دانلود مقاله نثر فارسی در عهد صفوی

Word 38 KB 20001 8
مشخص نشده مشخص نشده تاریخ
قیمت قدیم:۱۲,۰۰۰ تومان
قیمت: ۷,۶۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • نثر فارسی در عهد صفوی
    از آغاز قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم عهد صفوی (907 1148)نثر فارسی در عهد صفوی از منشیان دوره صفوی هم خواه آنان که در ایران در دستگاه صفویان بوده‏اند و خواه آنان که در هند در دستگاه گورکانیان و سایر امرای محلی بسر می‏بردند نامه‏های تکلف آمیزی در دست است.

    از بزرگترین این نویسندگان میرزا طاهر وحید قزوینی (متوفی به سال 1120) است که منشی و مورخ دربار شاه عباس دوم و وزیر شاه سلیمان بوده است.

    ازو منشآتی مانده که در پاره‏ای از آنها با تکلفی بسیار کوشیده است سخنان پارسی بدون استعمال لغات عربی به کار برد.

    میرزا طاهر وحید در شعر نیز دست داشته و از مشاهیر استادان سبک هندی بوده است.

    از آثار منثور این دوره در مسایل مختلف به ذکر این چند کتاب مبادرت می‏شود: حبیب السیر تألیف غیاث الدین خواندمیر که از مورخان آخر عهد تیموری و آغاز عهد صفوی بوده است (متوفی به سال 941) و کتاب او تا حوادث آخر عمر شاه اسمعیل صفوی را شامل است.

    تذکره شاه طهماسب صفوی به قلم شاه طهماسب اول(930-984 ) پسر شاه اسمعیل که در وقایع سلطنت خود نوشته است.

    احسن التواریخ تالیف حسن بیک روملو که تا وقایع سلطنت شاه طهماسب صفوی را شامل است.

    عالم آرای عباسی تالیف اسکندر بیک منشی شاه عباس بزرگ که تا پایان حیات شاه عباس صفوی (985-1038) در آن به رشته تحریر در آمده و از میان کتب دوره صفوی به حسن انشاء ممتاز است.

    بهار دانش که تهذیبی است از کلیله و دمنه بقلم شیخ ابوالفضل دکنی (مقتول به سال 1013) وزیر اکبرشاه.

    از شیخ ابوالفضل کتب دیگری مانند اکبرنامه در شرح سلطنت اکبرشاه و کتاب آیین اکبری باقی مانده است.

    هشت بهشت در تاریخ آل عثمان از مولانا ادریس البتلیسی معاصر سلطان بایزید (886-918 ) و پسرش ابوالفضل محمد الدفتری که آن را تا وقایع سال 952 که شامل اتفاقات قسمی از دوره سلطان سلیم ثانی است نوشتند.

    مجالس المومنین از قاضی نورالله ششتری (متوفی به سال 1019) در شرح احوال گروهی بزرگ از شعرا و ادبا و فضلای شیعه.

    از جمله مسائلی که در این عصر مورد توجه بود تذکره نویسی است.

    از کتب تذکره در این دوره یکی تحفه ثانی تألیف سام میرزا (983 .

    م) پسر شاه اسماعیل صفوی است شامل شرح حال عده‏ای از شعرا اواخر قرن نهم تا اواخر قرن دهم.

    دیگر لطایف نامه ترجمه مجالس النفائس امیر علیشیر است که به دست فخری بن امیری در سال 927 صورت گرفت.

    از ترجمه این کتاب اثر معروف دیگری داریم به نام تذکره المثال یا جواهر العجایب.

    دیگر مذکر الاحباب تألیف نثاری بخارایی است
    از آغاز قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم عهد صفوی (907 ـ 1148)نثر فارسی در عهد صفوی از منشیان دوره صفوی هم خواه آنان که در ایران در دستگاه صفویان بوده‏اند و خواه آنان که در هند در دستگاه گورکانیان و سایر امرای محلی بسر می‏بردند نامه‏های تکلف آمیزی در دست است.

    دیگر مذکر الاحباب تألیف نثاری بخارایی است که شامل شعرای دوره علیشیر نوایی تا حدود سال 974.

    دیگر نفایس المآثر در شرح احوال شعرای ایرانی هند عصر اکبر شاه.

    دیگر خلاصه الاشعار و زبده الافکار تألیف تقی الدین کاشانی که در سال 985 تألیف شد.

    دیگر تذکره هفت اقلیم تألیف امین احمد راضی که در آغاز قرن یازدهم پایان یافته و از تذکره‏های معتبر فارسی است.

    دیگر ریاض الشعرا تألایف علی قلی خان واله داغستانی که در قرن دوازدهم تألیف شد.

    یکی از مسائل قابل توجه در ادبیات دوره صفوی کتب متعدد در لغت فارسی است.

    از علل عمده این امر غیر از حاجتی که در هند به کتب لغت فارسی موجود بوده توجهی است که شیخ ابوالفضل دکنی وزیر اکبر شاه به نوشتن انشاء‏های بلیغ و بازگشت به سبک نویسندگان قدیم داشته است و این سبک بعد ازو در دربار گورکانی متروک ماند.

    معلوم است که این توجه، اطلاع از لغت فارسی و موارد استعمال و معانی آن را ایجاب می‏کرده و به همین سبب از دوره او تألیف کتب در لغت زیاد رواج یافته بوده است.

    پیداست که پیش از این تاریخ نوشتن کتب در بیان لغات گاه مورد توجه قرار می‏گرفته اما رواج آن کم و پیش از دوره صفوی تعداد کتب لغت انگشت شمار بوده است.

    از جمله کتب مهم لغت که از دوره شیخ ابوالفضل مذکور به بعد در هندوستان به وجود آمده و حقاً قابل توجه و عنایتاً نخست کتاب فرهنگ جهانگیری تألیف جمال الدین حسین انجور را باید یاد کرد که در دربار اکبر شاه و پسرش جهانگیر می‏زیسته است.

    وی کتاب خود را در سال 1017 بانجام رسانیده و به نام جهانگیر در آورده و فرهنگ جهانگیری نامیده است.

    پیش از تالیف فرهنگ جهانگیری، کتاب دیگری در لغت فارسی به دست محمد قاسم سروری کاشانی در ایران به نام شاه عباس صفوی تألیف و به سال 1008 تمام شده بود.

    دیگر از فرهنگهایی که د رهند تألیف شده فرهنگ شده فرهنگ رشیدی است تألیف عبدالرشید الحسینی معاصر اورنگ زیب که کتاب خود را در سال 1064 به پایان برده و آن یکی از کتب معتبر لغت فارسی است.

    دیگر کتاب غیاث اللغات تألیف محمد غیاث الدین است که در سال 1242 تمام شده.

    علاوه بر این کتب دیگری هم مانند مؤید الفضلا (تألیف محمد لاد دهلوی) و بهار عجم و چراغ هدایت و جز آن در هند تألیف شده است که فعلاً توضیح بیشتری را در باب آنها لازم نمی‏دانیم لیکن از میان آنها خصوصاً ذکر فرهنگ برهان قاطع سودمند به نظر می‏رسد .این کتاب را محمد حسین بن خلف تبریزی متخلص به «برهان» در سال 1062 در هندوستان تألیف کرده و چون کتاب او مشتمل بر لغات بسیار و از دیگر کتب لغت فارسی کاملتر بوده تا کنون چند بار طبع شده است.

    عیب عمده ابن کتب آنست که بر اثر نداشتن روش دقیق در جمع آوری لغات غالباً فاقد ارزش علمی کامل هستند.

    در بسیاری از موارد اتفاق افتاده است که قرائتهای غلط لغات عربی یا ترکی یا فارسی وسیله ایجاد لغات جدیدی برای لغت نویسان مذکور شده است مطلب دیگر آن که در دوره اکبر شاه بلائی به زبان و تاریخ ایران روی آور شد و آن جعل کتابهاییست به اسم دساتیر و شارستان و آیین هوشنگ که همگی شامل لغات ساختگی به عنوان لغات ناب فارسی و حاوی مطالبی راجع به تاریخ ایران قدیم است که مطلقاً دروغ و به کلی ساختگی می‏باشد.

    این کتب مجعول به نام لغات خاص فارسی کلماتی بی بن و بی‏اصل پدید آورده است مانند پرخیده، ایرخیده، فرنودسار، سمراد و جز آنها.

    این کلمات مجعول به عنوان لغات خالص فارسی در فرهنگهای مذکور را ه جسته و در دوره قاجاری و عهد ما مورد استفاده کسانی قرار گرفت که به گمان خود خواستند «پارسی ناب» بنویسند و آن گاه این مهملات را در آثار خود به عنوان پارسی به کار برده و قطعات نامفهوم مضحکی ازین راه به وجود آورده‏اند.

    مطاب تاریخی مجعول کتب مذکور هم بدبختانه به کتابهای دوره قاجاری که در تاریخ ایران قدیم نوشته‏اند راه جسته و در اذهان برخی وارد شده است.

    در دوره صفوی مؤلفات علمی و دینی متعددی به زبان فارسی فراهم آمده است که در این جا از ذکر بعض آنها گزیری نیست.

    در تفسیر قرآن: ترجمه الخواص یا تفسیر زواری از علی بن حسین زواری از علماء مشهور امامیه در قرن نوزدهم هجری، معاصر شاه طهماسب صفوی است که کتاب خود را به سال 946 به اتمام رسانید.

    وی کتب متعدد دیگری نیز به فارسی تألیف و ترجمه کرده است مانند: شرح نهج البلاغه به نام روضه الانوار، ترجمه مکارم الاخلاق طبرسی به نام مکارم الکرائم، ترجمه اعتقادات شیخ صدوق به نام وسیله النجاه، ترجمه طرائف ابن طاوس طراوه اللطایف و و مجتمع الهدی معروف به قصص الانبیاء و غیره.

    دیگر خلاصه المنهج در تفسیر قرآنست به فارسی از ملا فتح الله کاشانی (متوفی به سال 988) شاگرد علی بن حسین زواری وی کتب دینی دیگری هم به فارسی دارد مانند منهج الصادقین فی الزام المهالفین در تفسیر قرآن که پنج مجلد است و کتاب خلاصه المنهج اختصاری در از آن می‏باشد و کتاب «تنبیه الغافلین و تذکره العارفین» که شرح فارسی کتاب نهج البلاغه است.

    جامع عباسی تألیف شیخ بهاء الدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی معاصر شاه عباس صفویست که چون به سبب فوت مؤلف ناتمام ماند آن را مولانا نظام الدین محمد بن حسین قرشی ساوجی (متوفی به سال 1038) به فرمان شاه عباس تکمیل کرد.

    این کتاب از مهمترین کتب فقهی شیعه در روزگاران اخیر شمرده شده و چندین بار بر آن شرح و حاشیه نوشته‏اند.

    ملا محمد باقر مجلسی (متوفی به سال 1111) از علماء ذی نفوذ آخر دوره صفوی و شیخ الاسلام ایران از اواخر عهد شاه سلیمان تا اواخر عهد شاه سلطان حسین، نیز کتب متعددی در شرح مسائل مذهبی و ا خلاقی شیعه به فارسی و عربی تألیف کرده است و از جمله آنهاست: بحارالانوار، مشکوه الانوار، معراج المؤمنین، جلاء العیون، زادالمعاد، عین الحیات و غیره.

    از جمله کتب معتبر کلامی این عهد به فارسی یکی «کلمات مکنونه» است از ملا محسن فیض کاشانی (متوفی به سال 1000) شاگرد ملاصدرا به فارسی و عربی.

    وی کتب دیگر در مسائل دینی داشته و شعر نیز می‏ساخته است.

    هدایت دیوان اشعار او را در حدود شش هفت هزار بیت تخمین کرده است.

    شاگرد دیگر ملاصدرا یعنی عبدالرزاق بن علی بن حسین لاهیجی متخلص به فیاض نیز تألیفاتی در حکمت و کلام دارد.

    مهمترین کتاب او گوهر مراد است که خلاصه‏ییست در اصول عقاید به فارسی.

از آغاز قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم عهد صفوی (907 1148)نثر فارسی در عهد صفوی از منشیان دوره صفوی هم خواه آنان که در ایران در دستگاه صفویان بوده‏اند و خواه آنان که در هند در دستگاه گورکانیان و سایر امرای محلی بسر می‏بردند نامه‏های تکلف آمیزی در دست است. از بزرگترین این نویسندگان میرزا طاهر وحید قزوینی (متوفی به سال 1120) است که منشی و مورخ دربار شاه عباس دوم و وزیر شاه سلیمان ...

از آغاز قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم عهد صفوی (907 1148)نثر فارسی در عهد صفوی از منشیان دوره صفوی هم خواه آنان که در ایران در دستگاه صفویان بوده‏اند و خواه آنان که در هند در دستگاه گورکانیان و سایر امرای محلی بسر می‏بردند نامه‏های تکلف آمیزی در دست است. از بزرگترین این نویسندگان میرزا طاهر وحید قزوینی (متوفی به سال 1120) است که منشی و مورخ دربار شاه عباس دوم و وزیر شاه سلیمان ...

ادبیات فارسی یا پارسی به ادبیاتی گفته می‌شود که به زبان فارسی نوشته شده باشد. ادبیات فارسی تاریخی هزار و صد ساله دارد. شعر فارسی و نثر فارسی دو گونه اصلی در ادب فارسی هستند. برخی کتابهای قدیمی در موضوعات غیرادبی مانند تاریخ، مناجات و علوم گوناگون نیز دارای ارزش ادبی هستند و با گذشت زمان در زمره آثار کلاسیک ادبیات فارسی قرار گرفته اند. آوازه برخی شاعران و نویسندگان ایرانی از ...

قرن نهم دوره تيموري (782 907 هجري مقدمه) دوره‏يي که مورد بحث ما در اين فصل است از «يورش» تيمور به خراسان و سيستان (782 هجري) آغاز و به جلوس شاه اسمعيل صفوي (907) ختم مي‏شود و اگر چه قسمتي از اواخر قرن هشتم و چند سالي از اول قرن دهم در جزو اين دوره م

اي فداي تو هم دل و جان وي نثار رهت همين و همان دل فداي تو چون تويي دلجو جان نثار تو چون تويي جانان دل رهاندن زدست تو مشکل جان فشاندن به پاي تو آسان راه وصل تو راه پر آسيب درد عشق تو درد بي‌درمان مقدمه در دوره سلطنت سلاطين صفوي به عللي که اينجا

ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني از ادباي عهد فتحعلي شاه قاجار اديبي فاضل، منشي کامل و شاعري ماهر مترسلي دانشمند و در نظم و نثر فارسي استاد بود وپنائي تخلص مي نمود. وي به سال 1193 قمري متولد شد و پس از وفات پدرش ميرزا عيسي قائم مقام در سال 1237 قمر

قرن نهم دوره تيموري (782 907 هجري) --> مقدمه دوره‏يي که مورد بحث ما در اين فصل است از «يورش» تيمور به خراسان و سيستان (782 هجري) آغاز و به جلوس شاه اسمعيل صفوي (907) ختم مي‏شود و اگر چه قسمتي از اواخر قرن هشتم و چند سالي از اول قرن دهم در جزو اين د

اي فداي تو هم دل و جان وي نثار رهت همين و همان دل فداي تو چون تويي دلجو جان نثار تو چون تويي جانان دل رهاندن زدست تو مشکل جان فشاندن به پاي تو آسان راه وصل تو راه پر آسيب درد عشق تو درد بي‌درمان مقدمه در دوره سلطنت سلاطين صفوي به عللي که اينجا

تعزيه يا شبيه خواني ، تنها نمايش سنّتي ايران محسوب مي‏شود. اين نمايشها مربوط به وقايع مختلف کربلا است. که نخستين بار در زمان پادشاهان شيعي مذهب آل بويه به صورت صامت در ايران پاگرفت و بعد در عصر صفويه به شيوه امروزي بوجود آمد و از اوائل سلطنت قاجاريه

ای فدای تو هم دل و جان وی نثار رهت همین و همان دل فدای تو چون تویی دلجو جان نثار تو چون تویی جانان دل رهاندن زدست تو مشکل جان فشاندن به پای تو آسان راه وصل تو راه پر آسیب درد عشق تو درد بی‌درمان مقدمه در دوره سلطنت سلاطین صفوی به عللی که اینجا مجال ذکر آنها نیست شعر فارسی بکلی از طراوت و جزالت افتاده و از سیاق کلام فصیح و بلیغ استادان قدیم به شکل عجیبی منحرف گردید. مضامین دلنشین ...

ثبت سفارش
تعداد
عنوان محصول