با استفاده از مشارکت همگانی می‌توان ضمن تکیه بر اهمیت سرمایه‌ی انسانی‌راهکارهایی برای حضور مؤثر و فعال تمام کارکنان و دانش‌آموزان در مدارس پیدا کرد و ازایده‌ها و ابتکارات آنان در حل مسائل و اجرای اهداف آموزش و پرورش استفاده نمود. دلایل‌فراوانی دال بر اجتناب ناپذیربودن مشارکت همگان وجود دارد که در این مقاله به‌تعدادی ازآنها اشاره شده است. آثار و قواعد مشارکت همگانی در مدرسه بسیار زیاد بوده که خلاصه‌واردر مقاله ذکر گردیده است. جهت کیفیت‌بخشی مدرسه باید موانع مشارکت در مدرسه راشناسایی و نابود کرد که خلاصه‌وار به‌آنها اشاره گردیده است.
بهترین زمینه‌های مشارکت همگانی برای ارتقای مستمر کیفیت مدرسه، شوراهامی‌باشند که از نظر آموزش و پرورش قانونی بوده و محل اتخاذ تصمیم‌های گروهی است وعاملی می‌باشد برای انجام هرچه بهتر امور مدارس به‌صورت مشارکتی که در مقاله‌ی شورای‌منطقه، مدرسه، معلمان، دانش‌آموزان و انجمن اولیا و مربیان معرفی گردیده است و ضمن‌بیان نقش هر یک از آنها در ارتقای مستمر کیفیت مدرسه به‌تشریفاتی بودن آنها در حال‌حاضر اشاره شده و راهکارهایی برای فعال نمودن شوراها عنوان شده است. ذکر این نکته‌ضروری است که در تهیه‌ی مقاله علاوه بر استفاده از تجربه 20 سال مدیریت خودم که اثرات‌مشارکت همگانی را به‌وضوح دیده‌ام، حداقل از ده مأخذ نیز استفاده گردیده است که در پایان‌مقاله معرفی شده است.
نقش مشارکت همگانی در ارتقای مستمر کیفیت مدرسه:
مقدمه::
مدیران امروز مانند گذشته نمی‌توانند در تمام زمینه‌ها برای مردم الگو باشند زیرابا یک جامعه‌ی نیازمند به‌مشارکت و متنوع سر و کار دارند و عملا غیرممکن است که‌یک فرد تمام صفات برجسته و عالی را دارا باشد. امروزه مدیریت در سطح ملی،محلی یا سازمانی بیشتر از همکاری گروهی بهره می‌برد زیرا تعدد تصمیم‌ها وپیچیدگی و ارتباط مسایل با یکدیگر از یک سو و لزوم هماهنگی و تناسب برنامه‌ریزی‌باموقعیت‌های درون سازمانی و برون سازمانی از طرف دیگر موجب شده تا یک مدیردر آن واحد درباره‌ی مسائل زیادی تصمیم بگیرد و به‌همین خاطر نظام تصمیم‌گیری‌در سازمان‌هایی که به‌شیوه‌ی سنتی عمل می‌کنند در حال فروپاشی است(39).
تعریف مشارکت همگانی در مدارس:
مدیریت مشارکتی در آموزش یکی از کارکردهای نسبتا جدید است که‌می‌کوشد با تکیه بر اهمیت سرمایه‌ی انسانی راهکارهایی برای حضور مؤثر و فعال‌تمام کارکنان و دانش‌آموزان و اولیای آنان در مدارس بیابد و می‌خواهد از ایده‌ها وابتکارات آنان در حل مسائل و اجرای اهداف آموزش و پرورش استفاده نماید.
انواع سبک رهبری مشارکتی:
رهبری مشارکتی به‌سه سبک تقسیم می‌شود:
الف - سبک مشارکتی مشورتی: در این سبک مدیر سعی در جلب نظرهای گروه‌قبل از اتخاذ هر تصمیمی دارد.
ب - سبک مشارکتی توافقی: مدیر گروه را به‌بحث و بررسی در مورد موضوع‌تشویق نموده و تصمیمی را که مبتنی بر توافق عمومی است اتخاذ می‌نماید.
ج - سبک مشارکتی دموکراتیک: در این روش مدیر همه‌ی اختیارات نهایی رابه‌اعضا گروه تفویض می‌نماید.
تاریخچه مشارکت در مدارس:
شوراها بهترین تجلی مشارکت می‌باشند و اولین شورا تحت عنوان شورای عالی‌فرهنگ در (1300 ه'.ش.) برپا شد. سپس در سال (1348 ه'.ش.) قانون مدیریت‌شورایی به‌تصویب مجلس شورای ملی سابق رسید که جهدهای بی‌توفیقی بوده‌اند که‌ما باید به‌دیده‌ی عبرت نظر کنیم.
براساس اصل سوم قانون اساسی، قانون شوراها در جلسه‌ی 1372/10/26 مجلس‌شورای اسلامی به‌تصویب رسید و آیین‌نامه اجرایی آن در تاریخ 1373/3/17به‌استان‌ها ابلاغ گردیده است(41(.
آیین‌نامه اجرایی مدارس نیز که در سال 1378 به‌تصویب شورای عالی آموزش وپرورش رسید، بستر مناسبی است برای مشارکت همگانی و تأکید اساسی بر مشارکت‌مدیران، معلمان، دانش‌آموزان و اولیای آنان در تصمیم‌گیری مدارس دارد(42).
دلائل لزوم مشارکت همگانی در مدارس:
مشارکت فطری انسان‌ها است و تعلیم و تربیت نیز فرایند است نه یک محصول لذامدارس نمی‌توانند تنها به‌توانایی، قابلیت و هوش مدیران متکی باشند. همه‌ی معلمان‌و کارکنان مدرسه و دانش‌آموزان و اولیا به‌طور مؤثر در برنامه‌ریزی، یادگیری ورضایت دانش‌آموزان و فعالیتهای بهبود و ارتقای مستمر کیفیت مدرسه نقش دارند.گروه و مشارکت گروهی پایه‌ی اصلی سازماندهی امور در مدیریت کیفیت جامع درمدرسه است و به‌دلایل ذیل توسعه مشارکت در مدرسه و کار گروهی ضروری است(43).
-1 توانایی ذهنی محدود انسان: هر یک از ما یک پردازنده‌ی اطلاعات هستیم.روزانه با حجم انبوهی از اطلاعات و داده‌ها مواجه می‌شویم. آنهایی را که لازم داشته‌باشیم انتخاب و بقیه را رد می‌کنیم زیرا ظرفیت ذهنی ما محدود می‌باشد و لذاضروری است برای کانون تعلیم و تربیت (مدرسه) از خرد جمعی استفاده کرد.