دانلود تحقیق جمعیت روستایی در ایران

واقعیت این است که بدون هیچ شک و تردیدی، در جهان امروز راه توسعه از تنگ راه جمعیت می گذرد و گذر از این تنگ راه به سلامت ممکن نیست مگر اینکه زوایای این تنگ راه به دقت بررسی و شناخته شود.

طرح و اجرای هیچ برنامه ای یا پروژه ای در یک روستای کوچک یا یک شهر کلان ممکن نیست که ریشه در زمین و جمعیت و مسایل آن نداشته باشد.

گفته ها و شینده های مکرر کنفرانس های ملی و بین المللی و نتایج تحقیقات در سرتاسر جهان در باب جمعیت و توسعه و شاخه های مربوط به آن، جملگی وام دار این پیام بسیار مهم برای بقای جهان است.

تحولات تاریخی جمعیت روستایی ایران
قبل از ورود آریاییها به ایران، دامنه های جنوب غربی زاگرس و خوزستان شمالی که قلمرو عیلامی ها به شمار می رفت، دارای تمدنی درخشان بوده است.

در این زمان اکثر مردم در زیستگاهها و به تعبیر امروزی روستاهای کم جمعیت و پراکنده نواحی مستعد ساکن بوده اند.

البته وجود معدودی شهر را در میان آنها نمی توان انکار نمود.

استیلای آریاییهای متمدن بر نواحی مختلف موجب شروع توسعه شهرها و روستاهای ایران شد.

در دوره های مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان، شهرها و مراکز جمعیتی بزرگی بوجود آمد که بعدها صحنه وقوع رویدادهای مهم تاریخی گردیده است.

دوره ساسانی پررونق ترین زمان تمدن ایرانی بود.

شاید به جرأت بتوان گفت که در طول تاریخ ایران تا قبل از قرن حاضر تنها در این زمان بود که جمعیت شهری در ایران فزونی شدیدی گرفت و توانست جمعیت روستایی را تحت تأثیر خود قرار دهد.

در حقیقت این دوره اوج شهرنشینی در ایران بوده که از مهمترین شهرهای آن مدائن (شامل 7 شهر) بوده است.[1]
طبق یک سرشماری، در زمان اردشیر بابکان، تعداد شهرها به 554 و روستاها به شش هزار بالغ گردید.
البته در این دوره زندگی روستایی نیز از توسعه زیادی برخوردار بود، هرچند که مناسبات بزرگ مالکی، مشقات فراوانی برای روستاییان و زارعان بوجود آورده بود.
در قرون دهم تا دوازدهم بر اثر تحولات سیاسی در کشور، شهرنشینی شدت گرفت و شهرهایی مانند ری و نیشابور بوجود آمد.

در این عهد تحول چشمگیری در جمعیت روستایی رخ نداد و استیلای مالکان بر روستاییان شکل دیگری پیدا نمود.[2]
حمله مغولان و ترکان به ایران در قرن سیزدهم تا پانزدهم میلادی، اسفبارترین ضایعه ملی به شمار می رود، ولی در توسعه روستاهای کشور نقش عمده ای داشته است.

مغولان که اصولاً مخالف شهرنشینی بودند، صدها شهر پرجمعیت را به آتش کشیده، ویران کردند و میلیونها نفر را از دم تیغ گذراندند.

از این رو گروههای زیادی از مردم به روستاهای امن و مناطق کوهستانی کشور پناه بردند و دسته ای از آنها مجبور به کوچ نشینی و تغییر مکان زندگی خود شدند تا از تعرضات به دور مانند.

بنابراین در این دوره به تدریج شهرهای بزرگی چون ری، سبزوار و نیشابور رو به زوال نهادند و در عوض پراکندگی جمعیت فزونی یافت و این شکل جدید توزیع جمعیت تا حدود زیادی در توسعه روستاها نیز از فزونی جمعیت برخوردار شدند و به جز مناطق مرزی، سایر نقاط براثر ایجاد امنیت داخلی، توسعه بسیار یافت، اما این ثبات دیری نپایید و حمله افغانها و به دنبال آن ترکتازی نادر و تزلزل زندیه باعث فروپاشی دوباره نظام اجتماعی و نیز وقوع کشتارهای فراوان شد.
با روی کار آمدن قاجار و کم شدن قلمرو ایران و بروز جنگهای خونین، جمعیت ایران به شدت کاهش یافت و توسعه نظام خانخانی در روستاها و اعمال فشار بر رعایا موجب فزونی فاصله بین دولت و روستاییان شد.

انقلاب مشروطیت باعث قیام ملی گردید، پس از مشروطیت مجدداً قدرت خانها توسعه یافت و هر واحد روستایی بصورت یک سرزمین مجزا اداره شد.

با اینکه بزرگ مالکی پیوسته برای زارعان مشکل آفرین بود، نباید این نکته را نادیده گرفت که اوج رشد کشاورزی و شکوفایی روستاها در این زمان بوده است.[3]
جدول 1ـ جمعیت کشور به تفکیک شهری و روستایی در سالهای مختلف (میلیون نفر) جمعیت غیرساکن در مناطق روستایی در نظر گرفته شده است.

جدول شماره 2ـ رشد جمعیت روستایی و شهری ایران در چهار دوره سرشماری (به درصد) مأخذ: مرکز آمار ایران، نتایج تفضیلی کل کشور  جدول شماره 3ـ جمعیت مناطق شهری و روستایی طی دروه های سرشماری مأخذ: مرکز آمار ایران، نتایج تفضیلی کل کشور نمودار 1ـ سهم جمعیت شهری و روستایی از کل جمعیت کشور (1375ـ 1345) نمودار 2ـ توزیع جمعیت کشور به تفکیک مناطق شهری و روستایی در 40 سال اخیر جدول شماره 4ـ تحول تعداد جمعیت مراکز روستایی کشور برحسب طبقات جمعیتی در مقاطع سرشماری (ارقام جمعیتی به هزار) مأخذ: مرکز آمار ایران، شناسنامه آبادیهای کشور جدول شماره 5 ـ تعداد آبادیها و متوسط جمعیت و خانوار آن به تفکیک استان در سال 1375 مأخذ: مرکز آمار ایران شناسنامه بخشهای کشور سال 1375 جدول شماره 6 ـ تعداد نقاط روستایی (دارای سکنه و خالی از سکنه) و متوسط جمعیت آن به تفکیک استان در سال 1375 مأخذ: مرکز آمار ایران شناسنامه بخشهای کشور سال 1375 جدول شماره 7 ـ طبقه بندی جمعیتی آبادیهای دارای سکنه کشور در سالهای مختلف نمودار (3) پراکندگی فضایی جمعیت روستایی در سال 1375 نمودار (4) درصد جمعیت طبقه بندی جمعیتی آبادیهای دارای سکنه کشور در سالهای مختلف جدول شماره 8 ـ تعداد آبادیهای مسکونی کشور برحسب استان به تفکیک جمعیت در استان 1375 مأخذ: مرکز آمار ایران، شناسنامه بخش های کشور سال 1365 جدول شماره 9 ـ تعداد آبادییهای مسکونی کشور برحسب استان به تفکیک جمعیت در استان 1365 مأخذ: مرکز آمار ایران، شناسنامه بخش های کشور سال 1365 جدول شماره 10ـ مقایسه درصد روستانشینی درجهان و ایران در سال 2000 جدول شماره 11ـ مرتبه بندی استانهای کشور به ترتیب روستانشینی در سالهای 1375 ـ 1365 مأخذ: مرکز آمار ایران، نتایج تفضیلی سرشماری نفوس و مسکن سال 1365 و 1375 http://www.nocrir.com/faslname/37-38/37-38-f4.htm عنوان133513451355136513701375کل جمعیت18.925.833.751.455.860شهری5.99.815.928.831.836.8روستایی13.0016.017.822.624.023.2رشد جمعیت در دوره (%)-3.132.713.902.461.47 شرح1345-13351355-13451365-13551375-1365مناطق شهری555.53.2مناطق روستایی و عشایری2.11.11.50.2کل کشور3.12.73.72 سال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریسال سرشماریمناطق1335درصد1345درصد1355درصد1365درصد1375درصدکل کشور18.954.70410025.788.72210033.708.74410049.445.01010060.055.488100مناطق شهری5.953.56331.49.794.2463815.854.6804726.844.56154.636.817.78961.3مناطق روستایی13.001.14168.615.994.4766217.854.0645322.349.35145.423.026.29338.7 طبقه بندی جمعیتی به نفر13351335133513351345134513451345135513551355135513651365136513651375137513751375طبقه بندی جمعیتی به نفرروستاروستاجمعیتجمعیتروستاروستاجمعیتجمعیتروستاروستاجمعیتجمعیتروستاروستاجمعیتجمعیتروستاروستاجمعیتجمعیتطبقه بندی جمعیتی به نفرتعداد%تعداد%تعداد%تعداد%تعداد%تعداد%تعداد%تعداد%تعداد%تعداد%جمع4905410011757100664381001531410065055100174491006534910022394100681221002302610099-11837537.58637.33137847.212017.82891244.411136.4281214310414.63176546.6-4.6499-1002442749.8467339.82735141.2644142.12668041642836.82520338.5615227.52413435.4-25.4999-50043148.829372553148363623.762449.6430624.7711410.9499223.4694510.2-20.982499-100016823.4241420.520873.1301119.727354.3399022.939506587826.241506.1-27.032500 به بالا2560.58687.43080.510256.74840.716129.29611.5433119.311281.7-21.8میانگین جمعیت به نفر240240240240230.5230.5230.5230.5268268268268342342342342338338338338 استانآبادیهای دارای سکنهآبادیهای دارای سکنهجمعیتجمعیتخانوارخانواراستانشماردرصدشماردرصدشماردرصدکل کشور68122100230262931004410368100آدربایجانشرقی28404.1613207885.72491685.6آذربایجانغربی32274.711811195.11996514.5اردبیل18822.75969162.51038062.3اصفهان24703.610070874.32184524.9ایلام7531.12176340.9353280.8بوشهر7061.033328841.4568961.3تهران21903.217713067.68.3چهارمحال وبختیاری9250.34170051.8759121.7خراسان799611.7262213411.354676612.3خوزستان44966.513679455.92137514.8زنجان11031.65473012.31016672.3سمنان7891.11589910.6355230.8سیستان و بلوچستان60388.89085793.91567863.5فارس43936.415989136.92971496.7قم3630.5752690.3170780.3کردستان17652.56406682.71142532.5کرمان59378.792288341785284کرمانشاه279346704592.91203322.7کهگیلویه و بویراحمد20262.93276851.4556311.2گیلان27003.911914805.12629795.9لرستان28424.17170593.11217372.7مازندران40365.922379469.744671710.1مرکزی15392.25272652.21149462.6هرمزگان204636133262.61103342.5همدان11231.68671153.71659903.7یزد11441.61865360.8423280.9 استانجمعجمعروستای دارای سکنهروستای دارای سکنهروستای خالی از سکنهروستای خالی از سکنهجمعیت روستاییجمعیت روستاییمتوسط جمعیت روستااستانشماردرصدشماردرصدشماردرصدشماردرصدمتوسط جمعیت روستاکل کشور125827100681221005770510023026293100338آدربایجانشرقی31872.528404.113470.613207885.7465آذربایجانغربی37372.932274.75100.811811195.1366اردبیل22201.718822.73380.55969162.5317اصفهان8883724703.6641311.110070874.3407ایلام12040.97531.14510.72176340.9289بوشهر9100.77061.032040.33328841.4471تهران33842.621903.21194217713067.6808چهارمحال و بختیاری22831.89251.313582.34170051.8450خراسان2518520799611.71718929.7262213411.3327خوزستان65715.244966.520753.513679455.9304زنجان14041.111031.63010.55473012.3496سمنان26512.17891.118623.21589910.6201سیستان و بلوچستان85276.760388.824894.39085793.9150فارس81716.443936.437786.515989136.9363قم9430.73630.55801752690.3207کردستان19681.517652.52030.356406682.7362کرمان1432111.359378.7838414.59228834155کرمانشاه36132.8279348201.46704592.9240کهگیلویه و بویراحمد31032.420262.910771.83276851.4161گیلان29032.327003.92030.311914805.1441لرستان34832.728424.16411.17170593.1252مازندران46253.640365.9589122379469.7554مرکزی33432.615392.218043.15272652.2342هرمزگان29482.3204639021.56133262.6299همدان15511.211231.64280.78671153.7772یزد47093.711441.635656.11865360.8163 طبقه1345134513551355136513651370137013751375طبقهتعداد آبادیجمعیت%تعداد آبادیجمعیت%تعداد آبادیجمعیت%تعداد آبادیجمعیت%تعداد آبادیجمعیت%جمع66438100650551006534910064627100682151005000 نفر و بیشترــــ1947.782569.362348.964999ـ 2500 نفر3086.74849.276711.4488712.5489412.962499ـ 1000 نفر208719.7273522.9395026.31422726.75415027.02999ـ 500 نفر531423.7624424.7711422.23717621.19694520.98499 ـ 100 نفر2735142.12668036.82520327.62480925.792413425.499‌ـ 50 نفر1052859758489622.990642.7890832.8549ـ 25 نفر78841.875001.671021.1569661.0673811.1524 ـ 1 نفر129661116540.8120570.59112420.53153040.67 استانجمع24ـ1 نفر49ـ 25 نفر99-50 نفر249ـ100 نفر499ـ 250 نفر999ـ 500 نفر9999ـ1000 نفر4999ـ 2000 نفر5000 نفر و بیشترکل کشور681221530273809083142139921694535511493234آذربایجانشرقی284019921237177455639921010811آذربایجانغربی3227378200364838786449155507اردبیل1882266248268462292211100341اصفهان2470102620520629622619219510717ایلام75315268991791337832120بوشهر70642571961371118551237تهران219045618624441431024215911960چهارمحال و بختیاری92515793119205143108533710خراسان799625037178351333107286248117617خوزستان449692866575710025563341507529زنجان1103715786259261239100264سمنان7894026772100604133140سیستان وبلوجستان6038152811921204121455323877284فارس4393119746649277455950325912320قم36317231444035261032کردستان1765696016161350425480231کرمان59372471906850821428286128425کرمانشاه279334423946193452320666173کهکیلویه و بویراحمد2026351342469528211863360گیلان2700210215318620539485236752لرستان284239538454974241923486294مازندران403640723837377084674846817016مرکزی15394359114932523218381394هرمزگان204640927332147125317684572همدان1123443761205254237192876یزد1144607117114157594332132 استانجمع24ـ1 نفر49ـ 25 نفر99-50 نفر249ـ100 نفر499ـ 250 نفر999ـ 500نفر9999ـ1000 نفر4999ـ 2000 نفر5000 نفر و بیشترکل کشور6534912057710289621463010573711434121305194آذربایجانشرقی46263122415071207102972224415212آذربایجانغربی2980135165281907813396129422اصفهان249287523924731724023419312522ایلام7106579110195152732880بوشهر722115741051611058255195تهران16724151451583102421851275238چهارمحال و بختیاری8951171121302121458849357خراسان829921888869711511111796947116818خوزستان407557061281810715602571085324زنجان1993186102198464471371148485سمنان7212966378114666428111سیستان وبلوجستان383264764781096849419557112فارس442410224775708666534802329511کردستان1805545717159556327570191کرمان64282584108697792743927596295کرمانشاه245814821740689651719464160کهکیلویه و بویراحمد2047322371510545205761440گیلان2745157189316667562508266764لرستان290824129359584751121676263مازندران374530323328573082677042615012مرکزی1527315112112312297231106411هرمزگان188635731924342821712569271همدان1204243648217277293206849یزد1155589145116152723430142 ردیفاسامی مناطقجمعیت روستاییجمعیت روستاییردیفاسامی مناطقتعداد ـ هزار نفردرصد1جهان3328800572کشورهای توسعه یافته305500263کشورهای در حال توسعه2986240644آفریقا512670695آمریکای شمالی74505256آمریکای لاتین137200287آسیا2379848678اروپا204120289استرالیا87003010ایران2835042 136513651365137513751375اسامی استانهادرصد روستانشینیمرتبهاسامی استانهادرصد روستا نشینیمرتبهکهگیلویه و بویراحمد71.561کهگیلویه و بویراحمد60.21چهارمحال و بختیاری63.42هرمزگان57.742همدان62.573مازندران55.563گیلان62.324چهارمحال و بختیاری54.784زنجان61.735گیلان53.655مازندران61.486زنجان52.786کردستان60.297سیستان و بلوچستان52.757اردبیل59.848همدان51.688هرمزگان59.39اردبیل51.119سیستان و بلوچستان56.210کردستان47.5810مرکزی55.9711آذربایجانغربی47.3111ایلام55.5112کرمان46.4012کرمان54.3613لرستان45.2613آذربایجانغربی54.1914بوشهر44.7614لرستان52.2115ایلام44.6115خراسان51.616خراسان43.3616بوشهر49.0717مرکزی42.9117آذربایجانشرقی48.4618فارس41.8918فارس47.1719آذربایجانشرقی39.7319کرمانشاه43.3620کرمانشاه37.720خوزستان43.3121خوزستان36.5121سمنان41.2422سمنان31.7122اصفهان35.7123اصفهان25.6723یزد33.4524یزد24.5824تهران16.3825تهران15.8525قم11.9426قم8.8226