دانلود مقاله نیشابور

هدف مرحله ای
هدف از این تحقیق جستجوی منشاء نام نیشابور چگونگی گسترش آن چه از لحاظ اقتصادی وچه از لحاظ خصوصیات اجتماعی و روند تکامل آن در سطح کشور میباشد.

علت عدم توسعه شایسته آن و پرداختن به مشکلات مربوط به توسعه شهری که نیشابور را از مقامی که بایسته آن است دور کرده و از توسعه و پیشرفت تا حد زیادی باز داشته است.

او را با نام و آوازه قدیمی خود بیگانه ساخته .این شهر با پتانسیل های که دارد می تواند اهمیت وکارایی بالای را در سطح کشور و حتی بین الملل احراز کند چنانکه تا به امروز نه انطور که شایسته نامش بوده ولی به هر حال پیشرفتهایی زیادی در عرصه اقتصادی و اجتماعی تجربه نموده .

نیشابور در مقایسه با شهرهای همسایه خود از جایگاه بالای برخوردار است واز این الاظ قطب صنعتی استان به شمار می آید .

حال در ادامه به شرح و توضیح هر یک از عوامل می پردازیم.

هدف رفتاری
مطالعه کننده این تحقیق پس از مطالعه و تامل در مسائل آن می تواند مسائلی مثل چگونگی به وجود آمدن نیشابور بافت شهری در قرن اخیر.

آشنایی با روند پراکندگی این شهرستان با تاکید بر نقشهای آن و همچنین چگونگی قرار گیری محورهایی اصلی شهر را درک کند.

بازارهای اصلی شهر را بشناسد و سمت توسعه شهر را تشخیص دهد علت و عدم توسعه اقتصادی نیشابور را بداند و بر اساس تجزیه و تحلیل معایب آن را برشمارد آنتروپتیک چیست و اهمیت وتاثیر آن بر نیشابور چگونه است.

اطلاعات ابتدایی در مورد افلاک نما را بداند و در مورد زمین لرزه های نیشابور و چگونگی موضوع آن اطلاعات کسب کند .

و در آخر امید دارم این تحقیق به راهنمایی هر چه بیشتر خواننده در مورد آگاهی هر چه بیشتر از نیشابورکمکی شایان نماید.
شهر ما نیشابور مملو از حوادث تاریخی بسیار زیاد و کهنی میباشدکه هر فرد دانشجو.کنجکاو وعلاقه مندی را به حیرت وا می دارد.

نیشابور دارای تاریخ بسیار غنی وکهنی است که در طول تاریخ تحولات بسیاری را تجربه نموده است منجمله بدست عوامل طبیعی از قبیل سیل و خصوصا زلزله ویران گشته و باز به علت موقعیت اقتصادی و طبیعی وو منابع معدنی و ابی از نو بنا شده.به دست اقوام غارتگر مغول افتاده ویران واز نو ساخته شده.روزگاری پایتخت سلسله طاهریان گشته ون صباحی مغر سلسله ال بویه بوده که در این شهر به حکومت و تجارت می پرداخته اند شعرا عرفا ریاضیدان ونقاش مهم و مشهوری را به ایران زمین معرفی نموده از مراکز فراگیری دانش و علوم اسلامی به شمار می رفته.

اینها همه جزء بسیار اندکی از حوادث و رویدادهای گذشته ابر شهر نیشابور که به شهر قلمدان های مرصع معروف است می باشد.

این شهر همکنون بین مدار53درجه و19دقیقه تا 59 درجه و 30 دقیقه طول شرقی و36درجهو40دقیقه عرض شمالی قرار گرفته.این شهر در فاصله 120کیلومتری غرب مشهد مقدس و768 کیلومتری شرق پایتخت قرار دارد.

این شهر به عنوان شهر علم و ادب و همچنین از لحاظ اقتصادی مرکز صنعتی استان خراسان رضوی میباشد .

دارای مراکز صنعتی مجتمع فولاد ونیروگاه تولید برق .همچنین کارخانه صنعت نساجی وکارخانه ایران خودرو است.و همچنین دارای کارخانه های تولید کننده مواد غذایی و خانگی می باشد.حل به توضیح و شرح قسمتهایی از این ابر شهر قدیمی و مرکز صنعتی کنونی می پردازیم :
درباره نام نیشابور
بنا به روایات افسانه‌ای، نخستین کسی که بنای کهندژ نیشابور را نهاد انوش پسرن شیث پسر آدم بود و ایرج پسر فریدون آن را گسترش داد و خانه‌های بیشتر در آن ساخت و منوچهر دور آن خندق کند.

ملا معین سبزواری مولف «روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات» در مورد نیشابور چنین می گوید: گویند که آنرا شاهپور پسر اردشیر بساخت که در زبان پارسی قدیم، به [آن] شهر «نیه» می گفتند.

بدین ترتیب شهر شاهپور به «نیه شاهپور» موسوم گردید که با گذشت زمان به نیشابور تخلص وتغییر یافت.
هرچند که از نام‌های پیشین نیشابور آگاهی در دست نیست ولی بر اساس واپسین یافته‌های باستان‌شناسی می‌توان گفت که شهر نیشابور کنونی در هزارهٔ سوم پیش از میلاد از نظر فرهنگی، هنری و بازرگانی پیشرفته و مهم بوده‌است
همچنین نام نیشابور را برگرفته از نیزاری می‌دانند که شاپور ساسانی از آن گذشته و در آن زمان نام این منطقه خوش آب وهوا را نیشاپور نامیده‌اند.
درنوشته‌های کهن از نیشابور با نام «آپارنی» یاد شده‌است که به معنی «ابرشهر» است و این نام حتی برروی سکه‌های فرهاد دوم اشکانی دیده می‌شود.

از دوران ساسانیان، نام «نیشابور» در کنار ابرشهر (آپارتی) پیدا شد و از سده‌های چهارم و پنجم هجری کم‌کم جایگزین نام پیشین شد


بافت شهری نیشابور در قرن حاضر
در آغاز سده ی چهاردهم هجری، شهر نیشابور به شکل مربع مستطیلی بود که پیرامون آن به 3300 گز (3432 متر) می رسید.

دو خیابان، یکی از مشرق به مغرب و دیگری از جنوب به شمال امتداد می یافت که این دو، تقریبا وسط شهر، یکدیگر را قطع می کردند و نقطه ی تقاطع این دو، چهار بازار نیشابور خوانده می شد.

این چهار بازار از هر سمت به دروازه ای منتهی می گردید که به ترتیب عبارت بود: از شرق به دروازه ی مشهد، از جنوب به دروازه ی عراق، از غرب به دروازه ی پای چنار و از شمال به دروازه ی ارگ.

در حدود ده هزار نفر ساکنان شهر در چهار کوی سرتلخ، بالا گودال، سرسنگ، و سعدشاه زندگی می کردند.
صرف نظر از سادات قدیمی شهر که به حکم سنت دیرینه، مستمری خاص داشتند و مشمول تخفیف هایی از طرف دولت بودند، اکثریت نزدیک به اتفاق نیشابوریان از راه کشاورزی و کار در معادن فیروزه و نمک امرار معاش می کردند.
حدود چهارصد و پنجاه دکان نیازمندیهای شهر را فراهم می ساخت و این شهر در این زمان دارای یازده گرمابه، دو دبستان و دو کاروانسرا بوده است.
محلات، مراکز اقتصادی و دروازه های شهر نیشابور در اوایل قرن حاضر
در اوایل قرن حاضر، حصار و باروی شهر در هم شکسته و دروازه هایش برداشته شد و شهر خارج از خندق به سمت شمال و شمال غرب توسعه یافت.

در این زمان، شهر دارای بازار، محلات متعدد و دو خیابان اصلی متقاطع، یکی جنوب شرقی-شمال غربی (خیابان امام خمینی فعلی) و دیگری با جهتی شمال شرقی- جنوب غربی ( فردوسی شمالی و جنوبی فعلی) بوده است.

عامل جداگزینی محلات در این شهر برخلاف سایر شهرها، اختلافات شغلی و وضعیت اقتصادی نبوده بلکه عمل قومی، نژادی و مذهبی تاثیر فراوان در شکل گیری محلات شهر داشته است، به طوری که اکثر فامیل ها در یک محله زندگی می کردند.

نوع معیشت مردم شهر، از طریق زراعت و کشاورزی در زمین های اطراف و باغ های میوه در غرب و شرق شهر و اشتغال به امر تجارت و صنعت تامبن می شد و اکثر ارامنه ی شهر در بخش تجارت و صنعت سرمایه گذاری می کردند.
در دهه های اولیه ی قرن چهاردهم ه.ق‌ (1313 ه.ش) همچنین با تعریض خیابان امام از میدان باغات تا دروازه ی مشهد، سه میدان به نام های: میدان خیام، میدان ایران، و میدان حافظ ایجاد گردید.

[1][1] به موازت توسعه ی خیابان های شهر، ساختمان های دولتی به سبک نوین توسط آلمانی ها در خارج از محدوده ی مسکونی شهر ساخته شد که شامل شهرداری و فرمانداری فعلی می باشد.

همچنین دو کارخانه ی پنبه پاک کنی توسط ارامنه ایجاد گردید که نشانگر فعالیت های صنعتی در این مقطع زمانی می باشد.

بعد از سال 1335 ه.ش روند توسعه ی شهر شدت یافت.

تا این زمان به علت عدم دسترسی به آب، توسعه ی شهر در جهت مجاری آب یا قنوات میسر بوده، ولی پس از این که آب لوله کشی در اختیار مردم قرار گرفت امکان سکونت در هر نقطه از شهر ممکن گشت و پس از افتتاح راه آهن سراسری تهران-مشهد نیز برخلاف شهرهای کشورهای غربی، توسعه ی شهر به سمت جنوب محدود شد.
بعد از اصلاحات ارضی و سیاست های خاصی که در این مقطع از طرف دولت اعمال شد، تعدا زیادی از کشاورزان روستاهای اطراف شهرها، روانه ی شهرهای مشهد و یا سایر شهرهای استان مازندران شدند و تعدادی نیز جذب شهر نیشابور شده و در مناطق غرب، شرق و جنوب شرقی شهر مسکن گزیدند و در بخش های خدمات، صنعت و ساختمان به کار مشغول شدند.
اساس طرح جامع شهر از سال 1350 ه.ش مطرح و پس از چند سال به مرحله ی اجرا درآمد.

طبق طرح جامع، خیابان های جدیدی مثل ارگ جنوبی، شریعتی، 15 خرداد [1][2] و 17 شهریور که بافت قدیم و جدید شهر را به یکدیگر متصل می کرد، احداث شد.

خیابان کمربندی نیز در شمال شهر جهت محدود کردن توسعه ی شهر به طرف شمال به اجرا درآمد.
تا سال 1350 اکثر منازل مسکونی در سطح شهر یک طبقه و به ندرت دو طبقه ساخته می شد و بادگیرها بر فراز منازل، چهره ی خاصی به این واحدها می داده که بعد از سال 1350 با تشدید سرمایه گذاری دولت در امر توسعه ی شهرها، چهره و بافت این شهر نیز دگرگون و ساختمان های دو و سه طبقه در شهر ساخته شد.
بعد از انقلاب اسلامی روند توسعه ی شهر در جهت شمال و شمال غربی ادامه می یابد به طوری که شهرک های متعددی در این منطقه که اکثر ساکنان آن ها را کارمندان دولت تشکیل می دادند به وجود آمد.
بعد از انقلاب اسلامی روند توسعه ی شهر در جهت شمال و شمال غربی ادامه می یابد به طوری که شهرک های متعددی در این منطقه که اکثر ساکنان آن ها را کارمندان دولت تشکیل می دادند به وجود آمد.

مقر شهر شهرنیشابور در شمال دشت حاصلخیز نیشابور در دامنه ی جنوبی کوه های بینالود واقع شده است.

این شهر در عرض جغرافیایی 36 درجه و 12 دقیقه و طول جغرافیایی 58 درجه و 47 دقیقه از نصف التهار مبدأ قرار گرفته و ارتفاع متوسط ان از سطح دریا حدود 1250 متر است.

شهر نیشابور به واسطه ی قرار گرفتن در مسیر یکی از شاهراه های اصلی ایران (تهران - مشهد) و همچنین برخورداری از ایستگاه حمل و نقل ریلی (راه آهن) در استان، دارای موقعیت ارتباطی ممتازی است.

فاصله اش تا مشهد 120 کیلومتر، تا شهر تربت حیدریه 170 کیلومتر، تا شهر کاشمر 142 کیلومتر، تا شهر چناران 196 کیلومتر، تا شهر سبزوار که نزدیک ترین شهر به آن می باشد 115 کیلومتر و تا تهران 768 کیلومتر است.

این شهر در فاصله ی تقریبی 15 کیلومتری جنوب ارتفاعات بینالود قرار گرفته، اراضی اطراف آن دارای هیچ گونه پستی و بلندی خاصی نیست و بافت فیزیکی شهر دارای یک شیب عمومی حدود یک در صد، از شرق به غرب و از شمال شرق به جنوب غرب می باشد.

تقسیمات درون شهر هسته ی مرکزی شهر نیشابور که در واقع همان بافت قدیمی شهر می باشد در اطراف تقاطع خیابان شرقی – غربی امام خمینی و شمالی – جنوبی خیابان 15 خرداد، شهید جعفری و خیابان فردوسی شمالی قرار دارد که به میدان فردوسی در جنوب و میدان های آزادی و بسیج[1][3] در شمال منتهی می گردد.

(نقشه) عناصر شهری اصلی و جدید نیشابور در دو طرف خیابان های اصلی شهر استقرار یافته اند که عبارتند از: - محور خیابان امام خمینی محور شرقی – غربی خیابان امام خمینی از میدان خیام در شرق آغاز و تا میدان حافظ (و یا به عبارتی تا میدان بیبی شطیطه) در غرب امتداد می یابد و از درون قلب شهر قدیم نیشابور عبور می کند، در حاشیه ی جنوبی این خیابان سه مرکز با ارزش فرهنگی – تاریخی مسجد جامع، یک رباط قدیمی و بازار سرپ.شیده قرار گرفته است.

ارزش تجاری این خیابان بسیار زیاد است و سراسر طول ان به وسیله ی مراکز فعالیت های مختلف اداری، کسب، تجارت و بانک ها، هتل ها و مسافرخانه ها تجهیز شده است.

علاوه بر این، برخی ادارات دولتی و دیگر مراکز شهری نیز در آن تمرکز یافته و در مجموع مهمترین محور فعال شهری را پدید آورده است.

محور خطی امام خمینی با چندین محور مهم دیگر (شمالی - جنوبی) نظیر خیابان های 17 شهریور، 15 خرداد، شهید جعفری، فردوسی (شمالی و جنوبی)، سید جمال الدین اسدآبادی و مدرس برخورد کرده و در این تقاطع ها اهمیت و ارزش خیابان امام خمینی تشدید شده است.

- محور خیابان فردوسی این محور در امتداد شمالی – جنوبی از درون بافت قدیمی شهر عبور کرده و محور امام خمینی را قطع می کند.

نقش اصلی این خیابان نیز تجارت و کسب و کار می باشد.

بازار سرپوشیده ی نیشابور از خیابان امام خمینی تقریبا به موازات خیابان فردوسی (جنوبی) ادامه می یابد ودر 500 متری جنوب تقاطع امام خمینی و فردوسی (چهارراه انقلاب) دارای یک دهانه ی اصلی دیگردر خیابان فردوسی جنوبی است.

ادامه ی خیابان فردوسی از شمال به بزرگراه کمربندی تهران – مشهد منتهی میشود[1][4] و از جنوب در محل میدان فردوسی با خیابان های 30 متری و 35 متری طالقانی برخورد پیدا می کند.

دیگر مراکز جدید فعالیت های شهری همچون محورهای 17 شهریور، بلوار شهید بهشتی، بلوار شهید هاشمی نژاد (بنیاد شهید)، خیابان شریعتی و خیابان های منتهی به کوی ها و شهرک های اطراف شهر از اهمیت محورهای فوق الذکر برخوردار نیستند؛ گرچه در اطراف محور قدیم سبزوار – نیشابور – مشهد (خیابان های 30 و 35 متری طالقانی) فروشگاه های لوازم اتومبیل و ااکثر بنگاه های حمل و نقل و خدماتی شکل گرفته اند ولی این محور نیز علی رغم قدمتی که دارد محبوبیت محمرهای اصلی شهر را ندارد.

شهرک ها و کوی های پیرامون شهر اصلی در یک تقسیم بندی کالبدی از شهر نیشابور، می توان 9 ناحیه با شهرک ها و کوی های اطرافشان را مشخص نمود که عبارتند از: ناحیه ی 1 (مسکونی - تجاری): شامل بخش های بازار و محلات اطراف مسجد جامع و میدان باغات (پاچنار) بوده و در قسمت جنوب ان بخشی از تأسیسات صنعتی و راه آهن قرار دارد.

ناحیه ی 2 (مسکونی): شامل دو محله ی بزرگ حاج مهدی و دهنو است که در طول حاشیه ی شمالی راه آهن و بخش صنعتی و نیز جاده ی قدیم نیشابور – مشهد (در شرق شهر) قرار گرفته است.

ناحیه ی 3 (مسکونی - تجاری): این ناحیه که مشرق شهر را تشکیل می دهد، شامل محلات نجف آباد، فضل و ارگ می باشد.

ناحیه ی 4 (مسکونی): این ناحیه شامل بخش های فردوسی شمالی، فرحبخش، مرتضی آباد و کوچه ی باقری بوده و بخشی از منطقه ی مرکزی و شمال آن را شامل می گردد.

- چهرا ناحیه ی فوق الذکر (1 تا 4) در حقیقت بخش عمده ی همان بافت قدیمی شهر را تشکیل می دهد.

ناحیه ی 5 (مسکونی): این ناحیه در قسمت غربی شهر قرار گرفته و شامل محلات چهل ریزه، نگارستان، فیض آباد و کاشفی است.

ناحیه ی 6 (مسکونی): این ناحیه نیز در غرب شهر و شمال بخش صنعتی قرار داشته و شامل بخش های: عیدگاه، پل خانه، مختار، کاظم آباد، دهنو و سر آب کوشک (رسولی) می باشد.

ناحیه ی 7 (مسکونی – پارک صنایع و راه آهن): این ناحیه که در جوار ایستگاه راه آهن در جنوب شهر واقع است، محلات احمد آباد، کفکدک، حصار، کشتارگاه، چهارده معصوم، کریم آباد، شهرک و فیض اباد بوده که عملکردهای انبار داری، کارگاه ها، صنایع سبک و ساختمان های مربوط به راه آهن را نیز دارا می باشد.

ناحیه ی 8 (مسکونی – فرهنگی و توریستی): این ناحیه در قسمت جنوب شرقی و شرق شهر و شامل محلات مسکونی ابراهیمی و کوی امامزاده، مرکز تفریحی تریاپارک و همچنین مجموعه های با ارزش تاریخی – مذهبی نظیر آرامگاه های حکیم عمر خیام، شیخ عطار، کمال الملک، تپه های باستانی نیشابور و زیارتگاه های امامزادگان محمد محروق و ابراهیم و آرامگاه های فضل بن شاذان و سعید بن سلام (ابوعثمان مغربی) است.

ناحیه ی 9 (قسمت توسعه ی جدید): این ناحیه که در شمال جاده ی آسیایی تهران – مشهد و شمال غربی شهر نیشابور واقع شده، شامل شهرک های فرهنگیان، بهداری، قدس، بسیج، آزادگان و شهرک مسکونی مجتمع فولاد خراسان می باشد.

عناصر کالبدی شهر نیشابور مهمترین این عناصر شامل: · بافت قدیمی شهر بافت قدیم (منظور بافت شهری که پس از ویرانی ناشی از حمله مغول و زلزله ی سال 808 هـ.ق ساخته شد) شامل بافت منطقه ی دو طرف خیابان امام خمینی و خیابان فردوسی بوده که وجود گذرگاه های پر پیچ و خم و کم عرض 2 تا 3 متری و همچنین نداشتن و یا سختی امکان دسترسی ماشین به مراکز این بافت از ویژگی های عمده ی آن است.

· مسجد جامع شهر این مسجد تاریخی در حاشیه ی جنوبی خیابان امام خمینی (نزدیک چهارراه انقلاب) و تقریبا در قسمت مرکزی بافت قدیمی شهر قرار دارد.

تاریخ بنای مسجد به سال 899 هـ.ق، یعنی از دوره ی حکمروایی سلطان حسین بایقرا، آخرین امیر تیموری می باشد و آن را بزرگوار مردی به نام پهلوان علی کرخی فرزند بایزید – که مقبره ی وی نیز در این مسجد می باشد- ساخته است.

مساحت کل این مسجد 5/7320 متر مربع است که 4595 متر مربع آن زیر بناست.

· بازارها و مراکز تجاری و خدماتی مهم ترین و قدیمی ترین بازار موجود در شهرف بازار سرپوشیده (مربوط به دوره ی صفوی) است که دهانه س اصلی آن در خیابان امام خمینی بوده و به موازات خیابان فردوسی جنوبی ، حدود 200 متر طول دارد؛ علاوه براین بازار ، در بازار روزف چند بازار کوچک محلی (چهارشنبه بازار) و میدان بار در بخش های مرکزی، جنوبی و غربی در خیابان های امام خمینی،فردوسی،بلوار طالقانی و خیابان کاشمر واقع شده اند و ضمن اینکه در حاشیه ی این خیابان ها و خیابان های 15 خرداد و 17 شهریور سایر مراکز تجاری، خدماتی، سیاسی و اداری نیشابور نیز استقرار یافته اند؛ توزیع دیگر عناصر کالبدی شهر، شامل بافت مسکونی (قدیم و جدید)، مراکز فرهنگی، تفریحی، یادمان های مذهبی – تاریخی، پایانه های مسافربری و حمل و نقل و سایر امکانات و خدمات و تجهیزات شهری در نقشه زیر مشخص شده اند.

جمعیت جمعیت این شهر بنا بر سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ برابر ۲۰۸٫۸۶۰ نفر است که پس از شهرهای مشهد و سبزوار، سومین شهر پر جمعیت استان به شمار می آید .

سمت توسعه ی شهر در دهه های اخیر طی دو قرن گذشته و بخصوص 70 سال اخیر، توسعه ی شهر نیشابور پیرامون هسته ی مرکزی شهر (همان بافت قدیمی)؛ یعنی اطراف تقاطع خیابان شرقی – غربی امام خمینی و شمالی – جنوبی خیابان های فردوسی، پانزده خرداد و شهید جعفری تحقق یافته است.

با یک نظر کلی می توان گفت: جهت توسعه ی فضای شهر از سمت جنوب شرقی به سمت شمال غربی بوده و طی سال های اخیر میزان این توسعه در جهات مختلف به شرح ذیل بوده است.

- در جهات غرب، شمال و شمال غربی، که بیشترین میزان توسعه ی شهری دیده می شود و به طور متوسط نسبت به حد بافت قدیمی نیشابور به شعاع 2000 متر تا 3000 متر، شهر گسترش یافته است.

- میزان توسعه به سوی شرق، نسبت به حد بافت قدیمی در حدود 2500 متر بوده است.

- میزان توسعه در جهت جنوب غربی نسبت به حد بافت قدیمی به حدود 1500 متر می رسد.

- میزان توسعه در جهت جنوب شرقی نسبتا کمتر بوده است.

در شرایط کنونی نیز اولویت نخستین توسعه ی شهری، به سمت اراضی شمال و شمال شرق شهر تعیین شده است.

بخشی از این اراضی، بایر (غیر قابل کشاورزی) و درارای موقعیت مناسب توپوگرافیک (هموار و بدون پستی و بلندی خاص) می باشد.

علل عدم توسعه اقتصادی نیشابور شهرستان نیشابور در شمال شرقی ایران ودر نیمه شمالی استان خراسان قرار دارد .

این منطقه در طول تاریخ ایران جزو مناطق مهم وپیشرفته محسوب می شده است ولی در حال حاضر علیرغم داشتن استعداد فراوان برای توسعه و پیشرفت جایگاه مناسبی در میان شهرستانهای کشور و استان تدارد بطوری که در مجموعه شهرستانهای نسبتا عقب مانده ایران قرار دارد.

این شهرستان اگر چه از نظر توسعه در استان خراسان در رتبه سوم قرار دارد اما فاصله آن از این جهت با مشهد – مرکز استان ، که رتبه اول توسعه یافتگی را داراست – بسیار زیاد است.

به همین جهت ابتدا قابلیتهای طبیعی از جمله موقیت جغرافیایی ،وضعیت زمین شناسی و توپوگرافی ، خاکها ، شرایط اقلیمی ، نیروی آب و باد ، منابع آب سطحی و زیر زمینی و پوشش گیاهی به صورت خلاصه بررسی شده اند و در ادامه موانع طبیعی توسعه مانند زلزله ، شرایط خاص آب و هوایی و خاکها مورد بحث قرار گرفته اند.نتیجه مباحث طبیعی نشانگر این است که منطقه از نظر شرایط طبیعی به جز در قسمتهایی از جنوب و اطراف کال شور ، عامل محدود کننده ای ندارد و به ویژه با توجه به اهمیت آب در توسعه از نطر منابع آب سطحی بسیار غنی است.

در قسمت بعدی تحقیق با توجه به اهمیت انسان در فضای جغرافیایی ، قابلیتهای انسانی منطقه برای توسعه مباحثی مانند تعداد وتراکم جمعیت ، جمعیت شهری و روستایی ،مهاجرت ، میزان سواد ، وضعیت اشتغال ، گروههای عمده فعالیت و بخشهای اقتصادی کشاورزی ،صنعت و خدمات مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند.

بیشتر جمعیت شهرستان در روستاها ساکن هستند واین جمعیت زیاد که در بیش از 600 روستا پراکنده اند ، وباعث ایجاد مشکلاتی در خدمات رسانی و نیز کاهش جمعیت باسوادان روستایی شده است که این امر در کاهش پارامترهای توسعه شهرستان نقش مهمی بازی میکند،از سوی دیگر همین امور سبب رشد مهاجرت از روستاها به شهرها ومشکلات تبعی آن در روستا و شهر گشته است .

خرده مالکی در بخش کشاورزی از مهمترین موانع توسعه این بخش است .

کشاورزی مهمترین منبع درآمد مردم منطقه است و بیشتر شاغلین در این بخش فعال می باشند .در بخش صنعت نیز علیرغم وجود امکانات مناسب ، کمی امکانات تحصیلی در رشته های فنی وحرفه ایی و در سطوح عالی همراه با عدم سرمایه گذاری گسترده از سوی مردم و دولت در رشد و گسترش صنایع کارخانه ای شهرستان تاثیر منفی گذاشته است .

با این حال شهرستان نیشابور با داشتن 5/4% کل صنایع استان پس از مشهد (با 75% صنایع) دومین شهرستان صنعتی استان محسوب می شود .

در مجموع شرایط طبیعی و انسانی شهرستان می توانند محرکی برای توسعه قرار گیرند .

در راه توسعه منطقه ، موانعی که در سراسر کشور به صورت عمومی وجود دارد ، حاکم میباشند از جمله عدم وجود مدیریت کار آمد و صحیح ، موانع اداری و قانونی ،کمی سرمایه گذاری صنعتی و عدم توزیع عادلانه امکانات و .....

قرار گیری نیشابور در نزدیکی مشهد از جمله موانع توسعه شهرستان است .

رشد شهر مشهد و جذب بیشتر امکانات رفاهی و اقتصادی توسط این شهر ،مانع از توسعه سایر شهرستانهای استان بویژه نیشابور شده است.

اثرات نظام جهانی را در قالب نظریه محور و پیرامون در خراسان به خوبی می توان دید ، به طوری که با فاصله گرفتن از مشهد به عنوان بخش محور ، میزان توسعه یافتگی سایر شهرستانها کاهش می یابد.

آستان قدس رضوی به عنوان بزرگترین مرکز اقتصادی استان و یکی از بزرگترین NGOهای کشور نیز به دلیل سیاستهای خاص اقتصادی ،علیرغم همجواری مرکزیت این آستان مقدس با شهرستان نیشابور ، علاقه چندانی به سرمایه گذاری در این منطقه از خود نشان نداده و برای توانهای اقتصادی آن اهمیت قایل نشده است .

با آنکه موقوفات و منابع درآمد آن در منطقه بسیار زیاد می باشد.

تقسیمات سیاسی که مبنای برنامه ریزی هستند در منطقه به خوبی اجرا گردیده ودر تقسیمات کشوری موجود تنها دهستان سرولایت به علت تفاوتهای فرهنگی و نزدیکی به شهر قوچان، تمایلی به استفاده از خدمات شهر نیشابور را ندارد و از این جهت باید تجدید نظری در تقسیمات سیاسی شهرستان صورت گیرد .

همچنین بخشهای زبرخان ، تحت جلگه ، و میان جلگه شرایط لازم برای ارتقا به شهرستان را دارا هستند،و لازم است طرح مطالعاتی انها هر چه زودتر صورت اغاز شود .

http://www.persianblog.com/posts/?weblog=tajik76.persianblog.com&postid=5583935 http://fa.wikipedia.org مورفوژنز آنتروپیک و نئوژئومورفولوژی سطح زمین تحت تاثیر تغییرات بسیار زیاد و دگرگونی های عمیقی در نتیجه فعالیت های انسان واقع شده است .

پیش بینی می شود که این سطح از تاثیرات انسان با تاثیرات ناشی از فرایند های اصلی کلاسیک ژئومورفیک ، مانند حمل ونقل رسوبات رودخانه ای برابر و همسان باشد .

انسان بسیار سریع به تغییر و دگرگونی چشم انداز های جغرافیاییی منجر می گردد و نتایج ناشی از این تغییرات به طور مستقیم بر روی عموم مردم موثر می باشد .

تغییر چشم انداز انسانی یا آنتروپیک سابقه زمین شناسی زیادی ندارد و ممکن است تحول بازگشت ناپذیر ی را به یک چشم انداز جدید ونو ، متفاوت از آنچه که تاکنون داشته ایم تجربه کنیم .

به همین دلیل پیش بینی خط سیر چشم انداز آینده اهمیت فزاینده ای را در بر خواهد داشت .

چگونگی این توصیفات قابل توجه است .

به این دلیل که آغاز دوره زمین شناسی جدید یا دوره آنتروپوسن فرصت بی نظیری را برای جامعه ژئومورفولوژی فراهم می آورد .

این فرصت ها مشکلات چالش انگیز ، عقلانی و جدیدی را بوجود می آورد ، اکتشافات مهیج آوری که ژئومورفولوژی می تواند به طور محوری در مباحث پیش بینی های احتمالی آینده ، مربوط به سطح زمین ، شرکت جوید .

شاید بتوان گفت که این یک شانس بزرگ تلقی خواهد شد که بتوان دامنه علم ژئومورفولوژی را گسترش داد و فراتر از این شرایط ، موضوع مربوط به چشم انداز طبیعی وابسته در برخورد با رفتار انسانها است .

ژئومورفولوژی جدید بایستی اشکالی را که تاثیر گذار هستند پیش بینی کند ، به همین دلیل می توانیم از آان به عنوان نئو ژئومورفولوژی یاد کنیم .

ژئومورفولوژی جدید ، با مطالعه در ژئومورفولوژی کلاسیک و زمین شناسی ، همچنین ترکیبی با عناصر اقتصادی دیگر علوم انسانی در بنیاد اطلاعاتی نیروهای طبیعی که دگرگونی چشم انداز را پیش می برند ، در تعیین مفاهیم بیشتری از این شرایط که نقش نیروهای طبیعی را دارند کمک می کند .

ترکیب نیروهای طبیعی و انسانی که تغییرات چشم انداز را به پیش می برند ، نیروهای آنتروپیک را مشخص می سازد .

نئو ژئومورفولوژی مطالعه نیروهای آنتروپیک و عرضه آنها و تاثیرات احتمالی آینده ی چشم انداز است .

ویژگی های بی نظیر همراه با نیروهای آنتروپیک ، آگاهی ، هدف و آینده نگری را در بر می گیرد .

این ویژگی ها وقوع پدیده های کاملا جدیدی را پشتیبانی می کنند .

مانند مهندسی و مدیریت صحیح چسم انداز و نظایر آن .

تاثیرات عمدی در تغییر شکل چهره ی زمین ، پدیده هایی را درمقیاس زمانی کوتاه به وجود می آورد .

تاثیرات مستقیم این تغییر در جامعه ، قابلیت آینده نگری و تحت نفوذ قرار دادن عمدی آینده چشم انداز جهانی ، اهمیت پیش بینی نئو ژئومورفولوژی را برای ما روشن می سازد .

امروز سطح زمین تحت تاثیر دگرگونی های عمیق ناشی از فعالیت های انسانی است .

تغییرات شدید جریانهای رودخانه ، دگرگونی در وضع و ساختمان طبقات زمین ، تغییر و تبدیل توپوگرافی زمین ، پسروی سواحل ، دگرگون سازی های مربوط به پوشش گیاهی ، سیسیتم های بوم شناختی و هیدرولوژیکی ، تنها مقدمه ای از مواد جدید در داخل و بیرون از سطح زمین ، تغییرا ت آب و هوا و پاسخ های بعدی سطح زمین در برابر آن تغیرات است .

این تغییرات نشانگر این است که قلمرو نابودی روی سطح زمین ، در هماوردی عواملی است که امروزه به عنوان نیروهای آنتروپیک خوانده می شود .

این تاثیرات مختلط ، به طور مستقیم و غیر مستقیم ناشی از فعالیت های موجودات انسانی است .

ما به عنوان ژئومورفولوژیست پیش بینی خواهیم کرد که چگونه عکس العملی در این اوضاع رخ خواهد داد .

اهمیت تاثیرا ت آنتروپیک یکی از سوالات اساسی چگونگی فعالیت های انسان به عنوان نیروهای ژئومورفیک است .

فرایندهای مهم ژئومورفیک شامل فرایندهای رودخانه ای ، یخچالی ، مجاور یخچالی ، شیب تپه ها ، سواحل و تکتونیک ( نیروهای زمین ساختی ) می گردد .

فرایندهای ژئومورفیک آنتروپیک یا آنتروپوژنیک دربردارنده ی تاثیرات مربوط به کشاورزی ، راه سازی ، ساختمان سازی ، استخراج معادن ، فعالیت های نظامی و نظایر آن می شود .

پیش بینی می گردد ، فرسایش زراعی یک تاثیر غالب آنتروپیک در بین عوامل فوق محسوب گردد .

اگرچه فعالیت هایی مانند ساختمان سازی بسیار قابل توجه است .

فعالیت های آنتروپیک مانند جریان هوا یا جریان رودخانه هاست .

چرا که جریان هوا هر روز در حال وقوع و رخداد است و همه ی گستره جهان را شامل می شود ، دائماً در حال تغییر بوده و به طور اساسی بر روی ما تاًثیر می گذارد .

اعمال رودخانه ای نیز شامل تخریب ، حمل و رسوبگذاری است .

فعالیت های انسان نیز در بردارنده تخریب از یک سو ، حمل و جابجایی با انواع وسایل نقلیه امروزی از سویی دیگر منجر به رسوبگذاری ، انباشت و به جا گذاری در دیگر مکان ها می گردد .

تغییر شکل سریع چشم انداز توسط فعالیت های انسان به طور دراماتیک و تأسف انگیزی در حال افزایش است .

یکی از این تغییرات در محیط های شهری اتفاق می افتد .

محیط هایی با چشم اندازهای جغرافیایی خاص که با فرهنگ ، آداب ورسوم ، مذهب ، تکنولوژی و نوع محیط طبیعی آن مشخص می گردد .

فرایندهای آنتروپوژنیک در نیشابور نیشابور یکی از این محیط ها می با شد .

با نگاهی جستجوگرانه در عکس هوایی نیشابور در سال 1955 میلادی ( 1344 هجری شمسی ) بسیاری از این تغییرات آنتروپیک آشکار می شود .

زمین های کشاورزی زیادی در مدت زمان 50 سال گذشته ازبین رفته است و جای آن را خانه های مسکونی ، تجاری و کاربری های گوناگون ویژه ی شهر را به خود اختصاص داده است .

دیوار باغها ی آن که روزی ییلاق صاحبان آن را تشکیل می داد و ایام فراغتی را برای آنان فراهم می نمود ، امروز از بین رفته است و درختانش به یمن دل صاحبان آن سوخته و زمین آن به قطعاتی تقسیم و در هر یک از آنها نقبی ( چاهی ) تعبیه شده است تا هم آبهای زیرزمینی را از طریق آبهای زاید شهری آلوده سازد و هم تغییر ساز چهره های طبیعی زمین محسوب گردد .

بناهای مسکونی آن نیز بلندایی را در جهت ایجاد پستی ها و بلندیها ایجاد کرده است .

قنات های آن نیز که روزی فراهم ساز آبهای گوارایی محسوب می شدند ، همگی تخریب و دهانه ی کاریزها ، که روزگاری بر شانه هایشان امکان گذرگاهی برای خستگان از کار روزانه ی شهری را فراهم می ساختند ، به تدریج از زباله ها پر شدند تا دیگر بار هوس تشنگی آب گذشته را ننمایند و بر روی آنان خانه هایی تا از دید همیشه تاریخ پنهان باقی بمانند .

شریانهای اصلی این شهر ، رگهای انتقال آب و حیات بخش زندگی شهری بودند که در گذشته به دلیل وجود همین ارزشها ، سلب هر انتخاب دیگری را از حاکمان گذشته در ایجاد شهر در هر مکان دیگر می نمود ، اما امروز از فشار و جریان گذشته اشان باز مانده اند .

بسترشان کانون برداشت موادی گردیده است تا به کار ساختمان سازی آید و چاله هایی تا مسکن آیندگان باشد ، مگر در خواب شبانگاهی اشان رودخانه ها را در خروش بینند و در بیداری روزانه اشان خانه خراب هایی را که از خشکی رود و فرو نشینی های آن به غزایشان نشانده است .