تعریف : فن ثبت ، طبقه‌بندی ، خلاصهکردن فعالیتهای مالی یک مؤسسه درغالب اعداد قابل سنجش پول و تفسیر نتایج حاصله از آن می‌باشد.
مراحل اصلی حسابداری :
1- فن ثبت 2- طبقه‌بندی 3- خلاصهکردن 4- تفسیر نتایج
فن ثبت: کلیه فعالیتهای مالی یک مؤسسه ، روزانه دردفتری بنام دفتر روزنامه ثبت می‌شود.
طبقه‌بندی: در این مرحله حسابدار هفته‌ای یک بار اطلاعات را از دفتر روزنامه وارد دفتر کل می‌کند.
خلاصهکردن: در این مرحله حسابدار ماهانه مانده حسابها را از دفتر کل وارد تراز آزمایشی می‌کند.
تفسیر نتایج: در این مرحله حسابدار مانده حسابها را تجزی و تحلیل می‌کند و صورتهای مالی اساسی را تشکیل می‌دهد صورتهای مالی اساسی عبارتند از صورت سود و زیان - صورتحساب سرمایه و ترازنامه .
اهمیت و فایده حسابداری:
برای صاحبان یک مؤسسه مهم است که از وضع مالی مؤسسه اطلاع داشته‌باشند و بدانند در طی یک دوره مالی چه‌مقدار درآمد و هزینه داشته‌اند ؟ سود و زیان شرکت چقدر است ؟ تغییرات سرمایه و بدهی شرکت چگونه می‌باشد ؟ جوابگوی کلیه سؤالات فوق تنها صورتهای مالی می‌باشد که توسط حسابدار تهیه شده‌است .
اهم طبقاتی که نتایج حاصله از سیستم حسابداری برای آنها مهم می‌باشد:
1- استفاده‌کنندگان درون سازمانی :کسانی هستندکه داخل مؤسسه وجوددارندوباید از صورتهای مالی استفاده کنند مثل مدیران مؤسسه که با مطالعه صورتهای مالی وتجزیه تحلیل آنهابه نقص کارهای خودپی برده وبابررسی اعدادوارقام وبااستفاده ازتجربه‌های گذشته،برنامه‌های آینده راطرح‌ریزی می‌کنند
2- استفاده‌کنندگان برون سازمانی : کسانی هستند که در خارج از شرکت هستنداما می‌بایست ازاطلاعات صورتهای مالی استفاده‌کنند :
الف: صاحبان سرمایه (سهامداران شرکت) : صاحبان سرمایه علاقمند هستند که از وضع مالی مؤسسه ای که سرمایه خود را به آنها داده‌اند مطلع شوند و با بررسی این اطلاعات نسبت‌به درجه لیاقت مدیران پی ببرند .
ب : بستانکاران (طلبکاران) : آنها با بررسی وضع مالی مؤسسه می‌توانند تصمیم بگیرند که تا چه اندازه برای چنین مؤسسه‌ای اعتبار قائل شوند و با مدیران آن مؤسسه دادوستد انجام دهند.
ج : بانکها و مؤسسات وام‌دهنده : با مطالعه صورتهای مالی قدرت بازپرداخت وام درخواستی مشتری (مؤسسه) بنابه وضع مالی و میزان موفقیت تجاری را درنظر گرفته و اعتبار لازم را تخصیص می‌دهند .
د : رقبا : با مبارزه اقتصادی بمنظور بدست‌آوردن سود بیشتر(یکی از خصوصیات سیستم اقتصاد آزاد و سرمایه‌داری می‌باشد که در این نظام اقتصادی هریک از صاحبان مؤسسه می‌کوشند فعالیت مؤسسات رقیب آگاه شوند) .
ه : اشخاصی که مایل به سرمایه‌گذاری در مؤسسات می‌باشند : افرادی که علاقه مند ومایل هستند سرمایه خود را در مؤسساتی بکار گیرند که احتمال سود بیشتر را دارند قبل‌از سرمایه‌گذاری می‌بایست از وضع مالی مؤسسه مطلع شوند .
فعالیتهای مالی : عبارتند از فعالیتهایی که موجب تغییر در دارایی ها ، بدهی‌ها و سرمایه می‌شوند مانندکالایی که خریداری شودو یا به فروش رسد .
دوره مالی : مدت زمانی که فعالیتهای مالی یک مؤسسه با آن شروع شده و در پایان تمامی حسابها بسته شوند و نتیجه عملیات وضعیت مالی یک مؤسسه نشان داده‌شود و در ایران دوره‌های مالی از اول فروردین ماه تا پایان اسفندماه ادامه دارد . ( دوره‌های مالی ممکن است 3 ماهه ، 6 ماهه ، 9 ماهه یا یک‌ساله باشد که توسط مدیر مؤسسه مشخص می شود .
دوره عمل حسابداری : حسابداری شامل هشت مرحله می‌باشد :
1- ثبت فعالیتهای مؤسسه در دفتر روزنامه 5- انجام عملیات اصلاح حسابها
• 2- انتقال معاملات در دفتر کل 6- تهیه کاربرگ
• 3- تهیه تراز آزمایشی 7- بستن حسابهای موقت
• 4- تهیه صورتهای مالی اساسی 8- تهیه ترازنامه اختتامیه ( بستن حسابهای دائمی )
رشته‌های تخصصی حسابداری :
1- حسابداری عمومی مقدماتی : براساس ثبت دو طرفه معاملات در دفاتر مؤسسات ثبت و در پایان دوره مالی صورتهای مالی اساسی تهیه می‌شود و زیربنای کلیه رشته‌های حسابداری می‌باشد .
2- حسابداری صنعتی : قیمت تمام‌شده هر واحد کالا را در هر مرحله ساخت به مدیران مؤسسه نشان می‌دهد و در کارخانجات استفاده می‌شود .
3- حسابداری دولتی : این حسابداری از درآمد و هزینه‌های سازمانهای دولتی و طرز نگهداری حسابها بحث می‌کند .
4- حسابداری مالیاتی : محاسبه مالیات متعلق به طبقات مختلف درآمد که باید در این محاسبه قوانین و مقررات رعایت شود.
5- حسابرسی : رسیدگی به اسناد ، مدارک ، دفاتر ، صورتهای مالی و اظهارنظر نسبت به صحت و درستی آنها از وظایف حسابرسان می‌باشد .
سرفصل‌های کلی حسابداری :
دارائی بدهی‌ها سرمایه درآمد هزینه برداشت