه کشی:
برای برطرف کردن براده های مداد پاک کن، باید از برس نقشه کشی استفاده کرد زیرا برطرف کردن براده های مدادپاک کن از روی نقشه با دست، نقشه را کثیف می کند.

یکی از شرایط زیبا کشیدن ، خوب ترسیم کردن نقشه و تمیز کشیدن نقشه است.

7 – مدادهای نقشه کشی:
به طور کلی مدادهای نقشه کشی برحسب نرمی و سختی مغزشان در دو گروه H و B یافت می شوند.

الف – گروه H – 2H – 3H – 4H – 5H – 6H – 7H – 8H – 9H
( Hard ) H نشان دهنده سختی مغز مداد است، مدادهای گروه H از H شروع و به 9H ختم می شوند، و هر چه درجات (ضرایب) H زیادتر شود، مغز مداد سخت تر، و رنگ آن کمتر میگردد.

ب – Black
نشان دهنده نرمی مغز مداد است، مدادهای گروه B از B شروع میشودو و به 6B ختم میشود و هر چه درجات (ضرایب)‌B زیادتر شود،‌ مغز مداد نرم تر و پررنگ تر میشود.

توجه: ‌مدادهای HB و ( Firm) F نیز هستند که از نظر نرمی و سختی متوسط میباشند و برای نقشه کشی بایستی از مدادهایی استفاده کرد که بیش از اندازه نرم نباشد، زیرا مغز مدادهای خیلی نرم به سرعت سائیده میشوند و علاوه بر آن در اطراف خود گروه مداد پخش می کنند و باعث کثیف شدن کار می شوند.
مدادهای خیلی سخت نیز نوک بسیار محکمی دارند که باعث جا انداختن روی کاغذ میشوند و خطوط رسم شده خیلی کمرنگ هستند.

برای نقشه هایی که روی کاغذ معمولی رسم میشوند، میتوان از یک مداد H و یا HB و یا F به عنوان مداد پررنگ و از 2H , 3H به عنوان مداد کمرنگ استفاده کرد.

برای نقشه کشی نیز از مداد اتود استفاده میشود.

8 – مدادتراش:
مدادتراشها در شکلهای مختلف وجود دارند که برای همه آشنا هستند.

مادتراشنها در دو نوع رومیزی و ساده هستند، که در دفاتر از مدادتراش رومیزی استفاده می شود.

این نوع مدادتراش را به وسیله یک پایه به میز نصب می کنند.

9 – نوار چسب:
برای نصب کاغذ، روی میز نقشه کشی از چسب کاغذی استفاده میشود .

این چسب دوام بیشتری دارد و در موقع کندن اثری روی کاغذ باقی نمیگذارد.

نوع دیگر چسب که در نقشه کشی به کار میرود چسب نامرئی یا ترانسپرنت است.

از این چسب در مواردی که کاغذ پاره شده باشد،‌برای چسباندن آن استفاده میشود.

همچنین برای چسباندن تاتیل های چاپس جدول چاپی ( TITLE) روی کاغذ کالک از این چسب استفاده میشود.

10 – دستگاه نقشه کشی ( DRAFTING MACHINE) :‌
امروزه بیشتر دفاتر نقشه کشی موسسات فنی، از وسیله ای به نام دستگاه نقشه کشی (درافتینگ) که روی میز نقشه کشی نصب میشود، استفاده میکنند.

این دستگاه دارای دو خط کش عمود بر هم است، که در حالت عادی یکی از آنها موازی خط افق قرار میگیرد و میتوان خط کش را تحت هر زاویه دلخواه نسبت به افق قرار داد.

11 – چراغ میز نقشه کشی:
برای اینکه نقشه کشی با دقت انجام شودو کمبود نور باعث ناراحتی چشم نگردد معمولا” از چراغ نقشه کشی استفاده میشود.

این چراغها متحرک هستند و بوسیله دو بازو حرکت می کنند.

چراغ نقشه کشی را باید در طرف چپ و بالای میز نصب کرد تا در مواقع کار سایه دست نقشه کش روی کاغذ رسم نیفتد و برای افراد چپ دست چراغ باید در طرف راست و بالای میز نصب گردد.

12 – صندلی های نقشه کشی:
این نوع صندلی ها یا به صورت چهار پایه گردان هستند و یا به صورت صندلی های پشتی دار گردان به هر حال ارتفاع این صندلی ها قابل تغییر است و نقشه کش میتواند آن را متناسب با قد خود تنظیم کند.

13 – جعبه پرگار:
این جعبه مجموعه ای از پرگارهای مختلف، و بازوهاهی یدک و وسایل مرکبی میباشد که انواع مختلف دارد که شرح قطعات آن عبارت است از :‌
الف – پرگار معمولی برای زدن قوس های مختلف که نوک آن قابل تعویض است.
ب – پرگار سوزنی که برای اندازه یابی و انتقال اندازه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
ج – پرگار دقیق که برای زدن دوایر به طور دقیق استفاده میشود و دارای پیچ تنظیم است.

همچنین وسایل دیگری در جعبه پرگار وجود دارد که هریک کاربرد خاصی دارد از قبیل :
1 - قلم :‌ جهت رسم خطوط مرکب.
2 – بازوهای یدک جهت زدن دوایر بزرگ.
3 – نوک پرگار یدک جهت مرکبی کردن ترسیمات.
4 – ترلین یا خط کش مرکبی یا رادیس.
5 – گیره راپید و گراف برای ترسیم دایره های مرکبی.
6 – نوک سوزنی پرگار و غیره.

14 – پرگار کشوئی:
دارای دو ساق سرسوزنی می باشد.

بازوهای این پرگار قابل تنظیم است و با این پرگار میتوان دقیقترین اندازه گیری و تقسیم خطوط و زدن دوایر با قطر زیاد را انجام داد.

15 – گونیای متحرک:
با استفاده از گونیای متحرک میتوان انوع زوایا را رسم کرد.

16 – کاغذهای نقشه کشی:
به یک برگ کاغد نقشه کشی شیت می گویند.

کاغذهای نقشه کشی معمولا” از مارک های مشهور کارخانجات سازنده که تخصص و تجربه کافی در مورد ایجاد مقاومت، تمیزی و مرغوبیت دارند استفاده می شود که به قرار زیر میباشد.

الف – کاغذ اشتاین باخ: این کاغذ در رسم اولیه نقشه در کلاسهای نقشه کشی (رسم فنی) از آن استفاده می شود .

جنس آن از نوع مرغوب سفید رنگ و حالت مقوایی به هم فشرده می باشد که در بازار 80 تا 90 گرمی ن (هر مترمربع)‌ موجود است.

ب – کاغذ پوستی: جهت کارهای مقدماتی مورد استفاده قرار می گرد بسیار نازک بوده و به راحتی میتوان برای کارهای کپی نیز از آن استفاده کرد.

کاغذ پوستی به صورت ورقی یا کیلویی قابل خریداری است و بهترین نوع پوستی شفافترین نوع آن است به طوری که براق نباشد.
ج – کاغذ کالک: این کاغذ مخصوص مرکبی کردن طرح و کپی هایی از قبیل تهیه شده که روی کاغذهای پوستی با مداد ترسیم شده اند به کار میرود.

کاغذی شفاف است و استحکام آن از کاغذ پوستی خیلی بیشتر است.

کاغذ کالک در انواع مختلف وجود دارد.
ج – کاغذ کالک: این کاغذ مخصوص مرکبی کردن طرح و کپی هایی از قبیل تهیه شده که روی کاغذهای پوستی با مداد ترسیم شده اند به کار میرود.

کاغذ کالک در انواع مختلف وجود دارد.

یکی از آن وزنی است که با کالک 45،‌ 55،‌ 65، 75، 85، 100 و 110 گرمی معروف است و کلفتی یا نازکی کاغذ را مشخص می کنند.

معمولا” از کالک 100 و 110 گرمی بیشتر استفاده می کنند.

انواع دیگر کالک ، کالک روغنی و نایلونی هستند که استحکام بیشتری دارند.

ولی ترسیم روی آنها نیاز به تجربه زیاد دارد و قیمت آنها نیز بیشتر است .

کاغذ کالک را به صورت متری یا رول میتوان خریداری نمود.

د – کاغذهای میلیمتری یا شطرنجی: این کاغذ به صورت شطرنجی و میلیمتری است از این کاغذ برای کشیدن طرح یا نقشه ای که بخواهیم بدون استفاده از خط کش مدرج بکشیم ، ‌استفاده میشود.

– کاتر (برش دهنده):‌ مهمترین وسیله برای برش، کاتر میباشد.

با کاتر میتوان انواع کاغذ و مقوا، را به اندازه دلخواه و کاملا” صاف برش داد.

کاتر به شکل های مختلف و در اندازه های متفاوت وجود دارد.

برای برش کاغذ و مقوای نقشه کشی میتوان از تیغ یک طرفه (تیغ موکت بری) قیچی، نخ و گیوتین نیز استفاده کرد.

– خط کش فلزی: در موقع برش کاغذ و یا مقوای نقشه کشی بوسیله کاتر و یا تیغ بایستی از خط کش فلزی استفاده کرد، چون در صورت استفاده از خط کش معمولی و یا گونیا و یا T لبه های آنها بریده میشود و خواب خوواهد شد.

خط کش فلزی به طولهای مختلف وجود دارد از قبیل 30 ، 50 ، 80 سانتیمتری ورودی آن به میلیمتر و اینچ تقسیم بندی شده است.

– نقاله: از نقاله برای اندازه گیری و ساختن زوایای مختلف میتوان استفاده کرد.

نقاله را معمولا” از جنس پلاستیک و یا فلزی به شکل نیم دایره و یا دایره شکل می سازندن.

قسمت دایره ای شکل نقاله به 360 درجه و یا 400 گراد تقسیم شده است.

در وسط لبه مستقیم نقاله شاخصی است که آن را روی راس زاویه قرار داده و لبه مستقیم آن را بر یکی از خطوط زاویه منطبق نموده و زاویه را رسم می کنند و یا در صورتی که زاویه ای از قبل رسم شده باشد مقدار آن را تعیین می نمایند.

– شابلونها: شابلون الگویی است که معمولا” از پلاستیک یا فلز ساخته می شود و بر روی آن اشکال مختلف بریده شده اند.

در نقشه کشی از شابلونهای مختلف به منظور رسم اشکال یا حروف و اعداد استفاده می شود.

با استفاده از شابلونها میتوان اشکال گوناگون را با سرعت و به راحتی بدون اندازه گیری مکرر رسم کرد.

انواع شابلونها به چند دسته تقسیم می شوند که با مقیاس های متفاوت وجود دارد: الف – شابلون اشکال هندسی.

ب – شابلون مبلمان و تاسیسات.

ج – شابلون خطوط منحنی (پیستوله).

د – شابلون حروف و اعداد لاتین و فارسی.

حال به بررسی هریک از شابلونها می پردازیم: الف – شابلون اشکال هندسی: این شابلون ها یک سری اشکال هندسی مثل دایره یا بیضی یا مربع و چند ضلعی در اندازه های مختلف هستند.

با استفاده از شابلونهای دایره میتوان دایره ها را با شعاع های مختف بدون استفاده از پرگار به راحتی رسم کرد.

اندازه قطر دایره ها به میلیمتر در کنار هر دایره نوشته شده است.

همینطور رسم بیضی یا مربع و یا چند ضلعی با این شابلونها به راحتی انجام می گیرد.

ب – شابلون مبلمان و تاسیسات: برای رسم راحت تر مبلمان از قبیل مبل و تخت میز و صندلی روی نقشه ها و همینطور رسم تاسیسات یک نقشه مثل دستشویی و توالت و وان این شابلون ها به کار میروند.

ج – شابلون خطوط منحنی (پیستوله) : شابلون خطوط منحنی به پیستوله معروف است که بوسیله این شابلون میتوان خطوط منحنی را که شکل مشخص هندسی ندارند رسم کرد.

پیستوله در اشکال گوناگون وجود دارد که با استفاده از این اشکال و ترکیب آنها میتوان منحنی های مختلف را رسم کرد.

یک نوع پیستوله قابل انعطاف وجود دارد که پلاستیکی یا مخلوط فلز و پلاستیک نرم است و میتوان آن را به اشکال مختلف در آورد و منحنی های مختلف را با آن رسم کرد.

د – شابلون حروف و اعداد (فارسی و لاتین): شابلون حروف و اعداد و نوع فارسی و لاتین می باشد و در نقشه کشش استفاده بسیاری دارد و در اندازه های مختلف وجود دارد.

تایتل های (جدولهای) هر نقشه و همینطور شخصات این شابلون ها نوشته میشود.

همینطور اندازه گذاری روی نقشه به وسیله این شابلون ها انجام میشود.

در نقشه کشی بیشتر از شابلونهای لاتین استفاده می شود.

– راپید شابلون نویسی: برای حروف و عددنویسی یا شابلونها باید از قلمهای مخصوص که به آنها راپید شابلون نویسی می گویند استفاده کرد.

برای هر شابلون با اندازه مشخص، قلمی با ضخامت مخصوص لازم است که برای قلم ها از 3/0 میلیمتر تا 2/1 میلیمتر می باشند.

تمامی این قلم از فلز ساخته شده و مخزن این قلم وصل به نوک آن می باشد.

بر این قلم دسته نصب می شود.

این قلم شابلون نویسی و رسم دوایر و موارد مشابه به کار می رود و کاربرد فراوان دارد.

– رادیس: رادیس را میتوان اولین قلم رسا می نامید.

نوک رادیس به وسیله پیچ تنظیم میشود.

در شکاف نوک مرکب قرار داده می شود و از مرکب بین نوک رادیس جهت ترسیم خطوط کوتاه استفاده می گردد.

نوک رادیس به انواع پرگارها نصب شده است و مورد استفاده دوایر بزرگ واقع میشود.

– گرافوس: بعد از رادیس برای رسامی از گرافوس استفاده می شد.

نوک قلم گرافوس به فرم های مختلف ساخته میشود، که از هر کدام برای خطوط مختلف استفاده میشود، نوک A برای خطوط ظریف، نوک T برای خطوط ضخیم و نوک O برای نوشتن و ترسیم دوار می باشد.

– راپید و گراف: بعد از قلم رادیس و گرافوس قلم مدرن تری به وجود آمد به نام راپید و گراف که کاربرد آن سریع و بسیار راحت تر از گرافوس و رادیس می باشد و میتوان گفت که امروزه فقط راپید و گراف در نقشه کشی استفاده می گردد.

ساختمان راپید و گراف از سه جزء تشکیل می شود.

الف – نوک راپید و گراف.

ب – مخزن مرکب پلاستیکی.

ج – روکش مخزن.

مکانیزم راپید و گراف بسیار ساده است و مرکب از مخزن از طریق مغزی مخصوصی به نوک قلم که به صورت لوله باریکی است منتقل می شود.

قطر لوله نوک قلم در انداز های مختلف از 1/0 تا 2 میلیمتر است که با توجه به ضخامت خطی که باید رسم شود و نوک قلم انتخاب می شود در موقع استفاده از راپید و گراف با چند بار تکان دادن سوزن متحرک داخل آن مجرای مرکب راباز نگه می دارد.

ترسیم با راپید و گراف در تمام جوانب از راست به چپ و از چپ به راست و از بالا به پایین و از پایین به بالا در حالت دورانی و شکل های مختلف بسیار سیع و راحت انجام میشود.

پس از انجام کار باید درب آن بسته شود که مرکب نوک آن خشک نشود اگر برای مدت طولانی میخواهیم که قلم را کنار بگذاریم باید قلم را با آب ولرم بشوئیم و کاملا” خشک نمائیم.

اگر قطره ای آب در داخل مخزن پلاستیکی آن باشد باعث دو رنگ شدن خطوط خصوصا” در دنباله ترسیم می گردد.

– برای رسم بوسیله راپید و گراف و گرافوس باید از مرکی مخصوصی استفاده نمود که به آن مرکب راپید می گویند.

مرکب مورد استفاده راپید رقیق و مرکب گرافوس غلیط می باشد و از این رو باید توجه داشت از مرکب گرافوس برای راپید و گراف استفاده نشود، زیرا مجاری راپید و گراف را مسدود می کند.

مرکب راپید در رنگهای مختلف مثل: سیاه، قرمز، آبی، قهوه ای و سبز وجود دارد.

برای رسم نقشه های معمولی از مرکب سیاه استفاده می شود.

– خط کش معمولی (خط کش مدرج): برای اندازه گیری و انتقال اندازه ها به قسمتهای مختلف نقشه از خط کش مدرج استفاده می شود.

به طولهای مختلف از 20 سانتیمتر تا 50 سانتیمتر در بازار وجود دارد و از مواد پلاستیکی و چوبی ساخته می شود.

ورودی آن تقسیمات به سانتیمتر و میلیمتر وجود دارد.

یک لبه آن که مدرج شده کمی شیب دار است تا اندازه دقیقتر خوانده شود.

برای خواندن اندازه باید عمود بر خط کش مدرج نگاه کرد.

مقطع خط کشها با هم متفاوت است.

– لتراست و زیباتون: بعضی اشکال و اشیاإء که در نقشه زیاد به کار میروند، مثل درخت،‌ ماشین، حروف و اعداد روی کاغذهای شفافی چاپ شده اند که به آنها لتراست (برگرداننده) گفته میشود.

123 ABC زرج زیباتون ها و رقه هایی شفاف هستند که در رنگ های مختلف و اشکالی مثل کاشی ، هاشور یا برش چوب و غیره موجودند.

در پشت ورقه های زیباتون چسب وجود دارد که میشود ورقه را در هر جا که لازم باشد به وسیله این چسپ نصب کرد.

طریقه چسباندن لتراست و زیباتون: برای چسباندن و به کار بردن لتراست باید ورقه آن را روی کاغذ قرار داده و به وسیله نوک خودکار یا مداد روی شکل مورد نظر کشیده و بدین ترتیب شکل مورد نظر را روی کاغذ منتقل کرد.

برای حروف و اعداد و یا اشکالی که خطوط افقی یا عمودی دارند،‌باید قبلا” خط بسیار کمرنگی با مداد روی نقشه در محلی که میخواهیم حروف را بنویسیم بکشیم .

بعد حروف را به ترتیب روی آن خط قرار دهیم تا حروف یا اعداد در یک ردیف قرار بگیرند.

بعد از منتقل شدن شکل روی کاغذ به وسیله اسپری مخصوص باید آن را فیکسر کرد، یعنی به وسیله پاشیدن اسپری روی حروف و اشکال آنها را ثابت کرد.

برای نصب زیباتون باید از ورقه زیباتون به اندازه ای در حدود وسعت سطحی که میخواهیم زیباتون را روی آن نصب کنیم به وسیله تیغ یا کاتر ببریم، برای بریدن زیباتون بیشتر از تیغ یکطرفه استفاده می شود.

برگه های لتراست دارای کاغذ روغنی محافظ می باشند که برای محافظت اعداد و حروف و شکل ها به کار می روند.

– نوار دور نقشه: بعد از اتمام ترسیم نقشه دور کاغذهای کالک را باید به وسیله یک نوار پلاستیکی که پشت آن چسب دارد پوشاند این نوار ها از پاره شدن کناره های نقشه جلوگیری می کند.

نوارهای دور نقشه در رنگ های مختلف وجود دارند.

معمولا” در دفاتر مهندسی و رنگ نوار را به یک رشته اختصاص می دهند.

مثلا” نوار زرد برا نقشه های معماری، نوار قرمز برای نقشه های محاسباتی و نوار سبز برای نقشه های تاسیساتی به کار میرود.

به این وسیله در موقع بایگانی میتوان به راحتی نقشه ها را از هم تشخص داد.

– دستگاه نوارگیر (نوار زن): این دستگاه دور تا دور نقشه را به وسیله نواری پلاستیکی یا کاغذی در بر میگیرد و از پاره شدن آن جلوگیری می کند.

نوارهای آن به صورت الوان پلاستیکی و کاغذی در بازار موجود است.

طریقه استفاده آن به این صورت است که دستگاه را کنار میز به وسیله پیچ زیر آن وصل می کنیم و سپس یک لبه نقشه را در شیاری که روی آن تعبیه شده قرار می دهیم تا نقشه در وسط دو قرقره دنده ای قرار گیرد و با چرخانیدن دسته قرقره نقشه جلو رفته و از آن طرف نوار روی آن چسبیده بیرون می آید.

اندازه کاغذ های نقشه کشی: اندازه کاغذهای نقشه کشی تحت عنوان A از A0 تا A5 مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر اندازه یک کاغذ را بدانیم میتوانیم اندازه بقیه کاغذها را بدست آوریم.

اندازه کاغذ A4 برابر است با :‌ 297 * 210 که اگر عرض آن دو برابر شود و طول آن باقی بماند اندازه کاغذA 3 مشخص میشود.

اندازه کاغذها به شرح زیر است: 594 * 420 = A2 841 * 594 = A1 1189 * 841 = A0 210 * 148 = A5 297 * 210 = A4 420 * 297 = A3 همانطور که در اندازه ها مشاهده می شود اگر کاغذ A 3 را از طول نصف کنیم در کاغذ A 4 و اگر کاغذ A 2 را از طول نصف کنیم دئو کاغذ A 3 و … در اختیار خواهیم داشت.

طرز نصب کاغذ بر روی تخته رسم یا میز نقشه کشی: کاغذ باید در قسمت سمت چپ تخته رسم یا میز نقشه کشی با فاصله 3 تا 5 سانتیمتر طوری قرار گیرد که لبه بالای کاغذ به موازات لبه خط کش T و لبه پایین آن حدود 10 سانتیمتر بالاتر از لبه پایین تخته رسم یا میز نقشه کشی باشد.

سپس با نوار چسب آن را به تخته رسم یا میز نقشه کشی ثابت می کنیم.

خط کشی کادر نقشه ها: 5 میلیمتر از لبه کاغذ برای کاغذ A 4 و 8 میلیمتر برای کاغذ A 3 و 10 میلیمتر از لبه کاغذ برای سایر کاغذها بصورت کادر خط کشی می شود.

از طرفی که میخواهیم گیره وصل کنیم و یا اینکه در کلاسور بایگانی کنیم حدود 2 تا 5/2 سانتیمتر باید فاصله بگذاریم.

جدول مشخصات : هر برگ نقشه که اصطلاحا” به آن شیت (SHEET) می گویند دارای یک جدول مشخصات است که نام آن تایتل (TITLE) می باشد.

در این جدول اسم طرح و طراح و تاریخ و شماره کار و مقیاس و موضوع کار و سایر مشخصات مورد نیاز نوشته میشود و طرحهای جدول متفاوت است که با توجه به نقشه و کاغذ نقشه کشی انتخاب می شود .

جدول مشخصات را معمولا” در پایین شیت بصورت افقی و بعضی موارد در حالت عمودی رسم می کنند.

در ایران جدول افقی معمولتر است .

چند نمونه از جدولهای معمول که مورد استفاده قرار می گیرد در پایین رسم شده است.

جدول مشخصات جدول مشخصات جدول مشخصات توجه : اندازه های طول و عرض این جدول را میتوان به نصف تقلیل داد.

خطوط مورد استفاده در نقشه کشی ساختمان گروه خط 3/0 گروه خط 6/0 گروه خط 8/0 گروه خط 2/1 اسم خط محل کاربرد در نقشه a : خط نقطه قوی ( خط برش در پلان) b : خط پر قوی ( لب حجم کار و محلهایی که برش خورده است) c :‌ خط نقطه متوسط ( خط آکس ، خط مرکزی و محورها) d :‌ خط پر متوسط ( نمایش سطوح برش نخورده) e : خط چین ( برای قسمتهایی که دیده نمی شود یعنی اضلاع مخفی) f :‌ خط پر نازک ( هاشور و خط اندازه ) استفاده از گروه های خطی : در نقشه کشی ساختمان ، بسته به مقیاس نقشه از یک گروه خطی استفاده می شود .

نقشه با مقیاس 20/1 از گروه خطی (2/1) نقشه با مقیاس 50/1 از گروه خطی (6/0) نقشه با مقیاس 25/1 تا 20/1 از گروه خطی (8/0) نقشه با مقیاس 100/1 از گروه خطی (3/0) در جدول زیر طریف ترسیم صحیح و اشتباه برخورد خط با خط چین، خط چین به خط چین، خط به خط و عبور آنها از روی هم آمده است.

مقیاس (Scale) یا (Echelle آلمانی): اصطلاحا” نسبت اندازه ترسیمی در نقشه، به اندازه واقعی را مقیاس نقشه گویند.

هنگامی که ترسیم یک جسم کاملا” با اندازه خود جسم برابر باشد اندازه حقیقی و در حقیقت مقیاس 1:1 انتخاب شده است.

اغلب مواقع برای ترسیم نقشه اجسام ناچاریم آنها را کوچکتر یا بزرگتر از اندازه حقیقی ترسیم کنیم و در این صورت می بایست نسبت بین نقشه ترسیم شده با اندازه واقعی جسم مشخص باشد.

در چنین مواقعی از مقیاس های مختلف استفاده می شود.

مقیاس های کوتاه سازی عبارتند از 1000/1 ،‌ 500/1 ، 250/1 ، 200/1 ، 100/1، 50/1 مقیاس های افزایش در نقشه کشی قطعات کوچک عبارتند از: 1/50 ، 1/40 ،‌ 1/30 ،‌ 1/20 ،‌ 1/10 ، 1/5 ،‌ انواع مقیاس: مقیاس بر دو نوع است: الف – مقیاس عددی یا کسری ب – مقیاس خطی یا ترسیمی الف – مقیاس عددی : این نوع مقیاس را معمولا” به صورت کسری نشان می دهند و میتوان نوشت.

ــــــــــــــــــ = مقیاس عددی ب - مانند مقیاس های گفته شده بالا که بصورت کسری نشان داده شده است مانند 50/1 و 1/10 مقیاس ترسیمی (یا خطی): این نوع مقیاس، قطعه خطی است، که متناسب با مقیاس عددی نقشه تقسیم بندی گردیده است.

مثلا” پاره خط زیر، شکل ترسیمی مقیاس 5000/1 است (هر قطعه 2 سانتیمتری معرف یکصد متر می باشد).

خصوصیت ویژه که میتوان برای مقیاس ترسیمی بیان نمود آن است که به همان نسبتی که ممکن است ابعاد نقشه تحت شرایطی از قبیل خشکی و یا رطوبت هوا یا سردی و گرمی و حتی کوچک و بزرگ کردن آن توسط دستگاههای چاپ و تکثیر تغییر پیدا کند همراه با آن طول مقیاس ترسیمی تغییر می یابد.

نکات مهم: 1 – روی نقشه اندازه واقعی نوشته میشود.

2 – زوایا هیچگاه به مقیاس کوچک یا بزرگ رسم نمیشوند.

3 – مقیاس نقشه ها در جدول و یا زیر همان نقشه نوشته میشود.

4 – برای تعیین مقیاس یک نقشه باید طولهای مختلف نقشه را اندازه گرفته و براندازه شده تقسیم کرد.

بهتر است این عمل در طولهای مختلف انجام شود.

5 – مقیاس واحد ندارد.

جدول زیر مقیاسهای مناسب را در ترسیمات مختلف نشان می دهد.

اندازه گذاری در نقشه کشی : اندازه گذاری اعداد به دو طریق برحسب متر یا سانتیمتر نوشته میشود.

مثلا” 1.20 یا 12 هر قسمت اندازه گذاری شده از سه قسمت تشکیل میشود: 1 – اعداد.

2- خط اندازه .

3- خطوط رابطه اندازه برای مشخص کردن حد اندازه.

خط اندازه ها در نقشه کشی: در نقشه های ساختمانی چهارگونه خط اندازه مورد استفاده واقع می شود که با علائم دایره تو خالی – دایره تو پر سیاه – پاره خط با زاویه 45 درجه – فلش و پیکان ختم اندازه گذاری را نشان می دهد.

روش اندازه گذاری :‌ نوشتن اعداد در زاویه های مختلف بدین شرح است.

اندازه اعداد تا زاویه 90 درجه از چپ به راست و در روی خط نوشته میشود.

اندازه زاویه خط عمود (90 درجه) از پائین به بالا و سمت چپ نوشته میشود.

اندازه های کمتر از یک متر برحسب سانتیمتر و بیشتر از یک متر برحسب متر نوشته میشود.

چنانچه خواسته شود اندازه زوایا و یا کمان دوایر و یا دور قوسهای آجری و بتونی و یا موارد دیگر اندازه گذاری شود از محور افقی دایره استفاده می گردد .

اعداد بالای محور xها در جهت حرکت عقربه های ساعت نوشته میشود و زیر محور xها در جهت خلاف عقربه ساعت نوشته می شود.

سطوح هندسی :‌ 1 – مثلث: مثلث چهار نوع است: مثلثت قائم الزاویه مثبت متساوی الاضلاع مثلث متساوی الساقین مثلث مختلف الاضلاع 2 – مربع: 3 - مستطیل 4 – دایره : 5 – متوازی الاضلاع: 6 – لوزی 7 – بیضی 8 - ذوزنقه 9 – چندضلعی های منتظم: اگر اندازه کلیه اضلاع یک چندضلعی با یکدیگر برابر باشند، چندضلعی منتظم نامیده میشود.

.

10 – چندضلعی های غیرمنتظم: اندازه اضلاع آنها با یکدیگر برابر نیستند.