دانلود تحقیق بیمه بیکاری

قانون بیمه بیکاری

ماده 1-کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کار کشاورزی هستند مشمول مقررات این قانون می باشند.
تبصره: گروه های زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند:

1- بازنشستگان و از کارافتادگان کلی.
2- صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری.
3- اتباع خارجی.

ماده 2-بیکار از نظر این قانون بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد.
تبصره 1: بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأیید شورای عالی کار بیکار موقت شناخته شوند و نیز مشمول مقررات این قانون خواهد بود.

تبصره 2: بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل، زلزله ، جنگ، آتش سوزی و غیره بیکار می شوند با معرفی واحد کار و امور اجتماعی از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند کرد.

ماده 3-بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایتهای تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نمایند.

ماده 4-بیمه شده بیکار با معرفی کتبی واحد کار و امور اجتماعی محل از مزایای این قانون منتفع خواهد شد.
تبصره: بیکاری مشمول این قانون کلیه حقوق و مزایا و خسارات مربوطه (موضوع قانون کار) را دریافت خواهند نمود.


ماده 5 -حق بیمه بیکاری به میزان (3%) مزد بیمه شده می باشد که کلاً توسط کارفرما تأمین و پرداخت خواهد شد.
تبصره: مزد بیمه شده و نحوه تشخیص تعیین حق بیمه بیکاری، چگونگی وصول آن، تکلیف بیمه شده و کار فرما و همچنین نحوه رسیدگی به اعتراض، تخلفات و سایر مقررات مربوطه در این مورد بر اساس ضوابطی است که برای حق بیمه سایر حمایتهای تأمین اجتماعی در قانون و مقررات تأمین اجتماعی پیش بینی شده است.


ماده 6-بیمه شدگان بیکار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت.

الف- بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد.

مشمولین تبصره 2 ماده 2 این قانون از شمول این بند مستثنی می باشند.
ب- بیمه شده مکلف است ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کار و امور اجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد.

مراجعه بعد از سی روز با عذر موجه و با تشخیص هیأت حل اختلاف تا 3 ماه امکان پذیر خواهد بود.
ج- بیمه شده بیکار مکلف است در دوره های کارآموزی و سواد آموزی که توسط واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سواد آموزی و یا سایر واحدهای زیربط با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می شود شرکت نموده و هر 2 ماه یک بار گواهی لازم در این مورد را به شعب تأمین ا جتماعی تسلیم نماید.

تبصره 1: کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده شوند که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد ما به التفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت خواهد شد.

تبصره 2: مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه بیمه شد از نظربازنشستگی از کار افتادگی و فوت محسوب خواهد شد.


ماده 7-مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری و میزان آن به شرح زیر است:الف- جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری اعم از دوره اجرای آزمایشی و یا دائمی آن برای مجردین حداکثر 36 ماه و برای متأهلین یا متکفلین حداکثر 50 ماه براساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه و به شرح جدول ذیل می باشد:


سابقه پرداخت حق بیمه
حداکثر مدت استفاده از مقرری جمعاً با احتساب دوره های قبلی
برای مجردین برای متأهلین یا متکلفین
از 6 ما لغایت 24 ماه 6 ماه 12 ماه
از 25 ماه لغایت 120 ماه 12 ماه 18 ماه
از 121 ماه لغایت 180 ماه 18 ماه 26 ماه
از 181 ماه لغایت 240 ماه 26 ماه 36 ماه
از 241 ماه به بالا 36 ماه 50 ماه


تبصره: افراد مسن مشمول این قانون که دارای 55 سال سن و بیشتر می باشند مادامی که مشغول به کار نشده اند می توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه بیکاری باقی بمانند.

ب- میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل 55% متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده می باشد به مقرری افراد متأهل یا متکفل، تا حداکثر 4 نفر از افراد تحت تکفل به ازای هر یک از آنها به میزان 10% حداقل دست مزد افزوده خواهد شد در هر حال مجموع در یافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دست مزد کمتر و از 80% متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد.
ج- مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است.

تبصره 1: متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده بیکار به منظور محاسبه مقرری بیمه بیکاری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ حق بیمه دریافت شده در آخرین 90 روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر روزهای کار و در مورد بیمه شدگانی که کار مزد دریافت می کند آخرین مزد عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین 90 روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر 90 در صورتی که بیمه شده کارمزد، ظرف 3 ماه مذکور مدتی از غرامت دستمزد استفاده نموده باشد متوسط مزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزد قرار گرفته به منزله دستمزد ایام بیکاری تلقی و در محاسبه منظور خواهد شد.

تبصره 2: افراد تحت تکفل موضوع این ماده عبارتند از:
1- همسر (زن یا شوهر)
2- فرزندان اناث مادام که ازدواج ننموده و فاقد حرفه و شغل باشند.

3- فرزندان ذکور که سن آنان کمتر از هجده سال تمام باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی از کار افتاده کلی باشد
4- پدر و مادر که سن پدر از 60 سال متجاوز باشد و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی از کارافتاده کلی باشند و در هر حال معاش آنان منحصراً توسط بیمه شده تأمین گردد.

5- خواهر و برادر تحت تکفل در صورت داشتن شرایط مربوط به فرزندان اناث و ذکور و مذکور در بندهای 2 و3 این تبصره.

تبصره 3: دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری جزئی نمی گردد.

تبصره 4: در صورت بیکاری زوجین فقط یکی از آنان (زن یا شوهر) محق به استفاده از افزایش مقرری به ازاء هر یک از فرزندان خواهد بود.

تبصره 5: بیمه شده بیکار وافراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری از خدمات درمانی موضوع بندهای «الف» و «ب» ماده3 قانون تأمین اجتماعی استفاده خواهند کرد.

تبصره 6: مقرری بیمه بیکاری مانند سایر مستمری های تأمین اجتماعی از پرداخت هرگونه مالیات معاف خواهد بود.


ماده 8-در موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع خواهد شد:الف- زمانی که بیمه شده مجدداً اشتغال به کار یابد.
ب- بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی و سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کار و امور اجتماعی، بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی و یا سوادآموزی خودداری نماید.
ج- بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.
د- بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا از کارافتادگی کلی شود.
ه- بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد.

تبصره 1: در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری محرز شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده او بوده است کارگر موظف به استرداد وجوه دریافتی به سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود.

مشمولین بند «ه» این ماده نیز مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی، به سازمان مذکور می باشند.

تبصره 2: چنانچه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته مقرری بیمه بیکاری را دریافت کرده باشد، ملزم به بازپرداخت مقرری دریافتی از تاریخ اشتغال خواهد بود.

تبصره 3: دریافت کمک هزینه حین کارآموزی مانع استفاده از مقرری بیمه بیکاری نخواهد بود.
تبصره: افراد مسن مشمول این قانون که دارای 55 سال سن و بیشتر می باشند مادامی که مشغول به کار نشده اند می توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه بیکاری باقی بمانند.

ب- میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل 55% متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده می باشد به مقرری افراد متأهل یا متکفل، تا حداکثر 4 نفر از افراد تحت تکفل به ازای هر یک از آنها به میزان 10% حداقل دست مزد افزوده خواهد شد در هر حال مجموع در یافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دست مزد کمتر و از 80% متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد.

ج- مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است.

تبصره 1: متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده بیکار به منظور محاسبه مقرری بیمه بیکاری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ حق بیمه دریافت شده در آخرین 90 روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر روزهای کار و در مورد بیمه شدگانی که کار مزد دریافت می کند آخرین مزد عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین 90 روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر 90 در صورتی که بیمه شده کارمزد، ظرف 3 ماه مذکور مدتی از غرامت دستمزد استفاده نموده باشد متوسط مزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزد قرار گرفته به منزله دستمزد ایام بیکاری تلقی و در محاسبه منظور خواهد شد.

تبصره 2: افراد تحت تکفل موضوع این ماده عبارتند از: 1- همسر (زن یا شوهر) 2- فرزندان اناث مادام که ازدواج ننموده و فاقد حرفه و شغل باشند.

3- فرزندان ذکور که سن آنان کمتر از هجده سال تمام باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی از کار افتاده کلی باشد 4- پدر و مادر که سن پدر از 60 سال متجاوز باشد و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی از کارافتاده کلی باشند و در هر حال معاش آنان منحصراً توسط بیمه شده تأمین گردد.

5- خواهر و برادر تحت تکفل در صورت داشتن شرایط مربوط به فرزندان اناث و ذکور و مذکور در بندهای 2 و3 این تبصره.

تبصره 3: دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری جزئی نمی گردد.

تبصره 4: در صورت بیکاری زوجین فقط یکی از آنان (زن یا شوهر) محق به استفاده از افزایش مقرری به ازاء هر یک از فرزندان خواهد بود.

تبصره 5: بیمه شده بیکار وافراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری از خدمات درمانی موضوع بندهای «الف» و «ب» ماده3 قانون تأمین اجتماعی استفاده خواهند کرد.

تبصره 6: مقرری بیمه بیکاری مانند سایر مستمری های تأمین اجتماعی از پرداخت هرگونه مالیات معاف خواهد بود.

ماده 8-در موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع خواهد شد:الف- زمانی که بیمه شده مجدداً اشتغال به کار یابد.

ب- بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی و سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کار و امور اجتماعی، بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی و یا سوادآموزی خودداری نماید.

ج- بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.

د- بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا از کارافتادگی کلی شود.

ه- بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد.

تبصره 1: در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری محرز شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده او بوده است کارگر موظف به استرداد وجوه دریافتی به سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود.

مشمولین بند «ه» این ماده نیز مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی، به سازمان مذکور می باشند.

تبصره 2: چنانچه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته مقرری بیمه بیکاری را دریافت کرده باشد، ملزم به بازپرداخت مقرری دریافتی از تاریخ اشتغال خواهد بود.

تبصره 3: دریافت کمک هزینه حین کارآموزی مانع استفاده از مقرری بیمه بیکاری نخواهد بود.

ماده 9-کارفرمایان موظف اند با هماهنگی شوراهای اسلامی و یا نمایندگان، کارگران فهرست محلهای خالی شغل را که ایجاد می شوند به مراکز خدمات اشتغال و با معرفی بیکاران تأمین می گردد.

تبصره 1: دولت مکلف است همه ساله از طریق سیستم بانکی و منابع اعتباری سازمان تأمین اجتماعی و با استفاده از اعتبارات قرض الحسنه، طرح های اشتغالزایی مشخصی را جهت اشتغال به کار بیکاران مشمول این قانون در بودجه سالانه کشور پیش بینی و راساً یا از طریق شرکتهای تعاونی و یا خصوصی و با نظارت وزارت کار و امور اجتماعی به مورد اجرا گذارد.

تبصره 2: بیکاران مشمول این قانون در اخذ پروانه های کسب و کار و موافقت اصولی و تأسیس واحدهای اقتصادی از وزارتخانه های صنعتی، کشاورزی و خدماتی با معرفی وزارت کار و امور اجتماعی در اولویت قرار خواهند داشت.

تبصره 3: سازمان آموزش فنی و حرفه ای وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است همزمان با اجرا قانون بیمه بیکاری، آموزش مهارتهای مورد نیاز بازارکار و نیز بازآموزی و تجدید مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری موضوع بند«ج» ماده 6 این قانون را در مراکز آموزش فنی و حرفه ای و یا مراکز آموزش جوار کارخانجات فراهم نماید.

هزینه های مربوط از محل اعتبارات حساب صندوق بیمه بیکاری مطابق آیین نامه ای که به پیشنهاد سازمانهای آموزش فنی و حرفه ای کشور و تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد رسید قابل پرداخت است.

تبصره 4: نهضت سوادآموزی موظف است با همکاری کارفرمایان و وزارتخانه های زیربط نسبت به تشکیل کلاسهای سوادآموزی برای بیسوادان مشمول این قانون اقدام نماید.

ماده 10-سازمان تأمین اجتماعی مکلف است حسابهای درآمد حق بیمه بیکاری و پرداخت مقرری بیمه بیکاری موضوع این قانون را جداگانه نگهداری و در صورتهای مالی خود منعکس نماید و گزارش عملکرد مالی خود را هر سال یکبار با وزیر بهداشت درمان آموزش پزشکی و وزیر کار و امور اجتماعی و شورای اقتصاد ارائه نماید.

ماده 11-وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی مجری این قانون خواهند بود.

ماده 12- سازمان تأمین اجتماعی مکلف است هزینه های موضوع این قانون را منحصراً از محل درآمدهای ناشی از آن تأمین نماید.هزینه های اداری و پرسنلی هر دو دستگاه مجری قانون به طوری که از 10% میزان مقرری پرداختی به بیمه شدگان تجاوز ننماید با تأیید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزیر کار و امور اجتماعی تعیین و تخصیص داده میشود.

ماده 13-زمان اجرای این قانون از زمام اتمام قانون آزمایشی بیمه بیکاری 6/5/1369 لازم الاجراء است.

ماده 14- آئین نامه اجرائی این قانون ظرف یک ماه توسط وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.قانون فوق مشتمل بر چهارده ماده و بیست و یک تبصره در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ بیست و ششم شهریور ماه یکهزار و سیصد و شصت و نه مجلس شورای اسلامی تصویب ودر تاریخ 10/7/1369 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی - مهدی کروب آیین نامه اجرایی قانون بیمه بیکاری ماده 1-قانون بیمه بیکاری مصوب 26/6/1369 در این آیین نامه اختصاراً قانون نامیده می شود.

ماده 2-کلیه مدیران و کارفرمایان کارگاه ها ، مؤسسات تولیدی (صنعتی وکشاورزی) ، خدماتی فنی و خدماتی دارای کارکنان مشمول قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار یا کشاورزی هستند موظف به اجرای مقررات این آیین نامه می باشند.

ماده 3-بیکار از نظر این آیین نامه بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد.

تشخیص بیکاری بدون میل و اراده و تاریخ و قوع بیکاری به عهده واحد کار و امور اجتماعی محل است.

ماده 4-هر گونه تغییر یا بازسازی خط تولید، جابجائی کارگاه و ماشین آلات به منظور کاهش وابستگی و بهینه کردن تولید که در راستای سیاست های اقتصادی و اجتماعی دولت صورت گیرد تغییر ساختار اقتصادی تلقی میگردد و تصمیم گیری در مورد کارکنان این قبیل کارگاه ها که موقتاً بیکار شناخته شده و در چارچوب بند «الف» ماده 7 قانون از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند نمود، به عهده شورای عالی کار می باشد.

تبصره 1: مدیران و کارفرمایان کارگاه های موضوع این ماده موظفند طرح تغییر ساختار اقتصادی واحد خود را که به تصویب وزارتخانه ذیربط (واحدهای تابع در استان ها) رسیده است، همراه با متقاضی کتبی، تعهدات لازم و فهرست اسامی کارکنان مشمول طرح که موقتاً بیکار خواهند شد با ذکر مدت زمان استفاده از مقرری بیمه بیکاری به واحد کار و امور اجتماعی محل تسلیم نمایند و پس از تأیید طرح توسط شورای عالی کار نسبت به اجرای آن اقدام کنند.

تبصره 2: واحدهای کار و امور اجتماعی مکلفند که حداکثر ظرف 15 روز پس از دریافت طرح و تقاضای کتبی، مدارک مربوط را همراه گزارش بازرسی کار جهت اتخاذ تصمیم به شورای عالی کار ارسال نمایند.

شورای عالی کار ظرف یک ماه پس از دریافت مدارک مربوط تصمیم خود را اعلام خواهد نمود.

ماده 5-کلیه مدیران و کارفرمایان و مجریان پروژه ها مکلفند حق بیمه بیکاری مشمولین قانون را به ترتیب مذکور در قانون تأمین اجتماعی، از تاریخ 6/5/1369 به شعب مربوط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نمایند.

تبصره 1: مبنای پرداخت حق بیمه بیکاری، مزد بیمه شده می باشد.

تبصره 2: سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه بیکاری طبق ضوابط قانون تأمین اجتماعی به بیمه شدگانی که با توجه به مقررات این آیین نامه بیکار شناخته شده و از طریق واحدهای کار و امور اجتماعی معرفی می شوند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید.

ماده 6-بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیره مترقبه از قبیل سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی و غیره بیکار می شوند، در صورتی که سابقه پرداخت حق بیمه آنان کمتر از 6 ماه باشد، مطابق با مشمولینی که دارای 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه می باشند از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند نمود.

ماده 7-بیمه شده بیکار موظف است ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری فرم تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری را تکمیل و به واحد کار و امور اجتماعی محل ارائه نماید.

تبصره 1: چنانچه بیمه شده بیکار در فاصله زمانی 30 روز بعد از بیکاری امکان مراجعه و یا اعلام بیکاری به واحد کار و امور اجتماعی و ارائه یا ارسال تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری را پیدا نکند تا 3 ماه از تاریخ وقوع بیکاری فرصت دارد مدارک خود را مبنی بر عذر موجه، همراه با تقاضای کتبی به واحد کار و امور اجتماعی محل به منظور طرح در هیأت حل اختلاف ارائه نماید.

در صورتی که هیأت حل اختلاف استان مربوط عذر متقاضی را موجه تشخیص دهد مراتب را اعلام خواهد نمود.

تبصره 2: بیمه شده بیکار از تاریخ ارائه تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی یا مشابه آن اعلام نموده است و مؤظف است در فاصله زمانهای که توسط واحد کار و امور اجتماعی تعیین میگردد در اداره کار و امور اجتماعی محل حضور یافته و دفاتر مربوط را امضاء نماید.

ماده 8-واحدهای کار و امور اجتماعی موظفند حداکثر ظرف 30 روز پس از اخذ مدارک تکمیل شده (موضوع ماده 7 این آیین نامه)، نسبت به غیر ارادی بودن بیکاری متقاضی اظهار نظر نموده و در صورت تأیید، وی را کتباً به سازمان تأمین اجتماعی معرفی نمایند.

واحدهای اجرائی سازمان تأمین اجتماعی مکلفند ظرف 10 روز پس از ثبت معرفی نامه فرد بیکار، نسبت به احراز شرایط مندرج در بند «الف» ماده 6 قانون اظهار نظر و متعاقب آن مقرری بیمه بیکاری وی را برقرار نماید.

ماده 9-بیکارانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری با معرفی واحدهای کار و امور اجتماعی به شغل یا مشاغلی گمارده شوند که میزان حقوق و مزایای آنان کمتر از مقرری بیمه بیکاری باشد، مابه التفاوت حقوق و مزایای دریافتی تا میزان مقرری بیمه بیکاری متعلقه توسط سازمان تأمین اجتماعی به آنان پرداخت خواهد شد.

در این گونه موارد اشتغال بیمه شده بیکار و میزان حقوق و مزایای وی توسط واحد کار و امور اجتماعی محل به شعبه تأمین اجتماعی پرداخت کننده مقرری بیمه بیکاری، اعلام خواهد شد.

ماده 10-پرداخت مقرری بیمه بیکاری به مقرری بگیران دارای 55 سال سن و بیشتر در صورت عدم امکان اشتغال به کار آنان، بدون رعایت بند «الف» ماده 7 قانون تا رسیدن به سن بازنشستگی موضوع ماده 76 قانون تأمین اجتماعی ادامه می یابد.

ماده 11-مقرری بیمه شدگانی که در حین استفاده از مقرری بیمه بیکاری به خدمت وظیفه عمومی اعزام میگردند در صورتی که متأهل نباشند قطع می گردد و پس از پایان خدمت وظیفه عمومی در صورت عدم اشتغال، با معرفی واحد کار و امور اجتماعی مجدداً نسبت به باقیمانده مدت استحقاقی، مقرری آنان برقرار خواهد شد.

ماده 12-در مورد کارگرانی که در حین استفاده از مقرری بیمه بیکاری بر اساس حکم صادر شده از سوی مراجع ذیصلاح بازداشت یا زندانی میگردند در صورت صدور رأی مراجع مذکور مبنی بر مجرمیت آنان، مشروط بر آن که متأهل نباشند پرداخت مقرری بیمه بیکاری متوقف می گردد و پس از گذراندن دوره محکومیت به شرط عدم اشتغال، با معرفی واحد کار و امور اجتماعی مجدداً بر قرار خواهد شد.

ماده 13-چنانچه دریافت کننده مقرری بیمه بیکاری حائز شرایط استفاده از مستمری های بازنشستگی و یا از کار افتادگی کلی گردد، مقرری بیمه بیکاری وی قطع و مستمری های مذکور طبق قانون تأمین اجتماعی برقرار میگردد.

تبصره: ملاک انجام حمایت های موضوع قانون تأمین اجتماعی در ایام دریافت مقرری بیمه بیکاری حقوق و مزایای مبنای کسر حق بیمه زمان اشتغال بیمه شده بیکار خواهد بود.

ماده 14-در صورتی که در طول دریافت مقرری بیمه بیکاری در تعداد افراد تحت تکفل بیمه شده تغییراتی حاصل شود، میزان مقرری وی طبق مقررات بند «ب» ماده 7 قانون محاسبه و پرداخت خواهد شد.

بیمه شده مکلف است تغییرات تعداد عائله خود را با ارائه مدارک مثبته به شعبه پرداخت کننده مقرری و واحد کار و امور اجتماعی محل اطلاع دهد.

تبصره: احراز کفالت خواهر و برادر بیمه شده بیکار به عهده وزارت کار و امور اجتماعی خواهد بود.

ماده 15-دریافت کننده مقرری بیمه بیکاری در صورت در صورت اشتغال مجدد مکلف است حداکثر ظرف 15 روز از تاریخ اشتغال مراتب را به واحد کار و امور اجتماعی و شعبه پرداخت کننده مقرری کتباً اعلام نماید.

ماده 16-واحدهای کار و امور اجتماعی مکلفند مشخصات مقرری بگیرانی را که بدون عذر موجه از شرکت در دورههای کارآموزی یا سواد آموزی و یا قبول شغل تخصصی یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری می نمایند با ذکر تاریخ امتنا، به سازمان تأمین اجتماعی اعلام نمایند.

سازمان تأمین اجتماعی موظف است مقرری بیمه بیکاری این قبیل افراد را از تاریخ امتناع، قطع نماید.

ماده 17-واحد کار و امور اجتماعی محل مکلف است در صورت اطلاع از اشتغال به کار بیمه شده که مقرری بیمه بیکاری دریافت می نماید، فورا بررسی نموده وپس از احراز اشتغال به کار مقرری بگیر مراتب را به شعبه پرداخت کننده مقرری جهت قطع مقرری، اعلام نماید.

چنانچه سازمان تأمین اجتماعی نیز به نحوی از انحا از اشتغال به کار مقرری بگیر مطلق گردد، لازم است ضمن قطع مقرری بیمه شده نراتب را به واحد کار و امور اجتماعی محل اعلام نماید.

تبصره: در صورت اعتراض کارگر نسبت به قطع مقرری توسط سازمان تأمین اجتماعی، واحد کار و امور اجتماعی مکلف است مراتب را بررسی و اعلام نظر نماید.

نظر واحد کار و امور اجتماعی قطعی و لازم الاجرا است.

ماده 18-مقرری بیمه بیکاری بیمه شدگانی که با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار اعاده می گردند قطع می شود و این قبیل افراد مکلف اند مقرری دریافتی در دوران مزبور را طبق اعلام سازمان تأمین اجتماعی مسترد نمایند.

مدیران و کارفرمایان بیمه شدگان موضوع این ماده و واحدهای کار و امور اجتماعی مکلفند مراتب اعاده به کار مقرری بگیر را کتباً به شعبه پرداخت کننده مقرری اطلاع دهند.

تبصره: مدیران و کار فرمایان بیمه شدگان موضوع این ماده مکلف اند حق بیمه های موضوع ماده 28 قانون تأمین اجتماعی و ماده 5 قانون بیمه بیکاری، مربوط به ایام بلاتکلیفی را طبق ضوابط مقرر به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نمایند.

ماده 19-در مواردی که بیمه شده بیکار تحت هر عنوان من غیر حق مبالغی را از صندوق بیمه بیکاری دریافت نموده باشد، ملزم به پرداخت وجوه دریافتی مذکور خواهد بود.

سازمان تأمین اجتماعی با استفاده از اختیارات اجرائی ناشی از قانون تأمین اجتماعی نسبت به وصول وجوه موضوع این ماده اقدام می نماید.

ماده 20-در اجرای ماده 9 قانون کلیه مدیران و کارفرمایان مؤظفند فرصتهای اشتغال واحد خود را با هماهنگی شوراهای اسلامی کار یا نمایندگان کارگران به مراکز خدمات اشتغال محل اعلام نمایند تبصره: مراکز خدمات اشتغال مکلفند ظرف 30 روز نسبت به تأمین و معرفی نیروی کار مورد نیاز که از طرف مدیران و کارفرمایان به آنان اعلام می شود اقدام نمایند ودر غیر این صورت مراتب عدم امکان تأمین نیروی مذکور را کتباً به واحد درخواست کننده اطلاع دهند.

ماده 21-کلیه وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی که به نحوی از انحاء پروانه کسب و کار و موافقت اصولی و اجازه تأسیس واحدهای تولیدی و صنعتی و کشاورزی و خدمات فنی را صادر می نمایند مؤظفند بیمه شدگانی را که بیمه بیکاری دریافت می نمایند بر اساس معرفی واحدهای کار و امور اجتماعی جهت اخذ مجوزهای کسب و کار و موافقت اصولی، در اولویت قرار دهند.

تبصره: مقرری بیمه شدگان بیکاری که با استفاده از مزایای قانون بیمه بیکاری و این ایین نامه موفق به اخذ پروانه کسب و کار و یا موافقت اصولی می شوند از تاریخ آغاز بهره برداری و کسب وکار طبق اعلام وزارت کار و امور اجتماعی قطع می گردد.

ماده 22-آن دسته از بیمه شدگانی که تاریخ وقوع بیکاری آنان قبل از تاریخ 6 /5/1369 باشد از هر حیث مشمول قانون و مقررات و دستورالعمل های مربوط به قانون دوره آزمایشی بیمه بیکاری خواهند بود.

ماده 23-در اجرای ماده 12 قانون، اعتبار لازم جهت هزینه های اداری و پرسنلی وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی در اجرای قانون بیمه بیکاری و این آیین نامه بر اساس توافق وزرای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی از محل درآمدهای ناشی از قانون بیمه بیکاری تعیین می گردد و به مصرف می رسد.

ماده 24-مقررات این آیین نامه از تاریخ اتمام دوره قانون آزمایشی بیمه بیکاری 6/5/1369 لازم الاجرا است.

بیمه بیکاری بیمه قراردادی است میان بیمه‌گر و بیمه‌گذار که به موجب آن بیمه‌گر، بیمه‌گذار را در مقابل خطرات مشخص به مبلغ معینی بیمه می‌نماید.

اصطلاح بیمه در مقابل واژه ‌(Insurance ) به طور کلی برای بیمه حوادثی مانند آتش‌سوزی که احتمال وقوع آن وجود دارد به کار می‌رود در صورتی که این اصطلاح در مقابل واژه «SSURANCE» برای بیمه حوادثی مانند فوت شخص که حتماً واقع خواهد شد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

«بیمه» مشتق از کلمه فارسی «بیم» به معنای خوف و ترس و یا Bime هندی و یا اردو است که اساساً به معنی ضمانت می‌باشد و در زبان عربی به معنای تأمین است که می‌تواند مفهوم بیم را هم داشته باشد انواع بیمه 1 - بیمه‌های خصوصی: در بیمه‌های خصوصی معمولاً دریافت خدمات متناسب با پرداخت حق بیمه است و تعدیل ثروت به معنای وجه تمایز بین فقرا و ثروتمندان به نفع فقرا نمی‌باشد مانند بیمه عمر، بیمه دزدی، بیمه آتش‌سوزی.

2 - بیمه‌های اجتماعی: در این بیمه‌ها حق بیمه‌های دریافتی معمولاً بر حسب میزان درآمد می‌باشد، لذا ثروتمندان که از درآمد بیشتری برخوردارند حق بیمه‌های زیادتری را پرداخت می‌کنند، در حالی که در موقع دریافت خدمات این وجه تمایز به میزان تفاوت در حق بیمه دریافتی دیده نمی‌شود؛ مانند بیمه‌های بازنشستگی و از کار افتادگی.

مشمولین بیمه بیکاری از جمله مشمولین بیمه بیکاری عبارتند از: 1 - افرادی که به لحاظ ساختار اقتصادی واحد مربوطه به طور موقت بیکار شده‌اند.

2 - بیکاران قبلاً شاغل 3 - کسانی که بدون میل و اراده بیکار می‌باشند.

ضمناً، با توجه به بند «1» تفاهمنامه مشترک فی‌مابین وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی، به جز کارگران شاغل فصلی و پروژه‌ها، کارگران شاغل در کار با ماهیت دائم که کارشان جنبه مستمر دارد اما قرارداد آنها به صورت مدت موقت می‌باشد چنانچه قراردادشان حداقل یک بار تمدید شود و سابقه آنها در آخرین کارگاه یک سال باشد، مشمول بیمه بیکاری خواهند گردید غیر مشمولین بیمه بیکاری افراد ذیل از شمول قانون بیمه بیکاری خارج می‌باشند: 1 - شاغلین با درآمد بالا مانند: تجار، پزشکان، مهندسان و...

2 - کسانی که مشمول دریافت سایر انواع مستمری از نظام تأمین اجتماعی هستند.

3 - خویش‌فرمایان 4 - کارگران شاغل در بخش کشاورزی و فعالیت‌های فصلی مانند ساختمان و...

5 - کارکنان بخش دولتی که کمتر در معرض اخراج می‌باشند و نیز بخشی از کارگران که مشکلات بیمه‌ای دارند.

انواع طرح‌های بیمه بیکاری 1 - طرح‌های بیمه بیکاری اجباری 2 - طرح‌های بیمه بیکاری اختیاری تفاوت این طرح‌‌ها در تأمین منابع مالی آنهاست.

لازم به ذکر است که در مقاوله‌نامه شماره 44 سازمان بین‌المللی کار به چهار نوع اشاره شده است از جمله: 1 - طرح‌های بیمه بیکاری اجباری 2 - طرح‌های بیمه بیکاری اختیاری 3 - ترکیبی از دو طرح بالا 4 - هر یک از شقوق فوق توام با طرح تکمیلی کمک انواع بیمه‌های بیکاری: 1 - بیمه بیکاری اجباری: در این نوع بیمه قانونگذار تکلیف می‌کند که بخش‌هایی از نیروی کار تحت پوشش مزایای بیمه بیکاری قرار گیرند.

2 - بیمه بیکاری اختیاری: در این بیمه صندوق‌های خصوصی و شرایط و ضوابط معین از سوی آنها نقش اساسی را ایفا می‌نمایند.

هر فرد شاغل داوطلبانه به عضویت هر یک از صندوق‌های مورد نظر خود درمی‌آید.

3 - طرح کمک‌های بیمه‌بیکاری: شعاع عمل این طرح گسترده‌تر از نوع عمل بیمه‌های بیکاری اجباری و اختیاری است.

اصولاً بیکاران تحت حمایت سایر انواع بیمه و یا خدمات مالی را شامل می‌گردد.

این طرح‌ها بیشتر توسط دولت تأمین اعتبار می‌شود.

اهداف بیمه بیکاری 1 - تأمین حداقل معیشت و رفاه بیمه شده بیکار با پرداخت مقرری و حمایت‌های پزشکی و درمانی و...

2 - شرکت بیمه شده بیکار در کلاس‌های کارآموزی و سوادآموزی برای افزایش مهارت‌های فنی و...

3 - رفع مشکل و بحران موقتی از کارفرما و فراهم‌نمودن فرصت برای او به منظور فضاسازی اقتصادی و سر و سامان‌دادن به مشکلات مالی برای جابه‌جایی کارگاه و...

4 - مشارکت جدی و همه‌جانبه و برنامه‌ریزی‌شده سازمان‌ها و مؤسسات دولتی و عمومی جهت سرمایه‌گذاری به منظور اجرای طرح‌های اشتغال‌زا و جذب بیکاران مقرری‌بگیر و همچنین ایجاد فعالیت‌های جدید.

هزینه‌های صندوق بیمه بیکاری مقرری پرداختی به بیکاران، هزینه‌های اداری و پرسنلی و نیز هزینه‌های آموزشی و...

ضمناً در این صندوق سیستم ارزیابی سالانه یکی از روش‌های محاسبه حق بیمه برای تأمین منابع مالی است که معمولاً برای پرداخت‌های کوتاه‌مدت به کار می‌رود.

بر طبق آن در طول و قبل از پایان یک دوره و با عنایت به اطلاعات و آمار به‌هنگام نرخ حق بیمه برای دوره بعدی محاسبه می‌شود.

افراد تحت پوشش بیمه بیکاری کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کار کشاورزی می‌باشند به جز افراد مشروحه زیر مشمول مقررات این قانون نیستند.

الف- بازنشستگان و از کار افتادگان کلی ب- صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری ج- اتباع خارجی مشکلات و تنگناهای اجرای قانون بیمه بیکاری 1 - ملاحظات اجرایی: عدم اعمال مدیریت واحد به نحوه اجرای آن، گرچه عدم هماهنگی بین مسئولان دستگاه‌های ذی‌ربط باعث بروز مشکلات می‌گردد.

2 - ملاحظات مالی: از آنجا که تعهدات صندوق بیمه بیکاری در مقابل مشمولین در ایران نسبت به اکثر کشورها بیشتر می‌باشد، اما نسبت به حق بیمه دریافتی در ایران در مقایسه با این نسبت و دیگر کمک‌هایی که در این زمینه به صندوق‌ بیمه بیکاری در اغلب کشورها می‌شود، کمتر است.

از این بررسی چنین نتیجه‌گیری می‌شود که:‌ الف- در کشورهای ایتالیا، شیلی و مصر که مانند ایران بیمه‌شدگان هیچ سهمی از حق بیمه پرداختی را بر عهده ندارند در دیگر کشورها تقریباً یک سوم پرداخت حق بیمه بر عهده آنهاست.

ب- متوسط حق بیمه در کشورهای صنعتی حد 4درصد دستمزد، در کشورهای نیمه صنعتی مورد مطالعه حدود 5/3 درصد دستمزد می‌باشد.

به جز یونان که دولت هیچ مشارکتی در تأمین هزینه‌های بیمه بیکاری ندارد در سایر کشورهای مذکور نیز دولت نقش مکمل و تعیین‌کننده در تأمین هزینه‌های اجرایی این قانون را دارد، در حالی که در ایران کل حق بیمه دریافتی(3درصد دستمزد نیروی کار) تنها از طریق کارفرما تأمین می‌گردد و دولت هیچ گونه نقشی در تأمین هزینه‌های یاد شده ندارد.

ج- درصد مقرری پرداختی در کشورهای صنعتی حداقل 3 درصد و در اکثر کشورها 40 درصد دستمزدهاست.

این شاخص در کشورهای نیمه‌صنعتی بین 40 تا 60درصد و در ایران 55 تا 80درصد دستمزد می‌باشد.

د- مدت زمان پرداخت مقرری در بیشتر کشورها بین 2 تا 12 ماه، در ایران حداقل 6 ماه و حداکثر 50 ماه است.

و- کشورهای آلمان و دانمارک، مثل ایران مقرری از همان روز اول بیکاری پرداخت می‌گردد و در دیگر کشورها مدت انتظار برای دریافت مقرری بین حداقل 2روز و حداکثر 14 روز بعد از بیکاری است.

3 - مشکلات ناشی از ابهامات قانونی: عبارات کلی و دوپهلو و عدم انسجام ساختاری و تناقض بین ساختار قانون و اهداف مورد نظر، نه تنها قابلیت اجرای قانون را کاهش داده بلکه ضرر و زیان‌های مالی و اقتصادی و اجتماعی و...

غیرقابل جبرانی را برگرده جامعه وارد می‌آورد.

صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی این صندوق در سال 1359 به منظور تأمین اجتماعی در موارد زیر تشکیل شده است.

1 - حوادث و بیماری‌ها 2 - بارداری 3 - غرامت دستمزد 4 - از کار افتادگی 5 - بازنشستگی 6 - مرگ در برابر تأمین اجتماعی مذکور سازمان مبلغی را از حقوق و دستمزد نیروی کار کارفرما می‌‌گیرد که نرخ‌های مورد مطالبه عبارتند از: 1 - 9 درصد حق بیمه به منظور اجرای تأمین خدمات و حوادث و بیماری و غرامت دستمزد 2 - 18 درصد حق بیمه جهت از کار افتادگی و بازنشستگی و مرگ 3 - 3 درصد حق بیمه با توجه به شرایط مندرج در قانون بنابراین، سازمان تأمین اجتماعی نوعی صندوق بازنشستگی است و برای تحت پوشش قراردادن بیکاران شاغل در بخش خصوصی بوجود آمده است.

تنها 3 درصد حق بیمه قبلاً برعهده دولت بوده و طبق قانون فعلی بر عهده کارفرماست.

وظایف و اختیارات سازمان تأمین اجتماعی 1 - وصول حق بیمه بیکاری 2 - محاسبه میزان مقرری افراد بیکار مشمول قانون بر طبق سوابق بیمه‌ای آنها 3 - برقراری و پرداخت مقرری افراد واجد شرایط 4 - بازنشسته نمودن افراد مسن بیکار دارای 55 سال سن به بالا 5 - تهیه صورت‌های مالی مربوط به درآمدها و هزینه‌های صندوق بیمه بیکاری و...

6 - تحت پوشش قراردادن مقرری‌بگیران و افراد تحت تکفل آنها از جهت بیمه و درمان و همچنین اخذ وجوه از مقرری‌بگیران شاغل استفاده از مزایای قانون بیمه بیکاری 1 - اعلام بیکاری به واحد کار و امور اجتماعی حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ بیکاری 2 - شرکت در کلاس‌های کارآموزی و سوادآموزی 3 - پذیرش شغل در ارتباط با کار تخصصی خود و یا مشابه آن و نیز برگرداندن وجوه دریافتی 4 - اعلام اشتغال به کار خودبا توجه به آنچه که در این مقوله مطرح شد، می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که بیمه بیکاری به مثابه شمشیر دو لبه است، اگر به صورتی طراحی و اجرا شود که نه تنها مستمندان واقعی، بلکه کل نیروی کار اعم از شاغل و بیکار به لحاظ رفع نگرانی و تشویش آنها در شرایط اضطراری ناشی از بیکاری غیرارادی از آن بهره‌مند خواهند شد.