م. عباسپور
کاپیتان جیمز کوک، به عنوان یک جستوجوگر دریانورد و پیشگام و کسی که از اسکوربوت پیشگیری کرد، بسیار مشهور است.
اسکوربوت، بیماری ناشی از کمبود ویتامین ث که شل شدن لثهها و خونریزی زیاد در زخمهای کوچک از علائم آن است.
سالهای نخستین
سه سفر اکتشافی کاپیتان کوک اطلاعات بیسابقهای در مورد اقیانوس آرام و مردمانی که در جزایر و سواحل آن میزیستهاند در اختیار اربابان وی قرار داد. موفقیتهای وی بیشتر از این حیث که او فرزند خانوادهای معمولی که کشاورز و اهل مارتن در شمال یورک بود، بیشتر قابل توجه بود.
«... [به گفتهی خودش] نه تنها میخواستکه به سرزمینهای دوردستی که پیش از او هیچ انسانی به آنها نرسیده بود، بلکه تا دورترین نقطهای که تصور میکرد، ممکن است انسان به آنها پا گذارد، سفر کند».
کوک اولین بار در سن 18 سالگی به دریا سفر کرد. ده سال از عمرش را در تجارت زغالسنگ در سواحل شرقی انگلستان گذراند- مکانی با تپههای زیردریای زیر دریایی خطرناک که دائما تغییر شکل و موقعیت میدهند و قسمتهای کم عمقی که در نقشه ثبت شدهاند و بندگاههایی که پهلو گرفتن در آنها دشوار است. در سال 1755 به نیروی دریایی سلطنتی پیوست و در دو سال آزمون مهارت دریانوردی و هدایت کشتیهای سلطنتی رابه موفقیت پشت سر گذاشت. در طی هفت سال جنگ- نبرد میان انگلستان و فرانسه برای به دست قدرت در آمریکای شمالی- تجربه جست و جو در آبهای آمریکای شمالی را کسب کرد و نخستین سالهای صلح پس از جنگ بین 1763 تا 1767 را صرف نقشهبردای خطوط ساحلی همیشه مهآلود نیوفاندلند (= جزیرهای در کانادا NewFoundland) کرد. در طول این سالها وی این امکان را یافت که به صورت عملی (تجربی) ریاضی و نجوم را فرا گیرد و به طور مستمر مهارتهای مورد نیاز برای یک جست و جوگر را با کفایت را کسب کند. در سالهای بعد، نشان داد که تواناییهای دیگری که البته پیچیدگی کمتری دارند، نیر دارد، از جمله قدرت مدیریت، عزم راسخ و جاهطلبی، تواناییهایی که او را به برجستهترین جست و جوگر قردن هجدهم تبدیل کرد. [همان طور که] خود وی بیان میدارد: « نه تنها قصد دارم که به دورتر از نقاطی که پای انسانها به آنها رسیده، بلکه به دورتین نقاطی که فکر میکنم برای انسان امکان رفتن به آنها وجود دارد، سفر کنم».
سفر دریایی اول به اقیانوس آرام
سفر نخست کوک (71-1768) سفری مخاطرهآمیز تخت نظر فرماندهی نیروی دریایی و جامعه سلطنتی بود. هدف اصلی در این سفر، سازماندهی مأموریتی عملی به قصد مشاهده عبور نصفالنهاری (حرکت یک سیاره یا ماه از برابر جسمی بزرگتر مثل خورشید) سیاره ونوس (ناهید) از جزیره ماهیتی بود و البته این هدف ضمیمه دستورات دیگری مبنی بر جست و جوی قاره پهناور جنوبی، Terra Australis Incognita بود که موقعیت آن توجه دریانوردان و پژوهشگران اروپایی را از قرن 16 به خود جلب کرده بود و تعجب آنان را نیز برانگیخته بود.
کوک را که در ان زمان ناو سروان (ستوان نیروی دریایی) بود گیاهشناسی به نام جوزف نبکس و ستارهشناسی به نام چارلز گرین و گروه کوچکی از دستیاران علمی و هنرمندان همراهی میکردند.
کشتی کوک، Eneavour (به معنای تلاش) یک کشتی ساخت و ؟؟؟ (شهری در کانادا) بود که مخصوص حمل زغال طراحی شده بود و شکل بیرونی دیواره آن انحنا داده شده بود و به این دلیل انتخاب شده بود ه قدرت و قابلیت ذخیرهسازی بالا داشت و کف آن تا عمق کمی از آب پایین میرفت. البته در کشتی باید تغییراتی صورت میگرفت اما نیازی به تغیر نوع آن نبود. کشتی سفرهای دوم و سوم، Resolution (به معنای عزم و اراده مستحکم) نیز همین ساختار راداشت و حتی در همان کارخانه کشتیسازی سازنده Enoleavour، ساخته شده بود. در مورد ویژگیهای این کشتی کوک مینویسد:
«به وسیلهی کشتی بود که من کشفیات خود را در آن دریاها بیش از هر کس دیگری ادامه دادم».