پتانسیل های معدنی و صنعتی شهرستان ابهر
شمه ایی کلی از پتانسیلهای معدنی شهرستان ابهر
مرغوبیت نسبی در مواد معدنی موجود در شهرستان ابهر وتنوع آن ,وضعیت مناسبی را برای ایجاد صنایع معدنی تزئینی وصنایع جنبی مورد نیاز بوجود آورده است بویژه وجود معادن فعال گرانیت سیلیس کائولن وخاک صنعتی در این شهرستان وظرفیت کافی برای تولیدات این مواد واولویتهای نزدیکی محل معادن به بازار مصرف و وجود راههای مناسب ارتباطی به استانهای مجاور حائز اهمیت است.
از دیگر جهات وجود صنایع معدنی متناسب با مواد معدنی ,فراهم شدن کلیه امکانات لازم برای فعالیت بخش خصوصی از طریق رفع موانع قانونی ,حمایت دولت از تعاونی های معدنی وعدم وابستگی فعالیتهای معدنی به تکنولوژی خارجی شرایط را برای سرمایه گذاران در این بخش فراهم نموده است
از طرف دیگر تنگناها ومحدودیتهایی چون کوتاه بودن زمان بهره برداری از معادن ,انگیزه سرمایه گذاری طولانی مدت را برای فعالان بخش خصوصی از بین می برد.رکود نسبی فعالیت برخی از معادن بعلت فقدان بازار مصرف ,یا نداشتن حرفه اقتصادی ,کمبود ماشین آلات مناسب ونو و تکنولوژی پیشرفته در فعالیتهای اکتشافی وعدم بهره مندی از نیروهای متخصص بعلت دشواری کار توسعه وایمنی کافی برای فعالان در این بخش را کاهش داده است .
عدم وجود شرکتهای صنعتی مناسب برای صنایع معدنی برای جلوگیری از آلودگی حاصل از کار , تعداد مراکز تصمیم گیری وروشن نبودن مقررات ادارات مرتبط ,سرمایه بر بودن وریسک پذیر بودن فعالیتهای معدنی ,فقدان مراکز آزمایشگاهی وتحقیقات کاربردی ,فقدان شرکتهای مشاوره ای وخدماتی ,کمبود سرمایه گذاری زیربنایی , از قبیل راه برق ,مخابرات ومطالعات واکتشافات ,فقدان تشکل در بین معدن کاران ومتناسب نبودن رشد قیمت ماده معدنی در مقایسه با رشد قیمت تمام شده از عمده تنگناها ومحدودیتهای بخش صنایع معدنی در شهرستان ابهر می باشد
با وصف این در سالهای اخیر خصوصاً در دوران خدمتگذاری دولت اصلاحات شاهد رشد چشمگیری در این زمینه بوده ایم که در ذیل برخی از آن موارد را بصورت کلی ملاحظه می فرمائید
از مجموع 32 معدن فعال در شهرستان تعداد 18 معدن از سال 76 تا 84 پروانه بهره برداری گرفته اند .که 25/56% را شامل می شوند
- اکنون در بخش معادن شهرستان حدود 280 نفر بصورت مستقیم مشغولند ونزدیک 500 نفر نیز بصورت غیر مستقیم در چرخه فعالیت معادن شهرستان اشتغال دارند
- شهرستان ابهر 9/65 درصد از سهم معادن شهرستانهای (ناحیه ابهر) را بخود اختصاص داده وناحیه ابهر نیز 2/15% از ذخایر معادن استان را تشکیل می دهد.
- در شهرستان ابهر در بخش معدن 5 واحد تعاونی معدنکاری و27 واحد خصوصی معدن مشغول فعالیت است.
- در پیگیریهایی که از طریق فرمانداری ابهر صورت گرفته جلساتی با معدنکاران در سال 83 برگزار گردیده وضمن توجه وحل پاره ایی از مشکلات آنان تشکیل سندیکای ویژه معدنکاران پیشنهاد گردیده که در شرف انجام است.
معدن :
تعداد ومیزان ذخایر معدنی در شهرستان ابهر در سال 76
معادن معادن غیرفعال مجموع میزان ذخایر (تن)
فعال غیرفعال مجموع
29 2 31 28756901 642000 29380901
تعداد معادن فعال موجود در سال 1382
معدن سیلیس سنگ لاشه سنگهای تزئینی (تن) آهن خاک صنعتی (تن(
گرانیت تراورتن مرمریت 2 4
11 1 0
ظرفیت 15974321 تن - 37516901 - - - 3068000
میزان استخراج وارزش تولید در سال 1382
استخراج (تن) ارزش تولید (میلیون ریال) نیروی شاغل بکار در سال 1382
327329 17670 263 نفر
تعداد موافقت اصولی گواهینامه اکتشاف صادر شده وشرکت های تعاونی در سال 82
حوزه پروانه اکتشاف صادر شده تعداد گواهینامه اکتشاف صادر شده تعداد شرکتهای تعاونی
ابهر 16 3 8
از مجموع 110885964000 ریال سرمایه گذاری انجام شده در بخش معدن د ر سا ل 1382 در استان زنجان 16794568000 ریال سرمایه گذاری د ر ناحیه ابهر صورت گرفته که 15% سرمایه گذاری کل استان را شامل میشود بیشترین سرمایه گذاری در ناحیه ابهر در شهرستان ابهر به میزان 000/282/359/10 ریال انجام گرفته است که برابر با 7/61% کل سرمایه گذاری ناحیه در بخش معدن بوده است.
سرمایه گذاری انجام شده در بخش معدن (خصوصی ) 000/282/359/10 ریال در ابهر بوده است.
مهمترین محدودیت ها وتنگناهای توسعه بخش معدن
1- عدم وجود برنامه توسعه صنعتی و معدنی یا برنامه دراز مدت
2- محدود بودن فصل کاری فعالیت مدنی به لحاظ شرایط جوی شهرستان
3- کمبود منابع تامین سرمایه گذاری و مشکلات سیستم بانکی در رابطه با ارائه تسهیلات
4- ایجاد راه های ارتباطی مناسب برای معادن فعال و غیر فعال و اندیس های معدنی
5- ضعف شدید تکنولوژی کلی صنعتی و معدنی
6- عدم اطلاع اکثر مدیران معدنی از دانش روز و ضعف مدیریتی واحدهای امور مختلف تولید، صادرات، بازاریابی و انبارداری
7- عدم وجود صنایع تبدیلی مربوط معادن فعال شهرستان
8- کمبود ماشین آلات درحال حاضر نحوه استخراج در اغلب معادن شهرستان بصورت سنتی انجام می گیرد.
9- ناکافی بودن مطالعات زمین شناسی و معدنی در شهرستان
10- عدم وجود برنامه جامع مطالعات معادنی شهرستان و تهیه نقشه با مقیاس بزرگ زمین شناسی
11- فعال نمودن کمیته توسعه صادرات غیر نفتی، تشویق توسعه صادرات، بیمه تضمین صادرات
مهمترین قابلیت ها و مزیتهای بخش معدن
- وجود ذخایر قابل توجهی از گرانیت، گچ، سیلس، کائولن، خاک های صنعتی در شهر استان که زمینه ساز ایجاد صنایع معدنی و صنایع وابسته به مواد اولیه معدنی است.
2- وجود پتانسیل های مواد معدنی فلزی برای سرمایه گذاری در بخش اکتشاف
3- وجود شهرک صنعتی
4- استقرار شبکه های زیر بنایی از قبیل راه، راه آهن، برق و گاز
5- قرار گرفتن شهرهای عمده شهرستان در مسیر ترانزیت تهران – تبریز و اروپا
6- وجود نیروی انسانی کارآمد ومراکز آموزش عالی و فنی حرفه ای
بخش معدن
از مجموع 34 معدن فعال و غیر فعال شهرستان ابهر سهم معادن فعال 46/70 درصد می باشد اندیس های معدنی فعال شهرستان عبارتند از کانساره های غیر فلزی، معادل سیلس، نقش معدن و خاک های صنعتی سه معدن، کانساره های فلزی، شامل آهن دو معدن – 6 مورد معادن سنگ های تزئینی، لاشه آهکی، تراورن، 5 مورد معدن گرانیت و یک مورد معدن مرمریت معادن سیلس با 30 درصد بیشترین و معدن مرمریت بالا درصد کمترین سهم از معادن فعال شهرستان را به خود اختصاص داده اند. میزان ذخایر مدنی شهرستان 36729 هزار تن برآورده گردیده که سهم معادن فعال 26908 هزار تن معادل 3/73 درصد و سهم معادن غیر فعال با 9821 هزار تن معادل 7/26 درصد بوده است.
تعداد شاغلان در معادن فعال شهرستان ابهر جمعاً 78 نفر بوده که سهم معادن سیلس با 8/30 درصد بیشترین معادن آهن با 4/6 درصد کمترین درصد سهم را به خود اختصاص داده است.
سهم شهرستان از معادن فعال استان معادل 4/36 درصد و از معادن غیر فعال 8/20 درصد بوده است میزان ذخایر معادن فعال و غیر فعال شهرستان ابهر در مقایسه با کل استان به ترتیب 1/18 درصد و 8/3 درصد بوده است میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی در بهره برداری از معادن شهرستان معادل 400000 ریال بوده که در مقایسه با استان 3/33 درصد به این شهرستان اختصاص داشته است.
محدودیت ها و تنگناهای بخش صنعت
1- عدم استقرا اداره صنایع و معادن با توجه به فعالیت بسیار گسترده صنایع در منطقه
2- لزوم پیگیری استقرار سریع سایپا دیزل در شهرستان که زمین مورد نیاز مشخص و واگذار گردیده و موافقت اولیه آن صورت گرفته است.
3- فقدان ارتباط کافی بخش های صنعت، معدن و کشاورزی
4- عدم وجود برنامه ریزی صحیح وبازار جذب تولیدات
5- گسترش وقفه دار صنایع در شهرک صنعتی
6- پایین بودن توان مالی تولید کنندگان صنایع دستی و مقرون به صرفه نبودن تولیدات
7- صدور مجوزهای صنعتی تولیدی در استان مجاور که مشابه آن در شهرستان فعالیت تولیدی دارند.
8- حمایت ناکافی از تولید کنندگان و صنایع کوچک
9- ضعف تخصصی مدیران واحدهای صنعتی و کمبود نیروی انسان متخصصین.
10- وجود یک واحد اداری مربوط به صنایع دستی تکافوی نیاز این شهرستان را نمی کند و با توجه به گسترش و میل به صنعتی شدن منطقه و ایجاد واحد جدید بدون توجه به واحدهای موجود، نیاز این شهرستان را به مراکز آموزشی و خدمات فنی صنایع بیشتر می کند این شهرستان دارای زمینه مناسب برای توسعه صنعتی می باشد که بر طرف نمودن ضعف همکاری و هماهنگی سازمان های متوی در خصوص تدوین و تنظیم آئین نامه های هماهنگ و پشتیبانی حمایت لازم از شهرک صنعتی، امکان توسعه مطلوب در آن زمینه را فراهم می سازد.
11- عدم رفع حل مشکل شهرک صنعتی شماره 2 ابهر که موجب غیر فعال بودن و جلب سرمایه گذاری گردیده است.