Sedimentologg یا رسوب شناسی نام خود را از واژه لاتین Sedimentum گرفته است که به معنای رسوب کرده است.
دید کلی
سنگهای رسوبی ، از انباشت ذرات ناشی از خرد شدن انواع سنگهای دیگر بوجود آمدهاند.
این ذرات ، معمولا به کمک نیروی گراویته ، آب ، باد و یا یخ به محل جدید خود منتقل شده و در آنجا به ترتیبی جدید نهشته میشوند.
برای مثال ، امواجی که به ساحل صخرهها برخورد میکنند، ممکن است که از این طریق ، ذرات ریگ و شن دریا کنار دیگری را در همان نزدیکی فراهم آورند.
این نهشتههای ساحلی اگر سخت میشدند، سنگی رسوبی تشکیل مییافت.
یکی از مهمترین خاصههای سنگهای رسوبی ، لایه بندی رسوبات تشکیل دهنده آنهاست.
تاریخچه و سیر تحولی
• تا قبل از سال 1815 میلادی بیشتر مطالعات بر اساس چینه شناسی بود و از شکل هندسی ، تعیین ضخامت و ارتباط جانبی رسوبات با یکدیگر استفاده میگردید.
در سال 1815 ، ویلیام اسمیت نقشه زمین شناسی انگلستان را تهیه کرد و گسترش و قرار گرفتن توالی سنگهای رسوبی منطقه را با شکل نشان داد.
• هنری سربی از سال 1859 از میکروسکوپ پلاریزان جهت مطالعه سنگهای رسوبی استفاده کرد و مقالهای در سال 1879 در انجمن زمین شناسان لندن ارائه نمود که در آن اهمیت میکروسکوپ پلاریزان را در مطالعه سنگهای رسوبی بیان داشت، که این خود یکی از مهمترین پیشرفتهای رسوب شناسی محسوب میشود.
بر همین اساس هنری سربی به نام "پدر پتروگرافی" لقب گرفت.
• در سال 1891 برای اولین مرتبه رسوبات عهد حاضر کف دریاها بوسیله کشتی چالنجر به سطح آب آورده شد و مورد مطالعه قرار گرفت.
در سال 1919 ونتورث نیز مقالهای در رابطه با اندازه و گردشدگی ذرات در سنگهای آواری ارائه کرد که قدم بسیار بزرگی در تقسیم بندی اندازه ذرات بوده است.
• "گرابو" درسال 1904 مقالهای درباره طبقهبندی سنگها و بعدها در سال 1913 کتابی تحت عنوان "اصول چینه شناسی" نوشت که تمام مسائل رسوبگذاری تا زمان خود را در آن نیز عنوان نمود که این خود یکی از پیشرفتهای مهم در رسوب شناسی میباشد.
• "هنز کلوز" در سال 1938 ساختمانهای رسوبی را مورد بررسی قرار داد و از مطالعه آنها میزان انرژی محیط و همچنین جهت حرکت رسوبات از منشا به حوضه رسوبگذاری را تفسیر نمود.
در سال 1942 ، "کینگ" رخسارههای مختلف رسوبی را تعبیر و تفسیر نمود بالاخره در سال 1952 گارلز به مطالعه ژئوشیمیایی رسوبات(اختصاصات فیزیک و شیمیایی مانند PH و Eh ) پرداخت.
از آن زمان به بعد نیز تحقیقات زیادی در زمینههای مختلف رسوب شناسی توسط محققان این رشته در سراسر جهان انجام گردیده و یا در حال انجام است.
تقسیم بندی کلی ذرات رسوبات
ذرات آواری
ذرات تشکیل دهنده این گروه از تخریب سنگهای موجود در سطح زمین حاصل شدهاند.
این ذرات باید دارای مقاومت مکانیکی و ثبات شیمیایی زیادی در مقابل عمل هوازدگی باشند تا در رسوبات باقی بمانند ، زیرا اگر مقاومت آنها کم باشد در منشا یا بعد از رسوبگذاری تجزیه و کانیهای جدید به ویژه "رسی" را به وجود میآورند.
ذرات آواری خود به دو دسته زیر تقسیم میشوند:
• ذرات آواری غیر آلی ، مانند: کوارتز و فلدسپات
• ذرات آواری آلی یا ذرات کربندار|کربندار ، مانند: کروژن
ذرات جامد شیمیایی و بیوشیمیایی
این ذرات از تخریب سنگهای قدیمه حاصل شدهاند و درون حوضه رسوبی بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی و بیوشیمیایی تشکیل گردیدهاند.
این گروه خود به دستهای زیر تقسیم میشود:
• خردههای اسکلتی
• دانههای غیر اسکلتی کربنات کلسیم
• کانیهای تبخیری که به طور فیزیکی حمل شدهاند
• گلاکونیت
کاربرد رسوب شناسی
• مهمترین کاربرد رسوب شناسی در ارتباط با اکتشاف منابع طبیعی از قبیل نفت و گاز میباشد، در گذشته بیشتر کمپانیهای نفتی برای کشف مخازن در جستجوی تاقدیسها بودند، اما با پیشرفت زمان به این نتیجه رسیدند که علاوه بر نفتگیرهای ساختمانی ، نفتگیرهای چینه شناسی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
زیرا در این گونه نفتگیرها سنگهای با تخلخل و نفوذپذیری زیاد به طور جانبی و عمودی به سنگهای با نفوذپذیری کم تبدیل میشوند و از حرکت نفت و گاز به طرف بالا جلوگیری میکنند.
• یکی دیگر از کاربردهای مهم رسوب شناسی در رابطه با روش لرزه نگاری ، مطالعه طبقات رسوبی در زیر سطح زمین است.
بدین وسیله میتوان محیط رسوبی ، ارتباط جانبی طبقات و همچنین توالی عمودی رسوبات را تعبیر و تفسیر نمود.
• از مطالعات رسوب شناسی میتوان در رابطه با کارهای اکتشافی ذغال سنگ استفاده کرد و گسترش وضعیت لایههای زغالی را تعبیر و تفسیر نمود.
• بعضی از کانیهای فلزی مانند سرب و روی بطور محدود در سنگهای رسوبی میزبان ، نظیر ریفها یا رسوبات جلبکی فسیل شده ، وجود دارند.
بنابراین درک رسوب شناسی به اکتشاف سرب و روی در این گونه سنگها کمک فروانی میکند.
• اورانیوم و پلاسرهای مختلف در داخل رسوبات رودخانهای قدیمه تجمع یافتهاند، بنابراین با استفاده از مطالعات رسوب شناسی میتوان محیط رسوبگذاری سنگهای رسوبی حاوی اورانیوم و پلاسرها را تعبیر و به اکتشاف این گونه مواد کمک فراوانی نمود.
در رابطه با هیدروژئولوژی ، مطالعات رسوب شناسی به شناخت و چگونگی تشکیل سنگهای آبدار در محیطهای رسوبی مختلف کمک زیادی مینماید.
لذا ، بدین وسیله میتوان به گسترش سنگ آبدار پی برد و از حفاریهای مکرر برای یافتن آب که متحمل مخارج زیادی است، جلوگیری کرد ذرات تشکیل دهنده رسوبات ذرات رسوبی ممکن است از تخریب سنگهای آذرین ، دگرگونی و رسوبی یا در اثر انفجار آتشفشانها و یا به صورت ذرات جامد در حوضه رسوبی ، در اثر فعل و انفعالات شیمیایی و بیوشیمیایی ، تشکل گردند.
هدف از ذرات رسوبی ، تمام ذراتی است که به صورت جامد بتوسط فرآیندهای فیزیکی حمل و رسوب کردهاند.
ذرات تشکیل دهنده رسوبات به سه گروه اصلی تقسیم میشوند، که شامل مواد زیر میباشند.
ذرات آواری ذرات تشکیلدهنده این گروه از تخریب سنگهای موجود در سطح زمین حاصل شدهاند.
این ذارت باید دارای مقاومت مکانیکی و ثبات شیمیایی زیادی در مقابل عمل هوازدگی باشند تا در رسوبات باقی بمانند، زیرا اگر مقاومت آنها کم باشد در منشا یا بعد از رسوبگذاری تجزیه و کانیهای جدید به ویژه رسی را به وجود میآورند ذرات آواری خود به دو دسته تقسیم میشوند: ذرات آواری غیر آلی : این ذرات شامل ذراتی مانند کوارتز ، فلدسپات و خرده سنگها میشود.
ذرات آواری آلی : این ذرات از تخریب و نقل و انتقال مجدد رسوبات کربندار حاصل شدهاند.
برای مثال میتوان ذرات تخریبی آنتراسیت ، آمبر ، تکههای جامد واکس و کروژن را نام برد که اینها مواد هیدروکربوری غیر قابل حل با ساختمان پلیمری با زنجیرههای بلند میباشند.
ذرات جامد شیمیایی و بیوشیمیایی این ذرات از تخریب سنگهای قدیمی حاصل نشدهاند و درون حوضه رسوبی بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی و بیوشیمیایی تشکیل گردیدهاند.
این گروه به خردههای اسکلتی ، دانههای غیر اسکلتی کربنات کلسیم ، کانیهای تبخیری که بطور فیزیکی حمل شدهاند و گلاگونیت تقسیم میشوند.
خردههای اسکلتی ذرات اسکلتی در اثر فعالیتهای متابولیکی موجودات زنده ترشح شدهاست.
غالبا این مواد از جنس کربنات کلسیم و سیلیس هستند خردههای اسکلتی کربنات کلسیم در رسوبات عهد حاضر ذرات اسکلتی کربنات کلسیم از کانیهای کلسیت و آراگونیت تشکیل شدهاند که هر دو دارای فرمول شیمیایی CaCO3 هستند، ولی سیستم کریستالوگرافی و ناخالصیهای دیگر به میزان کم باعث تمایز این دو کانی از یکدیگر شده است.
آراگونیت دارای سیستم ارتورومبیک بوده و از کربنات کلسیم خالص تشکیل شدهاست.
کلسیت در کلاس رمبو هدرال و سیستم هگزاگونال متبلور شده و دارای مقداری منیزیم میباشد.
خردههای اسکلتی سیلیسی گروه اصلی تشکیل دهنده این ذرات دیاتومهها و رادیولاریتها بوده و در درجه دوم دیانوفلاژلاتها (دستهای از تاژک داران) و اسفنجها میباشند.
اگر چه خردههای اسکلتی سیلیسی فراوان نیستند ولی در رسوبات عهد حاضر بطور موضعی در بعضی از مناطق تا حدود 40 درصد رسوبات کف دریاها را تشکیل میدهند.
فراوانی این ذرات در کف دریاها به سه فاکتور زیر بستگی دارد: اولا با میزان تولید پوستههای سیلیسی ثانیا ، فراوانی یا (نسبت) این پوستهها نسبت به مقدار ذرات آواری و کربناته موجود در دریاها.
ثالثا انحلال پوستههای سیلیسی در کف اقیانوسها ، پوستههای سیلیسی در مناطق عمیق اقیانوسها بویژه در مناطقی که آبهای سطحی حاوی مقدار زیادی مواد غذایی باشند.
در دریاچهها و بطور موضعی در بعضی نواحی کم عمق دریا تجمع حاصل میکنند.
دانههای غیر اسکلتی کربنات کلسیم این دانهها شامل پلتها و پلوییدها ، اووییدها ، پیزولیتها ، گریپستونها و اینتراکلستها میباشند.
پلتها و پلوییدها پلتها ، دانههای کروی یا بیضوی شکل کربنات کلسیم هستند که در اندازه ماسه و بدون ساختمان داخلی میباشند.
موجودات زنده برای بدست آوردن غذا مقداری از رسوبات دانهریز کربنات کلسیم کف دریا را میخورند و پس از گرفتن مواد آلی آنها این ذرات را به هم متصل کرده و به صورت پلت از خود دفع میکنند که این گونه دانهها را پلتهای مدفوعی مینامند.
در سنگهای کربناتی قدیمی تشخیص پلتهای مدفوعی از سایر دانههای مشابه خیلی مشکل است.
بنابراین به دانههای پلتی که منشا آنها قابل تشخیص نباشد، پلویید گفته میشود.
تمام دانههایی که شبیه پلت هستند به طریق مدفوعی که در بالا ذکر شد، تشکیل نمیشوند.
اووییدها واژه اوویید از کلمه یونانی اوون (oon) مشتق شده که به معنی تخممرغ یا شبیه تخممرغ است.
این دانهها کروی یا بیضوی شکل هستند و اندازه آنها کمتر از 2 میلیمتر است.
اوویدها در مقطع دارای یک هستهاند که به توسط یک یا چندین لایه دایرهای متحدالمرکز احاطه میشوند.
هسته این دانهها ممکن است از خردههای اسکلتی ، پلت یا ذرات آواری از قبیل کوارتز تشکیل شده باشد.
اگر چندین اوویید پهلوی یکدیگر قرار بگیرد و به توسط چندین لایه احاطه گردد، اوویید مرکب به وجود میآید.
رسوباتی که از اووییدها تشکیل شدهاست به نام اوولیت نامیده میشود.
پیزولیت پیزولیتها دانههای کروی یا بیضوی شکلی هستند که اندازه آنها بیشتر از 2 میلیمتر است.
این دانهها از یک هسته با دوایر متحدالمرکزی در اطراف آن تشکیل شده است.
اختلاف بین اوویید و پیزولیت ، علاوه بر اندازه آنها چگونگی تشکیل نیز میباشد.
بطور معمول دو نوع پیزولیت شناخته شده است.
پیزولیت جلبکی که به نام آنکگولیت و پیزولیت کالیچی که به پیزولیت وادوز موسوم است.
وادوز عبارت از منطقهای است که در نواحی خشک بالای سطح ایستایی قرار دارد.
گریپستونها این دانهها به شکل خوشهای است و در اثر پیوستن خردههای اسکلتی ، اووییدها و پلتها توسط سیمان به یکدیگر تشکیل شدهاند.
این دانهها در محیطهایی که برای مدت کوتاهی آشفته بوده و سپس برای مدت طولانی آرام میباشد، تشکیل میگردند.
زیرا این ثبات یا آرامش محیط لازم است تا سیمان در بین دانهها رسوب کرده و آنها را به هم متصل نماید و در مواقع طوفانی بخشی از این رسوبات شکسته شده و به شکل دانههای خوشه انگوری دیده میشود.
جلبکهای سبز - آبی نیز کمک فراوانی به تشکیل سیمان مینماید.
گرچه این دانهها منطقه وسیعی را در باهاما میپوشانند.
ولی در سایر محیطهای عهد حاضر ، که رسوبات کربناتی تشکیل میگردد، فراوان نیستند.
به علاوه در سنگهای آهکی قدیمی غالبا یافت نمیشوند.
اینتراکلستها واژه اینتراکلست به دانههایی اطلاق میشود که از نظر اندازه در حد ماسه یا بزرگتر و از نظر بافتی شبیه خرده سنگها در سنگهای آواری است.
این دانهها در اثر شکسته شدن مواد سختی قبلا در حوضه رسوبی تجمع حاصل کردهاند، تشکیل میشوند.
اینترا (Intra) به معنی داخل است که در اینجا منظور درون حوضه رسوبی است و کلسیت (Clast) به معنی شکسته میباشد.
این دانهها غالبا زاویهدار و اندازه انها از 2 میلیمتر بیشتر است.
دانههای اینتراکلست به علت داشتن لبههای نیز قطع شده از گریپستونها قابل تشخیص است.
کانیهای تبخیری که بطور فیزیکی حمل شدهاند.
در بعضی مناطق مانند پلایاها پس از رسوبگذاری کانیهای تبخیری ، باد ممکن است ذرات ژیپس را برداشته و پس از حمل و رسوبگذاری تشکیل تپههایی از این ذرات را بدهد.
برای مثال تپههای مجاور پلایاها در غرب ایالت تگزاس در آمریکا و ژیپس تشکیل شدهاند، را میتوان نام برد.
همچنین ذرات اووییدی سنگ نمک ، امروزه در دریای بحرالمیت یا دریای مرده تشکیل میشود.
بطور کلی کانیهای تبخیری به شکل دانه فراوان نیست و در رسوبات قدیمی بطور پراکنده و کمیاب است.
گلاکونیت این دانهها در اندازه ماسه ، به شکل کروی یا تخممرغی و به رنگ سبز در رسوبات دریایی یافت میشوند.
این دانهها ممکن است در داخل حجره فرامینیفرها تشکیل گردند و زمانی که پوسته اهکی آنها حل و از بین بروند شکل قالب داخلی موجود را حفظ کرده و به شکل ذرهای آزاد میشوند.
گلاکونیت در رسوبات دریایی به مقدار کم یافت میشود ولی در بعضی از مناطق مانند نواحی ساحلی نیوجرسی و جنوب شرقی انگلستان این ذرات فراوان میباشند، زیرا تخریب مکانیکی بر روی سنگهای قدیمی حاوی گلاکونیت باعث گردیده است تا مقدار زیادی از ذرات گلاکونیت از محل اصلی خود کنده شده و پس از حمل در نواحی فوق تجمع حاصل نمایند.
ذرات پیروکلاستیکی یا آذرآواری این ذرات در اثر انفجار اتشفشانها تشکیل شدهاند.
ذرات پیروکلاستیکی شامل خردهسنگها ، کریستالهای منفرد و قطعات شیشههای ولکانیکی میباشند.
خردهسنگها میتوانند از سنگهای منجمد شده در دهانه آتشفشان یا هر نوع سنگ دیگری که بوسیله گازها یا لاوا به سطح زمین آورده شدهاند تشکیل گردند.
کریستالهای منفرد ، کریستالهایی هستند که قبلا در داخل ماگما تشکیل گشته و در اثر انفجار به سطح آورده شدهاند.
قطعات شیشه از منجمد شدن یونهای لاوا که زمان کافی برای تشکیل نداشتهاند تشکیل میشود.
این سه گروه ذرات را به ترتیب به نام سنگی ، کریستال و ویتریک نیز مینامند.
ذرات پیروکلاستیکی به سه طریقه حرکت میکنند.
به صورت ذرات گرم یا داغ در سطح زمین جریان پیدا میکنند مانند جریانهای خاکستر آتشفشانی.
به صورت ذرات معلق در ارتفاع کم در هوا پراکنده میشوند.
به صورت ذرات معلق در استراتوسفر در ارتفاع زیاد پرتابده و حرکت مینمایند.
بطور کلی این رسوبات بیشتر در مناطق فعال تکتونیکی (خشکی و دریا) بویژه در نواحی جزایر قوسی تشکیل میگردند رسوبگذاری رسوبگذاری در قارهها بطور کلی رسوبگذاری در قارهها یا خشکیها در محیطهای مختلفی صورت میگیرد که در زیر زمین مختصر به نحوه رسوبگذاری در هر یک از این محیطهای قارهای میپردازیم.
مناطق کوهپایهای در این مناطق رسوبات در اثر خرد شدن کوه و فروریختن آن در دامنه کوهستانها تشکیل میشود.
محیطهای بادی هر عاملی که باعث کاهش سرعت باد شود موجب میشود، موادی که بوسیله باد حمل میشوند رسوب کنند.
مواد به صورتهای مختلف بوسیله باد حمل میشوند که سرعت حمل آنها نیز متفاوت است.
مثلا موادی که به حالت جهش و غلتیدن حمل میشوند، نسبت به موادی که به حالت شناور حمل میشوند سرعت کمتری دارند و سریعتر از آنها ته نشست میکنند.
محیطهای رودخانهای و جویبارها موادی که بوسیله رودخانهها حمل میشوند، خواه و ناخواه پس از مدتی ، در اثر کاهش قدرت حمل و نقل رودخانه رسوب میکنند.
بطور کلی علل رسوب مواد در رودخانه را میتوان در دو عامل کاهش سرعت آب و کم شدن آب رودخانه خلاصه کرد.
رسوبگذاری بوسیله یخچالهای طبیعی مواد همراه یخچالها نیز بالاخره از آن جدا میشوند و رسوب میکنند.
رسوبگذاری از یخچالها به دو حالت انجام میگیرد.
یکی اینکه رسوبات مستقیما از خود یخچال در اثر ذوب یخ جدا شده و ته نشست میکنند و دیگری اینکه رسوبات توسط رودخانههایی که از ذوب یخچالها تشکیل میشوند، رسوب میکنند.
رسوبگذاری در دریاچهها بطور کلی رسوبگذاری در دریاچه ها به صورت رسوبگذاری به صورت مواد آواری و رسوبگذاری شیمیایی و بیوشیمیایی تقسیم میشود.
در رسوبگذاری به صورت مواد آواری ، رسوبات دانهریز مثل سیلت و رس به فرم معلق به نواحی مرکزی دریاچه حمل میگردد و در یک محیط آرام رسوب میکنند.
رسوباتی که به صورت شیمیایی و بیوشیمیایی تشکیل میشوند به علت تغییر درجه حرارت ، شوری و یا غلظت آب و نیز فعالیت باکتریها و موجودات زنده در دریاچهها ایجاد میشوند.
رسوبگذاری بوسیله آبهای زیرزمینی آب زیرزمینی نمکهای مختلف را در خود حل و با خود حمل میکند و اگر ضمن حمل و نقل این مواد ، شرایط مناسب جهت رسوب آنها فراهم شود، رسوب میکنند.
رسوبگذاری معمولا به طریقه شیمیایی صورت میگیرد.
مثل رسوبگذاری در غارها و تشکیل استالاکمیت و استالاکتیت.
رسوبگذاری در محیطهای حد واسط محیطهای حد واسط ، محیطهایی هستند که حد فاصل محیطهای دریایی و خشکی هستند و رسوبگذاری در این محیطها به طرق مختلف صورت میگیرد که در زیر به صورت خلاصه به انواع رسوبگذاری در این محیطها می پردازیم.
رسوبگذاری در محیطهای کرانهای محیطهای کرانهای قسمتی از سواحل است که بین دو حد جزر و مد قرار دارد و رسوبگذاری در این مناطق به صورت ته نشست اجزای آواری صورت میگیرد.
رسوبگذاری در محیطهای کولابی رسوبگذاری در این محیطها به صورتهای مختلف باعث تشکیل رسوبات میشود در زیر نحوه رسوبگذاری را در هر یک از رسوبات تشکیل شده در این محیطها بررسی میکنیم.
رسوبات آواری : مثل ماسه ، سیلت و رس که توسط رودخانه وارد قسمت کولاب میشود و در آنجا در اثر کاهش سرعت ، جریان رسوبگذاری صورت میگیرد.
کربناتها : در اثر فعالیت جانوران و گیاهان و در نتیجه تصاعد دیاکسید کربن ، کربناتها ایجاد میشوند.
رسوبات تبخیری : این دسته رسوبات در کولابهایی رسوب میکنند که آب شیرین وارده ، برای جبران آب تبخیر شده کافی نیست و در نتیجه آنقدر شوری بالا میرود که منجر به رسوبگذاری املاح میشوند.
رسوبات زیستی : در نتیجه فعالیت باکتریهای غیر هوازی موجود در کولاب ، سولفاتهای موجود احیا و اسید سولفوریک تولید میشود که در مرحله بعد ، ممکن است منجر به رسوب سولفور آهن شود.
رسوبگذاری در دلتاها هنگامی که رودخانه وارد دریا میشود، سرعت آن بطور ناگهانی کاهش مییابد و در نتیجه ، مقدار زیادی از مواد که توسط آن حمل میشود، در مدخل دریا رسوب میکند.
رسوبگذاری در محیط های دریایی دریاها مهمترین محیطهای رسوبگذاری هستند و قسمت اعظم سنگهای رسوبی در آنها تشکیل میشود.
رسوبگذاری در دریاها را بطور کلی میتوان به رسوبگذاری مواد آواری و رسوبگذاری مواد غیر آواری تقسیم کرد.
رسوبگذاری مواد آواری موادی که توسط رودخانهها و یا عوامل مختلف موادی که توسط رودخانهها و یا عوامل مختلف حمل و نقل به دریا وارد میشوند.
پس از گذشت زمان در اثر کاهش سرعت ، عمل رسوبگذاری صورت میگیرد بدین صورت که ذر ات درشت تر در نزدیکی ساحل و ذرات ریزتر در نواحی دورتر از ساحل رسوب میکنند.
رسوبگذاری مواد غیر آواری منظور از رسوبگذاری مواد غیرآواری ، رسوبگذاری موادی است که به صورت محلول در آب دریا موجود است و شامل مواد زیر میباشد.
رسوبگذاری شیمیایی : رسوبگذاری در این حالت در اثر تغییر شرایط شیمیایی محیط صورت میگیرد.
از جمله این شرایط میتوان تغییر PH و Eh محیط را نام برد.
رسوبگذاری زیستی : رسوبگذاری در اثر فعالیت موجودات زنده صورت میگیرد که از آن جمله میتوان طریقه تشکیل ریفها را نام برد.
رسوبگذاری تبخیری هنگامی که قسمتی از دریا به عللی از آن جدا شود در اثر تبخیر ، غلظت مواد موجود در آن بالا میرود و اگر این حالت تا مدتی ادامه پیدا کند، به حالت اشباع میرسد که در نتیجه آن ، املاح مختلف ته نشست میشوند.
از جمله این رسوبات میتوان از گچ و نمکهای مختلف نام برد