از فیروزه و فیروزه ایران چه می دانید؟
طلانیوز: برای هر ایرانی نام فیروزه تداعی گر فیروزه نیشابور است . معدنی که پس از 7 هزارسال هنوز چراغی روشن دارد . قدیمی ترین تراش از فیروزه معدن نیشابور ، مجسمه ای به شکل یک گوساله است که قدمت آن به اولین استخراج از معدن بازمی گردد . هم اکنون در موزه ایران باستان نگه داری می شود.
فیروزه ایرانی در دنیا آنچنان شناخته شده است که برای سنجش کیفیت سایر فیروزه ها به عنوان مقیاس به کار می رود . نیشابور در 62 کیلومتری شمال غرب کشور واقع شده و با گذشت هزاران سال از استخراج معدن فیروزه ، این شهر روش اکتشاف آن مسکوت مانده و توسط بومی های منطقه سینه به سینه به امروز رسیده است .
در اصل نام تورکویز (Turquoise) با فرمول شیمیایی CuAL6(PO4)4(OH)85H2O یک آلومینیوم فسفات آبدار مس است که به معنای سنگ ترکی است . از این جهت این نام بر روی کانی ارزشمند ایرانی نهاده شد که در زمان های باستان به منظور صادرات فیروزه به سایر کشورهای دور ونزدیک پس از استخراج رگه های این سنگ از معادن برای تراش آن را ابتدا به کشورهای عثمانی (ترکیه امروز) فرستاده و سپس قسمت عمده آن از طریق جاده ابریشم به کشورهای مختلف صادر می شد . از این رو اروپا میان که برای نخستین بار این سنگ را در عثمانی مشاهده کردند . نام آن را «ترکی» نهادند .
بومیان امریکا معتقد بودند که رنگ آبی آن منسوب به آسمان بهشتی و رنگ سبز آن منسوب به زمین است و همچنین سرخ پوستان معتقد بودند که دارندگان فیروزه هیچ گاه از اسب به زمین نمی افتند .
با توجه به شرایط بسیار سخت تشکیل فیروزه ، تنها منبع شناخته شده از این سنگ گرانبها تا زمان های طولانی معادن فیروزه نیشابور بود که برخی از انواع آن از کیفیتی استثنایی برخوردار بودند .
تنها دانستن این نکته که بخش قابل توجهی از فیروزه ها و لاجوردی هایی که به طور گسترده در بقره ها و تابوت فراعنه مصر به کار رفته از ایران بوده است . دال بر اهمیت جواهرات مخصوصا فیروزه در گذشته ایران بوده است .
این سنگ براساس نوع ، درصد ترکیبات و محل تشکیل ، رنگ هایی دارد که در طیف وسیعی از آبی کم رنگ تا آبی پررنگ ، سبز روشن و در مواردی سبز تیره نمودار می شود .
این سنگ در حرارت 220̊cرنگ آبی آسمانی خود را به رنگ سبز تیره تبدیل می کند و سختی آن برحسب جدول 6-5 بوده و هرچه از میران آب در ساختمان آن کاهش یابد سختی آن افزوده می گردد .در کشورهای اروپایی رنگ سبز فیروزه در ایران ، امریکا و اکثر کشورهای آسیایی رنگ آبی آسمانی دارای محبوبیت بیشتری است . از دیگر کشورهای صادر کننده فیروزه به جز ایران می توان به کشورهای امریکا ، مصر ، ازبکستان ، چین و استرالیا اشاره کرد .