مقدمه
تخم مرغهای تولید شده در ابتدای دوره تخم گذاری معمولاً کوچک هستند و با افزایش سن، اندازه تخم مرغ هم بزرگتر می شود. از طرفی هم می دانیم که وزن جوجه هچ شده تحت تأثیر وزن تخم مرغ می باشد. لذا معمولاً تخم مرغهای اولیه دوران تولید را برای جوجه کشی استفاده نمیکنند. اگر ما بتوانیم بوسیله به تأخیر انداختن بلوغ، تخم مرغهای بزرگتری داشته باشیم می توانیم در طی دوران تولید، تعداد بیشتری تخم مرغ قابل جوجه کشی به بازار عرضه کنیم. از طرف دیگر اگر به تأخیرانداختن بلوغ در مرغها طولانی شود هزینه تولید هر تخم مرغ قابل جوجه کشی افزایش می یابد لذا باید طوری برنامه ریزی کرد که سن شروع تولید گله اقتصادی باشد. هرچه سن در شروع تخمگذاری بیشتر باشد، در دروان تولید تخم مرغهای بزرگتری تولید می شود.
به تأخیر انداختن بلوغ:
در پستانداران چشمها مسئول بروز پاسخ به نور می باشد، ولی برای تحریک نوری و تکامل جنسی در پرندگان ضروری نیستند. در پرندگان گیرنده های نوری خارج شبکیه ای که مسئول پاسخ نور برروی فعالیت جنسی هستند در قسمت هیپوتالاموس شکمی – میانی و یا شبکه tuberal قرار دارند.
تحقیقات در اکثر گونه ها نشان داده است که غده پینه آل نقشی در پاسخ نوری جنسی ندارد.
نور از طریق تأثیر بر هیوتالاموس باعث افزایش ترشح گنادوتروپین های هیپوفیز شده و با افزایش FSH و LH باعث افزایش رشد تخمک در تخمدان
می شود. البته تنها نور مرئی است که سبب تحریک هیپوتالاموس – هیپوفیز
می شود و نور ماوراء بنفش یا مادون قرمز اثری بر آن ندارد. برای جلوگیری از بلوغ زودهنگام پولتها که منجر به افزایش تولید تخم مرغهای ریز و عارضه پرولاپس می شود مرغدارها با تغییر برنامه نوری شروع تولید را به تأخیر می اندازد. در سیستم بسته این کار نسبتاً آسان است ولی در سالنهای پنجره دار اجرای این برنامه کمی مشکل است اگر پولتها در زمانی هچ شده باشند که در دوران رشد آنها، طول دوره روشنائی روز، در حال افزایش باشد، پولتها در سن کمتری شروع به تولید تخم مرغ می کنند و اگر در زمانی هچ شده باشند که طول دوره روشنائی در دوران رشد آنها در حال کاهش باشد. شروع تولید تخم مرغ به تأخیر می افتد.
شدت نور در طی دوران رشد باید حدود 5/0 فوت کندل (5 لوکس) باشد. اگر شدت نور بیشتر از این مقدار باشد باعث بروز عارضه کانی بالیسم می شود. اگر طول مدت روشنائی کمتر از 12-11 ساعت در روز باشد، بلوغ جنسی و تولید به تأخیر می افتد و اگر طول مدت روشنائی بیشتر از این مقدار باشد پولتها سریعتر بالغ شده و زودتر به تولید می رسند. لذا آستانه 12-11 ساعت نوردهی در دوران رشد به عنوان مبنای برنامه محدودیت نوری مورد استفاده قرار می گیرد. به تأخیر انداختن بلوغ فقط برای طیوری که در دوران رشدشان طول مدت نور طبیعی در روز در حال افزایش است ضروری به نظر می رسد. گله هایی که در سن بلوغ سبکترند در تما م دوران تولید تخم مرغهای ریزتری نسبت به گله هایی با وزن طبیعی تولید می کنند. کاهش طول مدت نوردهی هنگامی در تأخیر بلوغ جنسی مؤثر است که به پائین تر از 12-11 ساعت در روز برسد.
با به تأخیر انداختن بلوغ، هزینه پرورش پولت و هزینه تولید تخم مرغ افزایش پیدا می کند و باید هزینه اضافی و سود حاصل از تولید تخم مرغهای بزرگتر را با هم مقایسه کرد و بهترین سن تولید را انتخاب نمود. در حال حاضر شروع تولید در 20-19 هفتگی طبیعی به نظر می رسد. هرچه سن پولت در شروع تخمگذاری بیشتر باشد در دوران تولید تخم مرغهای بزرگتری تولید می شود. به تعویق افتادن شروع تولید منجر به تولید تخم مرغهای بزرگتر نمی شود بلکه افزایش سن پرنده عامل اصلی این پدیده است. با پیشروی تولید، اندازه تخم مرغها هم بزرگتر می شود. بهترین نتایج زمانی بدست می آید که برنامه محدودیت نوری از سن 12 هفتگی پولتها انجام گیرد.
تغییر سیستم نوردهی از دوران رشد به دوران تولید:
وقتی پولتها آماده تولید می شوند باید طول مدت نوردهی را افزایش دهیم. برنامه نوردهی دوران رشد باید در هنگام تولید اولین سری تخم مرغها، به برنامه نوردهی دوران تولید تغییر یابد. افزایش زیاد و ناگهانی ساعات نور در هنگام رسیدن به بلوغ، باعث افزایش پرولاپس می شود. اگر گله با نور 12-11 ساعت به بلوغ رسید، طول مدت نور در شروع تولید نباید بیشتر از یک ساعت افزایش یابد. در این مورد می توانید مدت نوردهی را در شروع تولید به 13 ساعت افزایش دهید. از هفته اول افزایش نوردهی به بعد، هر هفته 15 دقیقه طول نوردهی را افزایش دهید تا به مقدار مورد نظر برسید.
در طول دروان تولید طول مدت نوردهی را می توان افزایش داد ولی هرگز نباید آنرا کاهش داد. همیشه باید طول مدت نوردهی در روز، بیشتر از طول مدت نور در طولانی ترین روز سال باشد.